Temat interpretacji

Czy zwrot nieruchomości skutkuje powstaniem obowiązku w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 07 lutego 2011r. (data wpływu do Organu 07 lutego 2011r.), uzupełnionym w dniach 30 marca 2011r. oraz 04 kwietnia 2011r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zwrotu wywłaszczonej nieruchomości - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 07 lutego 2011r. wpłynął do Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zwrotu wywłaszczonej nieruchomości.

Z uwagi na stwierdzone braki formalne wniosku, pismem z dnia 23 marca 2011r. Znak: IBPB II/2/4115-203/11/HS oraz IBPB II/1/436-127/11/AŻ wezwano wnioskodawcę do ich uzupełnienia. Uzupełnienia dokonano w dniach 30 marca 2011r. oraz 04 kwietnia 2011r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawione następując stan faktyczny:

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną, nieprowadzącą działalności gospodarczej, podlegającą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Wnioskodawczyni nabyła w wyniku spadkobrania udział w majątku po zmarłej Matce. Nabycie majątku potwierdzone zostało orzeczeniem Sądu Rejonowego z dnia 29 maja 2008r. stwierdzającym, iż spadek po ww. nabyli: wnioskodawczyni, córka spadkodawczyni i syn spadkodawczyni po 1/3 każdy. Masa spadkowa obejmowała także prawo majątkowe w postaci roszczenia o zwrot nieruchomości stanowiącej działkę o powierzchni 484 m², wywłaszczonej decyzją Urzędu Miejskiego. Z chwilą śmierci siostry wnioskodawczyni spadek po ww. otrzymali na mocy ustawy córka siostry oraz syn siostry po ½ każdy, co zostało potwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 17 września 2008r.

Na podstawie decyzji Prezydenta Miasta z dnia 17 sierpnia 2010r. przedmiotowa nieruchomość została zwrócona na podstawie art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) spadkobiercom wywłaszczonego właściciela. W dniu 30 grudnia 2010r. współwłaściciele przedmiotowej nieruchomości dokonali jej zbycia.

W związku z powyższym zadano następujące m.in. pytanie:

Czy zwrot nieruchomości skutkuje powstaniem obowiązku w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem wnioskodawczyni, z tytułu zwrotu spadkobierczyni nieruchomości wywłaszczonego właściciela, na podstawie art. 136 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami podatek od czynności cywilnoprawnych jest nienależny na podstawie art. 2 pkt 1 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie ze wskazanym przepisem nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych czynności w sprawach podlegających przepisom ustawy o gospodarce nieruchomościami lub przepisom o autostradach płatnych. Jako że zwrot wywłaszczonej nieruchomości nastąpił na podstawie przytoczonego powyżej artykułu to, zdaniem wnioskodawczyni, sytuacja będąca przedmiotem zapytania mieści się w kategorii przypadków niepodlegających przedmiotowej ustawie. Stosownie do art. 136 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Celem zwrotu jest więc przywrócenie stosunków własnościowych sprzed wywłaszczenia. Decyzja o zwrocie nieruchomości pełni zatem funkcję restytucyjną, przywraca bowiem prawo własności nieruchomości w tym przypadku następcy prawnemu poprzedniego właściciela. W przypadku zwrotu nieruchomości nie mamy do czynienia z kreowaniem prawa własności tylko z jego przywróceniem. Oznacza to, że w przedmiotowej sprawie nie można mówić o przeniesieniu prawa własności na zasadach ogólnych wynikających z przepisów o charakterze cywilnoprawnym, ale jedynie o przywróceniu stanu sprzed wywłaszczenia.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska wnioskodawcy dotycząca podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż wnioskodawczyni w drodze spadkobrania nabyła prawo majątkowe w postaci roszczenia o zwrot nieruchomości stanowiącej działkę o powierzchni 484 m², wywłaszczonej decyzją Urzędu Miejskiego. Na podstawie decyzji Prezydenta Miasta z 2010r. przedmiotowa nieruchomość została zwrócona na podstawie art. 136 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami spadkobiercom wywłaszczonego właściciela tj. m.in. wnioskodawczyni.

Zdaniem wnioskodawczyni, jako że zwrot wywłaszczonej nieruchomości nastąpił na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami to znajdzie zastosowanie art. 2 pkt 1 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wyłączający z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zwrot nieruchomości.

W myśl art. 136 ust. 3 zdanie pierwsze ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli, stosownie do przepisu art. 137, stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu.

Stosownie do art. 2 ust. 1 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych czynności cywilnoprawne w sprawach podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami lub przepisom o autostradach płatnych.

Jak już wspomniano powyżej, katalog czynności cywilnoprawnych, ujęty w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ma charakter zamknięty. Zatem czynności cywilnoprawne, które nie zostały w nim wymienione w sposób wyraźny, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem. Innymi słowy aby dana czynność podlegała przepisom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych musi mieścić się w powołanym wyżej art. 1 ustawy. Zwrot wywłaszczonej nieruchomości na mocy decyzji administracyjnej wydanej na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami nie mieści się w powołanym katalogu czynności cywilnoprawnych, a zatem nie podlega regulacjom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodzić się należy z wnioskodawczynią, iż celem zwrotu jest przywrócenie stosunków własnościowych sprzed wywłaszczenia. Decyzja o zwrocie nieruchomości pełni zatem funkcję restytucyjną, przywraca bowiem prawo własności nieruchomości w tym przypadku następcy prawnemu poprzedniego właściciela. W przypadku zwrotu nieruchomości nie mamy do czynienia z kreowaniem prawa własności tylko z jego przywróceniem.

Zwrot wywłaszczonej nieruchomości na mocy decyzji administracyjnej nie jest żadną z czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i dlatego nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Z uwagi jednakże na to, iż wnioskodawczyni w treści wniosku wyraziła opinię, iż podatek z tytułu zwrotu wywłaszczonej nieruchomości jest nienależny na podstawie art. 2 ust. 1 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jej stanowisko należało uznać za nieprawidłowe. Jeżeli bowiem dana czynność nie podlega w ogóle regulacjom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (nie może w ogóle podlegać opodatkowaniu), to nie jest możliwe zastosowanie do tej czynności jakichkolwiek przepisów przewidzianych w treści tej ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach