Temat interpretacji

Czy czynności wykonywane w ramach systemu cash poolingu podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 13 czerwca 2013 r. (data wpływu do tut. Biura 17 czerwca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 czerwca 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach umowy cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (spółka z o.o.) jest polską spółką należącą do międzynarodowej grupy kapitałowej. W 2013 r. Wnioskodawca planuje przystąpienie do wewnątrzgrupowego programu scentralizowanego zarządzania płynnością finansową, adresowanego do polskich spółek z Grupy. Program ten ma na celu koordynację i optymalizację wykorzystania nadwyżek finansowych generowanych przez uczestników oraz zaspokajanie ich potrzeb finansowych związanych z przepływem środków pieniężnych. Struktura przyjmie formułę tzw. rzeczywistego cash poolingu (ang. zero balancing cash pooling), tj. będzie ona przewidywała rzeczywiste transfery środków pomiędzy rachunkami bankowymi uczestników struktury oraz rachunkiem rozliczeniowym podmiotu, który będzie zarządzać środkami. Uczestnikami struktury będą polskie spółki należące do Grupy. Szczególną rolę w ramach struktury, będzie realizować spółka prawa luksemburskiego E., również należąca do Grupy. E. jest instytucją świadczącą usługi finansowe na rzecz Grupy, w tym m.in. usługi zarządzania środkami. E. będzie pełnić funkcję podmiotu zarządzającego strukturą oraz agenta rozliczeniowego (tzw. pool leadera) dla potrzeb realizowanego w jej ramach rzeczywistego cash poolingu. E. jest podmiotem powiązanym z Wnioskodawcą w rozumieniu przepisów podatkowych. Dla potrzeb struktury Wnioskodawca, jak również pozostali uczestnicy, będą korzystać ze swoich rachunków bankowych (dalej jako rachunki bieżące), prowadzonych w banku. Ponadto E., jako agent rozliczeniowy struktury, otworzy w banku specjalny rachunek (dalej rachunek rozliczeniowy), za pośrednictwem którego będą realizowane operacje zarządzania płynnością finansową uczestników, tj. dziennego konsolidowania sald na rachunkach bieżących uczestników do zera. Bank nie będzie podmiotem powiązanym z Wnioskodawcą oraz pozostałymi uczestnikami, w rozumieniu przepisów prawa podatkowego. Wnioskodawca (tak jak pozostałe podmioty będące uczestnikami) podpisze z E. wielostronną umowę ramową o finansowaniu wewnątrzgrupowym i usługach finansowych, upoważniającą E. (zwanym agentem) do zarządzania środkami Wnioskodawcy w ramach funkcjonowania struktury (dalej jako umowa).

Zgodnie z treścią umowy, struktura będzie się opierać na następujących założeniach:

I.Uczestnicy struktury cash poolingu będą posiadać otwarte rachunki w banku obsługującym strukturę (rachunki bieżące).

II.E. działający jako agent rozliczeniowy w ramach struktury, otworzy w banku specjalny rachunek (rachunek rozliczeniowy), za pośrednictwem którego będą realizowane operacje zarządzania płynnością finansową uczestników, tj. dziennego konsolidowania sald na rachunkach bieżących uczestników do zera.

III.W związku z funkcjonowaniem struktury, w trakcie każdego dnia roboczego:

• Na zakończenie danego dnia będzie dochodziło do konsolidacji sald na rachunkach bieżących uczestników przy użyciu rachunku rozliczeniowego E. Stosowne transfery środków pomiędzy rachunkami bieżącymi a rachunkiem rozliczeniowym, będą dokonywane w taki sposób, aby efektem dziennej konsolidacji sald był zerowy stan rachunków bieżących uczestników na koniec każdego dnia.
• Środki wynikające z dodatnich sald na rachunkach bieżących będą przenoszone na rachunek rozliczeniowy, z kolei ujemne salda na rachunkach bieżących będą pokrywane ze środków zgromadzonych na rachunku rozliczeniowym E.

IV.Wskazane powyżej bilansowanie sald na rachunkach uczestników będzie się odbywać zgodnie z mechanizmem opisanym poniżej:

• W przypadku powstania dodatniego salda na rachunku bieżącym uczestnika, dzienna nadwyżka środków z tego rachunku będzie kierowana z rachunku bieżącego na rachunek rozliczeniowy E.
• W przypadku powstania ujemnego salda na rachunku bieżącym uczestnika, dzienny niedobór środków na tym rachunku będzie uzupełniany poprzez przekierowanie środków na rachunek bieżący ze środków zgromadzonych na rachunku rozliczeniowym E.

V.Wszelkie rozliczenia w ramach struktury będą dokonywane w polskich złotych (dalej jako PLN), w oparciu o rachunki prowadzone w PLN.

VI.Jeżeli za dany dzień na rachunku bieżącym uczestnika wystąpi saldo dodatnie, uczestnikowi przysługiwać będą odsetki kredytowe. W przeciwnym wypadku, tj. gdy na rachunku bieżącym uczestnika wystąpi saldo ujemne, uczestnik będzie obciążany z tego tytułu odsetkami debetowymi.

VII.Za naliczanie i rozliczanie odsetek opisanych w punkcie (VI) powyżej będzie odpowiedzialny E. Naliczanie to będzie się odbywać na bazie dziennych sald uczestników na rachunkach bieżących (zarówno dodatnich, jak i ujemnych), ustalanych przez E. na podstawie przepływu środków na rachunku rozliczeniowym oraz zgodnie z ewidencją stanu rozliczeń uczestników w ramach struktury prowadzoną przez ten podmiot.

VIII.Odsetki (debetowe oraz kredytowe), będą obliczane i rozliczane w okresach miesięcznych, zgodnie z faktyczną ilością dni w danym okresie, wpływając na saldo rachunku bieżącego uczestnika na dzień ich rozliczenia. W rezultacie będą one odpowiednio uznawane na rachunku rozliczeniowym E. lub będą obciążać ten rachunek, wpływając na stan salda rozliczeń uczestnika z E. jako element dziennego salda. W ten sposób dojdzie do kapitalizacji odsetek.

IX.Na żądanie uczestnika, zaakceptowane przez E., część nadwyżki środków finansowych uczestnika wygenerowana w ramach struktury na skutek kumulacji dodatnich sald dziennych, może zostać przekształcona w okresowy depozyt uczestnika w E. (dalej jako depozyt).

X.Za swoje usługi (tj. usługi zarządzania strukturą oraz pełnienia funkcji pool leadera), E. będzie pobierać od każdego z uczestników (w tym Wnioskodawcy) ryczałtowe wynagrodzenie. Jednocześnie za usługi świadczone w ramach analizowanej struktury przez bank obsługujący strukturę, bank będzie bezpośrednio obciążać proporcjonalnie uczestników (w tym Wnioskodawcę) swoimi opłatami.

XI.W ramach umowy E. będzie świadczył usługi w postaci:

1. wdrożenia i prowadzenia zero-bilansowania sald w różnych bankach;
2. zapewnienia finansowania kapitału obrotowego przez założenie rachunku (rachunków) bieżącego przez Wnioskodawcę i E.;
3. zarządzania i administrowania długoterminowymi kredytami i lokatami;
4. hedgingu ryzyka walutowego i ryzyka stopy procentowej;
5. zapewnienia stosowania systemu wewnętrznego wielostronnego nettingu, co umożliwi bezgotówkowe rozliczanie faktur pomiędzy spółkami z Grupy poprzez księgowanie na koncie bankowym każdej spółki;
6. dostarczenia informacji finansowych, takich jak kursy walut i stopy procentowe;
7. pomocy w negocjacjach z bankami;
8. współdziałania z profesjonalnymi doradcami finansowymi;
9. doradztwa w zakresie innych usług finansowych (jak np. zarządzania ryzykiem kredytowym) nie wymienionych powyżej, wsparcie i doradztwo na rzecz Wnioskodawcy w celu zachowania zgodności z prawodawstwem krajowym i jurysdykcją w zakresie usług bankowych i finansowych (np. ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy).

Opisana struktura zostanie implementowana w ramach polskiej części Grupy w celu umożliwienia jej poszczególnym uczestnikom uzyskiwania korzyści płynących:

• z optymalizacji zarządzania ich środkami finansowymi;
• ze zmniejszenia średniego ważonego kosztu finansowania, a poprzez to również zmniejszenia opłat ponoszonych za usługi finansowe i bankowe;
• z uzyskania godziwej stopy zwrotu od generowanych nadwyżek środków pieniężnych.

Z perspektywy Wnioskodawcy, przystąpienie do opisywanej struktury będzie oznaczać przede wszystkim zmniejszenie kosztów zewnętrznego finansowania (związanego z możliwością pokrywania ewentualnych ujemnych sald dziennych Wnioskodawcy) oraz zwiększenie efektywności wykorzystania dziennych nadwyżek Wnioskodawcy poprzez powierzenie ich zarządzania wyspecjalizowanej instytucji (E.).

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w świetle art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych usługa zarządzania wspólną płynnością finansową w ramach systemu cash poolingu realizowana na rzecz Spółki nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, usługa zarządzania płynnością finansową świadczona w ramach systemu cash poolingu realizowana na rzecz Spółki nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jako że nie mieści się ona w katalogu czynności podlegającym opodatkowaniu tym podatkiem zdefiniowanym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca powołując czynności cywilnoprawne wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, wskazał, iż art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, zdaniem Wnioskodawcy, że jakakolwiek inna czynność prawna nie wymieniona w tym wyliczeniu pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, w których to umowach, w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Z kolei stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przedmiotem opodatkowania są umowy depozytu nieprawidłowego. Zgodnie z art. 845 Kodeksu cywilnego jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu, zawarte w art. 835 - 844 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży, przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego - na biorącym pożyczkę lub przechowawcy.

Należy stwierdzić, iż umowa cash pooling pozostaje umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny w części zobowiązaniowej nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest co do zasady rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu czy też innej czynności tym katalogiem objętej. Tym samym z powyższych przyczyn czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. To oznacza, iż z tego tytułu po stronie Wnioskodawcy nie powstaje obowiązek podatkowy na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych. Na powyższe (tj. brak powstania obowiązku podatkowego po stronie Wnioskodawcy) nie ma wpływu również to, iż w ramach zawartej umowy na wniosek uczestnika część nadwyżki jego środków finansowych może zostać przekazana do podmiotu zarządzającego strukturą w depozyt okresowy. Jak bowiem wynika z przywołanych powyżej uregulowań ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku depozytu nieprawidłowego obowiązek podatkowy ciąży na przechowawcy.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 3 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach