Temat interpretacji
należy stwierdzić, iż usługa Cash-pooling-u nie została wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. A zatem, czynności dokonywane w ramach usługi Cash-pooling-u nie będą podlegały opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowaniu tym podatkiem będą natomiast podlegały czynności cywilnoprawne dokonane poza systemem Cash pooling, zawarte na podstawie jednej z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie powyższe czynności będą mogły korzystać z wyłączenia od tego podatku, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tych czynności będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z niego zwolniona.
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 25.05.2010 r. (data wpływu 26.05.2010 r.) uzupełnionym pismami z dnia 02.06.2010 r. (data wpływu 04.06.2010 r.), z dnia 16.06.2010 r. (data wpływu 22.06.2010 r.) oraz z dnia 23.06.2010 r. (data wpływu 23.06.2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie systemu cash pooling - jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 26.05.2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie systemu cash pooling.
W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.
E. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Spółka lub Wnioskodawca) zamierza skorzystać z usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (cash pooling) oferowanej przez R. Bank Polska S.A. (dalej: Bank). Pozostałymi uczestnikami cash poolingu (dalej: Cash pooling lub System) będą polskie spółki należące do tej samej grupy kapitałowej, co Wnioskodawca. Spółka, jak również pozostali uczestnicy Systemu staną się stroną umowy o cash pooling z Bankiem oraz będą posiadać rachunki w Banku. System oferowany przez bank to tzw. cash pooling rzeczywisty.
Zgodnie z postanowieniami umowy o uczestnictwo w Systemie, w Cash poolingu będą brały udział podmioty posiadające rachunki bankowe w Banku. Jeden z tych podmiotów będzie dodatkowo pełnił funkcję agenta (dalej jako: Agent lub Pool leader). Agent otworzy w Banku dodatkowy rachunek, który będzie wykorzystywany do przeprowadzania rozliczeń związanych z Systemem.
W ramach Cash pooling-u, na koniec każdego dnia:
- Bank będzie przenosił na Agenta wierzytelności przysługujące Bankowi wobec każdego z uczestników, którzy będą wykazywali saldo ujemne na rachunkach bankowych na koniec każdego dnia roboczego. Jednocześnie, z tytułu zapłaty za przeniesione wierzytelności, Bank obciąży rachunek Agenta kwotą stanowiącą wartość nominalną nabytych wierzytelności;
- Agent będzie przejmował od Banku zobowiązanie wobec każdego z uczestników, którzy będą posiadać saldo dodatnie na rachunkach bankowych na koniec każdego dnia roboczego. Jednocześnie, z tytułu zapłaty za przejęte zobowiązanie, Bank uzna rachunek Agenta kwotą stanowiącą wartość nominalną przejętych zobowiązań.
Na początek następnego dnia roboczego dokonywane będą transfery odwrotne, tym samym:
- Agent dokona przeniesienia zwrotnego na Bank wierzytelności z końca dnia poprzedniego. Z tytułu dokonanego przelewu Bank zapłaci w momencie przelewu cenę w wysokości nominalnej nabytych wierzytelności;
- Bank przejmie od Agenta zobowiązanie, które zostało wcześniej przez niego przejęte na koniec dnia poprzedniego. Z tytułu dokonanego przejęcia zobowiązania, Bank obciąży rachunek Agenta ceną w wysokości wartości nominalnej przejętego zobowiązania.
Po dokonaniu transferów na koniec dnia roboczego naliczone zostaną odsetki. Odsetki będą naliczane przez Bank każdego dnia roboczego od salda występującego na rachunku bankowym Agenta. W sytuacji, gdy:
- saldo na rachunku bankowym Agenta będzie dodatnie, Bank naliczy odsetki od kwoty stanowiącej dodatnie saldo na koniec danego dnia roboczego;
- saldo na rachunku bankowym Agenta będzie ujemne, Bank pobierze odsetki od kwoty stanowiącej ujemne saldo na koniec danego dnia roboczego.
W związku z powyższym Bank uzna lub odpowiednio obciąży rachunek Agenta kwotą naliczonych odsetek. Ponadto, w przypadku wybrania przez Spółkę oraz innych uczestników Systemu opcji, którą oferuje Bank, Bank zapewni rozliczenie kwot tych odsetek pomiędzy Agentem a pozostałymi uczestnikami Cash poolingu poprzez odpowiednio uznanie lub obciążenie rachunków poszczególnych uczestników do piątego dnia roboczego następnego miesiąca następującego po okresie, którego wynagrodzenie dotyczy.
Jednym ze standardowych warunków umownych Cash poolingu jest również poręczenie przez każdego z uczestników za wierzytelności innych uczestników.
Wynagrodzenie Banku z tytułu świadczonych na rzecz uczestników Systemu będą stanowić odsetki od sald ujemnych na rachunku bankowym Agenta oraz wynagrodzenie za dokonaną alokacje i dystrybucję odsetek należnych uczestnikom Cash poolingu określone w stałej wysokości.
W związku z powyższym zadano następujące pytania:
Spółka wnosi o potwierdzenie, że uczestnictwo Spółki w Cash poolingu i dokonywanie czynności przewidzianych umową z Bankiem nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.
Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług została wydana w dniu 09 lipca 2010 r. odrębna interpretacja indywidualna.
Zdaniem Wnioskodawcy:
Spółka stoi na stanowisku, że uczestnictwo Spółki w Cash poolingu i dokonywanie czynności przewidzianych umową z Bankiem nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.
W ocenie Wnioskodawcy zawarcie umowy regulującej udział Spółki w Systemie jak również dokonywanie w ramach Systemu przelewów wierzytelności, które polega na przeniesieniu przez Bank na Agenta wierzytelności przysługującej Bankowi wobec posiadacza ujemnego oraz przeniesieniu na Agenta zobowiązania Banku względem posiadacza dodatniego, a także zwrotne przekazania wierzytelności i zobowiązań pomiędzy Bankiem a Agentem, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Za trafnością tego poglądu przemawiają dwojakiego rodzaju argumenty.
W pierwszej kolejności należy wskazać, iż ustawa o PCC zawiera zamknięty katalog czynności podlegających temu podatkowi. Co do zasady, PCC podlegają czynności, które zostały wymienione w art. 1 tej ustawy, tj.:
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
- umowy pożyczki,
- umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
- umowy dożywocia,
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
- ustanowienie hipoteki,
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
- umowy depozytu nieprawidłowego,
- umowy spółki (akty założycielskie).
Umowy nienazwane, a także czynności cywilnoprawne nie wymienione w ww. ustawie, nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Umowa Cash poolingu nie została wymieniona w powołanym przepisie. W związku z tym nie powinna ona podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Pomimo tego, że spośród umów wymienionych w wyżej wskazanym przepisie stosunek prawny powstający w związku z Cash poolingiem ze względu na swój ekonomiczny charakter przypomina umowy pożyczki to jednak z uwagi na fakt, iż nie wypełnia on przesłanek prawnych tego rodzaju umowy, nie można go uznać za pożyczkę. Spółka stoi na stanowisku, iż czynności przez nią wykonywane w związku z uczestnictwem w Systemie nie spełniają definicji pożyczki uregulowanej w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93) (dalej: Kodeks cywilny). W myśl tego artykułu dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Wprawdzie z tytułu uczestnictwa w Systemie, dla wszystkich uczestników powstają określone prawa i obowiązki, jednakże nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia lub realizacji umowy pożyczki (ani żadnej innej wymienionej w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających PCC), ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości środków pieniężnych na określony podmiot. Uczestnicy przystępując do systemu nie wiedzą, czy ich środki zostaną wykorzystane, a jeżeli tak, to przez którego z uczestników. Tym samym, nie jest określony przedmiot oraz strona transakcji, które to elementy są niezbędne dla zaistnienia umowy pożyczki.
W konsekwencji, uczestnictwo w Cash poolingu nie powinno rodzić dla Spółki obowiązku podatkowego w zakresie PCC, gdyż nie występują przepływy, które można by ewentualnie zaklasyfikować jako czynności wymienione w zamkniętym katalogu ustawy o PCC.
Niezależnie od powyższego, dokonywane w ramach Cash poolingu transfery wierzytelności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych z uwagi na regulację art. 2 pkt 4 ustawy o PCC. Zgodnie z powoływanym przepisem, podatkowi temu nie podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności na podstawie odrębnych przepisów jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona od tego podatku (od zasady tej istnieją wyjątki, które jednak nie mają znaczenia z punktu widzenia rozważanego zagadnienia). Z uwagi na fakt, iż wskazany wyżej transfer wierzytelności realizowany jest w ramach kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową (usługi Cash poolingu), stanowiącej usługę finansową świadczoną przez Bank, objętą zakresem podatku towarów i usług (niezależnie od tego czy jest z tego podatku zwolniona), nie będzie on podlegał opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w myśl art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Biorąc powyższe pod uwagę Spółka jest zdania, iż ani umowa, na podstawie której Spółka będzie uczestniczyć w Cash poolingu, ani przepływy, które będą miały miejsce w ramach Cash poolingu nie podlegają opodatkowaniu PCC.
Powyższy wniosek został potwierdzony w licznych interpretacjach wydanych przez organy skarbowe, m. in. w:
- interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 14 listopada 2007 r. (IPPB2/436-54/07-4/MZ);
- interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 17 lipca 2008 r. (IPPB2/436-131/08-4/AS);
- interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 9 grudnia 2008 r. (IPPB2/436-393/08-2/MZ);
- interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 28 września 2009 r. (IPPB2/436-268/09-2/MZ);
- interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 19 marca 2009 r. (IPPB2/436-528/09-4/MZ);
- interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w dniu 18 września 2009 r. (ILPB2/436-108/09-3/AJ);
- interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10 lutego 2010 r. (IPPB2/436-486/09-2/AF);
- interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 kwietnia 2010 r. (IPPB2/436-40/10-2/MZ).
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
- umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
- (uchylona),
- umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
- umowy dożywocia,
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
- (uchylona),
- ustanowienie hipoteki,
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
- umowy depozytu nieprawidłowego,
- umowy spółki;
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).
Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.
Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki, w których w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.
Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej.
Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.
W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.
Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.
Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową cash pooling nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Reasumując, należy stwierdzić, iż usługa Cash-pooling-u nie została wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. A zatem, czynności dokonywane w ramach usługi Cash-pooling-u nie będą podlegały opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowaniu tym podatkiem będą natomiast podlegały czynności cywilnoprawne dokonane poza systemem Cash pooling, zawarte na podstawie jednej z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie powyższe czynności będą mogły korzystać z wyłączenia od tego podatku, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tych czynności będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z niego zwolniona.
Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.
Referencje
ILPB2/436-108/09-3/AJ, interpretacja indywidualna
IPPB2/436-131/08-4/AS, interpretacja indywidualna
IPPB2/436-40/10-2/MZ, interpretacja indywidualna
IPPB2/436-486/09-2/AF, interpretacja indywidualna
IPPB2/436-54/07-4/MZ, interpretacja indywidualna
IPPP2/443-339/10-5/RR, interpretacja indywidualna
Wniosek ORD-IN
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie