Temat interpretacji

w zakresie umowy pożyczki

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 października 2016 r. (data wpływu 31 października 2016 r.) uzupełnionym pismem z dnia 7 grudnia 2016 r. (data nadania 7 grudnia 2016 r., data wpływu 9 grudnia 2016 r.) na wezwanie Nr 1462-IPPB2.4514.515.2016.1.KW1 z dnia 29 listopada 2016 r. (data nadania 30 listopada 2016 r., data doręczenia 5 grudnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy pożyczki - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 października 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy pożyczki.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną, zamieszkałą w Holandii. Jest wspólnikiem oraz członkiem zarządu spółki A. Sp. z o.o. (dalej: Spółka), która zajmuje się sortowaniem oraz sprzedażą odzieży używanej. Spółka w związku z prowadzoną działalnością jest zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług.

W 2014 r. Spółka udzieliła Wnioskodawcy pożyczki pieniężnej (w roku 2014 Spółka udzieliła również drugiej pożyczki pieniężnej innej osobie fizycznej będącej wspólnikiem i członkiem zarządu Spółki). Pożyczka została udzielona na podstawie podpisanej pomiędzy Spółką a Wnioskodawcą umowy pożyczki, ze środków pieniężnych Spółki wygenerowanych w ramach prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej. Pożyczka udzielona Wnioskodawcy, jak również druga pożyczka udzielona innej osobie fizycznej, mają charakter odpłatny, czyli Spółce z tytułu udzielonych pożyczek przysługuje wynagrodzenie w postaci odsetek.

Wcześniej Spółka nie udzielała pożyczek i nie prowadziła działalności w tym zakresie. Spółka jednak nie wyklucza, że w przyszłości, w przypadku posiadania nadwyżki środków finansowych, udzieli kolejnej pożyczki bądź pożyczek, również odpłatnych.

Spółka zarówno w umowie Spółki jak i we wpisie w Krajowym Rejestrze Sądowym w zakresie swojej działalności nie ma wpisanego do przedmiotu działalności udzielania pożyczek ani też innej podobnej działalności finansowej.

Udzielone pożyczki, w tym pożyczka dla Wnioskodawcy, stanowią dla Spółki działalność mającą charakter poboczny względem działalności podstawowej.

Pismem z dnia 29 listopada 2016 r. Nr 1462-IPPB2.4514.515.2016.1.KW1 (data doręczenia 5 grudnia 2016 r.) wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia przedstawionego we wniosku stanu faktycznego w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, poprzez:

• jednoznaczne wskazanie miejsca zawarcia umowy pożyczki (terytorium Rzeczypospolitej Polskiej czy też terytorium innego państwa),

• określenie gdzie będą znajdowały się środki pieniężne w chwili zawarcia umowy pożyczki (terytorium Rzeczypospolitej Polskiej czy też terytorium innego państwa),

• wskazanie, czy z tytułu zawarcia umowy pożyczki którakolwiek ze stron z tytułu dokonania tej czynności będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług (podatkiem od wartości dodanej) lub też zwolniona z podatku od towarów i usług (podatku od wartości dodanej).

Pismem z dnia 7 grudnia 2016 r. (data nadania 7 grudnia 2016 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek w wyznaczonym terminie. W nadesłanym uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, że:

• umowa pożyczki została zawarta w Holandii,

• w chwili zawarcia umowy środki pieniężne znajdowały się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

• w ocenie Wnioskodawcy tak jak zostało to wskazane we wniosku z dnia 27 października 2016 r. - jedna ze stron transakcji (Spółka) z tytułu dokonania tej czynności jest zwolniona z podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy umowa pożyczki (opisana w stanie faktycznym) podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Stanowisko Wnioskodawcy.

Zdaniem Wnioskodawcy, umowa pożyczki (opisana w stanie faktycznym) nie podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Jak stanowi przepis art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) Ustawy o PCC, opodatkowaniu podlega między innymi umowa pożyczki. W ustawie tej przewidziano jednak szereg przypadków, w których czynności cywilnoprawne są wyłączone z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W szczególności w świetle art. 2 pkt 4 Ustawy o PCC nie podlegają podatkowi: czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

1. w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
2. jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności [].

Zgodnie z objaśnieniem w art. 1 a pkt 7 Ustawy o PCC podatek od towarów i usług to podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Zdaniem Wnioskodawcy umowa pożyczki, jaka została zawarta pomiędzy Spółką a Pożyczkobiorcą nie podlega podatkowi PCC, gdyż spełniony jest warunek określony w przepisie art. 2 pkt 4 b) Ustawy o PCC. Mianowicie jedna ze stron transakcji (Spółka) z tytułu dokonania tej czynności jest zwolniona z podatku od towarów i usług.

Udzielenie pożyczki, która podlega w danym przypadku regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, a udzielający pożyczkę działa w danej sytuacji jako podatnik podatku od towarów i usług, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Dla ustalenia czy Wnioskodawca z tytułu otrzymanej pożyczki był zobowiązany czy też nie do uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych, niezbędnym jest w pierwszej kolejności ustalenie, czy w związku ze świadczeniem usługi udzielenia pożyczki Spółka działa jako podatnik podatku od towarów i usług i czy przedmiotowa umowa pożyczki podlegała regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług.

Aby dana czynność była opodatkowana podatkiem od towarów i usług musi być wykonana przez podatnika działającego, w odniesieniu do tej czynności, w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku od towarów i usług jest stwierdzenie, iż prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. W przedmiotowej sytuacji Spółka wykorzystuje swój majątek (środki pieniężne wypracowane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej) w sposób ciągły w celach zarobkowych (udzieliła pożyczek w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek). Na zasadzie analogii można taką sytuację przyrównać do oddania w używanie innego składnika majątku, którym mogą być np. nieruchomości w zamian za ustalony czynsz.

Wykorzystywanie majątku osoby prawnej w celu uzyskania dochodu w postaci odsetek od udzielonych pożyczek należy uznać za prowadzenie działalności gospodarczej, niezależnie od częstotliwości udzielania pożyczek.

Fakt, że udzielanie pożyczek nie stanowi głównej działalności Spółki nie zmienia klasyfikacji tych usług, jako usług świadczonych przez podatnika podatku od towarów i usług w tym zakresie wykorzystującego swój majątek dla celów zarobkowych.

Brak wpisu w umowie Spółki bądź w KRS usług udzielania pożyczek jako działalności prowadzonej przez Spółkę nie powinien mieć wpływu na klasyfikację danej czynności jako podlegającej regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług. Zakres wpisu w KRS lub umowie Spółki ma charakter wyłącznie techniczny i nie powinien wpływać na konsekwencje podatkowe zawarcia umów pożyczek. W innym przypadku podmioty mogłyby świadomie nie wpisywać w stosownych rejestrach prowadzonej faktycznie działalności i tym samym unikać opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Ważny jest zatem obiektywny charakter prowadzonej działalności, a nie fakt jej formalnego zarejestrowania. Prawidłowość takiego podejścia potwierdzają liczne interpretacje indywidualne wydawane w analogicznych sytuacjach.

Podsumowując powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, Spółka udzielając Wnioskodawcy pożyczki, działała w charakterze podatnika podatku od towarów i usług świadcząc odpłatną usługę na rzecz Wnioskodawcy, opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez odpłatne świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. W konsekwencji, za odpłatne świadczenie usług należy uznać każde świadczenie, inne niż dostawa towarów, które charakteryzuje się tym, że jedna strona umowy (stosunku prawnego) w zamian za otrzymane wynagrodzenie zobowiązuje się do wykonania świadczenia na rzecz drugiej strony. Ponadto, musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem, a otrzymanym z tego tytułu wynagrodzeniem.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż w przedstawionym stanie faktycznym, wszystkie powyższe cechy niezbędne dla uznania usługi udzielenia pożyczek za odpłatne świadczenie usług zgodnie z art. 8 powołanej ustawy, zostały spełnione. Udzielenie przez Spółkę pożyczek niewątpliwe stanowi świadczenie ze strony Spółki na rzecz osób fizycznych, w tym na rzecz Wnioskodawcy, w postaci udostępnienia własnych środków pieniężnych. Z kolei w zamian za to świadczenie Spółka otrzymuje korzyści w postaci odsetek stanowiących wynagrodzenie bezpośrednio powiązane z udzieleniem przez Spółkę pożyczki.

Podsumowując, w opisanej sytuacji;

• istnieje określony stosunek prawny (umowa pożyczki) łączący strony transakcji,

• można zidentyfikować beneficjenta świadczenia (Wnioskodawca może korzystać ze środków pieniężnych udostępnionych przez Spółkę),

• można zidentyfikować wzajemne świadczenia ekwiwalentne (możliwość czasowego korzystania z przekazanych środków pieniężnych w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek).

Z kolei na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy zwalnia się od podatku od towarów i usług usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Powyższe zwolnienie jest zwolnieniem o charakterze przedmiotowym, co oznacza, że niezależnie od statusu pożyczkodawcy czy też pożyczkobiorcy, zwolniona z podatku od towarów i usług jest czynność udzielenia pożyczek. W szczególności bez znaczenie pozostaje okoliczność, że Spółka nie jest instytucją bankową ani finansową.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, udzielenie przez Spółkę pożyczki, jako podlegające regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, korzysta z powyższego zwolnienia od podatku od towarów i usług.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, zawarcie umowy pożyczki przez Wnioskodawcę nie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w związku z art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż udzielanie pożyczki przez Spółkę podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług i korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy oceny stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 223 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.) stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Do elementów znamionujących umowę pożyczki należy obowiązek jej zwrotu. Przy czym, nie tyle dotyczy to oznaczenia terminu zwrotu, ile zaznaczenia samego obowiązku zwrotu który, jak wskazuje się w orzecznictwie, w myśl art. 720 § 1 ww. ustawy, jest elementem przedmiotowo istotnym dla tego rodzaju umowy, bez którego nie ma umowy pożyczki.

W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, z zastrzeżeniem ust. 4a i 5, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w chwili zawarcia umowy jej przedmiot, tj. pieniądze znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wówczas nie ma znaczenia, gdzie umowa została zawarta i gdzie mają miejsce zamieszkania (siedzibę) strony umowy.

Pożyczka podlega również podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeśli pieniądze będące przedmiotem pożyczki w chwili jej zawarcia znajdują się za granicą oraz nabywca pożyczkobiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a czynność zostanie dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Należy wskazać, że w ustawie przewidziano sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

1. w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
2. jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zaznaczyć jednak należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną, zamieszkałą w Holandii. Jest wspólnikiem oraz członkiem zarządu spółki A. Sp. z o.o. (dalej: Spółka), która zajmuje się sortowaniem oraz sprzedażą odzieży używanej. Spółka w związku z prowadzoną działalnością jest zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. W 2014 r. Spółka udzieliła Wnioskodawcy pożyczki pieniężnej (w roku 2014 Spółka udzieliła również drugiej pożyczki pieniężnej innej osobie fizycznej będącej wspólnikiem i członkiem zarządu Spółki). Pożyczka została udzielona na podstawie podpisanej pomiędzy Spółką a Wnioskodawcą umowy pożyczki, ze środków pieniężnych Spółki wygenerowanych w ramach prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej. Pożyczka udzielona Wnioskodawcy, jak również druga pożyczka udzielona innej osobie fizycznej, mają charakter odpłatny, czyli Spółce z tytułu udzielonych pożyczek przysługuje wynagrodzenie w postaci odsetek. Wcześniej Spółka nie udzielała pożyczek i nie prowadziła działalności w tym zakresie. Spółka jednak nie wyklucza, że w przyszłości, w przypadku posiadania nadwyżki środków finansowych, udzieli kolejnej pożyczki bądź pożyczek, również odpłatnych. Spółka zarówno w umowie Spółki jak i we wpisie w Krajowym Rejestrze Sądowym w zakresie swojej działalności nie ma wpisanego do przedmiotu działalności udzielania pożyczek ani też innej podobnej działalności finansowej. Udzielone pożyczki, w tym pożyczka dla Wnioskodawcy, stanowią dla Spółki działalność mającą charakter poboczny względem działalności podstawowej. Umowa pożyczki została zawarta w Holandii. W chwili zawarcia umowy środki pieniężne znajdowały się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jedna ze stron transakcji (Spółka) z tytułu dokonania tej czynności jest zwolniona z podatku od towarów i usług.

Przyjmując za Wnioskodawcą, że czynność udzielenia pożyczki przez Spółkę na rzecz Wnioskodawcy będzie stanowić czynność znajdującą się w zakresie ustawy o podatku od towarów i usług, która będzie zarazem czynnością zwolnioną z tego podatku, powyższa czynność będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2016 r., poz. 718 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie