Temat interpretacji

PCC - skutki podatkowe zawarcia umowy o podział majątku małżeńskiego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 26 kwietnia 2016 r. (data wpływu 13 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy o podział majątku małżeńskiego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 maja 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy o podział majątku małżeńskiego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni pozostaje w związku małżeńskim. Do dnia złożenia niniejszego wniosku Wnioskodawczyni nie zawarła umowy małżeńskiej majątkowej, stąd między małżonkami obowiązuje ustawowy ustrój majątkowy małżeński (ustawowa wspólność małżeńska) w rozumieniu przepisu art. 31 Ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. z dnia 6 listopada 2015 roku Dz. U. z 2015 r., poz. 2082; zwany dalej: Kodeks rodzinny i opiekuńczy). Majątek małżeński objęty wspólnością majątkową składa się między innymi z następujących składników:

1. udziały/akcje w spółkach kapitałowych prawa polskiego (zwane dalej: Udziały),
2. nieruchomości, udziały w nieruchomościach (zwane dalej: Nieruchomości),
3. zorganizowane w formie przedsiębiorstwa składniki materialne i niematerialne przeznaczone do prowadzenia przez małżonka Wnioskodawczyni działalności gospodarczej (zwane dalej: Przedsiębiorstwo),
4. środki pieniężne w gotówce i na rachunkach (zwane dalej: Pieniądze).

Powyższa lista nie obejmuje całego wspólnego majątku małżonków.

Niewykluczonym jest, że w przyszłości Wnioskodawczyni dokona rozliczeń majątkowych ze swoim małżonkiem w trakcie trwania małżeństwa. W rezultacie, zostanie zawarta w formie aktu notarialnego umowa małżeńska majątkowa, na mocy której zostanie ustanowiona pełna rozdzielność majątkowa pomiędzy małżonkami zgodnie z przepisami art. 51 w zw, z art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Jednocześnie z ustanowieniem rozdzielności majątkowej zostanie zawarta przez Wnioskodawczynię z jej małżonkiem umowa o podział majątku małżeńskiego. W wyniku zawarcia tej umowy zostanie dokonany podział (ustanie współwłasność) wszystkich składników majątkowych, wchodzących w skład majątku małżeńskiego, dotychczas objętych ustawową wspólnością majątkową małżeńską. Możliwym jest, że w ramach podziału majątku małżeńskiego Wnioskodawczyni otrzyma Nieruchomości, Pieniądze lub również inne składniki majątkowe. Z kolei małżonek Wnioskodawczyni otrzyma pozostałe składniki majątkowe, nie przyznane Wnioskodawczyni, a wchodzące w skład majątku małżeńskiego. Z prowadzoną przez małżonka Wnioskodawczyni działalnością gospodarczą, w ramach Przedsiębiorstwa, związane są również zobowiązania, w szczególności pożyczki/kredyty udzielone przez banki. Po podziale majątku i otrzymaniu Przedsiębiorstwa przez małżonka Wnioskodawczyni możliwym jest, że Wnioskodawczyni zostanie zwolniona z powyższych zobowiązań lub z zobowiązań wynikających z ich poręczeń za zgodą wierzycieli. Z kolei mąż Wnioskodawczyni przejmie w całości obowiązek spłaty przedmiotowych zobowiązań. Należy również zastrzec, iż podział składników majątku małżeńskiego pomiędzy małżonkami może zostać dokonany według innych zasad.

Na chwilę obecną nie jest jednoznacznie przesądzone czy:

• małżonkowie będą dokonywać jakichkolwiek spłat lub dopłat między nimi w ramach podziału majątku małżeńskiego,

• podział majątku małżeńskiego pomiędzy małżonkami nastąpi zgodnie z udziałem każdego z nich w majątku małżeńskim, ustalonym na moment ustania (zniesienia) ustawowej wspólności majątkowej, przy czym udziały małżonków mogą być nierówne, czy też w innej ustalonej przez małżonków proporcji, tj. w proporcji nie pokrywającej się z w/w udziałami małżonków.

W tak przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawczyni powzięła wątpliwości dotyczące zawarcia umowy o podział wspólnego majątku małżonków na gruncie podatku od spadków i darowizn (zwany dalej: PSD).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym przez Wnioskodawczynię zdarzeniu przyszłym zawarcie przez Wnioskodawczynię z małżonkiem umowy o podział majątku małżeńskiego w związku z ustaniem ustawowej wspólności małżeńskiej nie będzie podlegać opodatkowaniu PSD również w sytuacji, gdy w wyniku podziału majątku małżeńskiego Wnioskodawczyni otrzyma składniki majątkowe, których wartość jest różna od udziału Wnioskodawczyni w majątku małżeńskim, ustalonym na moment ustania (zniesienia) ustawowej wspólności majątkowej między małżonkami...

Zdaniem Wnioskodawcy,

W ocenie Wnioskodawczyni, zawarcie przez Wnioskodawczynię z małżonkiem umowy o podział majątku małżeńskiego w związku z ustaniem ustawowej wspólności małżeńskiej nie będzie podlegać PSD również w sytuacji, gdy w wyniku podziału majątku małżeńskiego Wnioskodawczyni otrzyma składniki majątkowe, których wartość jest różna od udziału Wnioskodawczyni w majątku małżeńskim, ustalonym na moment ustania (zniesienia) ustawowej wspólności majątkowej między małżonkami.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawczyni

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 Ustawy PSD podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Na podstawie przepisu art. 1 ust. 2 Ustawy PSD podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Zawarty w przepisie art. 1 Ustawy PSD katalog nabycia rzeczy i praw majątkowych, podlegających PSD, ma charakter zamknięty.

W sytuacji przedstawionej we wniosku pomiędzy Wnioskodawczynią a jej małżonkiem obowiązuje ustawowy ustrój małżeński (wspólność majątkowa). Jednak małżonkowie zamierzają zawrzeć ze sobą umowę w formie aktu notarialnego, na podstawie której zostanie zniesiona między nimi ustawowa wspólność majątkowa. W rezultacie tej umowy, majątek objęty dotychczas ustawową wspólnością majątkową zostanie następnie podzielony między małżonkami. Podział majątku małżeńskiego nastąpi równocześnie ze zniesieniem ustawowej wspólności majątkowej.

Zgodnie z przepisem art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Wspólność ustawową charakteryzują dwie podstawowe cechy: jest to wspólność dorobku i wspólność o charakterze łącznym. Z powyższego przepisu wynika również, że wspólność majątkowa małżeńska oparta jest na małżeństwie, jako stosunku prawnym osobistym. Z uwagi na przepis art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego niedopuszczalnym jest żądanie przez małżonka podziału majątku wspólnego w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej. Jednak zgodnie z przepisem art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie mogą umownie ustawową wspólność majątkową rozszerzyć, ograniczyć lub w myśl przepisu art. 51 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wyłączyć (znieść). Przy czym należy podkreślić, że umowa wyłączająca ustawową wspólność majątkową małżeńską ma charakter ustrojowy, czyli zmienia dotychczasową zasadę wspólności na zasadę rozdzielności majątkowej i nie powoduje przysporzenia majątkowego.

W następstwie ustania ustawowej wspólności majątkowej dopuszczalnym jest podział majątku małżeńskiego objętego dotychczas w/w wspólnością. Podział majątku małżeńskiego jest instytucją prawa rodzinnego, a nabycie w ramach jego rzeczy i praw majątkowych nie zostało wymienione w enumeratywnym katalogu zawartym w przepisie art. 1 Ustawy PSD, jako podlegające opodatkowaniu PSD. W szczególności należy podkreślić, że wykazuje on cechy odrębne od zniesienia współwłasności uregulowanego w Kodeksie cywilnym, a w konsekwencji nie należy go utożsamiać ze zniesieniem współwłasności w rozumieniu przepisu art. 1 ust. 1 pkt 4 Ustawy PSD. Nadto, ewentualne zwolnienie, w ramach podziału majątku małżeńskiego, małżonka z zobowiązań lub z zobowiązań wynikających z ich poręczeń, związanych z przejętym przez drugiego z małżonków składnikiem majątku, przykładowo przedsiębiorstwem, nie powinno zostać uznane za darowiznę w rozumieniu przepisu art. 1 ust. 2 Ustawy PSD. Takie zwolnienie jest bowiem dokonane w związku z powyższym podziałem majątku małżeńskiego.

Biorąc powyższego pod uwagę należy stwierdzić, że skoro w przepisie art. 1 ust. 1 Ustawy PSD nie zostało wymienione nabycie w wyniku podziału majątku małżeńskiego, jako podlegające PSD, przedmiotowy podział majątku małżeńskiego nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. W rezultacie, zawarcie przez Wnioskodawczynię z małżonkiem umowy o podział majątku małżeńskiego w związku ze zniesieniem ustawowej wspólności małżeńskiej nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Z powyższych względów bez znaczenia pozostaje również, że przy podziale majątku Wnioskodawczyni ewentualnie otrzyma składniki majątku małżeńskiego, których wartość jest różna od wartości udziału Wnioskodawczyni w majątku małżeńskim, ustalonym na moment ustania (zniesienia) ustawowej wspólności majątkowej miedzy małżonkami.

Prezentowane przez Wnioskodawczynię stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach organów podatkowych. Przykładowo w interpretacji z dnia 9 kwietnia 2014 r. (znak: ILPB2/436-31/14-2/WS) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu uznał, iż Podział majątku wspólnego małżonków jest instytucją typową dla prawa rodzinnego i opiekuńczego. Należy podkreślić, że podział majątku wspólnego małżonków, wykazuje cechy odrębne od zniesienia współwłasności, unormowanego w Kodeksie cywilnym, i w związku z tym nie może być traktowany jako zniesienie współwłasności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ponieważ podział majątku między małżonkami nie został wymieniony jako czynność podlegająca opodatkowaniu, nie będzie miał znaczenia fakt, że przy podziale majątku Wnioskodawca otrzyma mniej niż Jego małżonek, a także że nie wystąpią spłaty lub dopłaty na rzecz drugiej strony.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że nabycie przez Wnioskodawcę składników majątku na skutek podziału majątku wspólnego nie zostało wymienione w art. 1 ust. 1 ww. ustawy, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Analogiczne stanowisko zaprezentował również w szczególności:

• Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacjach z dnia 17 marca 2011 roku (znak: IPPB2/436-497/10-7/AF), z dnia 3 czerwca 2011 r. (znak: IPPB2/436-194/11-2/AF) oraz z dnia 7 maja 2014 r. (znak: IPPB2/436-197/14-2/MZ).

Reasumując, w ocenie Wnioskodawczyni podział majątku małżonków w związku z ustaniem ustawowej wspólności małżeńskiej nie będzie podlegać PSD również w sytuacji, gdy w wyniku jego podziału Wnioskodawczyni otrzyma składniki majątkowe, których wartość jest różna od udziału Wnioskodawczyni w majątku małżeńskim, ustalonym na moment ustania (zniesienia) ustawowej wspólności majątkowej miedzy małżonkami,

W świetle przywołanych argumentów oraz zaprezentowanych wyżej poglądów organów podatkowych, Wnioskodawczyni zwraca się z prośbą o potwierdzenie, że przedstawione stanowisko i rozumienie treści przepisów prawa podatkowego jest prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, wskazać należy, iż rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie