Temat interpretacji

Czy zawarte przez spółkę umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi (cash pooling) oraz świadczone w ich ramach czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 30 września 2014 r. (data wpływu do Biura 23 października 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 października 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (Spółka Akcyjna) zawarł dwustronną umowę wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi ze spółką A, na podstawie której przystąpił do systemu wspólnego zarządzania płynnością finansową (tzw. cash pooling), który został wdrożony w ramach grupy kapitałowej X (dalej: Grupa).

Funkcję Pool Leadera, tj. koordynatora systemu zarządzania płynnością finansową w ramach struktury cash poolingu pełni spółka A (dalej: Pool Leader), która działa jako centrum finansowo-rozliczeniowe Grupy. Pool Leader jest niemieckim rezydentem podatkowym (Wnioskodawca posiada aktualny certyfikat rezydencji podatkowej Pool Leadera) i podmiotem powiązanym kapitałowo z Wnioskodawcą w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. jest jej spółką babką.

Celem wdrożenia struktury cash poolingu w ramach Grupy i przystąpienia do niej Wnioskodawcy, jako uczestnika, jest przede wszystkim:

• poprawa płynności finansowej poszczególnych uczestników struktury,
• optymalizacja obciążeń odsetkowych Grupy poprzez centralizację zarządzania płynnością,
• zmniejszenie kosztów finansowania zewnętrznego Grupy poprzez zmniejszenie liczby banków zaangażowanych w proces,
• zwiększenie efektywności krótkoterminowego zarządzania środkami pieniężnymi,
• efektywne finansowanie bieżących potrzeb uczestników struktury w zakresie kapitału obrotowego.

W celu wdrożenia systemu cash poolingu, Wnioskodawca i Pool Leader zawarli z Bankiem B z siedzibą w Niemczech i współpracującym z nim Bankiem C z siedzibą w Polsce oraz z Bankiem D i współpracującym z nim Bankiem E w Polsce (dalej: banki) umowy typu cash poolingu rzeczywistego tzw. cash pooling zero balancing.

Dla celów obsługi systemu cash poolingu, Pool Leader posiada tzw. rachunek Pool Leadera w banku B i D, na którym gromadzone są środki Wnioskodawcy, natomiast Wnioskodawca posiada tzw. rachunki uczestniczące w innych bankach (dla celów cash poolingu Wnioskodawca posiada rachunki uczestniczące w bankach: C i E oraz rachunki lustrzane w bankach B i D). Zarówno w ramach rachunku Pool Leadera, jak i rachunku uczestniczącego Pool Leader oraz Wnioskodawca posiadają konta w PLN oraz USD, co oznacza, że płynne środki będą transferowane pomiędzy wspomnianymi rachunkami w tych walutach. Obecnie Wnioskodawca dokonuje rozliczeń w PLN, na przyszłość planowane jest dokonywanie rozliczeń w walutach obcych.

System zarządzania płynnością finansową polega na codziennym bilansowaniu (zerowaniu) sald na rachunkach bankowych Wnioskodawcy z wykorzystaniem rachunków Pool Leadera. Oznacza to, że saldo debetowe na rachunku uczestniczącym Wnioskodawcy na koniec dnia jest transferowane na rachunek Pool Leadera, a saldo kredytowe na rachunku uczestniczącym Wnioskodawcy jest bilansowane przez Pool Leadera z jego rachunku. Rachunek Pool Leadera służy tylko do zerowania środków na rachunku Wnioskodawcy. Spółka jest uprawniona do skorzystania z płynnych środków finansowych do sfinansowania swojej bieżącej działalności w ramach cash poolingu w granicach ustalonego i udostępnionego limitu linii kredytowej. Wysokość limitu do jakiego może zadłużać się Spółka w ramach systemu cash poolingu określa dwustronna umowa wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi. W wyjątkowych sytuacjach Wnioskodawca może zwiększyć limit kredytowy na podstawie pisemnego porozumienia.

Płynne środki finansowe odprowadzane lub otrzymywane przez Wnioskodawcę w ramach codziennego cash poolingu są ewidencjonowane na tzw. rachunku in house bank. Rachunek ten jest prowadzony w systemie ERP (SAP) przez Pool Leadera (bank wewnętrzny). Na koncie tym księgowane są transakcje powstające na zewnętrznych kontach bankowych podczas codziennego cash poolingu na konto ani z konta in house bank nie są dokonywane fizyczne transfery pieniężne.

Przykładowo, Wnioskodawca otrzymuje zapłatę od kontrahenta na rachunek uczestniczący w banku w wysokości 50.000 PLN. Ponadto, Wnioskodawca dokonuje płatności z rachunku uczestniczącego w banku na rzecz kontrahenta w wysokości 20.000 PLN. Na koniec dnia saldo końcowe w wysokości 30.000 PLN jest przenoszone za pośrednictwem rachunku lustrzanego na rachunek Pool Leadera w banku B (lub odpowiednio w banku D). W wyniku takiej operacji, Wnioskodawca posiada wierzytelność wewnętrzną wobec Pool Leadera w wysokości 30.000 PLN, która zostaje automatycznie zapisana na dobro rachunku in house bank w systemie SAP.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawarte przez Wnioskodawcę umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi oraz świadczone w ich ramach czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, zawarte przez niego umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi oraz świadczone w ich ramach czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca powołuje art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w myśl którego podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności prawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki (akty założycielskie).

Ponadto, w myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają również, co do zasady, zmiany umów wymienionych powyżej, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na mocy art. 1 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, opodatkowane tym podatkiem są także orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione powyżej.

Wnioskodawca wskazał, że art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Oznacza to, iż opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wyłącznie czynności wymienione w powyższym katalogu.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że rozważane umowy cash poolingu rzeczywistego polegające na zarządzaniu wspólną płynnością finansową podmiotów z jednej grupy kapitałowej, nie znajdują odpowiednika w ustawie Kodeks cywilny i pozostając umowami nienazwanymi, nie mieszczą się w zamkniętym katalogu art. 1 ww. ustawy.

Wynika to z faktu, że zdaniem Wnioskodawcy, celem ustawodawcy tworzącego przedmiotową normę prawną w takiej właśnie postaci było precyzyjne określenie czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Natura usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (cash pooling), świadczonej przez bank, wskazuje, że jest to rozbudowany, wielostopniowy system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy kapitałowej nie jest to natomiast żadna z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, zawarte przez niego umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi oraz świadczone w ich ramach czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swego stanowiska Wnioskodawca przytoczył fragment interpretacji indywidualnej oraz powołał się na szereg innych interpretacji dotyczących poruszonego we wniosku zagadnienia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2010 r., Nr 101, poz. 649, ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, w których to umowach, w myśl art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży, przy umowie pożyczki na biorącym pożyczkę.

Należy stwierdzić, że umowa cash poolingu pozostaje umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny w części zobowiązaniowej nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych podmiotów należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków. Jak wynika z treści wniosku, właśnie w tym celu Wnioskodawca przystąpił do omawianej umowy.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z treści przedstawionego wniosku wynika co prawda, że Wnioskodawca zawarł ze spółką A dwustronną umowę wspólnego zarządzania środkami finansowymi, jednakże w efekcie tej umowy przystąpił do struktury cash poolingu wdrożonego w ramach grupy kapitałowej X. W systemie cash poolingu spółka A pełni funkcję koordynatora finansowo-rozliczeniowego.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest co do zasady rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki.

Zatem, jeżeli umowa cash poolingu nie przyjmie charakteru żadnej z czynności wymienionych w katalogu określonym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych omawiane czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym z powyższych przyczyn czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem umowa o wspólnym zarządzaniu środkami pieniężnymi (umowa cash poolingu), do której przystąpił Wnioskodawca oraz świadczone w jej ramach czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 946 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach