Temat interpretacji

Podatek od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przeniesienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 1 grudnia 2014 r. (data wpływu 5 grudnia 2014 r.), uzupełnionym w dniu 2 marca 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przeniesienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 grudnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przeniesienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14f § 1 Ordynacji podatkowej, pismem z dnia 20 lutego 2015 r. nr ILPB2/436-365/14-2/TR Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 20 lutego 2015 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 27 lutego 2015 r.), zaś w dniu 3 marca 2015 r. Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Zainteresowana posiada spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, znajdującego się w zasobach spółdzielni mieszkaniowej, które nabyła na podstawie przydziału lokalu mieszkalnego.

Wnioskodawczyni i jeszcze jedna osoba zamierzają zawrzeć umowę w formie aktu notarialnego, na podstawie której Wnioskodawczyni przeniesie na rzecz tejże osoby ww. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, w zamian za co nabywca, to jest ww. osoba, zobowiąże się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie, to znaczy zobowiąże się przyjąć zbywcę jako domownika; zobowiąże się dostarczać zbywcy wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału; zobowiąże się zapewnić zbywcy odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wyżej opisana umowa przeniesienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zamian za zapewnienie zbywcy dożywotniego utrzymania podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawczyni, przepis art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z tym przepisem, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona)
4. umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat.

Zgodnie z art. 908 par. 1 Kodeksu cywilnego, umowa dożywocia wymaga zobowiązania się właściciela nieruchomości do przeniesienia jej własności na nabywcę, który w zamian za to powinien, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Z treści przytoczonego przepisu jednoznacznie wynika, że umowa dożywocia dotyczy jedynie przeniesienia własności nieruchomości (gruntowej, budynkowej, lokalowej) w zamian za zapewnienie zbywcy przez nabywcę dożywotniego utrzymania. Tylko taka umowa jest dożywociem opodatkowanym podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu będące ograniczonym prawem rzeczowym (art. 244 k.c.) nie może być przedmiotem zbycia w ramach umowy dożywocia. W związku z tym, umowa, która zostanie zawarta jest umową nienazwaną, ponieważ Kodeks cywilny nie przewiduje umowy przeniesienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (udziału w takim prawie) w zamian za dożywotnie utrzymanie o treści ustalonej przez strony.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że skoro więc opisana umowa nie jest umową dożywocia, o której mowa w art. 908 k.c., to jest to czynność, która jako niewymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, nie podlega temu podatkowi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2010 r., Nr 101, poz. 649, z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona)
4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona)
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku z tym, szczegółowe wyznaczenie zakresu przedmiotowego opodatkowania tym podatkiem ma określone konsekwencje prawne. Tym samym należy stwierdzić, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni zamierza zawrzeć z inną osobą umowę polegającą na przeniesieniu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zamian za zapewnienie zbywcy (Wnioskodawczyni) przez tę osobę dożywotniego utrzymania, to znaczy zobowiąże się przyjąć zbywcę jako domownika; zobowiąże się dostarczać zbywcy wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału; zobowiąże się zapewnić zbywcy odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Zgodnie z art. 908 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.), jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

W świetle przytoczonego przepisu Kodeksu cywilnego, umowa dożywocia wymaga zobowiązania się właściciela nieruchomości do przeniesienia jej własności na nabywcę, który w zamian za to zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie w postaci określonych świadczeń. Przedmiotem zbycia w ramach umowy dożywocia może być jakakolwiek nieruchomość (grunt, budynek, lokal).

Jednocześnie z treści zacytowanego przepisu nie wynika, by przedmiotem umowy dożywocia mogło być spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, ponieważ spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie może być traktowane jako prawo własności, a tylko własność (prawo własności) nieruchomości może zostać przeniesiona na nabywcę w ramach umowy dożywocia. Zgodnie bowiem z art. 244 Kodeksu cywilnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest ograniczonym prawem rzeczowym, do którego regulacje prawne przewidują przepisy odrębne.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że skoro opisana przez Wnioskodawczynię umowa nie jest umową dożywocia, o której mowa w art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego, to zgodnie z powyżej przedstawionymi wywodami, jest to czynność, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zatem, jeżeli zgodnie z odrębnymi przepisami zawarcie umowy opisanej przez Wnioskodawczynię jest możliwe, to planowana czynność nie będzie skutkowała obowiązkiem uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto należy wskazać, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony, do oceny dokumentów załączonych do wniosku; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego, bądź zdarzenia przyszłego, przedstawionym przez Zainteresowaną i stanowiskiem Zainteresowanej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 750 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu