Temat interpretacji

Czy czynności wykonywane w ramach systemu cash poolingu prowadzonego przez Bank podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 22 czerwca 2011r. (data wpływu do tut. Biura 30 czerwca 2011r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 czerwca 2011r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (Spółka akcyjna) należy do międzynarodowej Grupy D., która skupia spółki ze 130 krajów na całym świecie. W celu zoptymalizowania przepływów pieniężnych, a także zmniejszenia kosztów uzyskania kredytów i jednoczesnego zwiększenia przychodów z depozytów bankowych, Grupa D. podjęła decyzję o wdrożeniu dla spółek grupy rozwiązań opartych na cash poolingu. W związku z tym, wnioskodawca zawarł umowę ze Spółką X, z siedzibą w Niemczech, jako pool leaderem. W ramach przyjętego rozwiązania założono, że wnioskodawca będzie posiadać konto w banku w Polsce, a także konto prowadzone w banku za granicą. Oba konta będą prowadzone w walucie polski złoty. Z końcem dnia środki finansowe zdeponowane na koncie w banku w Polsce są przelewane na konto w banku za granicą, a stamtąd na konto główne Spółki X, pełniącej funkcję pool leadera. Środki wnioskodawcy na koncie głównym w Spółce X są odpowiednio księgowane za pomocą dedykowanego systemu informatycznego na wewnętrzny rachunek rozliczeniowy wnioskodawcy. W przypadku, gdy na koncie wnioskodawcy w banku w Polsce nie będzie zdeponowanych środków finansowych, lecz powstanie debet, jako saldo ujemne, z konta w banku za granicą automatycznie zostanie przelana pod koniec dnia kwota odpowiadająca wysokości salda ujemnego w banku w Polsce. W takim też przypadku powstałe dzienne saldo ujemne na koncie wnioskodawcy w banku za granicą, zostanie automatycznie zasilone kwotą przelaną przez Spółkę X z konta głównego cash poolingu, pochodzącą ze środków zdeponowanych wcześniej przez wnioskodawcę, w ramach cash pool, na jego rachunku wewnętrznym w Spółce X. W przypadku konieczności dokonania płatności przekraczających stan środków wnioskodawcy, zaksięgowanych na jego wewnętrznym rachunku rozliczeniowym, za zgodą Spółki X i na podstawie odrębnej umowy, którą wnioskodawca musiałby zawrzeć, wnioskodawca mógłby dokonać wówczas takich płatności. Środki na ten cel pobierane byłyby z rachunku głównego pool leadera.

Pieniądze zdeponowane na koncie głównym cash poolingu, zarządzanym przez Spółkę X będą pochodziły z dodatnich sald innych spółek z Grupy, które podobnie jak w przypadku wnioskodawcy będą zasilać konto główne, a także z zewnętrznego rynku finansowego. W wyniku ww. transferów, na obu posiadanych przez wnioskodawcę kontach, tj. koncie w banku w Polsce i w banku za granicą pod koniec dnia będzie utrzymane saldo zerowe, nie zawierające żadnych obciążeń ani depozytów. Przelewy pomiędzy kontami wnioskodawcy, a także pomiędzy kontem wnioskodawcy w banku za granicą i kontem zarządzanym przez Spółkę X będą dokonywane automatycznie, niezależnie od kwot przelewów. Jedynym ograniczeniem jakie nałożono na wnioskodawcę, to ograniczenie dziennej kwoty transakcji dokonywanych w ramach cash poolingu wynoszące 40 mln zł, które może ulec zmianie na podstawie odrębnych ustaleń i za zgodą Spółki X. Żadna ze spółek, które zawarły umowę cash poolingu nie jest w stanie określić kiedy i w jakiej wysokości na posiadanych przez nią kontach powstanie saldo ujemne, które będzie wymagało uzupełnienia środkami finansowymi z konta głównego cash poolingu, ani też kiedy i w jakiej wysokości będą na tych kontach zdeponowane środki finansowe wnioskodawcy, które zasilą konto główne cash poolingu. Z tytułu wpłaty przez wnioskodawcę środków finansowych, w wyniku dodatniego salda na kontach, należą się wnioskodawcy odsetki w wysokości odpowiedniej międzybankowej stopy oprocentowania depozytów pomniejszonej o 75 punktów bazowych. Od kwot wypłaconych z rachunku głównego na rachunki wnioskodawcy w celu wyzerowania dziennych sald ujemnych w wysokości przekraczającej wartość środków zdeponowanych wcześniej przez wnioskodawcę na rachunku głównym Spółki X pobierane będą odsetki w wysokości odpowiedniej międzybankowej stopy oprocentowania pożyczek, powiększonej o 75 punktów bazowych. Odsetki są naliczane raz w miesiącu przez Spółkę X, w rozliczeniu dziennym na bazie dziennego salda generowanego na rachunku wewnętrznym i są dodawane lub odejmowane przez Spółkę X, do salda wewnętrznego konta rozliczeniowego prowadzonego przez Spółkę X w ramach konta głównego na koniec miesiąca.

Uwzględniając powyższe, zawarta umowa cash poolingu opiera się na rodzaju tego typu umów zwanym zero-balancing cash pooling.

Spółka X nie posiada w Polsce zakładu, w rozumieniu umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec.

Wnioskodawca zwrócił się z prośbą o potwierdzenie m.in., że:

Czynność zawarcia umowy cash poolingu oraz czynności związane z transakcjami wpłaty środków finansowych na konto główne, prowadzone przez Spółkę X, a także transakcje otrzymania od innych spółek środków finansowych na pokrycie sald ujemnych na kontach wnioskodawcy w bankach w Polsce i za granicą nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazał, iż przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych określa, które z czynności cywilnoprawnych podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Przepis ten stanowi katalog zamknięty, co w praktyce oznacza, że jedynie czynności cywilnoprawne, które można uznać za czynności wymienione w tym przepisie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Wśród czynności cywilnoprawnych, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych przepis ten wymienia m.in. umowę pożyczki. Ponieważ jednak nie definiuje co należy rozumieć pod tym pojęciem, zdaniem wnioskodawcy, rozstrzygające znaczenie będą miały przepisy Kodeksu cywilnego, które szczegółowo regulują umowę pożyczki.

Wnioskodawca przytoczył treść art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny oraz wskazał, iż jeśli chodzi o umowę kompleksowego zarządzania płynnością finansową cash poolingu, to pozostaje ona na gruncie polskiego prawa tzw. umową nienazwaną - Kodeks cywilny nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. Zawarcie umowy cash poolingu nie zostało także wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym nie mamy do czynienia z umową pożyczki, ponieważ zarówno wnioskodawca, jak i Spółka X nie są w stanie określić jakie kwoty zostaną przekazane pomiędzy rachunkami tych spółek, a także, kiedy wnioskodawca otrzyma pieniądze potrzebne do wyzerowania salda kont od Spółki X lub kiedy dodatnie saldo powstałe na kontach wnioskodawcy zostanie przekazane do Spółki X. Ostateczną kwotę, a także kierunek przepływu pieniędzy obie spółki poznają dopiero w momencie dokonywania transferów. Ponieważ w art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego określono, że strony umowy przenoszą na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy, a strony umowy nie są w stanie określić kwoty przekazanych środków, a także która z nich wystąpi w roli odbiorcy, a która w roli strony przekazującej środki finansowe, zdaniem wnioskodawcy, przepływy finansowe w ramach cash poolingu nie wypełniają znamion z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, a co za tym idzie nie mamy do czynienia z umowami pożyczki.

W związku z powyższym, wnioskodawca stoi na stanowisku, że z tytułu zawartych przez niego umów, a także z tytułu faktycznego transferu środków pieniężnych, na żadnej ze stron umowy cash poolingu nie będzie spoczywał obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko, wnioskodawca powołał wyroki:

1. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 06 października 2006r. sygn. akt III SA/Wa 2215/06,
2. Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 października 2009r. sygn. akt II FSK 870/08

oraz interpretacje indywidualne wydane przez:

1. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach:
   1. z dnia 20 lipca 2010r. Znak: IBPB II/1/436-94/10/MCZ,
   2. z dnia 17 września 2009r. (winno być: z dnia 17 września 2010r.) Znak: IBPB II/1/436-149/10/MZ,
2. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie:
   1. z dnia 15 kwietnia 2010r. Znak: IPPB2/436-40/10-2/MZ.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, w których to umowach, w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy stwierdzić, iż umowa cash pooling pozostaje umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny w części zobowiązaniowej nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu. Tym samym z powyższych przyczyn - wszystkie czynności dokonywane w ramach umowy cash pooling nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W odniesieniu do powołanych przez wnioskodawcę wyroków sądowych oraz interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że orzeczenia te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach