Temat interpretacji

Stan faktyczny

Z trzyosobowej spółki cywilnej wystąpił jeden ze wspólników z jednoczesnym wycofaniem wkładów.

Ocena prawna stanu faktycznego.

Czynności cywilnoprawne podlegające podatkowi od czynności cywilnoprawnych zawarte są w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000r o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. nr 86, poz. 959 z późn. zm.) stanowiącym zamknięty katalog. Do zdarzeń prawnych objętych zakresem przedmiotowym powołanego aktu prawnego należy m.in. umowa sprzedaży (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit "a") i umowa spółki (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. "k"), a także zmiany tych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania (pkt 2 art. 1 ust. 1).

Zdarzenie przedstawione w zapytaniu nie wypełnia istoty wymienionych umów, choć jest następstwem zawartej uprzednio umowy spółki cywilnej.

W tym miejscu stwierdzić należy, iż spółka cywilna jest umownym stosunkiem cywilnoprawnym, a ściślej zobowiązaniem, w którym wspólnicy zobowiązują się do świadczenia, polegającego na dążeniu do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego poprzez działanie w oznaczony sposób, a w szczególności przez wniesienie wkładów (art. 860 § 1 k.c.). Chociaż nie posiada osobowości prawnej, jest powszechnie uznawana za korporację, a więc za zrzeszenie osób mające na celu realizację określonych wspólnych zadań. Cechą każdej korporacji, a więc i spółki cywilnej, jest nie tylko istnienie wspólnego celu, wyraźnie podkreślone w art. 860 § 1 k.c, ale również współdziałanie zmierzające do osiągnięcia tego celu. Współdziałanie wspólników może polegać w szczególności na wniesieniu wkładów oraz na prowadzeniu spraw spółki. Umowa spółki cywilnej jest więc porozumieniem wspólników i tworzy określoną wspólnotę opartą na współwłasności łącznej majątku. Jej zawarcie - jak wskazano powyżej - rodzi konsekwencje podatkowe na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Natomiast, jak orzekł Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21.11.1995r. (sygn. Akt III CZP 160/95) "Zmiany składu osobowego spółek cywilnych następować mogą z różnych przyczyn i w różnych sytuacjach (przystąpienie do istniejącej spółki dalszej osoby lub osób, wejście do spółki spadkobierców wspólnika, wystąpienie wspólnika, itp.)".

Jeżeli spółka została zawarta na czas nie oznaczony, każdy wspólnik może zatem z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego (art. 869 § 1 k.c.). Wypowiedzenie udziału przez jednego ze wspólników jest równoznaczne z wypowiedzeniem stosunku spółki czy też członkostwa w spółce. W sytuacji, gdy wspólników jest dwóch powyższe prowadzi do rozwiązania spółki.

Według art. 871 § 1 i 2 kodeksu cywilnego wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się rzeczy, które wniósł do spółki do używania oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu, a ponadto wypłaca się występującemu wspólnikowi w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki.

Czynności określone w dyspozycji przytoczonych przepisów są dokonywane w przypadku wystąpienia wspólnika z nadal funkcjonującej spółki cywilnej nie powodując przy tym zmiany umowy powodującej podwyższenie podstawy opodatkowania. Nie mają także cech sprzedaży, bowiem dla tego rodzaju umowy elementem istotnym jest cena.

Wobec powyższego, rozliczenia dokonywane z występującym wspólnikiem, jako rodzaj zdarzenia nie wymienionego w katalogu czynności cywilnoprawnych, nie podlega podatkowi mającemu swoją regulację w ustawie z dnia 9 września 2000r.