Temat interpretacji

Opodatkowanie umowy cesji praw wynikających z umowy partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego, realizowanej przez Towarzystwo Budownictwa Społecznego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zmianami ) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 29 maja 2013 r. (data wpływu 7 czerwca 2013 r.), uzupełnionym w dniu 5 sierpnia 2013 r. oraz w dniu 10 września 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cesji praw wynikających z umowy partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego, realizowanej przez Towarzystwo Budownictwa Społecznego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 czerwca 2013 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniu 5 sierpnia 2013 r. oraz 10 września 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cesji praw wynikających z umowy partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego, realizowanej przez Towarzystwo Budownictwa Społecznego.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Jej ciotka (siostra matki) w dniu 20 sierpnia 2003 r. zawarła z Komunalnym Towarzystwem Budownictwa Mieszkaniowego sp. z o.o. umowę partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego. Jako osoba, która wstąpi w stosunek najmu mieszkania, w umowie o partycypację została wskazana Wnioskodawczyni. Zgodnie z tą umową ciotka Wnioskodawczyni zobowiązała się tytułem partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego wpłacić na rzecz Towarzystwa określoną kwotę. Kwota ta zgodnie z umową nie podlega zwrotowi, z wyjątkiem sytuacji, kiedy:

1. nie dojdzie do skutku umowa (odbiór lokalu mieszkalnego) z najemcą wskazanym w umowie,
2. ustanie stosunek najmu zawarty z najemcą i najemca ten pozostawi lokal do dyspozycji towarzystwa.

Zwrot ww. kwoty następuje, zgodnie z umową, w terminie 1 miesiąca od dnia zawarcia umowy z kolejnym podmiotem wskazującym osobę najemcy lokalu i wpłaceniu przez niego udziału w kosztach budowy w wysokości wpłaconej wcześniej przez ciotkę Wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni zawarła z Komunalnym Towarzystwem Budownictwa Mieszkaniowego sp. z o.o. umowę najmu mieszkania. Wnioskodawczyni mieszka w tym mieszkaniu do dziś.

W dniu 2 marca 2012 r. Wnioskodawczyni zawarła z ciotką umowę cesji praw i obowiązków wynikających z umowy o partycypacji w kosztach budowy mieszkania, zgodnie z którą ciotka scedowała na Wnioskodawczynię prawa i obowiązki wynikające z umowy partycypacji w kosztach budowy mieszkania, obejmujące wpłaconą tytułem partycypacji w kosztach budowy mieszkania kwotę. Umowa cesji nie przewidywała dla ciotki Wnioskodawczyni odpłatności w jakiejkolwiek formie. Oprócz umowy cesji strony nie zawierały żadnych innych umów.

Umowa cesji, którą Wnioskodawczyni zawarła z ciotką posiada cechę umowy darowizny, jaką jest nieodpłatność. Spełniając świadczenie określone w umowie, ciotka działała kosztem swojego majątku, do którego wchodziły określone w niej prawa.

Ww. cesja praw i obowiązków wynikających z umowy o partycypację, nie stanowi jednak umowy darowizny. Mocą tej umowy Wnioskodawczyni wstąpiła w ogół praw i obowiązków swojej ciotki, w całą jej sytuację prawną, której źródłem była umowa o partycypację nie można zatem powiedzieć aby świadczenie sprowadzało się do obdarowania Wnioskodawczyni kosztem majątku ciotki.

Zgodnie z umową o partycypację ciotka miała następujące obowiązki:

1. pokryć udział w kosztach budowy, który to obowiązek został przez nią wykonany zgodnie z umową;
2. wskazać w razie rozwiązania umowy, kolejnego partycypującego, chyba, że dokona tego Towarzystwo Budownictwa Społecznego.

Ani z umowy o partycypację ani z umowy cesji nie wynika, aby na ciotce Wnioskodawczyni, w której ogół praw i obowiązków wynikających z umowy o partycypację wstąpiła, ciążyły inne niż ww. długi, ciężary czy zobowiązania.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie.

Czy nieodpłatna cesja praw wynikających z umowy partycypacji w kosztach budowy mieszkania, realizowanej przez Towarzystwo Budownictwa Społecznego, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu tym podatkiem podlegają:

1. następujące czynności cywilnoprawne:
1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
4. umowy dożywocia,
5. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
6. ustanowienie hipoteki,
7. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
8. umowy depozytu nieprawidłowego,
9. umowy spółki;
2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych;
3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Wnioskodawczyni uważa, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest katalogiem zamkniętym. Czynność dokonana pomiędzy Wnioskodawczynią a Jej ciotką (cesja praw) podlegałaby opodatkowaniu wyłącznie w sytuacji, gdyby podstawę wykonania umowy cesji stanowiła jedna z umów wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Skoro jednak cesja miała charakter nieodpłatny, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawczyni powołuje się na interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 21 grudnia 2011 r., nr IPTPB2/436-50/11-2/KK.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

1. następujące czynności cywilnoprawne:
1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat i dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;
2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Zatem, jak z powyższego wynika, ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Ponadto, szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że ciotka Wnioskodawczyni (siostra matki) w dniu 20 sierpnia 2003 r. zawarła z Komunalnym Towarzystwem Budownictwa Mieszkaniowego sp. z o.o. umowę partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego. Jako osoba, która wstąpi w stosunek najmu mieszkania, w umowie o partycypację została wskazana Wnioskodawczyni. Zgodnie z tą umową ciotka Wnioskodawczyni zobowiązała się tytułem partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego wpłacić na rzecz Towarzystwa określoną kwotę. Kwota ta zgodnie z umową nie podlega zwrotowi, z wyjątkiem sytuacji, kiedy:

1. nie dojdzie do skutku umowa (odbiór lokalu mieszkalnego) z najemcą wskazanym w umowie,
2. ustanie stosunek najmu zawarty z najemcą i najemca ten pozostawi lokal do dyspozycji towarzystwa.

Zwrot ww. kwoty następuje, zgodnie z umową, w terminie 1 miesiąca od dnia zawarcia umowy z kolejnym podmiotem wskazującym osobę najemcy lokalu i wpłaceniu przez niego udziału w kosztach budowy w wysokości wpłaconej wcześniej przez ciotkę Wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni zawarła z Komunalnym Towarzystwem Budownictwa Mieszkaniowego sp. z o.o. umowę najmu mieszkania. Wnioskodawczyni mieszka w tym mieszkaniu do dziś.

W dniu 2 marca 2012 r. Wnioskodawczyni zawarła z ciotką umowę cesji praw i obowiązków wynikających z umowy o partycypacji w kosztach budowy mieszkania, zgodnie z którą ciotka scedowała na Wnioskodawczynię prawa i obowiązki wynikające z umowy partycypacji w kosztach budowy mieszkania, obejmujące wpłaconą tytułem partycypacji w kosztach budowy mieszkania kwotę. Umowa cesji nie przewidywała dla ciotki Wnioskodawczyni odpłatności w jakiejkolwiek formie. Oprócz umowy cesji strony nie zawierały żadnych innych umów.

Umowa cesji, którą Wnioskodawczyni zawarła z ciotką posiada cechę umowy darowizny, jaką jest nieodpłatność. Spełniając świadczenie określone w umowie, ciotka działała kosztem swojego majątku, do którego wchodziły określone w niej prawa.

Ww. cesja praw i obowiązków wynikających z umowy o partycypację, nie stanowi jednak umowy darowizny. Mocą tej umowy Wnioskodawczyni wstąpiła w ogół praw i obowiązków swojej ciotki, w całą jej sytuację prawną, której źródłem była umowa o partycypację nie można zatem powiedzieć aby świadczenie sprowadzało się do obdarowania Wnioskodawczyni kosztem majątku ciotki.

Zgodnie z umową o partycypację ciotka miała następujące obowiązki:

1. pokryć udział w kosztach budowy, który to obowiązek został przez nią wykonany zgodnie z umową;
2. wskazać w razie rozwiązania umowy, kolejnego partycypującego, chyba, że dokona tego Towarzystwo Budownictwa Społecznego.

Ani z umowy o partycypację ani z umowy cesji nie wynika, aby na ciotce Wnioskodawczyni, w której ogół praw i obowiązków wynikających z umowy o partycypację wstąpiła, ciążyły inne niż ww. długi, ciężary czy zobowiązania.

Zgodnie art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ( Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.), wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności. W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że skoro przyjmując za Wnioskodawczynią umowa cesji praw i obowiązków wynikających z umowy partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego nie stanowiła umowy darowizny to nie zawiera się w katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym z tytułu zawarcia tej umowy Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 3 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy