Temat interpretacji

Zniesienie współwłasności majątku ze spłatą na rzecz byłego męża na podstawie postanowienia Sądu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 08 sierpnia 2013 r. (data wpływu do tut. Biura 16 sierpnia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności majątku ze spłatą na rzecz byłego męża - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 sierpnia 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności majątku ze spłatą na rzecz byłego męża.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Dnia 31 sierpnia 1996 r. Wnioskodawczyni zawarła związek małżeński z G.L. W dniu 29 sierpnia 1996 r. została zawarta majątkowa umowa małżeńska, na mocy której wyłączone ze wspólnego majątku miało być mienie nabywane przez małżonków z wyjątkiem mienia nabytego bezpłatnie jeśli darczyńca lub spadkodawca tak postanowi.

Wyrokiem z dnia 19 maja 2009 r. małżeństwo Wnioskodawczyni i G.L. zostało rozwiązane. Wyrok ten uprawomocnił się dnia 15 października 2009 r.

Postanowieniem Sądu z dnia 30 stycznia 2012 r. dokonano podziału majątku stanowiącego współwłasność ułamkową Wnioskodawczyni i G.L. (zniesienie współwłasności). Wartość współwłasności oszacowana została na 504.500,00 zł.

Wnioskodawczyni przyznano mieszkanie o wartości 500.000,00 zł, telewizor o wartości 500,00 zł, pralkę o wartości 500,00 zł oraz lodówkę o wartości 500,00 zł; prasa drukarska została natomiast przyznana G.L. (wszystkie rzeczy stanowiły współwłasność ułamkową małżeństwa z racji zawartej w 1996 r. umowy).

Na Wnioskodawczynię został nadto nałożony obowiązek spłaty udziału w związku z przyznaniem jej większości rzeczy w wysokości 207.804,63 zł (przed podziałem udział każdego z małżonków we wspomnianych rzeczach wynosił ½).

Nieruchomość w chwili zniesienia współwłasności nie była gospodarstwem rolnym, nie utworzyła gospodarstwa rolnego ani nie weszła w skład gospodarstwa rolnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku ze zniesieniem współwłasności ułamkowej przez Sąd i przyznaniem prawa własności jednemu ze współwłaścicieli oraz nakazaniem mu spłaty udziału drugiego, powstaje obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych przez osobę, której przyznano własność rzeczy...

Zdaniem Wnioskodawczyni, dokonanie podziału majątku przez Sąd nie powinno rodzić obowiązku zapłaty podatku ponieważ w związku z jego dokonaniem nie doszło do powiększenia majątku żadnej z osób uczestniczącej w podziale. Ponadto, według Wnioskodawczyni, opodatkowanie takiej formy podziału majątku (tylko obowiązku spłat i dopłat) przy pominięciu np. podziału fizycznego rzeczy tworzy sytuację różnego traktowania podmiotów przy identycznym stanie faktycznym.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ww. ustawy podatkowi temu podlegają umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy zakresowi przedmiotowemu ustawy podlegają także orzeczenia sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w punktach 1 i 2.

Dyspozycja zawarta w art. 1 ust. 2 pkt 2 przedmiotowej ustawy stanowi, że przepisy ustawy o czynnościach cywilnoprawnych stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3.

Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności (art. 210 i nast. Kodeksu). Zniesienie to może nastąpić poprzez podział rzeczy wspólnej, przyznanie tej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli lub sprzedaż rzeczy. Zniesienie współwłasności może więc polegać na dokonaniu podziału rzeczy wspólnej.

Jak już wskazano powyżej, przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowują zniesienie współwłasności lub dział spadku, jeżeli wiążą się one z obowiązkiem spłat lub dopłat.

Podstawę opodatkowania przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku w myśl powołanej wyżej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku (art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy). Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Jeżeli jednak podatnik nie określił wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej lub wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny organu podatkowego, wartości rynkowej, to stosownie do art. 6 ust. 3 ustawy organ wezwie podatnika do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny. Natomiast w przypadku, gdy podatnik, pomimo wezwania, o którym mowa w ust. 3, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez podatnika wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez podatnika, koszty opinii ponosi podatnik (art. 6 ust. 4 cyt. ustawy).

Przepis art. 7 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy określa stawki podatku, które wynoszą od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny:

1. przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - 2%,
2. przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych - 1%.

W myśl art. 4 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności. Stosownie do art. 3 ust. 1 tej ustawy obowiązek podatkowy z tego tytułu powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody - od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3 (pkt 3) lub z chwilą powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej - jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku, a następnie powołuje się przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt jej dokonania (pkt 4).

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatnicy, na których ciąży obowiązek podatkowy, są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (deklaracja PCC-3) oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że na podstawie postanowienia Sądu z dnia 30 stycznia 2012 r. dokonano zniesienia współwłasności majątku stanowiącego wcześniej współwłasność ułamkową (na podstawie zawartej w 1996 r. umowy majątkowej małżeńskiej) Wnioskodawczyni i jej byłego męża, po ½ części. Wartość współwłasności oszacowana została na 504.500,00 zł. W wyniku zniesienia współwłasności Wnioskodawczyni otrzymała mieszkanie o wartości 500.000,00 zł, telewizor o wartości 500,00 zł, pralkę o wartości 500,00 zł oraz lodówkę o wartości 500,00 zł. Natomiast były mąż Wnioskodawczyni otrzymał pozostały składnik majątku, tj. prasę drukarską. Na Wnioskodawczynię został nałożony obowiązek spłaty na rzecz byłego męża w wysokości 207.804,63 zł w związku z przyznaniem jej większości rzeczy.

W związku z powyższym, wskazać należy, iż zniesienie współwłasności na podstawie postanowienia Sądu z obowiązkiem spłaty przez Wnioskodawczynię na rzecz byłego męża wbrew twierdzeniom Wnioskodawczyni podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) i pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek podatkowy, zgodnie z treścią art. 4 pkt 5 ww. ustawy, ciąży na podmiocie nabywającym rzecz ponad udział, a zatem na Wnioskodawczyni, gdyż nabyła rzeczy ponad udział we współwłasności (Wnioskodawczyni sama zresztą wskazuje w opisie stanu faktycznego, iż został na nią nałożony obowiązek spłaty udziału w związku z przyznaniem jej większości rzeczy).

Należy zatem wyjaśnić, że w opisanej sytuacji podstawą opodatkowania dla Wnioskodawczyni jako osoby nabywającej nieruchomość, telewizor, pralkę i lodówkę w wyniku zniesienia współwłasności jest łączna wartość rynkowa udziału w każdej z tych rzeczy nabytego ponad dotychczas przysługujący Wnioskodawczyni udział w tych rzeczach, a więc udział w ½.

Nie można również zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawczyni, z którego wynika, iż w przypadku zniesienia współwłasności z obowiązkiem spłaty, na podstawie orzeczenia Sądu opodatkowanie takiej formy podziału majątku (tylko obowiązku spłat i dopłat) przy pominięciu np. podziału fizycznego rzeczy tworzy sytuację różnego traktowania podmiotów przy identycznym stanie faktycznym. Z przepisu art. 1 ust. 1 pkt 3 oraz art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jednoznacznie wynika bowiem, iż orzeczenia sądów wywołujące takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione m.in. w pkt 1, a zatem np. postanowienia związane ze zniesieniem współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat, są traktowane tak samo jak wszystkie czynności (umowy) cywilnoprawne podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz, że mają do tych postanowień zastosowanie przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Natomiast czynnością cywilnoprawną podlegającą opodatkowaniu na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) jest wyraźnie w tym przepisie określona czynność zniesienia współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat. A zatem ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie wskazuje na podział fizyczny rzeczy przy zniesieniu współwłasności jako czynność opodatkowaną tym podatkiem. Przesłanką wskazującą na opodatkowanie tej czynności jest wyłącznie wystąpienie przy zniesieniu współwłasności spłat lub dopłat.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla Wnioskodawczyni.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach