Temat interpretacji

Przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki , przedstawione we wniosku z dnia 28 stycznia 2015 r. (data wpływu 29 stycznia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przekształcenia spółki kapitałowej w spółkę osobową jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 stycznia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przekształcenia spółki kapitałowej w spółkę osobową.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością mająca siedzibę na terytorium Polski (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) i podlegającą nieograniczonemu opodatkowaniu w Polsce.

W przyszłości planowane jest przekształcenie Spółki w spółkę osobową (dalej: Spółka osobowa), inną niż spółki komandytowo-akcyjna. W momencie przekształcenia majątek Spółki stanie się majątkiem Spółki osobowej, która będzie prowadziła działalność tożsamą co do rodzaju i rozmiarów z działalnością Spółki. Przekształcenie nastąpi zgodnie z odpowiednimi przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz U. z 2013 r. poz. 1030, ze zm.: dalej: ksh). Nie będzie ono przy tym nosiło znamion likwidacji Spółki.

Wnioskodawca chciałby przy tym wskazać, że wartość wkładów wspólników określona w umowie Spółki osobowej odpowiadać będzie wartości kapitału zakładowego wynikającej z umowy Spółki, a wartość majątku Spółki odpowiadać będzie wartości majątku Spółki osobowej. Jednocześnie wartość kapitałów własnych w Spółce osobowej będzie odpowiadać wartości kapitałów własnych w Spółce.

Ponadto Wnioskodawca chciałby zaznaczyć, iż na dzień przekształcenia Spółka nie będzie posiadać zysków zatrzymanych, a wspólnicy Spółki osobowej nie wniosą do Spółki osobowej nowych wkładów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy przekształcenie Wnioskodawcy w Spółkę osobową nie będzie stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu na gruncie ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.; dalej: ustawa o PCC)...

Zdaniem Wnioskodawcy, przekształcenie Spółki w Spółkę osobową nie będzie stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu na gruncie ustawy o PCC.

Ustawa o PCC zawiera zamknięty katalog czynności objętych opodatkowaniem. Oznacza to, iż opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności enumeratywnie wskazane w art. 1 ust. 1 przedmiotowej ustawy (zasada numerus clausus).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) ustawy o PCC, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają umowy spółki. Z kolei zgodnie z pkt 2 ww. artykułu ustawy o PCC, opodatkowaniu podlega również zmiana umowy spółki, pod warunkiem, że w wyniku jej zmiany dochodzi do podwyższenia podstawy opodatkowania.

Pojęcie zmiany umowy spółki zostało zdefiniowane w art. 1 ust. 3 ustawy o PCC. Zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o PCC, pod terminem zmiany umowy należy rozumieć m.in. przekształcenie spółki, jeżeli jego wynikiem jest zwiększenie majątku spółki lub podwyższenie kapitału zakładowego. Ze wskazanej regulacji jednoznacznie wynika, iż nie każdy proces przekształcenia spółki stanowi automatycznie zmianę umowy spółki w rozumieniu ustawy o PCC.

Stosowanie natomiast do przepisu art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f) ustawy o PCC, podstawę opodatkowania przy przekształceniu spółki stanowi wartość wkładów do spółki osobowej powstałej w wyniku przekształcenia albo wartość kapitału zakładowego spółki kapitałowej powstałej w wyniku przekształcenia lub połączenia.

W świetle powyższej analizy przepisów, przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeżeli spełnione będą łącznie następujące warunki:

• przekształcenie to będzie klasyfikowane jako zmiana umowy spółki, tj. jego wynikiem będzie zwiększenie majątku Spółki osobowej, oraz
• zmiana umowy spółki będzie powodować podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W analizowanym przypadku, dla ustalenia czy zmiana umowy spółki polegająca na przekształceniu Spółki w Spółkę osobową podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych niezbędna jest więc ocena, czy w wyniku tej zmiany dojdzie do zwiększenia majątku Spółki osobowej.

W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, w tym miejscu należałoby dokonać analizy:

1. pojęcia majątek i kapitał zakładowy oraz
2. istniejących relacji pomiędzy tymi terminami.

W związku z tym, iż prawo podatkowe nie definiuje ww. terminów, należy odwołać się do ich znaczenia wypracowanego przez doktrynę, jak i posiłkować się ich znaczeniem przyjętym w języku powszechnym.

Zgodnie z definicją zawartą w Słowniku języka polskiego PWN pod pojęciem majątku należy rozumieć czyjś stan posiadania, bogactwo fortunę. Z kolei w doktrynie prawa cywilnego przyjmuje się, iż pojęcie majątek oznacza ogół aktywów i obciążające te aktywa długi.

Co do pojęcia kapitał zakładowy można definiować go w nawiązaniu do jego bilansowego znaczenia lub w odniesieniu do jego funkcji w strukturze kapitałowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W pierwszym ujęciu kapitał zakładowy stanowi ujawniony w pasywach spółki fundusz należący do grupy kapitałów własnych spółki (A. Opalski, Kapitał zakładowy, zysk, umorzenie, Warszawa 2002). Rachunkowe oznaczenie kapitału zakładowego zawiera podstawową informację dotyczącą ilości środków kapitałowych, jakie powinny wpłynąć do spółki tytułem pokrycia kapitału zakładowego. W rzeczywistości zapis ten może rozmijać się z wielkością faktycznie wniesionego kapitału, dlatego też należy go traktować w pierwszym rzędzie jako czysto abstrakcyjną figurę księgową wyrażającą ─ z prawnego punktu widzenia ─ szczególny rodzaj zobowiązania, które spółka zaciąga na początku swojej działalności u wspólników (A.W. Wiśniewski, Prawo o spółkach. Podręcznik praktyczny, t. 2. Warszawa l995).

Kapitał zakładowy jest wielkością autonomiczną, niezależną od wniesionych wkładów, ich utraty czy też obniżenia się ich wartości (I. Weiss, Spółka z ograniczona odpowiedzialnością (w:) W. Pyzioł, A. Szumański, I. Weiss. Prawo spółek, Bydgoszcz ─ Kraków 2004). Opisując kapitał zakładowy na bazie struktury kapitałowej spółki, należy zauważyć, że stanowi on przede wszystkim sumę udziałów i praw z nimi związanych. Ponadto art. 152 ksh, określający budowę kapitału zakładowego, wskazuje na udział, jako podstawową jednostkę jego struktury. Fundusz ten jest stały, nie mniejszy od swojego ustawowego minimum (art. 154 ksh), istnieje przez cały okres prawnego bytu spółki i może ulegać zmianie jedynie w sposób sformalizowany.

Mając na uwadze powyższą analizę, należy odróżnić kapitał zakładowy, zapasowy rezerwowy, a także fundusze celowe stanowiące kapitał własny spółki od majątku spółki. Przez pojęcie majątku należy bowiem rozumieć ogół praw majątkowych przysługujących spółce, czyli wszystkie podmiotowe prawa majątkowe, których podmiotem jest spółka. W ujęciu ekonomicznym majątek spółki można zdefiniować jako ogół aktywów spółki (A. Wolter. J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1999). Zatem, pomiędzy wartością majątku spółki a wysokością kapitału zakładowego nie ma w zasadzie zależności. Majątek może mieć wartość równą, wyższą lub niższą od wysokości kapitału zakładowego. Co do zasady wartość kapitału zakładowego może odpowiadać wartości majątku spółki zazwyczaj w początkowym okresie istnienia spółki (w momencie jej wpisu do rejestru). W istocie bowiem majątek spółki i kapitał zakładowy to dwie odrębne kategorie z zakresu prawa cywilnego, rachunkowości czy prawa finansowego.

Zatem, kapitał zakładowy jest kategorią stałą, niezmienna co do zasady. Z kolei majątek spółki jest pojęciem dynamicznym, podlegającym zmianom pod wpływem bodźców ekonomicznych i biznesowych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą przez spółkę. Powyższe potwierdza, że nie ma żadnych prawnych podstaw ku temu by utożsamiać pojęcie kapitału zakładowego z majątkiem spółki.

W tym kontekście należy podkreślić, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, majątek Spółki osobowej będzie w pełni odpowiadał majątkowi Spółki, w szczególności nie ulegnie on zwiększeniu, ponieważ w związku z przekształceniem do Spółki osobowej nie zostaną wniesione dodatkowe składniki majątkowe. Zgodnie z art. 552 ksh, Spółka stanie się Spółką osobową z chwilą wpisu do rejestru. Nastąpi zatem jedynie zmiana formy prawnej, w jakiej prowadzona będzie działalność ─ formalnie nastąpi wykreślenie jednego podmiotu (spółki kapitałowej tj. Sp. z o.o.), w miejsce którego sąd rejestrowy zarejestruje nowy podmiot (Spółkę osobową), będący sukcesorem praw i obowiązków Spółki. W związku z przekształceniem (zmianą formy prawnej), nie nastąpi zmniejszenie, ani też zwiększenie majątku, o którym mowa we wskazanym art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o PCC (co jest warunkiem kluczowym dla opodatkowania transakcji przekształcenia tym podatkiem).

Zdaniem Wnioskodawcy, dokonanie odmiennej interpretacji i odwoływanie się na przykład do wartości kapitału zakładowego spółki przekształcanej, a nie do wartości majątku, byłoby sprzeczne z utrwalonymi zasadami interpretacji przepisów prawa podatkowego. Powszechnie przyjmuje się bowiem, iż należy odwoływać się przede wszystkim do wykładni literalnej (inaczej językowej, czy też gramatycznej). W tym miejscu należy wskazać, iż wykładnia językowa jest podstawowym rodzajem wykładni. W szczególności w literaturze wskazuje się, że jakkolwiek zasada pierwszeństwa wykładni językowej ma charakter uniwersalny i odnosi się do wszystkich gałęzi prawa, to jednak kładzie się na nią szczególny nacisk i przestrzega szczególnie rygorystycznie w tych gałęziach prawa, które mają charakter represyjny w tym sensie, że ustanawiają obowiązki lub inne dotkliwe obciążenia w stosunku do obywateli (L. Morawski, Zasady wykładni prawa, Dom Organizatora, Toruń 2006, s. 72.). Następnie należy podkreślić, że w doktrynie wskazuje się, że dopiero w przypadku, w którym rezultaty wykładni językowej nie są zadowalające (tj. pozostają nadal wątpliwości interpretacyjne) posłużyć się można innymi rodzajami wykładni, tj. wykładnią systemową, czy też funkcjonalną. W konsekwencji zatem, jeżeli sens językowy przepisu jest jasny i oczywisty, interpretator powinien się na nim oprzeć (Ibidem, s. 67.). Ponadto Spółka chciałaby wskazać, iż co do zasady nie jest dopuszczalne dokonywanie interpretacji rozszerzającej, w szczególności w odniesieniu do regulacji nakładających obowiązki. Co więcej, wykładnię rozszerzającą zasadniczo można stosować jedynie w wyjątkowych przypadkach (B. Brzeziński, Podstawy wykładni prawa podatkowego, ODDK Gdańsk 2008, s. 53.).

Ponadto, w przypadku braku definicji legalnej nie należy przypisywać interpretowanym zwrotom znaczenia różnego od tego, jakie mają te terminy w języku powszechnym. Dodatkowo, nie powinno się przypisywać różnym terminom tego samego znaczenia. Nie powinno budzić wątpliwości, że wskazywany przepis art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o PCC bazuje na pojęciach, które są jednoznaczne i ich interpretacja nie powinna budzić wątpliwości.

W opinii Wnioskodawcy, ewentualne utożsamianie pojęcia zwiększenie majątku ze zwiększeniem wkładu do spółki osobowej (czy też wartości majątku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki osobowej z wartością kapitału zakładowego spółki z ograniczona odpowiedzialnością czy też wartością wkładu do spółki osobowej), byłoby bez wątpienia sprzeczne z regułami wykładni oraz zasadą racjonalności ustawodawcy. Zdaniem Wnioskodawcy, nie ulega bowiem wątpliwości, iż pojęcia majątek, kapitał zakładowy czy też wkład nie są ze sobą tożsame, a rozumienie ich znaczenia nie budzi wątpliwości. Wyraźnie rozróżnia je również sam ustawodawca w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, posługując się nimi wielokrotnie w ramach jednego przepisu prawnego i przypisując im w ten sposób odmienne znaczenie (np. art. 1 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy), Sprzeczne z zasadą racjonalności ustawodawcy byłoby zatem utożsamianie wskazywanych pojęć, w zakresie interpretacji art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o PCC i przyjęcie interpretacji, iż zamiast relacji pomiędzy majątkami spółki przekształcanej i przekształconej, to relacja majątku Spółki osobowej w porównaniu do kapitału zakładowego przekształcanej Spółki powinna mieć decydujące znaczenie dla oceny transakcji przekształcenia, jako zmiany umowy spółki w rozumieniu art. 1 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy.

Jak wynika z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, w demokratycznym państwie prawa, jedną z podstawowych zasad prawa podatkowego powinno być dokładne, niebudzące wątpliwości określenie przez ustawę przedmiotu opodatkowania. Wynika z tego zakaz interpretacji rozszerzającej na niekorzyść podatnika (uchwała Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 kwietnia 1994 r., sygn. W. 11/93). Pogląd taki był również wielokrotnie wyrażany przez Naczelny Sąd Administracyjny. Przykładowo, w wyroku z 17 czerwca 1991 r., sygn. III SA 245/91 NSA wskazał, że nałożenie obowiązku na obywatela nie może być rezultatem interpretacji przepisów ustawy, a musi wynikać z niej wprost. Należy przy tym dodatkowo podkreślić, że zgodnie z zasadą wyłączności ustawowej, jedynie ustawa może nakładać obowiązki podatkowe.

W konsekwencji, biorąc pod uwagę fakt, iż wykładnia art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o PCC pozwała na jednoznaczne i pewne ustalenie rzeczywistej normy prawnej na podstawie wykładni językowej, za sprzeczną z podstawowymi zasadami prawa podatkowego należałoby uznać sytuację, w której opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych zostałoby rozszerzone na inne operacje przekształcenia w spółkę osobową, niż te, w ramach których dochodzi do zwiększenia majątku spółki przekształconej. W szczególności, za sprzeczne z zasadą wyłączności ustawowej, zakazu interpretacji rozszerzającej oraz z zasadami wykładni należałoby uznać interpretację, że zamiast relacji pomiędzy majątkami spółki przekształcanej i przekształconej to relacja majątku spółki osobowej w porównaniu do kapitału zakładowego przekształcanej spółki kapitałowej powinna mieć decydujące znaczenie dla oceny transakcji przekształcenia, jako zmiany umowy spółki, w rozumieniu art. 1 ust. 3 pkt 3 cytowanej ustawy.

Powyższe stanowisko prezentują również organy podatkowe w indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego wydawanych w podobnych stanach faktycznych / zdarzeniach przyszłych do zaprezentowanego przez Wnioskodawcę zdarzenia przyszłego:

• Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi interpretacja indywidualna z 4 grudnia 2012 r., nr IPTPB2/436-148/12-2/KK,
• Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie interpretacja indywidualna z 19 kwietnia 2012 r. nr IPPB2/436-129/12-2/MZ,
• Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu interpretacja indywidualna z 23 sierpnia 2011 r. nr ILPB2/436-104/11-2/MK,
• Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu interpretacja indywidualna z 10 maja 2011 r. nr ILPB2/436-47/11-2/MK,
• Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu interpretacja indywidualna z 18 listopada 2010 r. nr ILPB2/436-179/10-2/TR.

Podsumowując, Wnioskodawca stwierdza, że w przypadku braku wniesienia do Spółki osobowej w związku z przekształceniem dodatkowych składników majątkowych przez wspólników, przekształcenie Wnioskodawcy w Spółkę osobową nie będzie skutkować obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż jego wynikiem nie będzie zwiększenie majątku Spółki osobowej w porównaniu do majątku Wnioskodawcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) w zw. z pkt 2 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649, z późn. zm.), zakresem przedmiotowym ustawy objęto umowy spółki oraz ich zmiany, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4.

Stosownie do art. 1 ust. 3 pkt 2 ww. ustawy, w przypadku umowy spółki kapitałowej, za zmianę umowy tej spółki uważa się podwyższenie kapitału zakładowego z wkładów lub ze środków spółki oraz dopłaty. Za zmianę umowy spółki na podstawie art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy uważa się również przekształcenie lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego.

Umowa spółki kapitałowej oraz jej zmiana podlega podatkowi, jeżeli w chwili dokonania czynności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się:

1. rzeczywisty ośrodek zarządzania albo
2. siedziba tej spółki − jeżeli jej rzeczywisty ośrodek zarządzania nie znajduje się na terytorium innego państwa członkowskiego (art. 1 ust. 5 pkt 2 ww. ustawy).

Z kolei według art. 1a ww. ustawy, użyte w ustawie określenie:

1. spółka osobowa oznacza spółkę: cywilną, jawną, partnerską, komandytową lub komandytowo-akcyjną,
2. spółka kapitałowa - spółkę: z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjną lub europejską.

Obowiązek podatkowy w sytuacji zmiany umowy spółki powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i ciąży na spółce (art. 4 pkt 9 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy). Stawka pobieranego w takim przypadku podatku od czynności cywilnoprawnych wynosi 0,5% podstawy opodatkowania (art. 7 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy).

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f) ww. ustawy, podstawę opodatkowania przy przekształceniu lub łączeniu spółek stanowi wartość wkładów do spółki osobowej powstałej w wyniku przekształcenia albo wartość kapitału zakładowego spółki kapitałowej powstałej w wyniku przekształcenia lub połączenia. Stawka pobieranego w takim przypadku podatku od czynności cywilnoprawnych wynosi 0,5% podstawy opodatkowania (art. 7 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy).

Jednakże, w myśl art. 9 pkt 11 lit. a) ww. ustawy, zwalnia się od podatku umowy spółki i ich zmiany związane z przekształceniem lub łączeniem spółek w części wkładów do spółki albo kapitału zakładowego, których wartość była uprzednio opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych lub podatkiem od wkładów kapitałowych do spółek kapitałowych na terytorium państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska albo od których zgodnie z prawem państwa członkowskiego podatek nie był naliczany.

W przedstawionym we wniosku zdarzeniu przyszłym wskazano, że wartość wkładów wspólników określona w umowie Spółki osobowej odpowiadać będzie wartości kapitału zakładowego wynikającej z umowy Spółki, a wartość majątku Spółki odpowiadać będzie wartości majątku Spółki osobowej. Jednocześnie wartość kapitałów własnych w Spółce osobowej będzie odpowiadać wartości kapitałów własnych w Spółce. Ponadto na dzień przekształcenia Spółka nie będzie posiadać zysków zatrzymanych, a wspólnicy Spółki osobowej nie wniosą do Spółki osobowej nowych wkładów.

Na tle powyższego, wyjaśnić należy co następuje.

Zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, za zmianę umowy spółki mogącą podlegać opodatkowaniu uważa się przekształcenie lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego. Z kolei, w myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, zakresem przedmiotowym ustawy objęte są również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Tym samym, dokonując oceny podlegania opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zmian umowy spółki związanych z przekształceniami spółek, nie można ograniczać się jedynie do treści przepisu art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i jego wykładni literalnej, lecz należy uwzględnić wszystkie przepisy, które mogą mieć zastosowanie w odniesieniu do takich zmian umowy, a zwłaszcza ww. art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f) ww. ustawy, określający podstawę opodatkowania.

Należy też mieć na uwadze, że dla ustalenia, czy zmiana umowy spółki, polegająca na przekształceniu spółki kapitałowej w spółkę osobową, podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, niezbędna jest ocena, czy w wyniku tej zmiany doszło do zwiększenia majątku spółki osobowej, pochodzącego z wkładów wszystkich wspólników. Majątek spółki osobowej stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia art. 28 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1030, z późn. zm.). Podstawą opodatkowania będzie zatem suma wszystkich wkładów do spółki osobowej. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podstawę opodatkowania przy zawarciu umowy spółki stanowi wartość wkładów do spółki osobowej albo wartość kapitału zakładowego. Z kolei, przy wniesieniu lub podwyższeniu wkładów do spółki osobowej albo podwyższeniu kapitału zakładowego wartość wkładów powiększających majątek spółki osobowej albo wartość, o którą podwyższono kapitał zakładowy (art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

Powyżej zaprezentowany pogląd znajduje odzwierciedlenie w przepisach Kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z art. 551 § 1 Kodeksu, spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą). W myśl przepisu art. 555 Kodeksu, do przekształcenia spółki stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące powstania spółki przekształconej, jeżeli przepisy niniejszego działu nie stanowią inaczej. To oznacza, zastosowanie w sprawie art. 50 § 1 w zw. z art. 555 Kodeksu zgodnie z którym udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu, a także odpowiednie przepisy Kodeksu regulujące kwestię treści konkretnej umowy spółki osobowej, w tym oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość. Wreszcie art. 558 § 2 pkt 1-2 w zw. z art. 582 Kodeksu, wedle którego do planu przekształcenia należy dołączyć projekt uchwały w sprawie przekształcenia spółki i projekt umowy albo statutu spółki przekształconej.

Zatem, porównując majątki spółek przekształcanej i przekształconej należy brać pod uwagę w przypadku spółki osobowej jej majątek rozumiany jako wartość wszystkich wkładów wniesionych do tej spółki. Innymi słowy, w przypadku przekształcenia opisanego we wniosku należy wziąć pod uwagę okoliczność, czy wartość wkładów wniesionych do spółki przekształconej odpowiada wartości wkładów wniesionych a tym samym opodatkowanych do spółki przekształcanej. Bowiem, jak wskazuje się w orzecznictwie wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 20 marca 2013 r. sygn. akt I SA/Gd 1381/12: Fakt wniesienia całego majątku spółki komandytowej do spółki komandytowo-akcyjnej nie oznacza, że nie wzrosła podstawa opodatkowania w powołanej spółce komandytowo-akcyjnej.

Potwierdzenie prezentowanego stanowiska można odnaleźć również m.in. w orzeczeniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim (wyrok z 10 stycznia 2011 r., sygn. akt. I SA/Go 984/10), który stwierdził: Jeżeli w wyniku porównania wielkości kapitału zakładowego w spółce kapitałowej przekształcanej z wielkością wkładów rozumianych szeroko zarówno jako kapitał zakładowy jak i wkłady w powstałej w wyniku przekształcenia spółce komandytowo-akcyjnej przewyższają wartość kapitału zakładowego w przekształcanej spółce, powstaje obowiązek podatkowy w PCC.

Jak również, w wyroku z dnia 14 marca 2008 r., sygn. akt I SA/Wr 1744/07, dotyczącym opodatkowania PCC przekształcenia spółki akcyjnej w spółkę jawną, w którym Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu orzekł, że obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych rodzi każde powiększenie ogólnie pojmowanego majątku spółki, jeśli jest związane z częścią majątku stanowiącą podstawę opodatkowania tym podatkiem. Zdaniem Sądu warunek opodatkowania, jakim jest zwiększenie majątku spółki w przypadku przekształcenia spółek, należy rozpatrywać w kontekście ogólnego warunku opodatkowania umów spółki, którym jest zwiększenie podstawy opodatkowania. To z kolei, przy badaniu, czy doszło do koniecznego zwiększenia majątku spółki, każe uwzględnić takie elementy, które mają wpływ na wysokość podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Nie można bowiem przyjąć, że w razie przekształcenia spółki o opodatkowaniu mógłby decydować taki przyrost szeroko rozumianego majątku spółki, który w świetle przepisów upcc nie powodowałby zwiększenia podstawy opodatkowania. Ratio legis art. 1 upcc każe również przyjąć, że każde powiększenie ogólnie pojmowanego majątku spółki, związane z tą częścią majątku, która stanowi podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, rodzi obowiązek podatkowy.

W świetle powyższego, należy stwierdzić, że ustawodawca pojęcie zwiększenia majątku spółki osobowej postrzega przez pryzmat art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f) analizowanej ustawy, tj. wyłącznie przez pryzmat wniesionych wkładów.

Powyższe tym samym nie daje podstawy do wniosku, że o podleganiu podatkowi, w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej w spółkę osobową decyduje de facto wyłącznie brzmienie przepisu art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W rezultacie nie można przyjąć, że przepis art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi samodzielną (wyłączną) podstawę materialnoprawną warunkującą powstanie obowiązku podatkowego, mogłoby się w istocie okazać, że przepis w ogóle nie miałby zastosowania, okazałby się zbędny (martwy).

W świetle powyższego dokonana przez Wnioskodawcę analiza spornego przepisu jest w opozycji do założenia o racjonalnym prawodawcy () a więc takim ustawodawcy, który tworzy przepisy w sposób sensowny, racjonalny i celowy, znając cały system prawny i nadając poszczególnym słowom i zwrotom zawsze takie samo znaczenie, nie zamieszczając jednocześnie zbędnych sformułowań (por. także Z. Ziembiński, Teoria prawa, PWN 1978, s. 106 123 oraz uchwałę SN z dnia 16 marca 2000 r. sygn. akt I KZP 53/99). Z kolei w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego godną zauważenia jest teza, że konstrukcje prawne są tworzone za pomocą słów w ten sposób, że stanowią określoną całość. W konsekwencji nie można ich interpretować nie uwzględniając owej całości, co może również przemawiać za stosowaniem wykładni systemowej (por. uzasadnienie uchwały NSA z dnia 22 czerwca 1998 r. sygn. akt FPS 9 /97, i uzasadnienie uchwały z dnia 14 grudnia 1998r. sygn. akt FPS 19/98, a także uchwałę z dnia 20 marca 2000r., sygn. akt FPS 14/99, ONSA 2000/3/92). wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 12 marca 2013 r. sygn. akt I SA/Bd 2/13.

Zatem, porównując majątki spółek przekształcanej i przekształconej, należy brać pod uwagę w przypadku spółki osobowej jej majątek, natomiast w przypadku spółki kapitałowej jedynie wysokość jej kapitału zakładowego.

Reasumując: wbrew stanowisku Wnioskodawcy art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest jedynym przepisem, który przesądza o powstaniu obowiązku podatkowego, oprócz niego zastosowanie znajdują jeszcze art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f) oraz art. 9 pkt 11 lit. a), gdyż tylko łączne ich zestawienie daje pełny obraz sytuacji. Należy jednak wskazać, że w sprawie opisanej we wniosku nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż w wyniku przekształcenia Wnioskodawcy w Spółkę osobową wartość wkładów wspólników określona w umowie Spółki osobowej odpowiadać będzie wartości kapitału zakładowego wynikającego z umowy spółki przekształcanej.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo, odnosząc się do powołanych interpretacji indywidualnych, wskazać należy, że nie są one wiążące dla tutejszego organu. Interpretacja organu podatkowego dotyczy tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, osadzonej w określonym stanie faktycznym. Natomiast organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią źródła prawa.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 626 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu