Temat interpretacji

Czy sprzedaż nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym podlega wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 8 lipca 2016 r. (data wpływu do Organu 11 lipca 2016 r.), uzupełnionym 29 września 2016 r. i 21 października 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 lipca 2016 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w pismach z 13 września 2016 r. znak: 1061-IPTPB2.4511.548.2016.1.KK oraz z 4 października 2016 r. znak: 2461.IBPB-2-1.4514.537.2016.2.MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 29 września 2016 r. i 21 października 2016 r.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 26 sierpnia 2015 r. Sąd udzielił Wnioskodawcy przybicia na zakup nieruchomości położonej w S., o powierzchni 478 m2, oznaczonej nr ewidencyjnym 2229/1. Przybicie było skutkiem wygranej licytacji w egzekucji sądowej prowadzonej przez komornika działającego przy tamtejszym Sądzie.

W realizacji warunków przybicia, Wnioskodawca w dniu 26 sierpnia 2015 r. dokonał stosownej opłaty sądowej do kasy Sądu, a w dniu 22 września 2015 r., zgodnie z treścią wezwania Sądu, Wnioskodawca dokonał zapłaty sumy licytacyjnej w kwocie 94.675,00 zł na wskazany rachunek bankowy. Tego samego dnia Wnioskodawca złożył wniosek o wydanie postanowienia o przysądzeniu własności.

Postanowieniem z 19 lutego 2016 r., które uprawomocniło się 11 marca 2016 r., Sąd przysądził na rzecz Wnioskodawcy własność wylicytowanej przez niego nieruchomości.

Wnioskodawca wskazał, iż bezspornym jest, że warunki przybicia spełniał w dniu 22 września 2015 r., z chwilą przelania sumy licytacyjnej na poczet Skarbu Państwa. Z tą datą Wnioskodawca nabył prawo do uzyskania przysądzenia własności (art. 998 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego).

Biorąc nawet pod uwagę treść art. 326 Kodeksu postępowania cywilnego (prawo do odroczenia publikacji orzeczenia przez Sąd) Sąd winien był wydać postanowienie o przysądzeniu własności 7 października 2015 r.

Wskutek opieszałości Sądu i wydania postanowienia o przysądzeniu własności dopiero w dniu 19 lutego 2016 r., po uchyleniu z dniem 1 stycznia 2016 r. art. 2 ust. 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych Wnioskodawca podlega obecnie obowiązkowi zapłaty podatku od nadania własności od Skarbu Państwa, podczas gdy do 31 grudnia 2015 r. podatek taki nie istniał.

W związku z powyższym zadano, po przeformułowaniu, następujące pytania:

1. Według jakich przepisów będzie ustalany podatek od czynności cywilnoprawnych, tj. czy od daty złożenia wniosku o przysądzenie własności, co miało miejsce w roku 2015 czy też, zgodnie zresztą z treścią art. 999 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, według stanu prawnego na dzień 11 marca 2016 r., tj. na dzień uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności?
2. Czy podatek taki Wnioskodawca będzie musiał zapłacić, czy też nie będzie miał takiego obowiązku?

Wnioskodawca podkreślił, że pytanie to jest o tyle zasadne, że do 31 grudnia 2015 r. z mocy art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych podatek taki nie istniał, bo rzecz była zakupiona w drodze licytacji komorniczej (sądowej), zaś przepisy ustawy z dnia 23 czerwca 2015 r. cytowany wyżej przepis uchyliły.

Wnioskodawca wskazał, że do dnia 31 grudnia 2015 r. sprzedaż rzeczy nabytych w drodze egzekucji sądowej była wolna od podatku od czynności cywilnoprawnych.

Od dnia 1 stycznia 2016 r. z mocy ustawy z dnia 23 czerwca 2015 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 1045) od nabycia takich rzeczy w tym trybie obowiązuje nabywcę takiej rzeczy obowiązek uiszczenia takiego podatku.

Wnioskodawca podkreślił, iż w niniejszej sprawie bezspornym jest, że Sąd w sierpniu 2015 r. udzielił mu przybicia co do sumy licytacji i kwotę wylicytowaną we wrześniu 2015 r. do kasy Banku Gospodarstwa Krajowego Wnioskodawca zapłacił.

We wrześniu 2015 r. Wnioskodawca zwrócił się również do tegoż Sądu o wydanie postanowienia o przysądzeniu własności. Sąd dopiero w dniu 19 lutego 2016 r. wydał postanowienie o przysądzeniu własności.

Z chwilą udzielenia Wnioskodawcy przybicia przez Sąd przedmiot umowy został wydany Wnioskodawcy w posiadanie.

Zgodnie z treścią art. 535 § 1 Kodeksu cywilnego umowa sprzedaży zostaje zawarta z chwilą wydania rzeczy i zapłaty ceny. Według Wnioskodawcy sytuacja taka nastąpiła ponad wszelką wątpliwość w miesiącu wrześniu 2015 r., tj. w dacie zapłaty ceny na rachunek Banku.

W ocenie Wnioskodawcy opieszałość Sądu w wydaniu postanowienia o przysądzeniu własności, kiedy to postanowienie takie Sąd wydaje po upływie prawie 5 miesięcy od daty złożenia wniosku, nie może w żaden sposób wywoływać po stronie Wnioskodawcy żadnych ujemnych skutków majątkowych, które wynikają ze zmiany przepisów prawa.

Po prostu swoim działaniem Wnioskodawca nie dopuścił się żadnej zwłoki, a zgodnie z zasadą praworządności miał prawo oczekiwać od organów państwowych wydania postanowienia w przyzwoitym terminie, a nie z nadmierną zwłoką.

W tym stanie rzeczy Wnioskodawca uważa twierdzi, że ma prawo oczekiwać decyzji zgodnej ze stanem prawnym na dzień spełnienia przez niego wszystkich obowiązków wynikających z dotrzymania terminów z 2015 r. czyli ustalenia, iż obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych go nie dotyczy.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 223, ze zm.) podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Natomiast stosownie do art. 1 ust. 2 pkt 2 cyt. ustawy przepisy ustawy o czynnościach cywilnoprawnych stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3.

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 pkt 3 tejże ustawy obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3.

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r., zawierała uregulowania w art. 2 pkt 3, zgodnie z którymi nie podlegały temu podatkowi umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym. Przepis ten od 1 stycznia 2016 r. został uchylony ustawą z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1045). Stosownie do treści art. 50 ust. 2 ww. ustawy do opodatkowania czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał na podstawie ustawy zmienianej w art. 23 przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. To oznacza, że do tych czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał na podstawie ustawy zmienionej ww. nowelizacją stosuje się przepisy w brzmieniu zmienionym.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku oraz jego uzupełnieniu wynika, że w 2015 r. Wnioskodawca uczestniczył w licytacji komorniczej. W wyniku wygranej licytacji Wnioskodawca nabył nieruchomość o powierzchni 478 m2, oznaczoną nr ewidencyjnym 2229/1. W dniu 26 sierpnia 2015 r. Sąd wydał postanowienie o przybiciu prawa własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawcy. W celu realizacji warunków przybicia, Wnioskodawca 26 sierpnia 2015 r. dokonał stosownej opłaty sądowej do kasy Sądu, a 22 września 2015 r., zgodnie z treścią wezwania Sądu, Wnioskodawca dokonał zapłaty sumy licytacyjnej w kwocie 94.675,00 zł na wskazany rachunek bankowy. Tego samego dnia Wnioskodawca złożył do Sądu wniosek o wydanie postanowienia o przysądzeniu własności. W dniu 19 lutego 2016 r. Sąd wydał postanowienie o przysądzeniu na rzecz Wnioskodawcy prawa własności ww. nieruchomości. Powyższe postanowienie uprawomocniło się 11 marca 2016 r.

W opisanej sprawie sedno rozstrzygnięcia sprowadza się do stwierdzenia, kiedy powstał obowiązek podatkowy w związku z nabyciem nieruchomości; czy do tego nabycia ma zastosowanie art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązujący do 31 grudnia 2015 r.

Zgodnie z art. 952 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r., poz. 101, ze zm.) zajęta nieruchomość ulega sprzedaży przez licytację publiczną. Termin licytacji nie może być wyznaczony wcześniej niż po upływie dwóch tygodni po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania ani też przed uprawomocnieniem się wyroku, na podstawie którego wszczęto egzekucję.

Na podstawie art. 972 ww. ustawy licytacja odbywa się publicznie w obecności i pod nadzorem sędziego.

Po zamknięciu przetargu sąd w osobie sędziego, pod którego nadzorem odbywa się licytacja, wydaje na posiedzeniu jawnym postanowienie co do przybicia na rzecz licytanta, który zaofiarował najwyższą cenę, po wysłuchaniu tak jego, jak i obecnych uczestników (art. 987 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 998 § 1 ustawy Kodeks postępowania cywilnego po uprawomocnieniu się przybicia i wykonaniu przez nabywcę warunków licytacyjnych lub postanowienia o ustaleniu ceny nabycia i wpłaceniu całej ceny przez Skarb Państwa sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności.

W myśl art. 999 § 1 zdanie pierwsze ww. ustawy prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów.

Mając na względzie powyższe przepisy, w szczególności uregulowanie zawarte w art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy stwierdzić, że momentem powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z wydaniem postanowienia sądu o przysądzeniu własności nieruchomości, jest dzień uprawomocnienia się tego postanowienia. Z tym bowiem dniem następuje przeniesienie własności na rzecz nabywcy.

W przedmiotowej sprawie postanowienie Sądu o przysądzeniu własności nieruchomości uprawomocniło się 11 marca 2016 r., co oznacza, że w dniu 11 marca 2016 r. powstał obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z wydaniem ww. postanowienia.

Jednocześnie należy wskazać, że wyłączenie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o którym mowa w uchylonym przepisie art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych dotyczy tych czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstał przed 1 stycznia 2016 r.

Nie można zatem zgodzić się z twierdzeniem Wnioskodawcy, iż obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych go nie dotyczy, gdyż Sąd w sierpniu 2015 r. udzielił mu przybicia co do sumy licytacji i Wnioskodawca zapłacił wylicytowaną kwotę we wrześniu 2015 r.

W przedmiotowej sprawie bezspornie zastosowanie znajduje przepis art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, wskazujący, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu. Przy czym należy zaznaczyć, że orzeczenie to musi wskazywać na ostateczne przeniesienie na nabywcę własności przedmiotu czynności cywilnoprawnej. Tym samym, z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie przeniesienie na rzecz Wnioskodawcy własności nieruchomości miało miejsce 11 marca 2016 r., to jak już wskazano powyżej w tym samym dniu powstał po stronie Wnioskodawcy obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawarcia umowy sprzedaży tej nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym.

Jednocześnie wskazane przez Wnioskodawcę okoliczności iż opieszałość Sądu w wydaniu postanowienia o przysądzeniu własności nie może w żaden sposób wywoływać po stronie Wnioskodawcy żadnych ujemnych skutków majątkowych, które wynikają ze zmiany przepisów prawa oraz, że swoim działaniem Wnioskodawca nie dopuścił się żadnej zwłoki, a zgodnie z zasadą praworządności miał prawo oczekiwać od organów państwowych wydania postanowienia w przyzwoitym terminie pozostają w przedmiotowej sprawie bez znaczenia i nie mają wpływu na powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. W opisanym stanie faktycznym mają bowiem zastosowanie nowe przepisy, obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. Tym samym Organ interpretacyjny nie ma żadnych wątpliwości dotyczących wykładni przepisów prawa podatkowego, będących przedmiotem niniejszej sprawy. Powołane wyżej przepisy przejściowe wyraźnie wskazują do jakich czynności cywilnoprawnych należy stosować przepisy dotychczasowe, czyli w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r.

Zatem z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie jak wskazano powyżej obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstał 11 marca 2016 r., to nabycie przez Wnioskodawcę nieruchomości w drodze licytacji komorniczej, potwierdzone postanowieniem Sądu o przysądzeniu własności z 19 lutego 2016 r, nie podlega wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie powołanego przez Wnioskodawcę art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wyłączenie z opodatkowania na podstawie powyższego przepisu ma bowiem zastosowanie do opodatkowania czynności, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał przed 1 stycznia 2016 r. Tym samym opisane we wniosku nabycie nieruchomości nr 2229/1 o powierzchni 478 m2 podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w związku z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych według stawki wynoszącej 2% wartości rynkowej nabywanej nieruchomości. Stosownie do art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek zapłaty podatku ciąży na kupującym.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył dokumenty. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny (weryfikacji) dołączanych dokumentów; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. z 2016 r., poz. 718, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach