Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zdaniem Spółki, kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową uczestników systemu cash poolingu, świadczona przez Bank nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych (dalej PCC). W związku z tym, po stronie Spółki nie powstanie obowiązek podatkowy w zakresie PCC.

Zgodnie z art. 1 ustawy o PCC, opodatkowaniu PCC podlega zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych, wymieniony w tym przepisie. Usługa polegająca na zarządzaniu płynnością finansową kilku podmiotów z tej samej grupy kapitałowej, świadczona w oparciu o Umowę cash poolingu (regulującą prowadzenie rachunków bankowych w systemie cash poolingu) nie znajduje odpowiednika w Kodeksie cywilnym. Jest to zatem umowa nienazwana, która nie mieści się w katalogu zawartym w art. 1 ustawy o PCC. Celem ustawodawcy było precyzyjne określenie w ustawie o PCC czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu PCC. Natura usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową wskazuje, że jest to wielostopniowy, rozbudowany system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy podmiotów, zawierający w sobie czynności polegające na transferze środków pieniężnych w ramach rachunków bankowych. Nie jest to natomiast żadna z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu PCC.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o PCC, przedmiotem opodatkowania PCC są m.in. umowy pożyczki. W myśl art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W świetle zacytowanych uregulowań, czynności wykonywanych w ramach usługi cash poolingu nie można kwalifikować jako umowy pożyczki. Konstrukcja cash poolingu nie wyczerpuje istotnych znamion pożyczki, gdyż zakłada uczestnictwo co najmniej trzech podmiotów: podmiotu posiadającego dodatnie saldo na rachunku bankowym, podmiotu posiadającego ujemne saldo na rachunku bankowym oraz Banku występującego w roli świadczącego usługę kompleksowego zarządzania płynnością finansową. W ramach transakcji, powstaną dla tych podmiotów określone prawa i obowiązki, ale nie dojdzie do zawarcia umowy pożyczki, gdyż brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Ani Spółka, ani też żaden z pozostałych uczestników systemu cash poolingu nie zobowiązuje się, że przeniesie na innego uczestnika systemu bądź na rzecz Banku jakąkolwiek kwotę pieniędzy w jakimkolwiek czasie, tak aby ten inny podmiot lub Bank mógł tą kwotą dysponować. Również inny uczestnik systemu nie zobowiązuje się do tego wobec Spółki. Spółka jedynie godzi się, by ewentualna nadwyżka na jej indywidualnym rachunku bankowym w danym dniu została uwzględniona przy obliczaniu przez Bank łącznej sumy należności i zobowiązań w tym dniu wszystkich uczestników systemu cash poolingu z tej samej grupy kapitałowej. Jeżeli na indywidualnym rachunku Spółki zostanie wykazany debet (saldo ujemne), to Spółka będzie dłużnikiem wyłącznie Banku, a nie innego uczestnika systemu. Natomiast ewentualne nadwyżki (saldo dodatnie) z indywidualnego rachunku Spółki będą przekazywane do systemu, przy czym nadwyżka ta nie będzie fizycznie przelana na indywidualne rachunki bankowe innych uczestników systemu, lecz będzie jedynie uwzględniana jako element kalkulacyjny łącznego bilansu sald z danego dnia. Uczestnik systemu cash poolingu posiadający saldo dodatnie nie wie, czy w ogóle zostanie ono wykorzystane i w jakiej wysokości. Tym samym, nie jest także skonkretyzowana druga strona transakcji.

Również transfery salda ujemnego z indywidualnego rachunku uczestnika cash poolingu na techniczny rachunek konsolidacyjny prowadzony w tym samym Banku nie stanowią samodzielnie funkcjonujących czynności cywilnoprawnych i w konsekwencji również nie podlegają opodatkowaniu PCC.

Ponadto, Spółka pragnie zauważyć, że organy statystyczne wielokrotnie już klasyfikowały czynności polegające na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową podmiotów z tej samej grupy kapitałowej (cash pooling) jako usługę pośrednictwa finansowego świadczoną przez banki. Stanowi to dodatkowe potwierdzenie, że czynności wykonywane w ramach cash poolingu nie mieszczą się w zamkniętym katalogu czynności podlegających PCC.

Stanowisko zaprezentowane przez Spółkę odnośnie niepodlegania cash poolingu opodatkowaniu PCC potwierdzają także liczne interpretacje Ministra Finansów wydawane w podobnych bądź identycznych stanach faktycznych, np. w interpretacji:

1. Czy przedstawiona Umowa cash poolingu oraz opisane we wniosku czynności faktyczne, wykonywane przez Bank w ramach tej Umowy, stanowiące jej integralną część i tym samym, będące elementem kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową świadczonej przez Bank, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...
2. Czy w przedstawionym systemie cash poolingu podmiotem świadczącym usługi w rozumieniu ustawy o VAT będzie Bank, natomiast Spółka w związku z uczestnictwem w systemie cash poolingu nie będzie wykonywać żadnych usług i nie będzie z tego tytułu zobowiązana do wykazania jakiegokolwiek obrotu w rozumieniu ustawy o VAT...
3. Czy w opisanym systemie cash poolingu, w przypadku pobrania przez Bank odsetek od Spółki (z tytułu salda ujemnego Spółki) i następnie ich wypłaty przez Bank na rzecz posiadacza salda dodatniego, nie będącego polskim rezydentem podatkowym, Spółka nie będzie zobowiązana do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego (tzw. podatku u źródła) od odsetek, lecz podmiotem zobowiązanym do tego będzie Bank...
4. Czy w odniesieniu do opisanego systemu cash poolingu zastosowanie mają regulacje w zakresie cen transferowych zawarte w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz czy w związku z uczestnictwem przez Spółkę w tym systemie zaistnieje obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych zgodnie z wymogami art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych...
5. Czy w stosunku do odsetek pobieranych od Spółki w związku z zaistnieniem na jej indywidualnym rachunku salda ujemnego (debetu) znajdują zastosowanie ograniczenia w zakresie uznawania odsetek za koszty uzyskania przychodów wynikające z przepisów o tzw. niedostatecznej kapitalizacji, zawartych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych...
6. Czy w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, odsetki płacone/otrzymywane przez Spółkę, a także prowizja pobierana przez Bank na podstawie Umowy cash poolingu będą stanowiły koszt uzyskania przychodów lub odpowiednio przychody podatkowe na zasadzie kasowej, natomiast przelewane w ramach cash poolingu salda (dodatnie bądź ujemne) nie będą stanowić ani kosztu ani przychodu podatkowego Spółki...

Mając na uwadze powyższe, Spółka wnosi o potwierdzenie, że kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową spółek z grupy świadczona przez Bank na podstawie Umowy cash poolingu, jak również poszczególne czynności faktyczne wykonywane w ramach tej Umowy, nie podlegają opodatkowaniu PCC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) i lit. j) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku i umowy depozytu nieprawidłowego.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Depozyt nieprawidłowy został natomiast uregulowany w art. 845 Kodeksu cywilnego. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego, analogicznie do umowy pożyczki, ma obowiązek zwrócić tę sama ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej.

Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową cash pooling nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy sprzedaży lub depozytu nieprawidłowego. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu nie zostały wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, czynności te nie będą podlegały opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Referencje

IPPB5/423-345/11-6/JC, interpretacja indywidualna
IPPB5/423-345/11-7/JC, interpretacja indywidualna

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie