Temat interpretacji

Opodatkowanie umowy cash-poolingu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz.770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 30 lipca 2012 r. (data wpływu 2 sierpnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash-poolingu jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 sierpnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash-poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostały przedstawione następujące zdarzenia przyszłe.

A.

Sp. z o.o. (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) należy do grupy kapitałowej (dalej: Grupa). W ramach Grupy, Spółka korzysta z usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (tzw. cash-pooling).

Podstawowa usługa realizowana jest w oparciu o wielostronne umowy regulujące funkcjonowanie przedmiotowej struktury cash-poolingu, w których stronami są spółki z Grupy (dalej: Uczestnicy), Limited z siedzibą w Wielkiej Brytanii działająca w roli agenta (dalej: Agent), a także bank z siedzibą w Wielkiej Brytanii (dalej: Bank). Wnioskodawca związany jest m.in. dwustronną umową z Agentem, zgodnie z którą dokonywane są odpowiednie transfery funduszy między rachunkiem Spółki, a rachunkiem Agenta.

Zasadniczym celem usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową jest zwiększanie efektywności w zarządzaniu środkami pieniężnymi oraz poprawa płynności finansowej podmiotów z Grupy oraz uzyskanie korzyści finansowych dla Grupy poprzez możliwość uzyskania korzystniejszych warunków pozyskiwania oraz lokowania kapitału. Uczestnicy przystąpili do koordynowanego przez Bank systemu wzajemnych rozliczeń skutkujących naliczaniem odsetek od skonsolidowanych Sald rachunków Uczestników. Model struktury cash-poolingowej, w której bierze udział Wnioskodawca, oparty jest o następujące zasady:

• Każdy uczestnik cash-poolingu posiada indywidualny rachunek bankowy w kraju swojej siedziby, wykorzystywany do ustalania Salda w krajowej walucie (dalej: Saldo Uczestnika). Jednocześnie Wnioskodawca posiada w polskim banku rachunek (dalej: Rachunek w Polskim Banku), prowadzony w polskich złotych (dalej: PLN).
• Agent posiada rachunek w Banku w Wielkiej Brytanii, prowadzony w danej walucie krajowej, w celu skonsolidowania i ustalenia ogólnego Salda dla wszystkich uczestników z danego kraju, rozliczających się w danej walucie (dalej: Rachunek Pomocniczy Agenta). W rozważanym stanie faktycznym, na potrzeby polskich spółek (w tym Wnioskodawcy) Agent posiada w Banku taki Rachunek Pomocniczy prowadzony w PLN.
• Na koniec każdego dnia roboczego, w ramach opisanej poniżej procedury konsolidacji, dokonywane są transfery środków z Rachunków Uczestników w Polskim Banku na Rachunek Pomocniczy Agenta lub z Rachunku Pomocniczego Agenta na Rachunki Uczestników w Polskim Banku w celu ustalenia na Rachunku Pomocniczym Agenta Salda dla uczestników z danego kraju, dokonujących rozliczeń w danej walucie (dalej: Saldo Krajowe).
• Konsolidacja Salda Krajowego na Rachunku Pomocniczym Agenta jest dokonywana w następujących sposób:
  • w przypadku, gdy Saldo Uczestnika na Rachunku w Polskim Banku będzie dodatnie, dokonywany jest transfer środków pieniężnych z Rachunku Uczestnika w Polskim Banku na Rachunek Pomocniczy Agenta,
  • w przypadku, gdy Saldo Uczestnika na Rachunku w Polskim Banku będzie ujemne dokonywany jest transfer środków pieniężnych z Rachunku Pomocniczego Agenta na Rachunek Uczestnika w Polskim Banku.
• Transfer jest dokonywany w takiej wysokości, aby w efekcie na koniec dnia roboczego, Saldo Uczestnika na jego indywidualnym Rachunku w Polskim Banku wyniosło 0.

W powyższym celu, Uczestnicy na podstawie umowy przejęli na siebie solidarną odpowiedzialność za zobowiązania innych Uczestników wynikające z prowadzonych na ich rzecz indywidualnych rachunków we wszystkich bankach oraz udzielili Agentowi upoważnienia do zarządzania płatnościami i dokonywania transferu środków finansowych pomiędzy ich rachunkami, a rachunkiem Agenta.

• Ustalone w powyższy sposób Salda Krajowe na Rachunkach Pomocniczych Agenta prowadzonych w różnych walutach są następnie konsolidowane w celu ustalenia ogólnego Salda Grupy. Jednakże, w tym wypadku nie występuje rzeczywisty transfer środków finansowych z lub na Rachunek Pomocniczy Agenta. Konsolidacji podlega suma Sald Krajowych odnotowana na Rachunku Pomocniczym Agenta, przeliczona na potrzeby tej operacji na EUR.
• Od środków zgromadzonych lub wykazanego debetu na Rachunku Pomocniczym Agenta w danej walucie (tj. w zależności od dodatniego lub ujemnego Salda Krajowego) na zakończenie każdego dnia roboczego naliczane są odsetki w wysokości ustalonej między Bankiem a Agentem. Suma odsetek jest odpowiednio wypłacana lub pobierana z Rachunku Pomocniczego Agenta na zakończenie każdego miesiąca.
• Następnie po przeprowadzeniu finalnej miesięcznej kalkulacji, odsetki wynikające ze skonsolidowanych Sald Uczestników są przyporządkowywane przez Agenta poszczególnym Uczestnikom na warunkach rynkowych. W konsekwencji, jeśli Uczestnik zanotuje danego dnia Saldo ujemne jest zobowiązany do płatności z tego tytułu odsetek na rzecz Agenta, jeśli natomiast zanotuje Saldo dodatnie, otrzyma z tego tytułu odsetki od Agenta.
• Wielostronne umowy regulujące strukturę powyższego cash-poolingu nie przewidują regularnych codziennych zwrotnych transferów nadwyżek funduszy zgromadzonych na Rachunku Pomocniczym Agenta (np. gdy Saldo Uczestnika miałoby wartość dodatnią przez dłuższy okres). Na podstawie dwustronnej umowy pomiędzy Wnioskodawcą a Agentem, zwrot tych środków razem z należnymi odsetkami ma nastąpić na każdorazowe żądanie Uczestnika. Odpowiednio, w sytuacji, gdy Saldo Uczestnika miałoby wartość ujemną przez dłuższy okres, na żądanie Uczestnika ma zostać mu przyznany przez Agenta debet oraz będą wówczas naliczane odsetki na rzecz Agenta.

Z tytułu koordynowania cash-poolingu pierwotnie Bank miał obciążać Agenta opłatą miesięczną, którą następnie Agent obciąża poszczególnych Uczestników (w tym Wnioskodawcę) wg ustalonego klucza rozliczeniowego. Ponadto, Agent obciąża Uczestników (w tym Spółkę) wynagrodzeniem z tytułu zarządzania strukturą cash-poolingu. Natomiast obecnie jest rozważany scenariusz obciążania Uczestników opłatą w innych okresach rozliczeniowych (jak opisano poniżej w punkcie B in fine).

W rezultacie, z tytułu uczestnictwa w wyższej opisanym systemie cash-poolingu Wnioskodawca jest obciążany przez Agenta wynagrodzeniem, w skład którego jest wkalkulowywany również koszt ponoszony przez Agenta na rzecz Banku. Dodatkowo, w zależności od Salda Spółki w rozliczeniach z Agentem, Spółka okresowo ma otrzymywać od Agenta odsetki (jeżeli Saldo jest dodatnie) lub okresowo jest zobowiązana płacić odsetki Agentowi (jeżeli Saldo jest ujemne).

W oparciu o wyżej opisany stan faktyczny Spółka wystąpiła do Ministra Finansów z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w przedmiocie opodatkowania Wnioskodawcy podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC) oraz podatkiem od towarów i usług (dalej: VAT).

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej prawa podatkowego z dnia 4 maja 2012 r. wydanej z upoważnienia udzielonego przez Ministra Finansów, potwierdził stanowisko Spółki, zgodnie z którym na Spółce nie będzie ciążył obowiązek rozliczenia PCC z tytułu kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową, nabywanej od Agenta i Banku, ani w związku z czynnościami (transferami funduszy) podejmowanymi przez Spółkę lub na jej rzecz w ramach funkcjonowania w systemie cash -poolingu.

Ponadto, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacjach indywidualnych prawa podatkowego z dnia 29 maja 2012 r. wydanych z upoważnienia udzielonego przez Ministra Finansów, potwierdził stanowisko Spółki w przedmiocie opodatkowania podatkiem od towarów i usług (dalej: VAT), zgodnie z którym czynności wykonywane przez Agenta, z tytułu których Wnioskodawca jest okresowo obciążany (w tym kosztami zarządzania wyżej scharakteryzowanego cash-poolingu, jak i odsetkami należnymi Agentowi, jeśli Saldo Spółki byłoby ujemne) stanowią świadczenie usług przez Agenta na rzecz Spółki. Usługi te podlegać będą opodatkowaniu VAT w Polsce (w miejscu siedziby usługobiorcy), a także będą podlegały zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. 2011 r. nr 177 poz. 1054 z późn. zm.; dalej: ustawa o VAT). Natomiast, w związku z uczestnictwem w systemie cash-poolingu Spółka nie będzie świadczyć żadnych usług na rzecz Agenta.

B.

W ramach funkcjonującego cash-poolingu na wyżej opisanych zasadach, w oparciu o dodatkowe umowy szczegółowe Grupa planuje rozszerzyć zakres usług Agenta o czynności zarządzania płatnościami. Zarządzanie płatnościami stanowić ma uzupełnienie kompleksowej usługi cash -poolingu, w szczególności w oparciu o gromadzone w ramach cash-poolingu fundusze.

Celem nowej usługi ma być poprawa efektywności rozliczeń oraz minimalizacja zbędnych przepływów pieniężnych wewnątrz Grupy. Do tej pory wszelkie zobowiązania Spółki (zarówno wobec innych Uczestników cash-poolingu, jak i wobec kontrahentów zewnętrznych) są regulowane przez Wnioskodawcę z jego Rachunku w Polskim Banku, na podstawie którego, do tej pory, na koniec dnia było ustalane Saldo Uczestnika w ramach cash-poolingu. Po dodaniu nowej funkcji zarządzania płatnościami, zmodyfikowany zostanie sposób ustalania stanu rozliczeń Spółki z Agentem (dalej: Saldo Rozliczeń) w ten sposób, że wysokość Salda Rozliczeń będzie ustalana w oparciu o wysokość Salda Uczestnika w ramach funkcjonującego systemu cash-poolingu skorygowanego następnie przez stan rozliczeń wynikający z nowej usługi zarządzania płatnościami.

Usługa zarządzania płatnościami obejmować będzie następujące elementy:

1. dokonywanie bezgotówkowych rozliczeń pomiędzy Uczestnikami.

Podstawą dokonywania bezgotówkowych rozliczeń między Uczestnikami cash-poolingu (w tym Wnioskodawcy) będzie dodatkowa wielostronna umowa o rozliczeniach bezgotówkowych, Cashless Settlement Agreement (dalej: Umowa o rozliczeniach bezgotówkowych), której stronami będą Uczestnicy oraz Agent. Zgodnie ze wskazaną umową, Uczestnicy upoważnią Agenta do dokonywania wzajemnych rozliczeń w ten sposób, że:

• Każdy Uczestnik (w tym Spółka) będzie przekazywał Agentowi zlecenie do uregulowania zobowiązania wobec innych Uczestników cash-poolingu.
• Agent, po zebraniu od Uczestników dyspozycji, każdego dnia będzie dokonywał potrąceń wzajemnych zobowiązań, a następnie będzie odpowiednio powiększał lub pomniejszał o wysokość nieskompensowanych kwot Saldo Rozliczeń danego Uczestnika.
• Regulowanie wierzytelności pomiędzy Uczestnikami nie będzie skutkować rzeczywistymi przelewami środków z Rachunku Pomocniczego Agenta na rachunki Uczestników, natomiast będzie wpływać na Saldo Rozliczeń zgodnie z metodologią opisaną poniżej.
• Intencją stron Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych nie jest przejęcie zobowiązań Uczestnika przez Agenta.

1. dokonywanie przez Agenta płatności zobowiązań Spółki wobec jej kontrahentów (innych niż Uczestnicy cash-poolingu).

Ponadto, Wnioskodawca (oraz inni Uczestnicy) planuje zawarcie z Agentem dodatkowej, dwustronnej umowy Transaction Banking Services Agrement Intercompany Payments Authorisation (dalej: Umowa o dokonywanie rozliczeń) na podstawie której upoważni Agenta do regulowania w imieniu i na rachunek Spółki wybranych zobowiązań na rzecz podmiotów trzecich z pewnymi wyłączeniami dotyczącymi w szczególności opłat z tytułu wynagrodzeń dla pracowników oraz należności publicznoprawnych (w tym zakresie, zobowiązania regulować będzie sama Spółka). Zgodnie ze wskazaną umową, Spółka upoważni Agenta do regulowania ww. zobowiązań w ten sposób, że:

• Wnioskodawca będzie przekazywał Agentowi zlecenie do uregulowania zobowiązania Spółki wobec swoich kontrahentów zewnętrznych.
• Agent, po otrzymaniu zlecenia będzie dokonywał transferu funduszy na wskazane konta zewnętrznych kontrahentów Spółki. Przedmiotowe kwoty wpłyną następnie na wysokość Salda Rozliczeń danego Uczestnika, zgodnie z metodologią opisaną poniżej.
• Intencją stron Umowy o dokonywaniu rozliczeń nie jest przejęcie zobowiązań Spółki przez Agenta.

Zarówno w przypadku bezgotówkowych rozliczeń wzajemnych zobowiązań pomiędzy Uczestnikami cash-poolingu, jak również w przypadku dokonywania płatności przez Agenta na rzecz zewnętrznych kontrahentów Spółki, Agent będzie dokonywał stosownych operacji bez względu na saldo funduszy zgromadzonych przez Wnioskodawcę na Rachunku Pomocniczym Agenta w ramach cash-poolingu (tj. niezależnie od Salda Uczestnika). W szczególności, w związku z istniejącymi po stronie Spółki zobowiązaniami, może dochodzić do następujących sytuacji:

• kiedy stan zgromadzonych funduszy Uczestnika (tj. Saldo Uczestnika z danego dnia wraz z Saldem Rozliczeń Uczestnika z dnia poprzedniego) ma wartość dodatnią i jest wyższy od sumy zobowiązań Spółki do uregulowania na podstawie Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń z danego dnia - wówczas wysokość Salda Rozliczeń na dany dzień będzie ustalana jako stan zgromadzonych funduszy Uczestnika (tj. Saldo Uczestnika z danego dnia wraz z Saldem Rozliczeń Uczestnika z dnia poprzedniego) pomniejszony o dokonane w imieniu i na rzecz Spółki płatności, tj.: uregulowanie nieskompensowanych kwot, wynikających z rozliczeń bezgotówkowych z Uczestnikami (tj. nadwyżkę zobowiązań Spółki nad jej należnościami od innych Uczestników) oraz o kwoty płatności na rzecz zewnętrznych kontrahentów Spółki (Agent w istocie na żądanie Spółki zadysponuje kwotami zgromadzonymi przez Spółkę w ramach cash-poolingu),
• kiedy stan zgromadzonych funduszy Uczestnika (tj. Saldo Uczestnika z danego dnia wraz z Saldem Rozliczeń Uczestnika z dnia poprzedniego) ma wartość dodatnią, ale jest niższy od sumy zobowiązań Spółki do uregulowania na podstawie Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń z danego dnia - wówczas Agent udostępni Uczestnikowi cash-poolingu (bez dokonywania rzeczywistego transferu funduszy na jakikolwiek rachunek bankowy Uczestnika) i dokona stosownych operacji w wyniku czego powstanie dla Spółki ujemne Saldo Rozliczeń (w wysokości środków udostępnionych przez Agenta na pokrycie tej części ww. zobowiązań, która nie znajdzie pokrycia w funduszach zgromadzonych przez Spółkę w ramach cash-poolingu),
• kiedy stan zgromadzonych funduszy Uczestnika (tj. Saldo Uczestnika z danego dnia wraz z Saldem Rozliczeń Uczestnika z dnia poprzedniego) ma wartość zerową lub jest ujemny wówczas Agent udostępni Uczestnikowi ze środków zgromadzonych w ramach cash -poolingu (bez dokonywania rzeczywistego transferu funduszy na jakikolwiek rachunek bankowy Uczestnika) środki w wysokości sumy zobowiązań Spółki do uregulowania na podstawie Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń z danego dnia i dokona stosownych operacji, w wyniku czego powstanie lub zostanie powiększone po stronie Spółki ujemne Saldo Rozliczeń (o wysokość środków udostępnionych przez Agenta na pokrycie ww. zobowiązań).

Natomiast, w przypadku Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych, w sytuacji nadwyżki należności Spółki nad jej zobowiązaniami wobec innych Uczestników, Agent odpowiednio zwiększy dodatnie Saldo Rozliczeń Spółki, bądź zmniejszy istniejące ujemne Saldo Rozliczeń Spółki o kwotę nieskompensowanej nadwyżki należności.

Mając na uwadze powyższe, w każdym przypadku kwoty otrzymywane lub wypłacane w ramach Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń będą wpływały na wysokość Salda Rozliczeń Spółki, które jest podstawą do naliczania odsetek w ramach cash-poolingu.

Za zarządzanie zmodyfikowaną usługą cash-poolingu wraz z wykonywaniem dodatkowych czynności w ramach zarządzania płatnościami, Agent będzie obciążał Spółkę okresowym (co najmniej raz w roku) wynagrodzeniem. Dodatkowo, od Salda Rozliczeń będą naliczane okresowo odsetki na rzecz Agenta (jeśli Saldo Rozliczeń Spółki za dany okres rozliczeniowy będzie ujemne), lub na rzecz Spółki (jeśli Saldo Rozliczeń Spółki za dany okres rozliczeniowy będzie dodatnie).

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy w związku z uczestnictwem przez Spółkę w zmodyfikowanej strukturze cash -poolingu, na Spółce będzie ciążył obowiązek rozliczenia PCC z tytułu kompleksowej usługi zarządzania płynnością nabywanej od Agenta i Banku (cash-pooling) uzupełnionej o usługę zarządzania płatnościami na podstawie Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń, bądź w związku z czynnościami (transferami funduszy) podejmowanymi przez Spółkę lub na jej rzecz w ramach funkcjonowania zmodyfikowanej struktury...
2. Czy w związku z dodaniem do istniejącego systemu cash-poolingu kompleksowej usługi zarządzania płatnościami przez Agenta na podstawie Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń, na Spółce będzie ciążył obowiązek uiszczenia PCC z tytułu usług zarządzania płatnościami, bądź w związku z czynnościami polegającymi na udostępnieniu przez Agenta Wnioskodawcy środków zgromadzonych w ramach cash-poolingu lub powiększenia Salda Rozliczeń Spółki o nadwyżki należności wynikające z Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych...

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu informuje, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie nr 1 przedstawione we wniosku. Natomiast w zakresie odpowiedzi na pytania nr 2 w dniu 2 listopada 2012 r. wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie nr ILPB2/436 -207/12-3/MK.

Zdaniem Wnioskodawcy -odnośnie pytania nr 1- w związku z uczestnictwem przez Spółkę w zmodyfikowanej strukturze cash-poolingu, na Spółce nie będzie ciążył obowiązek rozliczenia PCC z tytułu kompleksowej usługi zarządzania płynnością nabywanej od Agenta i Banku (cash -pooling) uzupełnionej o usługę zarządzania płatnościami na podstawie Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń, bądź w związku z czynnościami (transferami funduszy) podejmowanymi przez Spółkę lub na jej rzecz w ramach funkcjonowania zmodyfikowanej struktury.

UZASADNIENIE.

1. Podstawa prawna.

Na wstępie należy wskazać, że ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. 2000 nr 101 poz. 649; dalej: ustawa o PCC) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu. Zgodnie z art. 1 ust. 1 ww. ustawy, PCC podlegają następujące czynności:

Podatkowi podlegają

1. następujące czynności cywilnoprawne:
   1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
   2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
   3. (uchylona),
   4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
   5. umowy dożywocia,
   6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
   7. (uchylona),
   8. ustanowienie hipoteki,
   9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
   10. umowy depozytu nieprawidłowego,
   11. umowy spółki;
2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Podkreślenia wymaga, że zaprezentowany powyżej katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu PCC ma zamknięty i wyczerpujący charakter. Oznacza to, iż tylko czynności wprost wymienione w powołanym przepisie podlegają opodatkowaniu PCC. Tym samym, dokonanie innej czynności, w tym zawarcie umowy niewymienionej w omawianym przepisie, nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Jednocześnie Spółka dostrzega, że wolą ustawodawcy było wzmocnienie katalogu enumeratywnie wskazanych czynności opodatkowanych zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu PCC, decyduje treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa.

a.

Należy zauważyć, iż umowa cash-poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Kodeks cywilny nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. W praktyce obrotu, jest to transakcja często spotykana i występuje w różnych odmianach. Dzięki strukturze cash-poolingu można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy z nadwyżkami zgromadzonymi przez inne przedsiębiorstwa należące do tej samej grupy oraz korzystne pozyskiwanie i lokowanie kapitału. Natura usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową wskazuje, że jest to wielostopniowy, rozbudowany system przepływów finansowych w obrębie danej grupy podmiotów, zawierający w sobie czynności polegające na transferze środków pieniężnych. Usługa ta obejmuje zatem pewien zespół świadczeń i czynności, nie jest to natomiast żadna z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności czy umów podlegających opodatkowaniu PCC, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC.

Opisany w niniejszym wniosku cash-pooling polega na koncentrowaniu środków finansowych z jednostkowych Rachunków poszczególnych Uczestników w Polskim Banku na Rachunku Pomocniczym Agenta i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy Grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez poszczególnych Uczestników. Spółka stoi na stanowisku, iż opisana w niniejszym wniosku struktura cash-poolingu, uzupełniona o usługę zarządzania płatnościami, powinna być traktowana w całości jako kompleksowa usługa, niewymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC, a więc niepodlegająca opodatkowaniu PCC.

b.

W szczególności, poszczególne czynności wykonywane przez Spółkę lub na jej rzecz w związku z uczestnictwem w przedmiotowej strukturze (stanowiące jej integralna część) nie powinny być uznane za pożyczkę lub depozyt nieprawidłowy, pomimo pewnych podobieństw w zakresie charakteru ekonomicznego tych stosunków. Definicja legalna pożyczki została bowiem zawarta w art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.; dalej: Kodeks cywilny), zgodnie z którym: Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Z kolei definicję legalną depozytu nieprawidłowego zawiera art. 845 Kodeksu cywilnego, w myśl którego: Jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu.

W kontekście powyższych definicji, należy zauważyć, że w przypadku cash-poolingu mamy do czynienia z kilkoma podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków, bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu oraz agentem zarządzającym strukturą cash -poolingu. Wprawdzie z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki lub depozytu pomiędzy konkretnymi podmiotami, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia przez określony podmiot ustalonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot, tj. brak określenia podmiotów i przedmiotu dla poszczególnych transferów realizowanych w ramach cash-poolingu. Stosunek prawny powstający pomiędzy uczestnikami struktury cash-poolingu nie spełnia zatem wszystkich elementów istotnych (essentialia negotii) wskazanych umów, pomimo pewnych podobieństw w zakresie charakteru ekonomicznego tych stosunków.

Powyższy pogląd jest powszechnie podkreślany w doktrynie, np. Podatek od czynności cywilnoprawnych. Komentarz praktyczny, T. Nierobisz, A. Wacławczyk, Wydawnictwo: C.H.Beck, 2011; Komentarz do ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, Ustawy: o opłacie skarbowej, o podatku od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, wyd. III, Zbigniew Ofiarski.

Spółka pragnie podkreślić, że w opisanej w niniejszym wniosku strukturze cash-poolingu nie dochodzi ani do powstania miedzy samymi Uczestnikami lub między Uczestnikiem a Agentem lub Bankiem zobowiązania do przeniesienia własności określonej ilości pieniędzy, ani do zobowiązania się do zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Uczestnicy systemu jedynie transferują i okresowo gromadzą w nim posiadane nadwyżki środków finansowych (w sytuacji sald dodatnich), bądź pobierają środki przekazane do systemu przez innych Uczestników (w sytuacji niedoborów środków).

Poszczególni Uczestnicy nie dokonują bezpośrednio między sobą transferu środków pieniężnych. Należy wskazać, że Uczestnik, cash-poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego Uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot. Źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy (tj. Rachunek Pomocniczy Agenta), na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash-poolingu.

Ponadto, trudno również uznać czynności (transfery funduszy) między Agentem a poszczególnymi Uczestnikami za pożyczkę lub depozyt nieprawidłowy. Uczestnik, którego rachunek wykazuje saldo dodatnie, nie zobowiązuje się przenieść na Agenta określonej ilości pieniędzy na własność. Podobnie Agent nie zaciąga identycznego zobowiązania wobec Uczestnika, którego rachunek bankowy wykazuje saldo ujemne. Ponadto, Agent nie dysponuje w sposób dowolny otrzymanymi od Uczestników nadwyżkami pieniężnymi. Powyższe nadwyżki mogą być wykorzystywane tylko na kompensowanie niedoborów finansowych innych uczestników.

W konsekwencji należy uznać, że kompleksowa usługa zarządzania płatnościami finansowymi (cash-pooling), jak również poszczególne czynności wykonywane w ramach tej usługi i stanowiące jej integralną część, po dodaniu dodatkowej funkcjonalności polegającej na zarządzaniu płatnościami, nadal nie będą podlegały opodatkowaniu PCC jako pożyczka lub depozyt nieprawidłowy. Uczestnictwo Spółki w opisanej w niniejszym wniosku strukturze cash -poolingu nie będzie zatem powodowało powstania dla Spółki obowiązku podatkowego w PCC z tytułu kompleksowej usługi nabywanej od Agenta i Banku bądź w związku z czynnościami (transferami funduszy) podejmowanymi przez Spółkę lub na jej rzecz w ramach funkcjonowania ww. struktury.

c.

Po drugie, niezależnie od powyższego, dokonywane w ramach struktury cash-poolingu transfery nie podlegają opodatkowaniu PCC z uwagi na regulację art. 2 pkt 4 ustawy o PCC. Zgodnie z tym przepisem, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub zwolniona z podatku od towarów i usług. Od zasady tej istnieją wyjątki, które jednak nie mają znaczenia z punktu widzenia rozważanego zagadnienia. Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania PCC nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Z uwagi na fakt, iż czynności opisane w stanie faktycznym są realizowane w ramach kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową, stanowiącej usługę finansową świadczoną przez Bank oraz Agenta, objętą zakresem podatku od towarów i usług (niezależnie od tego czy podlega opodatkowaniu czy jest z tego podatku zwolniona), nie będą one podlegać opodatkowaniu PCC.

d.

Spółka pragnie zwrócić uwagę, iż w przedmiocie powyżej opisanej struktury cash-poolingu, która nie była wówczas uzupełniona o usługę zarządzania płatnościami, uzyskała wiążącą interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, zgodnie z którą nie powstał dla Spółki obowiązek rozliczenia PCC z tytułu kompleksowej usługi zarządzania płynnością (cash -pooling). W świetle powyższej argumentacji, Spółka stoi na stanowisku, że modyfikacja struktury cash-poolingu związana z uzupełnieniem struktury o kompleksową usługę zarządzania płatnościami nie powinna wpłynąć na zmianę kwalifikacji podatkowej omawianej struktury cash-poolingu. Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy, w związku z uczestnictwem przez Spółkę w zmodyfikowanej strukturze cash-poolingu, na Spółce nie będzie ciążył obowiązek rozliczenia PCC z tytułu kompleksowej usługi zarządzania płynnością nabywanej od Agenta i Banku (cash -pooling) uzupełnionej o usługę zarządzania płatnościami na podstawie Umowy o rozliczeniach bezgotówkowych oraz Umowy o dokonywanie rozliczeń, bądź w związku z czynnościami (transferami funduszy) podejmowanymi przez Spółkę lub na jej rzecz w ramach funkcjonowania zmodyfikowanej struktury.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 5 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu