Temat interpretacji

skutki podatkowe nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 8 lipca 2015 r. (data wpływu do Biura 20 lipca 2015 r.), uzupełnionym 28 września 2015 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 lipca 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego w piśmie z 17 września 2015 r. znak: IBPB-2-1/4515-66/15/MCZ i znak: IBPB-2-1/4514-108/15/MCZ wezwano o jego uzupełnienie. Wniosek uzupełniono 28 września 2015 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Na mocy umowy sprzedaży z 2 lipca 2008 r. Wnioskodawca oraz M.D.K. nabyli na współwłasność (każdy po 1/2 udziału) nieruchomość stanowiącą działkę nr 391/9 zabudowaną budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, za cenę w kwotach po 310.000,00 zł każdy, a zatem w łącznej kwocie 620.000,00 zł.

Część ceny sprzedaży w kwocie 15.000,00 zł została uiszczona gotówką ze środków własnych stron, zaś pozostała kwota 605.000,00 zł została uiszczona po połowie przez Wnioskodawcę i M.D.K. ze środków pochodzących z udzielonego im 24 czerwca 2008 r. kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF.

W umowie kredytowej Wnioskodawca i M.D.K. byli określani łącznie jako jeden kredytobiorca, a w umowie brak jest zapisu o odpowiedzialności solidarnej stron.

Strony ww. umowy zarówno w chwili zawierania powyższych umów, jak i obecnie są stanu wolnego, niespokrewnieni i są zaliczani do tzw. III grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Nadal oboje są współwłaścicielami nieruchomości w udziałach po 1/2 części. Wartość nieruchomości według opinii rzeczoznawcy sporządzonej według stanu na czerwiec 2015 r., wynosi 738.164,00 zł.

Kredyt wraz z odsetkami jest zabezpieczony na całej nieruchomości hipoteką umowną kaucyjną do kwoty l.287.112,50 zł wpisaną w dziale IV księgi wieczystej, innych obciążeń brak.

Wnioskodawca planuje zawrzeć z M.D.K. umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności w formie aktu notarialnego. Na podstawie planowanej umowy Wnioskodawca nabędzie cały udział należący do M.D.K. bez jakichkolwiek spłat i dopłat na jej rzecz, a M.D.K. przeniesie nieodpłatnie bez jakiegokolwiek wynagrodzenia pieniężnego na Wnioskodawcę prawo przysługującego jej udziału w prawie własności nieruchomości (w wysokości ½).

W wyniku zawarcia planowanej umowy Wnioskodawca stanie się jedynym właścicielem nieruchomości obciążonej hipoteką kaucyjną do kwoty 1.287.112,50 zł, której wysokość przewyższa wartość nieruchomości wycenianą na czerwiec 2015 r. na kwotę 738.164 zł.

W zamian za takie nieodpłatne zniesienie współwłasności, Wnioskodawca przejmie zobowiązanie M.D.K. wynikające z umowy kredytu; będzie samodzielnie spłacał kredyt i nie będzie z tego tytułu dochodził żadnych roszczeń wobec M.D.K. Zniesienie współwłasności nastąpi więc w zamian za zwolnienie z długu. Warunkiem zawarcia planowanej umowy jest zwolnienie M.D.K. przez bank z umowy kredytowej lub uzyskanie promesy zwolnienia M.D.K. z umowy kredytowej po nabyciu przez Wnioskodawcę własności całej nieruchomości.

Wnioskodawca podał, iż dotychczas tylko on spłacał raty kredytu (dotychczas spłacona suma to ok. 279.866,25 zł według stanu na koniec maja 2015 r.) oraz, że saldo zadłużenia wobec banku z tytułu kredytu wynosi 354.203,54 CHF na dzień 7 lipca 2015 r.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy opisane zdarzenie przyszłe, tj. zawarcie umowy przenoszącej udział we współwłasności nieruchomości, w zamian za przejęcie długu bez wynagrodzenia, spłat i dopłat (nieodpłatne zniesienie współwłasności) może być zaliczone do katalogu czynności wskazanych w art. l ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a tym samym czy powoduje powstanie obowiązku podatkowego z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych...

W ocenie Wnioskodawcy, opisane zdarzenie przyszłe jako nieodpłatne zniesienie współwłasności nie będzie podlegało podatkowi od czynności cywilnoprawnych, bowiem wymieniona przez ustawę o podatku od czynności cywilnoprawnych w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) jako przedmiot opodatkowania umowa zniesienia współwłasności dotyczy jedynie umów odpłatnego zniesienia współwłasności.

W sytuacji przedstawionej przez Wnioskodawcę między stronami nie dojdzie do spłat ani dopłat pieniężnych, a zwolnienie z długu przez wierzyciela hipotecznego (bank) drugiego współwłaściciela nieruchomości nie będzie miało charakteru wynagrodzenia. W planowanym zdarzeniu brak będzie odpłatności strony nie będą dokonywały na swoją rzecz z tytułu zniesienia współwłasności żadnych spłat ani dopłat pieniężnych, na co obie wyrażą zgodę.

W ocenie Wnioskodawcy, przejęcie całości długu zaciągniętego przez obie strony (dotychczasowych współwłaścicieli), przy zwolnieniu przez bank drugiego kredytobiorcy nie można uznać za odpłatność czy spłatę, gdy nabycie przez Wnioskodawcę udziału w nieruchomości o wartości 369.082 zł (przy wartości całej nieruchomości na kwotę: 738.164,00 zł) nastąpi wraz z obciążającą całą nieruchomość hipoteką (kaucyjną umowną w wysokości 1.287.112,50 zł, przewyższającej wartość rynkową nieruchomości).

Zdaniem Wnioskodawcy, ustawodawca w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wprowadził zasadę enumeratywnego wyliczenia czynności podlegających podatkiem. Oznacza to, że czynności niewymienione nie będą podlegały opodatkowaniu. I taką czynnością, w ocenie Wnioskodawcy, niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest zawarcie planowanej umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji przywołano powyżej tę część stanowiska Wnioskodawcy, który odnosi się do zagadnień dotyczących podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest tylko i wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawcy dotycząca podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką. W zakresie podatku od spadków i darowizn zostało wydane odrębne rozstrzygniecie.

Przepis art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 626 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu.

Jak stanowi art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, a stosownie do art. 4 pkt 5 przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności ciąży on na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności.

Podstawa opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych określona została w art. 6 ust. 1 ustawy. Zgodnie z pkt 5 tego przepisu przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku stanowi ją wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku.

Stosownie natomiast do art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a) od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym stawka podatku wynosi 2 %.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca planuje zawrzeć w formie aktu notarialnego umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Na podstawie planowanej umowy Wnioskodawca nabędzie cały udział należący do współwłaścicielki nieruchomości bez jakichkolwiek spłat i dopłat na jej rzecz, a współwłaścicielka przeniesie nieodpłatnie bez jakiegokolwiek wynagrodzenia pieniężnego na Wnioskodawcę prawo przysługującego jej udziału w prawie własności nieruchomość (w wysokości ½). Nieruchomość będąca przedmiotem zniesienia współwłasności obciążona jest

hipoteką.

W świetle opisu zdarzenia przyszłego i powołanych wyżej przepisów prawa stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie nie dojdzie do powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Podatkowi temu podlegają bowiem tylko czynności wymienione wprost w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zawierającym zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu. W niniejszej sprawie Wnioskodawca planuje zawrzeć umowę w formie aktu notarialnego nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości bez spłat i dopłat. Wobec tego będzie to czynność cywilnoprawna, która nie została wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i jako czynność niewymieniona w ustawowym katalogu art. 1 nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W tej sytuacji przejecie spłaty kredytu wyłącznie przez Wnioskodawcę pozostaje bez wpływu na kwalifikację opisanej czynności na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazuje się, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w granicach zdarzenia przedstawionego we wniosku przez wnioskodawcę. Organ podatkowy nie ocenia zgodności opisu zdarzenia przedstawionego we wniosku z rzeczywistością. Jeżeli zdarzenie przedstawione we wniosku nie odpowiada rzeczywistości, wówczas interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach