Temat interpretacji

Opisana we wniosku umowa darowizny, w związku z faktem, że nie będzie wiązała się z przejęciem przez obdarowanego (Wnioskodawcę) długów i ciężarów ani zobowiązań darczyńcy, jako czynność nie wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W związku z powyższym bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie wniosku w zakresie pytania Nr 2.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 6 sierpnia 2015 r. (data wpływu 10 sierpnia 2015 r.) uzupełnionym pismem z dnia 5 października 2015 r. (data nadania 6 października 2015 r., data wpływu 8 października 2015 r.) na wezwanie z dnia 24 września 2015 r. Nr IPPB2/4514-341/15-2/AF (data doręczenia 29 września 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy darowizny - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 sierpnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy darowizny.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 19 października 2010 r. Wnioskodawca Paweł Z. wraz z siostrą Magdaleną Z. zawarli z Bankiem umowę kredytu hipotecznego, którego spłata została zabezpieczona hipoteką kaucyjną do kwoty 429.554,45 PLN ustanowioną na lokalu mieszkalnym do którego Wnioskodawca i jego siostra posiadają spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w częściach równych.

Siostra w najbliższej przyszłości planuje darować Wnioskodawcy swoją część prawa do tego lokalu, jednocześnie obdarowany Wnioskodawca w umowie darowizny nie wyrazi zgody na przejęcie długu Darczyńcy (siostry). Pozostała do spłaty kwota kredytu to 272.668,41 PLN.

Pismem z dnia 24 września 2015 r. nr IPPB2/4514-341/15-2/AF wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez uzupełnienie przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego poprzez jednoznaczne wskazanie, czy darowizna części spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego przez siostrę Wnioskodawcy nie będzie się wiązała z przejęciem przez Wnioskodawcę (jako obdarowanego) długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy (siostry Wnioskodawcy).

Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie informując, że darowizna części spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego przez siostrę Wnioskodawcy nie będzie się wiązała z przejęciem przez Wnioskodawcę (jako obdarowanego) długów i ciężarów ani zobowiązań darczyńcy (siostry Wnioskodawcy).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

1. Czy darowizna połowy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu obciążonego hipoteką, która zabezpiecza wierzytelność wynikającą z kredytu, którego stroną jest Obdarowany, powoduje powstanie obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych...
2. Jeśli tak, to co stanowi podstawę opodatkowania: kwota hipoteki czy połowa pozostałej do spłaty kwoty kredytu ...

Zdaniem Wnioskodawcy, podatek nie powinien zostać pobrany, bowiem hipoteka zabezpiecza wierzytelność wynikającą z umowy kredytu, której to umowy stroną jest również Wnioskodawca.

W związku z tym, że Wnioskodawca jest tzw. dłużnikiem solidarnym, umowa darowizny nie zwalnia w żaden sposób dotychczasowego dłużnika (Darczyńcy) ze zobowiązań, odpowiadają oni za długi solidarnie. Nie nastąpiło zatem przejęcie długów Darczyńcy, a zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych w sytuacji, gdy następuje darowizna nieruchomości obciążonej hipoteką przy braku oświadczenia obdarowanego o przejęciu długu nie powstaje obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych (tak m.in. interpretacja Urzędu Skarbowego z 25.2.2004 r.).

Gdyby organ podatkowy uznał jednak, iż podatek się należy, to Wnioskodawca uważa, że podstawą jego obliczenia powinna być pozostała do spłaty kwota kredytu, dzielona przez 2 dłużników, a nie - kwota hipoteki kaucyjnej. Świadczy o tym sama konstrukcja hipoteki kaucyjnej, która zabezpiecza wierzytelności o wysokości nieustalonej, zarówno istniejące, jak i dopiero mogące powstać w przyszłości. Dla takich hipotek oznacza się sumę pieniężną, do wysokości której wierzyciel hipoteczny może domagać się zaspokojenia z obciążonej nieruchomości.

Znajduje to odzwierciedlenie w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, w której to ustawodawca, opodatkował ustanowienie hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej, a więc hipoteki kaucyjnej określoną stawką w wysokości 19 zł, w przeciwieństwie do ustanowienia hipoteki zwykłej, gdzie podatek wynosi 0,1% od kwoty zabezpieczonej wierzytelności.

Niewłaściwe, niekonsekwentne i niezgodne z zasadą jednolitości stosowania prawa podatkowego zatem byłoby pobieranie 2% podatku od kwoty hipoteki kaucyjnej w przypadku darowizny nieruchomości obciążonej taką hipoteką.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 626) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Z treści zacytowanego przepisu, zawierającego zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu wynika, że tylko dokonanie jednej z czynności w nim wymienionej powodować będzie konieczność zapłaty podatku. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu to nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że w dniu 19 października 2010 r. Wnioskodawca wraz z siostrą zawarli z Bankiem umowę kredytu hipotecznego, którego spłata została zabezpieczona hipoteką kaucyjną do kwoty 429.554,45 PLN ustanowioną na lokalu mieszkalnym, do którego Wnioskodawca i jego siostra posiadają spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w częściach równych. Siostra w najbliższej przyszłości planuje darować Wnioskodawcy swoją część prawa do tego lokalu, jednocześnie obdarowany Wnioskodawca w umowie darowizny nie wyrazi zgody na przejęcie długu Darczyńcy (siostry). Pozostała do spłaty kwota kredytu to 272.668,41 PLN. Darowizna części spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego przez siostrę Wnioskodawcy nie będzie się wiązała z przejęciem przez Wnioskodawcę (jako obdarowanego) długów i ciężarów ani zobowiązań darczyńcy (siostry Wnioskodawcy).

W związku z powyższym wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Zgodnie z zacytowanym art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych umowa darowizny podlega również temu podatkowi, ale wyłącznie w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, tj. w sytuacji, gdy na obdarowanego przechodzą wraz z przedmiotem darowizny wszelkie obowiązki z nim związane, ciążące dotychczas na darczyńcy.

W związku z tak określonym przedmiotem opodatkowania, dla stwierdzenia, czy w opisanej sytuacji dojdzie do powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych konieczne jest więc wyjaśnienie użytych w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) pojęć zobowiązania długu i ciężaru. W wypadku zobowiązania chodzi nie tylko o określony typ stosunku cywilnoprawnego, lecz również o stosunki o charakterze publicznoprawnym. Z kolei dług, rozumieć należy jako powinność świadczenia ze strony jednego podmiotu (zobowiązanego) na rzecz innego (uprawnionego). Natomiast pojęcie ciężaru (obciążenie przedmiotu darowizny) nie oznacza powinności świadczenia wobec wierzyciela (innego uprawnionego), lecz ograniczenie przysługującego prawa w możności jego wykonywania w oznaczonym zakresie lub konieczność znoszenia wykonywania w stosunku do niego uprawnienia przez inny podmiot.

Wskazać przy tym należy, że w praktyce do typowych przykładów obowiązków darczyńcy (wobec osób trzecich) z tytułu długów, ciężarów i zobowiązań (przejmowanych przez obdarowanego) należą: świadczenia z tytułu najmu, dzierżawy, dożywocia, ubezpieczenia, zaciągniętego kredytu i innych umów, świadczenia lub inne obowiązki powstające na tle określonej sytuacji prawnorzeczowej (np. wynikające z obciążenia rzeczy użytkowaniem lub służebnością, z obowiązku rozliczenia nakładów na rzecz pomiędzy jej właścicielem a posiadaczem itp.), należności z tytułu podatków, ceł lub innych opłat związanych z nabytym przedmiotem darowizny.

Nadto wyjaśnić należy, że ustawa o podatku od spadków i darowizn mówi o długach, ciężarach albo zobowiązaniach darczyńcy, co oznacza, że chodzi tu o obowiązki dotyczące całego majątku osobistego darczyńcy, których skutkiem jest odpowiedzialność osobista darczyńcy. Nie chodzi zatem o zobowiązania wynikające np. z racji obciążenia darowanej rzeczy hipoteką lub zastawem, z tytułu których darczyńca ponosi odpowiedzialność wyłącznie rzeczową. Wskazać również należy, że w przepisie tym jest mowa o obowiązkach już istniejących w chwili zawarcia umowy darowizny.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy wskazać, że opisana we wniosku umowa darowizny, w związku z faktem, że nie będzie wiązała się z przejęciem przez obdarowanego (Wnioskodawcę) długów i ciężarów ani zobowiązań darczyńcy, jako czynność nie wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W związku z powyższym bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie wniosku w zakresie pytania Nr 2.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 363 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie