Niniejsza interpretacja dotyczy pytania Nr 1 w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie pytania Nr 4 w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych została wydana odrębna interpretacja indywidualna Nr IPPB2/436-449/10-6/AF. W zakresie podatku od towarów i usług zostały wydane w dniu 24.03.2011 r. odrębne interpretacje indywidualne Nr IPPP2-443-995/10-5/AK, Nr IPPP2-443-995/10-6/AK oraz Nr IPPP2-443-955/10-7/AK.

Zdaniem Wnioskodawcy

Ad. 1

Opisana w stanie faktycznym transakcja nabycia przez Spółkę wierzytelności względem najemców, których opóźnienie w terminie płatności nie przekracza 4 miesięcy od Sprzedającego nr 1 oraz Sprzedającego nr 2 będzie stanowiła świadczenie usług w rozumieniu Ustawy o VAT korzystających ze zwolnienia z opodatkowania VAT, a w konsekwencji na Spółce, jako nabywcy wierzytelności nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadnienie

W opinii Spółki, transakcja nabycia od Sprzedającego nr 1 oraz Sprzedającego nr 2 opisanych w stanie faktycznym wniosku wierzytelności względem najemców, których opóźnienie w terminie płatności nie przekracza 4 miesięcy, będzie stanowiła świadczenie przez Spółkę usług na rzecz sprzedających, zwolnioną z opodatkowania.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Wierzytelność jest prawem jednego podmiotu do żądania od drugiego podmiotu pewnego zachowania się, zwanego świadczeniem (wyrażalnym pieniężnie). Jednocześnie wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego.

W opinii Spółki, w omawianym przypadku podmiotem świadczącym usługę jest nabywca wierzytelności. Wynika to z okoliczności, iż tego typu transakcja powoduje uwolnienie przedsiębiorcy (zbywcy wierzytelności) od ciężaru egzekwowania wierzytelności we własnym zakresie oraz dostarczenie mu niezbędnych środków finansowych.

Powyższa interpretacja została potwierdzona w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 10 sierpnia 2010 r. o sygn. IBPP2/443-432/10/ICz, w której wskazano, iż: W sytuacji gdy Wnioskodawca (jako cesjonariusz) w wyniku zawartej umowy cesji, nabywa od cedenta (zbywcy) jego wierzytelność to świadczy on tym samym, na rzecz zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelność od ciężaru jej egzekwowania.

Analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 14 października 2009 r., sygn. IBPP2/443-570/09/ICz, który wskazał, iż: Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych. W konsekwencji fakt zakupu wierzytelności w celu odsprzedaży lub wyegzekwowania, czy też dalszej odsprzedaży, należy zakwalifikować jako usługę na rzecz sprzedawcy wierzytelności własnej.

W opinii Spółki, przedmiotowa usługa będzie korzystała ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie bowiem z art. 43 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT (w brzmieniu obowiązującym na dzień złożenia wniosku), zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji nr 3 przedmiotowego załącznika (obowiązującego do końca 2010 r.) określono jako zwolnione usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

1. działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,
2. usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,
3. usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),
4. usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10-00.20,-00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,
5. usług ściągania długów oraz faktoringu,
6. usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
7. usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
8. transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności,
9. transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.

Natomiast zgodnie z Ustawą o VAT, która będzie obowiązywała po 1 stycznia 2010 r. (co nie zmienia konkluzji niniejszego stanowiska, zwalnia się z podatku:

: usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług;

. Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

Na podstawie powyższej regulacji usługi pośrednictwa finansowego (po 1 stycznia 2011 r. usługi w zakresie długów), co do zasady, korzystają (oraz po 1 stycznia 2011 r. będą korzystały) ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. W opinii Spółki, ściśle związana z zakupem Nieruchomości pojedyncza transakcja zakupu wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie mieści się niewątpliwie w zakresie usług pośrednictwa finansowego (oraz będzie po 1 stycznia 2011 r. mieściła się w pojęciu usług w zakresie długów). W takim bowiem przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowania.

Jednakże w katalogu usług, w odniesieniu do których nie stosuje się (oraz nie będzie się stosowało po 1 stycznia 2011 r.) zwolnień, o których mowa powyżej, wymieniono między innymi usługi ściągania długów oraz faktoringu.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych.

Co do zasady factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. W opinii Wnioskodawcy cechami, które wyróżniają faktoring jest to, iż oprócz pełnienia przez nabywcę wierzytelności funkcji finansowania zbywcy wierzytelności, pełni on również względem zbywcy wierzytelności szereg funkcji administracyjnych (mogą to być przykładowo funkcje techniczne związane z księgowaniem, dokonywaniem rozliczeń transakcji bezgotówkowych, sporządzanie wyciągów z kont, dokonywanie zestawień obrotów itp.), a także może - w zależności od ukształtowania umowy - pełnić funkcję przejęcia ryzyka polegającą na zakupie wierzytelności zbywcy z wyłączeniem prawa regresu.

Natomiast, w ocenie Spółki, istotą usługi ściągania długów nie jest samo nabycie wierzytelności, ale podejmowanie na rzecz wierzyciela czynności prawnych (np. wniesienie pozwów sądowych itp.) lub faktycznych (np. negocjacje z dłużnikiem) mających na celu wyegzekwowanie wierzytelności od dłużników.

W ocenie Spółki, opisana w stanie faktycznym wniosku transakcja nabycia wierzytelności nie stanowi w swojej istocie ani usługi faktoringu, ani też usług ściągania długów. Spółka nie nabywa przedmiotowych wierzytelności w celu ich wyegzekwowania na rzecz Sprzedającego nr 1 lub Sprzedającego nr 2. Spółce nie będzie przysługiwało prawo regresu (powrotnego zbycia wierzytelności w przypadku niewypłacalności dłużników) zaś nieściągnięcie wierzytelności (które w przypadku zakwalifikowania przedmiotowej transakcji jako usługi ściągania długów oznaczałoby niewykonanie usługi) nie wpłynie na kwotę wynagrodzenia Spółki (dyskonta).

W konsekwencji, do opisanych w stanie faktycznym transakcji nabycia wierzytelności nie będzie miało zastosowanie wyłączenie ze zwolnienia przewidzianego w załączniku nr 4 do Ustawy VAT (a po 1 stycznia w art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT), a w konsekwencji Spółka będzie zobowiązana udokumentować nabycie fakturą VAT z zastosowaniem zwolnienia z podatku od towarów i usług.

Na mocy art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o PCC opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania danej czynności jest zwolniona z podatku od towarów i usług.

Jak wskazano powyżej Spółka będzie opodatkowana podatkiem VAT z tytułu nabycia przedmiotowych wierzytelności (transakcja będzie korzystała ze zwolnienia z opodatkowania VAT).

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy przedmiotowa transakcja nabycia wierzytelności nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Pismem z dnia 10.03.2011 r. Nr IPPP2-443-995/10-2/AK oraz nr IPPB2/436-449/10-2/AF wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez wskazanie, których zdarzeń przyszłych dotyczy uiszczona kwota w wysokości 160,00 zł lub uiszczenie dodatkowej opłaty w wysokości 40,00 zł i przesłanie kserokopii dowodu uiszczenia opłaty. Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie dokonując wpłaty opłaty w wysokości 40,00 zł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy wyjaśnić, iż niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy oceny stanowiska Wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.

Instytucja zmiany wierzyciela uregulowana została w art. 509 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 94 ze zm.). Zgodnie z jego treścią wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie do art. 510 wskazanej ustawy umowa o przeniesienie wierzytelności (cesji wierzytelności) przybrać może postać umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, albo że strony inaczej postanowiły. W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Podkreślić należy, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności objętych tym podatkiem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają rodzaje umów wymienionych w regulacji art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, a zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Jeżeli więc umowa cesji przyjęła postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych to spowoduje obowiązek zapłaty tego podatku.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest podmiotem, którego działalność (zgodnie z rejestracja dokonana w Krajowym Rejestrze Sądowym) obejmuje m.in. obsługę, zagospodarowywanie, kupno, sprzedaż oraz wynajem nieruchomości na własny rachunek. Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W chwili obecnej Spółka rozważa nabycie szeregu aktywów w tym praw użytkowania wieczystego gruntu oraz praw własności budynków i budowli znajdujących się na przedmiotowym gruncie składających się na centrum handlowe (dalej łącznie: Nieruchomość). Strony ustaliły w przedwstępnej umowie sprzedaży Nieruchomości, że po upływie okresu określonego w umowie sprzedaży Nieruchomości, w ramach odrębnej transakcji objętej osobną ceną, Sprzedający nr 1 i Sprzedający nr 2 przeniosą na nabywcę należności (wierzytelności) przysługujące im w stosunku do najemców, które pozostaną nie zapłacone po upływie tego okresu. Przedmiotowy pakiet wierzytelności może obejmować zarówno należności, których opóźnienie w płatności nie przekracza 4 miesięcy, jak i takie, których opóźnienie w płatności przekracza okres 4 miesięcy (wyłącznie w stosunku do najemców pozostających w Centrum Handlowym). Cena sprzedaży powyższych wierzytelności zostanie ustalona jako 80% wartości nominalnej tych wierzytelności (w przypadku wierzytelności, których opóźnienie w płatności nie przekracza 4 miesięcy), natomiast wierzytelności (w stosunku do najemców pozostających w Centrum Handlowym), których opóźnienie w płatności przekracza 4 miesiące zostaną przeniesione na nabywcę bez wynagrodzenia odrębnego od powyższego wynagrodzenia za wierzytelności, których opóźnienie w płatności nie przekracza 4 miesięcy. Wszelkie niezapłacone należności, które po upływie dwóch miesięcy od zawarcia umowy sprzedaży Nieruchomości (w dniu rozliczenia) nieuregulowane są przez okres przekraczający 4 miesiące i które dotyczą Najemców, którzy już nie zajmują swoich lokali w budynkach lub wszelkie należności od najemców, którzy zostali uznani za niewypłacalnych lub wobec których ogłoszono upadłość, zostaną zatrzymane przez Sprzedającego nr 1 i Sprzedającego nr 2 i nie zostaną przelane na nabywającego Nieruchomość.

W interpretacji indywidualnej Nr IPPP2-443-995/10-5/AK z dnia 24.03.2011 r. dotyczącej podatku od towarów i usług Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdził, że zamierzona przez Wnioskodawcę czynność polegająca na nabyciu wierzytelności względem najemców względem najemców, których opóźnienie w terminie płatności nie przekracza 4 miesięcy od Sprzedawcy nr 1 i Sprzedawcy nr 2 w celu ich windykacji na własny rachunek lub innego ich wykorzystania spowoduje niewątpliwie uwolnienie cedenta od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowi czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Koncepcja odzyskiwania długów nie zależy bowiem od sposobu, w jaki odzyskiwanie się odbywa ani od tego na czyją rzecz dług zostaje ściągnięty. Pojęcie odzyskiwania długów dotyczy jasno sprecyzowanych transakcji finansowych mających na celu uzyskanie zapłaty wierzytelności pieniężnej (vide: pkt 77 i 78 wyroku w sprawie C-305/01). Tym samym należy stwierdzić, że przedmiotowa czynność polegająca na nabyciu wierzytelności od Sprzedających w celu ich wyegzekwowania nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 41 ust. 1 pkt 40 cyt. ustawy, lecz winna zostać opodatkowana według podstawowej stawki 23%.

Reasumując należy stwierdzić, iż skoro transakcja nabycia przez Spółkę wierzytelności względem najemców, których opóźnienie w terminie płatności nie przekracza 4 miesięcy od Sprzedającego nr 1 oraz Sprzedającego nr 2 zostaną objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, powyższa czynność zostanie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie