Temat interpretacji

Skutki podatkowe nabycia wierzytelności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 02 października 2012 r. (data wpływu do tut. Biura 05 października 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 05 października 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (Spółka) zamierza dokonywać zakupu wierzytelności wątpliwych za cenę niższą od nominalnej, na podstawie umowy cesji bezzwrotnej, a następnie dokonywać czynności polegających na odzyskiwaniu tych wierzytelności od dłużników lub ich dalszej odsprzedaży. Działalność ta polegać będzie na nabyciu przez Spółkę we własnym imieniu i na własne ryzyko wszelkich praw zbywcy z tytułu wierzytelności i ich zabezpieczeń. Od momentu nabycia wszelkie wpłaty związane z tymi wierzytelnościami mają być dokonywane na rzecz Spółki, a odpowiedzialność zbywcy tych wierzytelności w odniesieniu do ich spłaty została wykluczona. Cena nabycia wierzytelności uwzględniać będzie ich realną i rynkową wartość w momencie dokonania transakcji, a tym samym będzie niższa od jej wartości nominalnej, przy czym dla każdej transakcji cena będzie ustalana w drodze negocjacji ze zbywcą. Wynagrodzeniem Spółki będzie różnica pomiędzy wartością nabycia wierzytelności, a wartością jaką Spółka odzyska od dłużników lub wartością dalszej odsprzedaży wierzytelności, przy czym wartości zysku na transakcji w momencie nabywania wierzytelności strony transakcji w żaden sposób nie będą w stanie określić.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy transakcje nabycia i ewentualnego zbycia wierzytelności podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych...

Spółka stoi na stanowisku, że żadna z opisanych czynności nie podlega zarówno podatkowi od towarów i usług jak również podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca powołuje art. 2 pkt 4 ustawy o czynnościach cywilnoprawnych, zgodnie z którym zwolnione od opodatkowania są czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

-umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach.

Spółka jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, a tym samym transakcje nabycia i zbycia wierzytelności będące przedmiotem prowadzonego przez Spółkę profesjonalnego obrotu, są zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie cytowanego powyżej przepisu.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Na wstępie wskazać należy, że niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych dotyczących skutków podatkowych nabycia (zakupu) wierzytelności. W pozostałym zakresie wniosku, tj. w podatku od czynności cywilnoprawnych dotyczących opodatkowania transakcji zbycia (sprzedaży) wierzytelności oraz podatku od towarów i usług zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 ze zm.) przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży praw majątkowych. Zatem przedmiotami sprzedaży w ujęciu Kodeksu cywilnego oprócz rzeczy mogą być również prawa majątkowe. Prawami majątkowymi są przysługujące danej osobie prawa do korzystania i rozporządzania określoną rzeczą lub prawem ustanowionym na tej rzeczy.

Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu zamkniętym określonym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podlegają omawianemu podatkowi od czynności cywilnoprawnych, o ile spełniają przesłanki zawarte w art. 1 ust. 4 cytowanej ustawy.

Zgodnie z powyższym artykułem, czynności cywilnoprawne (w tym umowy sprzedaży) podlegają omawianemu podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 5, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży w myśl powołanej wyżej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego (art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy). Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy od czynności cywilnoprawnych określa stawkę podatku, która wynosi m.in. od umowy sprzedaży innych praw majątkowych 1%.

O powstaniu obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnej decyduje, w myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, moment dokonania czynności cywilnoprawnej.

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

Na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 509 § 1 ww. Kodeksu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako nie wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Z kolei, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży czy też zamiany to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca (Spółka) zamierza dokonywać zakupu wierzytelności wątpliwych za cenę niższą od nominalnej, na podstawie umowy cesji bezzwrotnej, a następnie dokonywać czynności polegających na odzyskiwaniu tych wierzytelności od dłużników lub ich dalszej odsprzedaży. Działalność ta polegać będzie na nabyciu przez Spółkę we własnym imieniu i na własne ryzyko wszelkich praw zbywcy z tytułu wierzytelności i ich zabezpieczeń. Od momentu nabycia wszelkie wpłaty związane z tymi wierzytelnościami mają być dokonywane na rzecz Spółki, a odpowiedzialność zbywcy tych wierzytelności w odniesieniu do ich spłaty została wykluczona. Cena nabycia wierzytelności uwzględniać będzie ich realną i rynkową wartość w momencie dokonania transakcji, a tym samym będzie niższa od jej wartości nominalnej, przy czym dla każdej transakcji cena będzie ustalana w drodze negocjacji ze zbywcą. Wynagrodzeniem Spółki będzie różnica pomiędzy wartością nabycia wierzytelności, a wartością jaką Spółka odzyska od dłużników lub wartością dalszej odsprzedaży wierzytelności, przy czym wartości zysku na transakcji w momencie nabywania wierzytelności strony transakcji w żaden sposób nie będą w stanie określić.

W związku z powyższym, skoro zgodnie ze wskazaniem przez Wnioskodawcę zawarto umowę sprzedaży (zakupu) przedmiotowych wierzytelności, tj. umowę w rozumieniu art. 535 Kodeksu, to czynność ta będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Stosownie do uregulowania art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy stawka podatku, liczona od wartości rynkowej rzeczy lub prawa majątkowego wynosić będzie 1%. Obowiązek uiszczenia podatku ciąży na kupującym, tj. na Wnioskodawcy.

Niezależnie jednak od powyższego, w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

a.opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

b.zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

• umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
• umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Z treści art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, iż o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona (za wyjątkiem sytuacji w ustawie szczegółowo wymienionych). Wyłączenie danej czynności cywilnoprawnej z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych ma więc miejsce tylko w przypadku, gdy z tytułu dokonania tej właśnie czynności, jedna ze stron jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Nie ma więc racji Wnioskodawca twierdząc, że ponieważ jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług transakcje nabycia wierzytelności będące przedmiotem prowadzonego przez Spółkę profesjonalnego obrotu są zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych. Jak już wskazano okoliczność, że jedna ze stron umowy jest podatnikiem podatku od towarów i usług nie jest wystarczająca do wyłączenia obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Aby wyłączenie miało miejsce Wnioskodawca z tytułu zawartej umowy zakupu wierzytelności powinien być opodatkowany lub zwolniony z podatku od towarów i usług.

W związku z tym należy podkreślić, iż jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania umowy sprzedaży wierzytelności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa transakcja podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy.

Zaznaczyć należy, iż niniejszą interpretacją dokonuje się rozstrzygnięcia jedynie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, natomiast nie rozstrzyga się czy powyższa umowa zakupu wierzytelności będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub też będzie z tego podatku zwolniona. W tym zakresie, tj. w zakresie dotyczącym opodatkowania podatkiem od towarów i usług, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie, podlegająca opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowa sprzedaży byłaby wyłączona z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, o ile w świetle przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) umowa sprzedaży uznana zostałaby za podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem lub mieszczącą się w zakresie zwolnienia od tego podatku.

Wnioskodawca wskazuje tymczasem, że umowa zakupu wierzytelności opisana we wniosku nie podlega zarówno podatkowi od towarów i usług jak również podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Jeżeli zatem istotnie, jak twierdzi Wnioskodawca, opisana czynność zakupu wierzytelności w ogóle nie podlega podatkowi od towarów i usług, czyli z tytułu jej zawarcia żadna ze stron tej umowy nie może być opodatkowana albo zwolniona z podatku od towarów i usług, to umowa zakupu wierzytelności (umowa sprzedaży) podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, gdyż nie zostały spełnione przesłanki określone w art. 2 pkt 4.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach