Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie stanu faktycznego, natomiast odnośnie zdarzenia przyszłego zostanie wydana odrębna interpretacja. W zakresie podatku od towarów i usług w dniu 20.04.2011 r. została wydana interpretacja indywidualna Nr IPPP3/443-121/11-2/LK.

Zdaniem Wnioskodawcy

Spółka stoi na stanowisku, iż udzielanie przez nią pożyczek pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC.

Uzasadnienie stanowiska Spółki w zakresie pytania nr 2

Co do zasady, zgodnie z art. 1 ust. 1 lit. b ustawy o PCC umowy pożyczki podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W przedmiotowej ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 lit. a ustawy o PCC nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Należy przy tym zaznaczyć, że przez podatek od towarów i usług w świetle art. 1a pkt 7 w zw. z art. 1a pkt 5 ustawy o PCC rozumieć należy zarówno podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy o VAT jak też podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich Unii Europejskiej lub państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stronach umowy o Europejskiem Obszarze Gospodarczym.

W konsekwencji, dla wyłączenia obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu umowy pożyczki w świetle wskazanego powyżej przepisu konieczne jest, aby przynajmniej jedna z jej stron była z tytułu tej transakcji opodatkowana podatkiem od towarów usług lub zwolniona z tego podatku. Ze względu na powyższe, należy przyjąć, że przesłanki określone w art. 2 pkt 4 ustawy o PCC zostaną spełnione, o ile udzielanie pożyczek przez Spółkę będzie stanowiło czynności podlegające VAT.

Zaznaczyć przy tym należy, że o wyłączeniu z opodatkowania PCC nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Jak wskazano w stanowisku do pytania pierwszego, usługi (tj. udzielanie pożyczek na rzecz innych podmiotów z grupy T. ) świadczone przez Spółkę stanowią usługi podlegające opodatkowaniu VAT (korzystające przy tym ze zwolnienia zarówno na gruncie przepisów obowiązujących do dnia 1 stycznia 2011 r., jak i po tym dniu).

Skoro zatem umowy pożyczek udzielanych przez Spółkę objęte są zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, powyższe czynności powinny zostać wyłączone z opodatkowania PCC zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC.

Stanowisko Spółki w powyższym zakresie znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez władze skarbowe. Tytułem przykładu, w interpretacji z dnia 15 września 2010 r. (sygn. ILPB2/436-127/10-2/MK) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu wskazał jednoznacznie, iż jeżeli zatem wskazana pożyczka będzie objęta zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od towarów i usług i jednocześnie korzystać będzie ze zwolnienia od tego podatku, w niniejszej sprawie znajdą zastosowanie postanowienia art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W konsekwencji opisana we wniosku pożyczka nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, co oznacza, że na Spółce nie będzie również ciążył obowiązek złożenia deklaracji podatkowej. Podobnie wypowiedział się również Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 13 września 2010 r. (sygn. IBPBII/1/436-140/10/MZ), potwierdzając, iż jeżeli usługa udzielonej przez wnioskodawcę pożyczki w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług będzie uznana za podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem lub mieszczącą się w zakresie zwolnienia od tego podatku, umowa pożyczki nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie wystąpi obowiązek składania deklaracji w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

W praktyce nie budzi przy tym wątpliwości również fakt, iż przedstawione powyżej zasady mają w pełni zastosowanie także w przypadku udzielenia pożyczki podatnikom zagranicznym, tzn. że pożyczki takie nie podlegają opodatkowaniu PCC ze względu na fakt, iż podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług/podatkiem od wartości dodanej.

Takie stanowisko zostało potwierdzone m.in. przez następujące pisma:

• interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 28 grudnia 2007 roku, sygn. ILPB2/415-200/07-2/AJ (interpretacja dotyczyła pożyczki udzielonej przez polską spółkę niemieckiemu udziałowcowi);
• interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 8 stycznia 2008 r., sygn. IBPB2/436-41/07/MZ/KAN-1480/10/07 (interpretacja dotyczyła pożyczki udzielonej przez polska spółkę udziałowcowi z Finlandii);
• interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 stycznia 2008 r., sygn. IP-PP2-443-463/07-4/Asi (interpretacja dotyczyła pożyczki udzielonej przez polską spółkę szwedzkiemu pożyczkobiorcy).

Takie stanowisko zostało również potwierdzone w wyroku z dnia 19 lutego 2008 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, (wyrok dotyczył udzielenia pożyczki podmiotowi holenderskiemu).

W związku z powyższym, należy przyjąć, że udzielanie przez spółkę pożyczek (w tym również podmiotom zagranicznym) pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC ze względu na fakt, że stanowi ono czynności objęte regulacją ustawy o VAT (tj. świadczenie usług zwolnionych z podatku od towarów i usług).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest, zgodnie ze złożonym wnioskiem, ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 86, poz. 959 ze zm., Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 ze zm., Dz. U. Nr 68, poz. 450 ze zm.) podatkowi temu podlegają umowy pożyczki.

Na podstawie art. 9 ustawy z dnia 04 września 2008 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r. Nr 165, poz. 1316) art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 ze zm., Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) otrzymał nowe brzmienie: podatkowi temu podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Elementami przedmiotowo istotnymi określonej w art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) umowy pożyczki są: obowiązek pożyczkodawcy przeniesienia na własność pożyczkobiorcy określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz obowiązek pożyczkobiorcy zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31.12.2006 r. obowiązek podatkowy ciąży na stronach czynności cywilnoprawnych. W myśl art. 4 pkt 1 w brzmieniu obowiązującym od 01.01.2007 r. obowiązek podatkowy przy umowie pożyczki ciąży na biorącym pożyczkę.

Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu zamkniętym określonym w art. 1 wymienionej ustawy podlegają omawianemu podatkowi od czynności cywilnoprawnych, o ile spełniają przesłanki zawarte w art. 1 ust. 4 cytowanej ustawy.

W myśl powyższego artykułu czynności cywilnoprawne w tym umowy pożyczki podlegają omawianemu podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w chwili zawarcia umowy jej przedmiot, tj. pieniądze znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wówczas nie ma znaczenia, gdzie umowa została zawarta i gdzie mają miejsce zamieszkania (siedzibę) strony umowy.

Pożyczka podlega również podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeśli pieniądze będące przedmiotem pożyczki w chwili jej zawarcia znajdują się za granicą oraz nabywca - pożyczkobiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a czynność zostanie dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego jak i uzupełnienia wynika, iż T. Sp. z o.o. (dalej: Spółka) jest spółką należącą do grupy T. , prowadzącej działalność w obszarze rozwoju i obsługi nieruchomości, w tym w szczególności centrów oraz parków handlowych. Dodatkowo, Grupa T. zajmuje się również rozwojem powierzchni biurowych oraz prywatnych lokali mieszkalnych w Europie Centralnej. Wnioskodawca wskazał daty zawarcia umów pożyczek: 27.12.2010 r., 29.01.2010 r., 07.12.2006 r., 23.01.2006 r., 01.03.2005 r., 01.03.2005 r., 01.03.2005 r., 22.02.2005 r., 15.01.2003 r., 20.12.2002 r., 11.10.2002 r., 22.04.2003 r., 12.04.2003 r., 20.12.2001 r., 14.12.2001 r., 29.10.2001 r., 19.09.2001 r., 22.08.2001 r., 21.05.2001 r., 28.03.2002 r., 12.10.2001 r., 16.03.2001 r., 27.02.2001 r., 31.01.2001 r., 29.04.1998 r., 30.04.1997 r. Ponadto poinformował, iż w chwili zawarcia umów pożyczek pieniądze znajdowały się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tj. na rachunku bankowym Spółki prowadzonym przez bank na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Umowy pożyczek zostały zawarte na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Spółka udzieliła dwie pożyczki polskiej spółce córce będącej spółką kapitałową (a zatem pożyczki te zostały udzielone spółce kapitałowej przez jej wspólnika). Powyższe pożyczki na rzecz spółki córki zostały udzielone w dniach: 30 kwietnia 1997 r. i 1 marca 2005 r.

A zatem, umowy pożyczek podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 30.04.2004 r. nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności na podstawie odrębnych przepisów jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona od tego podatku.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy w brzmieniu obowiązującym od dnia 01.05.2004 r. do 31.12.2006 r. nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona, z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany zwolnionych z podatku od towarów i usług, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo użytkowania wieczystego.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym od dnia 01.01.2007 r. do dnia 21.04.2010 r. nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • umowy spółki i jej zmiany,
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Natomiast w myśl art. 2 pkt 4 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym od dnia 22.04.2010 r. nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • (uchylone),
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Należy wskazać, iż z dniem 01.01.2007 r. w art. 1 a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych dodano pkt 7, zgodnie z którym użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W związku z powyższym należy podkreślić, iż jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy powyższa czynność będzie podlegała regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie umowy pożyczki podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

W interpretacji indywidualnej z dnia 20.04.2011 r. Nr IPPP3/443-121/11-2/LK dotyczącej podatku od towarów i usług, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, iż zgodnie z art. 28b ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2010 r. jak i w brzmieniu obowiązującym od 01.01.2011 r. usługi udzielenia pożyczek przez Wnioskodawcę na rzecz podmiotów spełniających definicję podatnika z art. 28 a ustawy mających siedzibę poza terytorium kraju (Danii oraz Szwecji) będą opodatkowane w miejscu siedziby usługobiorcy, tj. Danii, Szwecji. Natomiast usługi udzielania pożyczek świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz podatników polskich do dnia 31.12.2010 r. korzystały ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług sklasyfikowane w grupowaniu PKWiU 65.22. jako usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym. Natomiast od dnia 01.01.2011 r. usługi te będą korzystały ze zwolnienia zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Zgodnie z art. 9 pkt 10 lit. h) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w brzmieniu obowiązującym na dzień 01 marca 2005 r. zwalnia się od podatku pożyczki udzielane przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej.

Reasumując należy stwierdzić, iż umowy pożyczek podlegały podatkowi od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Natomiast, jeżeli ww. pożyczki były objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, powyższe czynności zostały wyłączone z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Końcowo należy wskazać, iż w sytuacji gdy umowa pożyczki udzielona w dniu 01 marca 2005 r. przez Spółkę spółce córce będącej spółką kapitałową (w której Spółka jest udziałowcem), nie była objęta zakresem podatku od towarów i usług, wówczas czynność ta korzystała ze zwolnienia zgodnie z art. 9 pkt 10 lit. h) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych oraz wyroku należy stwierdzić, iż zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Referencje

IPPB2/436-24/11-7/MZ, interpretacja indywidualna

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie