Temat interpretacji

W przedstawionym przez wnioskodawcę stanie faktycznym Spółka posiada w użytkowaniu wieczystym działkę. Na gruncie tym dzierżawca wybudował hale oraz poniósł inne nakłady. Na ich budowę dzierżawca uzyskał pozwolenia. Wartość owych hal i nakładów w sposób znaczny przewyższa wartość gruntu. Spółka wystąpiła do kontrahenta z żądaniem nabycia prawa użytkowania wieczystego za odpowiednim wynagrodzeniem. Kontrahent wyraził zgodę i strony mają zamiar zawrzeć umowę przeniesienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w trybie art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego wraz z własnością budynków i budowli na nich naniesionych w formie aktu notarialnego.

Zagadnienie o rozstrzygnięcie którego zwraca się Spółka, dotyczy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych czynności przeniesienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości..

Spółka stoi na stanowisku, że przedmiotowa czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych z uwagi na fakt, iż nie jest ona wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, który to zawiera zamknięty katalog czynności podlegających temu podatkowi.

Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie podziela stanowisko Spółki i wyjaśnia:

Art. 1 ust 1 ustawy z dnia 09.09.2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 41 z 2005r., poz. 399 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Czynnością cywilnoprawną wymienioną w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. "a" jest m. in. umowa sprzedaży rzeczy i praw majątkowych. Czynność przeniesienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w trybie art. 231 § 2 Kc wykazuje cechy podobne do umowy sprzedaży, jednak w ocenie Naczelnika tut. Urzędu nie można ich ze sobą utożsamiać.

Zgodnie z treścią art. 535 Kodeksu cywilnego (dalej Kc) przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

W niniejszej sprawie podstawą prawną przeniesienia prawa użytkowania wieczystego gruntu jest art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym właściciel gruntu, na którym wzniesiono budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby ten, kto wzniósł budynek lub inne urządzenie, nabył od niego własność działki za odpowiednim wynagrodzeniem.

W przypadku określonym w art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego powstaje między stronami stosunek zobowiązaniowy w postaci tzw. zobowiązania realnego, czyli zobowiązania, w ramach którego podmioty stosunku obligacyjnego znajdują się w sytuacji związanej z rzeczą, której zobowiązanie dotyczy. Przedmiotowo istotne elementy umowy sprzedaży wykazują, że umowa ta jest umową konsensualną, odpłatną, wzajemną i zobowiązującą do przeniesienia własności. Pomiędzy regulacją zawartą w art. 231 § 2 Kc a regulacją z art. 535 Kc zachodzi istotna różnica. O ile bowiem w przypadku umowy sprzedaży chodzi o umowę o charakterze zobowiązującym, o tyle realizacja roszczenia z art 231 § 2 Kc ma postać umowy przenoszącej własność, będącej wykonaniem wcześniej istniejącego zobowiązania powstałego ex lege.

Ponadto z umowy sprzedaży wynika obowiązek zapłacenia sprzedawcy ceny. Art. 231 § 2 Kc stanowi natomiast, że przeniesienie własności następuje za zapłatą odpowiedniego wynagrodzenia, zbliżonego charakterem do odszkodowania za szkodę poniesioną przez właściciela na skutek zajęcia gruntu pod budynek.

Brak jest zatem podstaw do zaklasyfikowania tej konstrukcji prawnej jako umowy sprzedaży.

Wobec powyższego, przeniesienie prawa użytkowania wieczystego w trybie art. 231 § 2 Kc jako czynność niewymieniona w katalogu przedmiotów podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega temu podatkowi.