Temat interpretacji

Czy umowa pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w sytuacji, gdy została udzielona przez podatnika podatku od towarów i usług?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 15 lipca 2011r. (data wpływu do tut. Biura 19 lipca 2011r.), uzupełnionym w dniu 20 września 2011r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy pożyczki - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 lipca 2011r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy pożyczki.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 13 września 2011r. Znak: IBPP3/443-813/11/KO, IBPB II/1/436-331/11/MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 20 września 2011r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (spółka akcyjna, a przed przekształceniem spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prowadząca działalność gospodarczą) udzielił pożyczki pieniężnej innej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, prowadzącej działalność gospodarczą. Pożyczka udzielona została ze środków własnych Wnioskodawcy - pożyczkodawcy. Zgodnie z umową pożyczki, pożyczka ta udzielona została za wynagrodzeniem, tzn. jest oprocentowana. Umowa została zawarta i wykonana na terenie Rzeczypospolitej i siedziby obydwu podmiotów znajdują się na terenie kraju. Pożyczkobiorca nie jest właścicielem (wspólnikiem lub akcjonariuszem) Wnioskodawcy - pożyczkodawcy. Zarówno pożyczkodawca, jak i pożyczkobiorca są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług, prowadzącymi działalność gospodarczą. We wpisanym, w chwili zawarcia umowy pożyczki do rejestru przedsiębiorców, przedmiocie działalności Wnioskodawcy - pożyczkodawcy nie były wymienione usługi pośrednictwa finansowego, natomiast odpowiedni zapis został wprowadzony później i obecnie tam figuruje.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zawarcie umowy pożyczki w przedstawionym, konkretnym stanie faktycznym, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy też jest z tego podatku zwolnione, tzn. czy jedna ze stron (Wnioskodawca - pożyczkodawca) z tytułu dokonania tej konkretnej czynności prawnej jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, czy też jest z tego podatku zwolniona...

Zdaniem Wnioskodawcy, w ramach wyżej przedstawionego stanu faktycznego, konkretna czynność cywilnoprawna w postaci umowy pożyczki pieniężnej, jako element prowadzonej przez spółkę działalności gospodarczej, podlega, co do zasady, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z tym, że - wobec charakteru prawnego i istoty umowy pożyczki - usługa w postaci udzielenia pożyczki korzysta ze zwolnienia od tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca wskazał, iż umowa pożyczki została zdefiniowana w przepisie art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. - Kodeks cywilny, jako umowa, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.. Innymi słowy umowa pożyczki jest czynnością prawną, której skutkiem jest obowiązek spełnienia określonego świadczenia. Na podstawie przepisów art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu tym podatkiem podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 8 ust 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...). Z powyższego wynika zatem, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów. Zdaniem Wnioskodawcy, oczywistym jest, że udzielenie pożyczki oprocentowanej (zawarcie umowy pożyczki), zaliczyć należy do przewidzianego w powołanym przepisie szerokiego kręgu usług.

Wnioskodawca podkreślił, iż zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza w rozumieniu tej ustawy, to działalność obejmująca wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W ocenie Wnioskodawcy wykonywanie usług w postaci udzielania pożyczek należy do działalności gospodarczej w przedstawionym powyżej rozumieniu. Ponadto Wnioskodawca wskazał, że częstotliwość, o której mowa w przepisie art. 15 ust 2 ustawy o podatku od towarów i usług, odnosi się do całości działania podatnika, a nie do poszczególnych jej rodzajów.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, udzielenie pożyczki oprocentowanej (zawarcie umowy pożyczki w opisanym powyżej stanie faktycznym), jako element prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z tym, że - wobec charakteru prawnego i istoty umowy pożyczki - usługa w postaci udzielenia pożyczki korzysta ze zwolnienia od tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług.

Uwzględniając powyższe Wnioskodawca stwierdził, że w przedstawionym w treści wniosku konkretnym stanie faktycznym umowa pożyczki podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług i na podstawie jej powołanych wyżej przepisów jest zwolniona od tego podatku.

Zdaniem Wnioskodawcy udzielenie pożyczki przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą w związku z jej prowadzeniem, zaliczyć należy do sfery zawodowej jednostki i w konsekwencji uznać za rodzącą obowiązek w podatku od towarów i usług, także wtedy, gdy czynności te nie znajdują się w zgłoszonym w Krajowym Rejestrze Sądowym zakresie przedmiotowym prowadzonej przez spółkę (pożyczkodawcę) działalności gospodarczej. Uzasadnieniem takiego poglądu jest również przepis art. 5 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Z powołanego przepisu wnioskować należy, że dla opodatkowania podatkiem od towarów i usług określonej czynności nie ma znaczenia, czy jej rodzaj został wymieniony w umowie (statucie) spółki lub zgłoszony do Krajowego Rejestru Sądowego.

Według Wnioskodawcy, podkreślenia wymaga również to, że zgodnie z wypowiedziami doktryny uznać () należy, że ilekroć pożyczka - choćby miała charakter sporadyczny - udzielana jest z własnych środków podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, pożyczkodawca działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług (Komentarz do art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług A. Bartosiewicz, R. Kubacki, VAT. Komentarz, LEX, 2011, wyd. V.). Niewątpliwym jest także, zdaniem Wnioskodawcy, to, że czynność udzielania pożyczki korzysta w całości ze zwolnienia przewidzianego w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, zwolnione od podatku są usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca stanął na stanowisku, że skoro opisana powyżej, konkretna czynność w postaci udzielenia pożyczki oprocentowanej (zawarcia umowy pożyczki przez dwie, będące podatnikami podatku od towarów i usług spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przy czym w przedmiocie działalności pożyczkodawcy wpisanym do rejestru handlowego nie wymieniono usługi pośrednictwa finansowego) podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług (lecz jest zwolniona z tego podatku), to jednocześnie nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych (na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko, wnioskodawca powołał interpretacje indywidualne wydane przez:

1. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28 listopada 2007r. Znak: IPPP2/443-273/07-2/BM,
2. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 04 sierpnia 2010r. Znak: IBPB II/1/436-110/10/AŻ.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od towarów i usług, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy podatkowi temu podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Ponieważ w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych brak jest definicji umowy pożyczki, w tym zakresie należy posiłkować się uregulowaniami zawartymi w ustawie Kodeks cywilny.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży, przy umowie pożyczki, na biorącym pożyczkę.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

• umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
• umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Należy jednak zaznaczyć, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W związku z tym należy podkreślić, iż jakkolwiek stanowisko Wnioskodawcy dotyczy m.in. opodatkowania umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa transakcja podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca, będący spółką kapitałową udzielił innej spółce kapitałowej oprocentowanej pożyczki pieniężnej, pochodzącej z jego środków własnych. Zarówno pożyczkodawca, jak i pożyczkobiorca są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług, prowadzącymi działalność gospodarczą.

Zaznaczyć należy, iż niniejszą interpretacją dokonuje się rozstrzygnięcia jedynie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, natomiast nie rozstrzyga się czy czynność udzielenia pożyczki jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub też jest z tego podatku zwolniona. W tym zakresie zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

W przedmiotowej sprawie, podlegająca generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowa pożyczki będzie wyłączona z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, o ile w świetle przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.) umowa pożyczki uznana zostanie za podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem lub mieszczącą się w zakresie zwolnienia od tego podatku.

We wniosku Wnioskodawca wskazuje, że udzielenie przedmiotowej pożyczki jest zwolnione z podatku od towarów i usług. Jeżeli zatem prawidłowe są ustalenia Wnioskodawcy co do tego, że usługa udzielonej przez niego pożyczki w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług podlega uregulowaniom tejże ustawy, to pożyczka ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest z niego wyłączona.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach