Temat interpretacji

Spółka wnosi o potwierdzenie, że uczestnictwo Spółki w Cash-poolingu nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Sp. z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 16 lutego 2011 r. (data wpływu 23 lutego 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 lutego 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. (dalej: Spółka" lub Wnioskodawca") należy do międzynarodowej grupy X (dalej Grupa X"). Spółki tej Grupy zlokalizowane są na całym świecie. Grupa X wdraża na świecie system nazywany Y (dalej Y" lub System"). Y ma pozwolić na optymalne gospodarowania środkami finansowymi wewnątrz Grupy X oraz ograniczyć koszty finansowania zewnętrznego.

Podmiotem wiodącym - liderem w tym Systemie jest min. Z (dalej Z" lub bank wewnętrzny"). Z jest rezydentem podatkowym Belgii.

Celem Y jest ograniczenie kosztów finansowania zewnętrznego (bankowego) oraz zoptymalizowanie kosztów krótkoterminowego finansowania wewnątrzgrupowego.

Jednym z elementów Systemu jest zarządzanie płynnością finansową poprzez cash pooling - usługę świadczoną przez Q (dalej Bank").

Warunki cash poolingu oferowanego przez Bank są uregulowane w umowie pomiędzy Z, Bankiem i spółkami uczestnikami z Grupy X (dalej Umowa Konsolidacji Sald / Cash Pool").

W organizowanym przez Bank Cash poolingu, funkcję Pool -Leadera będzie pełnić Z.

Dla rozliczeń w ramach cash poolingu Spółka, jak również inni Uczestnicy będą wykorzystywać rachunki bankowe, prowadzone dla nich przez Bank (dalej Rachunki Źródłowe").

Z będzie posiadał w Banku w Polsce rachunek, na którym będą poolowane środki Uczestników (dalej: Rachunek Konsolidujący").

Zgodnie z założeniami cash poolingu, z chwilą wystąpienia nadwyżki (saldo dodatnie powyżej zera lub ustalonego salda) na Rachunku Źródłowym Spółki, na koniec każdego dnia roboczego, suma równa nadwyżce zostanie przelana na Rachunek Konsolidujący Z, gdzie poolowane są środki wszystkich Uczestników. Rolą Z jako lidera jest zapewnienie, by skonsolidowane saldo cash poolingu w Banku utrzymywało się w granicach limitu kredytu, tj. by w praktyce było bliskie zeru.

Z chwilą wystąpienia niedoboru (saldo poniżej zera) na Rachunku Źródłowym Spółki, na koniec każdego dnia roboczego, Bank dokona przelewu środków z Rachunku Konsolidacyjnego Z, w wyniku którego saldo końcowe na Rachunku Źródłowym Spółki wyniesie zero.

Przykładowo, gdyby Spółka posiadała nadwyżkę w wysokości 1.000 PLN przelaną na Rachunek Konsolidujący, przelane środki nie wróciłyby na Rachunek Źródłowy Spółki w kolejnym dniu rano, ale pozostałyby na Rachunku Konsolidującym. Tego samego dnia Rachunek Bieżący Spółki będzie wykazywać saldo dodatnie w wysokości 1.000 PLN.

Natomiast w przypadku wystąpienia niedoboru na Rachunku Źródłowym Spółki (tj. salda ujemnego, środków brakujących do ustalonej wartości), będzie on pokrywany ze środków na Rachunku Konsolidującym, poprzez transfer środków z tego rachunku na Rachunek Źródłowy Spółki. Przykładowo, w przypadku wykazania niedoboru w kwocie 1.000 PLN, Spółka otrzymałaby daną kwotę z Rachunku Konsolidującego w celu uzupełnienia salda ujemnego do ustalonej wartości. Spółka nie byłaby zobowiązana do przekazania środków z powrotem na Rachunek Konsolidujący w kolejnym dniu i tego samego dnia Rachunek Bieżący wykaże saldo ujemne w wysokości 1.000 PLN.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy uczestnictwo Spółki w cash poolingu spowoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy zawarcie umów regulujących udział Spółki w Systemie organizacyjnym przez Bank dla Grupy X, jak również przepływy mające miejsce w związku z tym udziałem nie spowodują powstania po stronie Spółki obowiązku podatkowego w PCC.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 odpowiednio lit. b) i j) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) w zakresie obrotu pieniędzmi, podatkowi temu podlegają m.in.:

1. umowy pożyczki pieniędzy,
2. umowy depozytu nieprawidłowego.

W podatku od czynności cywilnoprawnych ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) i lit. j) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki i umowy depozytu nieprawidłowego.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Depozyt nieprawidłowy został natomiast uregulowany w art. 845 Kodeksu cywilnego. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego, analogicznie do umowy pożyczki, ma obowiązek zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Spółka oraz Z upoważnia w Umowie Konsolidacji Sald/Cash Pool Bank do dokonania czynności, o których mowa wyżej, bez potrzeby dostarczania dodatkowych dyspozycji dla Banku w tym zakresie.

Z oferowanych przez Bank rozwiązań w zakresie cash poolingu, Grupa X wybrała opcję jednokierunkowego przepływu środków na Rachunek Konsolidujący, z bilansowaniem Rachunków Źródłowych Uczestników (także Rachunku Spółki) do ustalonego poziomu na koniec każdego dnia. Zgodnie z tą opcją środki zgromadzone na Rachunku Konsolidującym nie powracają kolejnego dnia na Rachunki Źródłowe Uczestników, lecz pozostają na Rachunku Konsolidującym. W konsekwencji, kolejnego dnia rano saldo otwarcia na Rachunkach Źródłowych Spółki wynosić będzie zawsze ustaloną wartość.

Przelewy w ramach cash poolingu na Rachunek Konsolidujący i z tego rachunku będą odzwierciedlone zarówno na wyciągach Bankowych do rachunków uczestniczących w Cash Pool, jak i na rachunkach bieżących Uczestników. Rachunki bieżące (dalej: Rachunki Bieżące") to wirtualne rachunki bankowe otwarte na poziomie Z w module V banku wewnętrznego, na rzecz każdego Uczestnika. Odzwierciedlają one salda dodatnie lub ujemne będące wynikiem dziennym przelewów środków pieniężnych z Rachunków Źródłowych oraz na te rachunki.

Umowa cash poolingu to nowoczesna forma efektywnego zarządzania finansami grupy podmiotów powiązanych. Cash pooling polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Umowa cash poolingu ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w niej podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie.

Rozwiązanie jakie proponowane jest Spółce w ramach cash poolingu nie wyczerpuje istotnych znamion umowy pożyczki czy depozytu nieprawidłowego.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową cash pooling nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i nie podlega wobec tego opodatkowaniu tym podatkiem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają

1. następujące czynności cywilnoprawne:
   1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
   2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
   3. (uchylona),
   4. umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
   5. umowy dożywocia,
   6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
   7. (uchylona),
   8. ustanowienie hipoteki,
   9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
   10. umowy depozytu nieprawidłowego,
   11. umowy spółki;
2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) i lit. j) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku i umowy depozytu nieprawidłowego.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Depozyt nieprawidłowy został natomiast uregulowany w art. 845 Kodeksu cywilnego. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego, analogicznie do umowy pożyczki, ma obowiązek zwrócić tę sama ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową cash pooling nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy sprzedaży lub depozytu nieprawidłowego. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż umowa cash pooling, w ramach której dochodzi do przepływów finansowych i konsolidacji w związku z realizacją usług zarządzania płynnością finansową nie została wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym czynności dokonywane w ramach usługi cash pooling nie będą podlegały opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu