Temat interpretacji

Opodatkowanie cash poolingu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 17 lipca 2013 r. (data wpływu 26 lipca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 lipca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (dalej również jako Spółka) planuje przystąpić do w pełni zautomatyzowanego systemu kompleksowego zarządzania płynnością finansową, oferowanego w ramach grupy kapitałowej, do której należy, a zorganizowanego przez MF z siedzibą w Wielkiej Brytanii. MF, jak wskazuje nazwa tego podmiotu, prowadzi szeroko rozumianą działalność finansową we własnym imieniu i na własny rachunek. Konstrukcja struktury, do jakiej ma przystąpić Wnioskodawca ma przyjąć formę zero-balancing cash pooling, która polega na fizycznym transferze środków pomiędzy rachunkami uczestników a rachunkami głównymi grupy dla poszczególnych walut.

Przystąpienie przez Spółkę do wspomnianego systemu zarządzania płynnością nastąpi na skutek zawarcia nienazwanej umowy typu cash-pooling, której celem jest polepszenie płynności finansowej spółek w prowadzonej działalności gospodarczej, jak również zmniejszenie kosztów finansowania zewnętrznego.

Zasadniczym elementem przedmiotowej umowy jest wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem spółek-uczestników biorących udział w procesie, w taki sposób, aby kwota odsetek płaconych z tytułu istniejącego zadłużenia była jak najmniejsza, a jednocześnie, aby dochody uzyskiwane przez spółki z posiadanych przez nie nadwyżek finansowych były wyższe od standardowego oprocentowania depozytów bankowych i innych standardowych bezpiecznych instrumentów finansowych. Celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest zatem takie wykorzystanie istniejących na rynku finansowym różnic w oprocentowaniu depozytów i pożyczek oraz efektu skali, aby podmioty z zaangażowanej grupy czerpały z tego maksymalne zyski.

W ramach omawianego systemu zarządzania płynnością finansową wyznaczony został reprezentant podmiotów uczestniczących w tymże systemie wspomniana powyżej spółka MF z siedzibą w Wielkiej Brytanii .

Co do zasady, system zarządzania płynnością finansową, w którym uczestniczyć będzie Spółka, będzie odbywać się w oparciu o rachunki prowadzone dla jego uczestników (w tym również Spółki) w EUR oraz w USD przez wytypowane banki.

Podając przykład sytemu zarządzania płynnością w EUR, w celu implementacji tego systemu każdy z uczestników systemu cash pooling będzie utrzymywał rachunek bankowy w EUR przeznaczony do obsługi wszystkich operacji przychodzących i wychodzących w tejże walucie. Wszystkie rachunki uczestniczące w strukturze cash-pooling będą znajdowały się poza Polską. Spółka posiadać będzie przedmiotowy rachunek obsługujący wszystkie operacje przychodzące i wychodzące w EUR w Banku w Wiedniu. Jednocześnie, na utworzonym na rzecz Agenta specjalnym koncie docelowym w Banku w Londynie będą konsolidowane i rozliczane środki finansowe z rachunku Spółki oraz rachunków pozostałych spółek z grupy kapitałowej uczestniczących w systemie cash pooling w EUR. Rozliczenia w ramach systemu cash pooling dla waluty USD będą odbywały się podobnie, z tym, że rachunek Spółki dla tej waluty będzie prowadzony przez Bank w Londynie i środki w USD będą przelewane na rachunek Agenta na koncie docelowym również w Londynie.

Współpracę pomiędzy Agentem a uczestnikami systemu zarządzania płynnością (w tym Spółką jako uczestnikiem tego systemu) zostaną uregulowane w umowie Treasury Service Agreement". Zgodnie z założeniami wynikającymi z tej umowy, Agent będzie odpowiedzialny za zewnętrzne relacje z głównymi bankami grupy, otwarcie kont(a) dla pomiotu zależnego M w celu przeprowadzenia operacji cash poolingowych zarządzanych przez Agenta, operacji nettingowych oraz innych transakcji, uzgodnionych pomiędzy stronami umowy w momencie zawarcia transakcji. Agent będzie również zobowiązany do dostarczania miesięcznych raportów dotyczących kalkulacji wysokości odsetek.

Rola wspomnianego powyżej Banku w Wiedniu (obsługującego rachunek Spółki w EUR oraz rachunek konsolidacyjny Agenta) oraz Banku w Londynie (obsługującego rachunek Spółki w USD oraz rachunek/rachunki docelowe dla Agenta), jak również pozostałych banków obsługujących rachunki uczestników systemu zarządzania płynnością w funkcjonowaniu przedmiotowego systemu będzie ograniczona do założenia i utrzymywania rachunków oraz wykonywania przelewów pieniężnych związanych z tym systemem. Banki wynagradzane będą jedynie za przedmiotowe usługi, w szczególności w oparciu o zryczałtowaną miesięczną opłatę, niezależną od liczby i wartości transferów pomiędzy rachunkami uczestników systemu cash-pooling.

Wszelkie pozostałe obowiązki, tj. obowiązki związane z monitorowaniem sald na rachunkach uczestników systemu zarządzania płynnością, kalkulacją wysokości transferów dokonywanych pomiędzy tymi rachunkami, kalkulacją należnego wynagrodzenia, jak również wszelkie obowiązki dokumentacyjno-informacyjne spoczywać będą na Agencie. Przy czym wszelkie przedmiotowe czynności wykonywane przez Agenta będą co do zasady, w pełni zautomatyzowane i wykonywane elektronicznie.

Praktyczne funkcjonowanie systemu zarządzania płynnością, do którego planuje przystąpić Spółka, polega na tym, iż na koniec każdego dnia roboczego wszystkie salda dodatnie na rachunkach uczestników (w tym również Spółki) systemu zarządzania płynnością, prowadzone przez Bank w Wiedniu oraz w Londynie, będą przenoszone na rachunki konsolidacyjne Agenta (w Wiedniu i w Londynie).

Następnie, na bazie stałego zlecenia Agenta, bank będzie dokonywał przelewu określonej kwoty środków pieniężnych niezbędnych do uregulowania sald ujemnych posiadaczy rachunków uczestniczących w systemie zarządzania płynnością finansową. W rezultacie, na koniec każdego dnia rachunki uczestników, prowadzone w Banku w Wiedniu oraz w Londynie zostaną wyzerowane. W przypadku systemu rozliczeń w EUR, kolejnym krokiem jest transfer środków znajdujących się na rachunku konsolidacyjnym Agenta prowadzonym przez Bank w Wiedniu na rachunek bankowy Agenta prowadzony przez Bank w Londynie. Jeżeli wiedeński rachunek Agenta wykazuje saldo ujemne, wówczas odpowiednie środki zostaną automatycznie przelane z rachunku londyńskiego. W konsekwencji, na koniec dnia nastąpi również wyzerowanie" rachunku konsolidacyjnego Agenta prowadzonego przez Bank w Wiedniu.

Z uwagi na fakt, iż środki będą przelewane pomiędzy uczestnikami (w tym Spółką) a Agentem, powstaną wzajemne zobowiązania lub należności pomiędzy uczestnikami a Agentem (tzn. również między Spółką a Agentem). Spółki, które wykazywały saldo ujemne zostaną obciążone odsetkami płatnymi na rzecz Agenta. Uczestnikom, którzy wykazali saldo dodatnie, Agent będzie płacić odsetki.

Saldo pozostałe na rachunku konsolidacyjnym Agenta po dokonaniu przelewu środków pieniężnych na pokrycie ujemnych sald uczestników systemu cash-pooling stanowić będzie podstawę do wyliczenia i zapłaty odsetek należnych poszczególnym uczestnikom systemu. Wysokość odsetek kalkulowana będzie przez Agenta na koniec każdego miesiąca na podstawie wysokości sald dodatnich/ujemnych, występujących każdego dnia na rachunku Spółki oraz na rachunkach pozostałych uczestników systemu zarządzania płynnością, a także w oparciu o określoną stawkę bazową (dla EUR to EONIA - Euro Overnight Index Average, dla USD - to BBA LIBOR O/N). Odsetki będą księgowane jako należne lub do zapłaty na koniec miesiąca.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie:

Czy czynności wykonywane w ramach systemu zarządzania płynnością w relacji Spółka (jako uczestnik) Agent podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, umowa o zarządzanie płynnością finansową jest umową nienazwaną typu cash-pooling i jako taka nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie została wymieniona w art. 1 ustawy, stanowiącym zamknięty katalog czynności objętych zakresem opodatkowania tym podatkiem.

Wnioskodawca wyjaśnia, że cash-pooling (zarządzanie płynnością finansową) to umowa o świadczenie usługi finansowej oferowana i organizowana w szczególności przez banki oraz inne instytucje finansowe. Usługa ta jest przeznaczona do efektywnego zarządzania środkami finansowymi podmiotów gospodarczych. Głównym celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest optymalizacja zarządzania stanem finansów na wielu rachunkach bankowych należących do danego podmiotu gospodarczego o złożonej strukturze, np. holdingu lub grupy kapitałowej bądź wielu podmiotów. Wskazuje, że usługa cash pooling będzie świadczona na rzecz Spółki i innych podmiotów z grupy kapitałowej M, do której należy Spółka i będzie polegała na koncentrowaniu środków z salda poszczególnych polskich uczestników systemu zarządzania płynnością finansową, w tym również Spółki na rachunku Agenta i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali oraz różnicy pomiędzy oprocentowaniem kredytów i depozytów na rynku finansowym. System zarządzania płynnością finansową jako system cash-poolingowy będzie pozwalał podmiotom uczestniczącym w tym systemie na równoczesne ograniczenie kosztów odsetkowych (z tytułu zaciągania zobowiązań) i zwiększenie przychodów odsetkowych przy wykorzystaniu środków dostępnych w systemie zarządzania płynnością finansową.

Zgodnie z art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi podlegają wyłącznie wymienione w tym przepisie czynności cywilnoprawne, takie jak:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki,
3. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
4. umowy dożywocia.
5. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
6. ustanowienie hipoteki.
7. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
8. umowy depozytu nieprawidłowego.
9. umowy spółki.

Umowa o zarządzanie płynnością finansową, jako umowa typu cash pooling, nie została wymieniona w powyższym katalogu. W związku z powyższym Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA), np. wyrokiem z dnia 27 kwietnia 1993 r., sygn. akt: SA/Wr 73/93, z dnia 7 lutego 1997 r., sygn. akt: SA/Gd 916/96, z dnia 10 maja 1994 r., sygn. akt: SA/Ka 1736/93, czy z dnia 16 lipca 1997 r., sygn. akt: III SA 508/96, katalog czynności cywilnoprawnych wskazanych w art. 1 ustawy jest katalogiem zamkniętym, w związku z czym opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie umowy bądź czynności enumeratywnie wymienione w przytoczonym powyżej art. 1 ustawy. Wnioskodawca zwraca również uwagę, że brak konieczności opodatkowania umowy nienazwanej typu cash pooling z powodu jej pominięcia przez ustawodawcę w katalogu czynności opodatkowanych tym podatkiem znajduje powszechną akceptację wśród organów podatkowych. Powołuje przy tym pisma Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 8 listopada 2006 r., sygn.: 1471/DC/436/127/06/HB, z dnia 17 lutego 2006 r., sygn.: 1471/DC/436/59/05/HB oraz z dnia 12 kwietnia 2005 r., sygn.: 1471/DC/436/5/05/HB, wydane w odniesieniu do umowy typu cash pooling, w których wskazano, że Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają taksatywnie wymienione w tym przepisie czynności cywilnoprawne. Ponieważ umowa o utworzeniu i funkcjonalnym powiązaniu subrachunków nie została wymieniona w tym przepisie, nie będzie ona z tego względu podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych.". Ponadto wskazuje na interpretacje indywidualne wydane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 22 czerwca 2009, sygn.: IPPB2/436-98/09-2/AK, Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 4 lutego 2009 r., sygn.: IBPBII/1/436-21/08/MZ, Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 12 czerwca 2008 r. sygn.: ITPB2/436-64/08/BK, oraz pismo Naczelnika Świętokrzyskiego Urzędu Skarbowego z dnia 29 maja 2006 r., sygn.: RO/436-2/06, Naczelnika Lubuskiego Urzędu Skarbowego z dnia 7 października 2004 r., sygn.: I-3/436/8/EP/04, Naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z dnia 22 marca 2004 r., sygn.: ZP/443-34/04 oraz Naczelnika Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Skarbowego z dnia 17 września 2004 r., sygn.: ZD/436-3/04. Wskazuje również, że analogiczne stanowisko zaprezentowane zostało w wydanej dla Spółki interpretacji sygn. ITPB2/436-219/12/TJ.

W konsekwencji, stwierdza, że umowa cash pooling nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie aktualnie obowiązującej ustawy.

Jednocześnie, Wnioskodawca podkreśla, iż powyższemu stanowisku nie sprzeciwiają się zasady prawa cywilnego, zgodnie z którymi to nie nazwa, a treść czynności prawnej decyduje o jej kwalifikacji. Ponadto, dla celów podatku od czynności cywilnoprawnych umowy należy klasyfikować ściśle, a fakt wystąpienia w umowie nienazwanej przedmiotowo istotnych elementów umów nazwanych, nie skutkuje kwalifikacją tejże umowy nienazwanej jako umowy nazwanej, której elementy wystąpiły. Powołuje przy tym wyrok NSA w Łodzi, jaki zapadł na gruncie ustawy o opłacie skarbowej, z dnia 30 listopada 2001 r., sygn. akt: I SA/Łd 251/00, w którym sąd wskazał, że Nie ma przy tym podstaw do tego, by pojęcia cywilnoprawne użyte w ustawie o opłacie skarbowej należało rozumieć inaczej aniżeli w prawie cywilnym. Opłacie skarbowej podlegały tylko te czynności cywilnoprawne, które zostały wymienione w odpowiednim przepisie prawa publicznego, nie było natomiast zamiarem ustawodawcy objęcie opłatą innych czynności, nawet jeśli mogły wywołać podobne następstwa ekonomiczne. Na gruncie prawa podatkowego posłużono się bowiem w istocie rzeczy terminami prawa cywilnego bez nadawania im autonomicznej treści. (...) Nieuregulowanie przez ustawodawcę adekwatnego podatkowego stanu faktycznego, niezależnie od jego przyczyn, oznacza powstanie obszaru wolnego od opodatkowania i nie może być rozumiane jako luka prawna, podlegająca wypełnieniu w drodze analogii. (...). Pogląd Izby Skarbowej, że jeżeli w treści umów mieszanych występuje składnik choćby jednej z czynności wyszczególnionych w art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej, jest - zdaniem Sądu - nietrafny".

Patrząc z powyższej perspektywy na umowę typu cash pooling, zdaniem Wnioskodawcy niemożliwe jest stwierdzenie, iż umowa ta odpowiada jakiejkolwiek umowie nazwanej określonej w ustawie Kodeks cywilny, nawet pomimo jej podobieństwa do niektórych z nich.

W szczególności, czynności wykonywane przez Agenta w systemie zarządzania, w ramach umowy o zarządzanie płynnością finansową, w opinii Wnioskodawcy nie będą spełniały definicji pożyczki uregulowanej w art. 720 Kodeksu cywilnego. W myśl tego przepisu dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Konstrukcja umowy o zarządzanie płynnością finansową, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących w tym systemie podmiotów, nie będzie wyczerpywać istotnych znamion pożyczki. W oferowanym Wnioskodawcy oraz innym podmiotom z grupy kapitałowej systemie zarządzania płynnością będą występowały podmioty, wśród których pewne z nich będą posiadać wolne środki finansowe, a pewne będą posiadały niedobór tych środków oraz Agent. Uczestnik systemu zarządzania płynnością (Wnioskodawca), który będzie posiadał wolne środki, nie będzie wiedział, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości, a także przez którego z pozostałych uczestników. Tym samym, nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostaje zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek konsolidacyjny prowadzony dla Agenta reprezentującego interesy wszystkich uczestników omawianego systemu zarządzania płynnością finansową, a nie bezpośrednio rachunki uczestników systemu, którzy osiągnęli nadwyżki finansowe. Również uczestnik systemu zarządzania płynnością, który będzie otrzymywał dane środki finansowe w przypadku uzyskania ujemnego salda, nie będzie wiedział, od jakiego podmiotu środki te będą de facto pochodzić, mimo iż przelew środków nastąpi za pośrednictwem konta Agenta. W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, pomimo że transakcje typu cash pooling zawierają elementy finansowania jednych podmiotów przez inne, to brak jest podstaw do zakwalifikowania tych transakcji jako umów pożyczek, a tym samym objęcia ich obowiązkiem podatkowym w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowo, Wnioskodawca wskazuje, że niezależnie od faktu wyłączenia przez ustawodawcę umów typu cash pooling z katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych, usługi polegające na zarządzaniu płynnością finansową Spółki uczestniczącej w strukturze cash-poolingu można zakwalifikować do usług finansowych. W konsekwencji, w przypadku umowy o zarządzanie płynnością finansową typu cash pooling zastosowanie znajdzie art. 2 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, wskazujący, iż czynności cywilnoprawne wchodzące w zakres opodatkowania podatkiem VAT, lecz zwolnione z tego opodatkowania (z wyjątkami, które jednak nie dotyczą omawianej sprawy) nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na potwierdzenie powołuje stanowisko Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego wyrażone w postanowieniu z dnia 28 lutego 2006 r., sygn.: 1472/SPC/436-50/05/AW oraz z dnia 6 lipca 2004 r., sygn.: US72/SPC/436/16/2004.

Podsumowując, w opinii Wnioskodawcy, umowa o zarządzanie płynnością, jako nie wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega temu podatkowi oraz umowa o zarządzanie płynnością finansową typu cash pooling nie może być utożsamiana z żadną umową nazwaną, w szczególności pożyczką w znaczeniu Kodeksu cywilnego, w konsekwencji nie może być opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Uzupełniająco, brak możliwości opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy cash pooling jest konsekwencją faktu, iż jej wykonywanie wiąże się z czynnościami pośrednictwa finansowego, które jako zwolnione od podatku VAT ustawowo wyłączone są z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649) podatkowi temu podlegają:

1. następujące czynności cywilnoprawne:
   
   
   1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
   2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
   3. (uchylona),
   4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
   5. umowy dożywocia,
   6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
   7. (uchylona),
   8. ustanowienie hipoteki,
   9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
   10. umowy depozytu nieprawidłowego,
   11. umowy spółki;
2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Zawarty w zacytowanym przepisie katalog czynności podlegających opodatkowaniu jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że tylko czynności enumeratywnie w nim wskazane mogą powodować powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Pamiętać przy tym należy, że o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza przystąpić do w pełni zautomatyzowanego systemu kompleksowego zarządzania płynnością finansową, oferowanego w ramach grupy kapitałowej, do której należy. System ten odbywać się będzie w oparciu o rachunki prowadzone dla jego uczestników w EUR oraz w USD przez wytypowane banki. W ramach systemu wyznaczony został reprezentant podmiotów uczestniczących w tym systemie Agent. Praktyczne funkcjonowanie systemu polega na tym, iż na koniec każdego dnia roboczego wszystkie salda dodatnie na rachunkach uczestników (w tym również Spółki) systemu zarządzania płynnością, prowadzone przez Bank w Wiedniu oraz w Londynie, będą przenoszone na rachunki konsolidacyjne Agenta (w Wiedniu i w Londynie). Następnie, na bazie stałego zlecenia Agenta, Bank będzie dokonywał przelewu określonej kwoty środków pieniężnych niezbędnych do uregulowania sald ujemnych posiadaczy rachunków uczestniczących w systemie zarządzania płynnością finansową. W rezultacie, na koniec każdego dnia rachunki uczestników, prowadzone przez Bank w Wiedniu oraz w Londynie zostaną wyzerowane. W przypadku systemu rozliczeń w EUR, kolejnym krokiem jest transfer środków znajdujących się na rachunku konsolidacyjnym Agenta prowadzonym przez Bank w Wiedniu na rachunek bankowy Agenta prowadzony przez Bank w Londynie. Jeżeli wiedeński rachunek Agenta wykazuje saldo ujemne, wówczas odpowiednie środki zostaną automatycznie przelane z rachunku londyńskiego. W konsekwencji, na koniec dnia nastąpi również wyzerowanie" rachunku konsolidacyjnego Agenta prowadzonego przez Bank w Wiedniu. Z uwagi na fakt, iż środki będą przelewane pomiędzy uczestnikami (w tym Spółką) a Agentem, powstaną wzajemne zobowiązania lub należności pomiędzy uczestnikami a Agentem (tzn. również między Spółką a Agentem). Spółki, które wykazywały saldo ujemne zostaną obciążone odsetkami płatnymi na rzecz Agenta. Uczestnikom, którzy wykazali saldo dodatnie, Agent będzie płacić odsetki.

W związku z powyższym wyjaśnić należy, że umowa cash poolingu, w ramach której dokonywane będą czynności, których dotyczy zapytanie Wnioskodawcy, to nowoczesna forma efektywnego zarządzania finansami grupy podmiotów powiązanych. Cash pooling polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Umowa cash poolingu ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w niej podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie. Cash poolingu pozostaje jednak na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną, co oznacza, że Kodeks cywilny nie zawiera w części zobowiązaniowej przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

W rezultacie wskazać należy, że przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że prezentowana konstrukcja cash poolingu wyczerpuje wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki, określone w art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zmianami), zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Z tytułu uczestnictwa w opisanych we wniosku transakcjach dla wszystkich podmiotów biorących w nich udział powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki. W przedmiotowej sytuacji brak jest bowiem zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash-poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i na rzecz którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot.

Oceniając powyższe stwierdzić więc należy, że czynności wykonywane w ramach systemu zarządzania płynnością w relacji Spółka Agent nie należą do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Ze względu na powyższe bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie w omawianej sprawie wyłączenia z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Przepis ten ma bowiem zastosowanie wyłącznie do czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Wnioskodawcę orzeczeń Sądów Administracyjnych oraz rozstrzygnięć organów podatkowych stwierdzić należy, że stanowiska te dotyczą indywidualnych spraw i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t. jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy