Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy, cash pooling (zarządzanie płynnością finansową) to umowa o świadczenie usługi finansowej oferowana i organizowana w szczególności przez banki oraz inne instytucje finansowe. Usługa ta nakierowana jest na efektywne zarządzanie środkami finansowymi podmiotów gospodarczych. Głównym celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest optymalizacja zarządzania stanem finansów na rachunkach bankowych uczestniczących w operacjach w ramach cash poolingu. Usługa cash pooling, którą Spółka ma zamiar nabywać na mocy umowy jaka zostanie zawarta pomiędzy A. Ch., G. F. F. i Bankiem, będzie polegała na koncentrowaniu środków pieniężnych z salda poszczególnych uczestników systemu zarządzania płynnością finansową, w tym również Spółki, na rachunku bieżącym, a następnie transferowaniu nadwyżek na rachunek główny agenta rozliczeniowego bądź niwelowaniu sald ujemnych wygenerowanych na rachunkach bieżących ze środków zgromadzonych na rachunku głównym. System zarządzania płynnością finansową będzie dzięki temu pozwalał podmiotom uczestniczącym w tym systemie na równoczesne ograniczenie kosztów odsetkowych (z tytułu zaciągania zobowiązań) i zwiększenie przychodów odsetkowych przy wykorzystaniu środków dostępnych w systemie zarządzania płynnością finansową.

Zdaniem Spółki, umowa cash poolingu, obejmująca świadczenie usług według ww. schematu przedstawionego szerzej w stanie faktycznym, jako taka nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Umowa o zarządzanie płynnością finansową nie została bowiem wymieniona w zamkniętym katalogu usług objętych zakresem opodatkowania tym podatkiem zawartym w art. 1 ustawy z dnia 09.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa o PCC). Zgodnie z przywołanym przepisem podatkowi podlegają wyłącznie wymienione w tym przepisie czynności cywilnoprawne, takie jak: 1) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, 2) umowy pożyczki, 3) umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, 4) umowy dożywocia, 5) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat, 6) ustanowienie hipoteki, 7) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności, 8) umowy depozytu nieprawidłowego, 9) umowy spółki.

Powyższe znajduje potwierdzenie np. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27.04.2006 r., sygn. akt FSK 530/05, zgodnie z którym: Nie jest zagadnieniem w sprawie spornym, że powołany przepis (tj. art. 1 ustawy o PCC) zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych, poddanych przez ustawodawcę opodatkowaniu tym podatkiem. Są to czynności prawne nazwane, regulowane przepisami polskiego prawa cywilnego. Tymczasem, umowa cash poolingu jest w polskim systemie prawnym umową nienazwaną.

W szczególności, zdaniem Spółki, umowa cash pooling nie jest umową pożyczki, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o PCC, ponieważ w przypadku cash poolingu brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej kwoty na wskazany w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu nie wie czy posiadane przez niego wolne środki pieniężne będą wykorzystane, a jeśli tak to w jakiej wysokości w przez którego uczestnika. Zgodnie natomiast z definicją pożyczki zawartą w art. 720 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (dalej: Kodeks cywilny), Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Ponadto, transakcje w ramach systemu zarządzania płynnością finansową nie powinny być również klasyfikowane jako umowy depozytu nieprawidłowego. Zgodnie bowiem z definicją umowy depozytu nieprawidłowego, zawartą w art. 845 Kodeksu cywilnego jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy); czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu.

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, żaden uczestnik umowy cash poolingu nie będzie zobowiązany do przeniesienia określonej ilości środków pieniężnych na własność jednej ze stron transakcji; co więcej, środki pieniężne transferowane z konta bieżącego na konto główne agenta rozliczeniowego, nadal pozostaną własnością Spółki (stąd też Spółka będzie uprawniona do pobierania odsetek od wygenerowanego na rachunku bieżącym salda dodatniego). Żaden z podmiotów nie będzie też oddawał środków pieniężnych na przechowanie innemu podmiotowi. Istotą cash poolingu nie jest przenoszenie na własność określonej ilości pieniędzy i późniejszy ich zwrot, ale proces bardziej złożony związany z zarządzaniem płynnością finansową poszczególnych podmiotów uczestniczących w strukturze.

W związku z powyższym, w ocenie Spółki, pomimo że transakcje typu cash pooling zawierają elementy finansowania jednych podmiotów przez inne, to brak jest podstaw do zakwalifikowania tych transakcji jako umów pożyczek lub depozytu nieprawidłowego, a tym samym objęcia ich obowiązkiem podatkowym w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Takie też stanowisko prezentują organy podatkowe w wydanych przez nie rozstrzygnięciach, np.: Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 16 grudnia 2011 r. sygn. IPPB2/436-450/11/LS, Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 9 stycznia 2012 r. sygn. IPPB2/436-476/11-4/LS.

Co więcej, w opinii Spółki zgodnie z następującymi okolicznościami, uczestnictwo w wyżej wspomnianych porozumieniach nie będzie przedmiotem podatku od czynności cywilnoprawnych:

• umowy zostaną zawarte poza Polska i będą odnosić się do kont znajdujących się poza granicami Polski. Zgodnie z art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, czynności te podlegają opodatkowaniu, jeżeli odnoszą się do praw majątkowych wykonywanych za granicą, w sytuacji w której nabywca ma siedzibę w Polsce i umowa cywilna została zawarta w Polsce;
• Spółka będzie zobowiązana do rozliczenia VAT od importu usług. Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC, transakcje nie są przedmiotem opodatkowania, w odniesieniu do nich, jeżeli co najmniej jedna ze stron jest podatnikiem podatku VAT lub jest zwolniona (z pewnymi wyjątkami, które nie mają jednak zastosowania w niniejszej sprawie).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) i lit. j) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku i umowy depozytu nieprawidłowego.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Depozyt nieprawidłowy został natomiast uregulowany w art. 845 Kodeksu cywilnego. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego, analogicznie do umowy pożyczki, ma obowiązek zwrócić tę sama ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej.

Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową cash pooling nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki lub depozytu nieprawidłowego. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż czynności wykonywane w ramach struktury zarządzania płynnością finansową (cash pooling) pomiędzy Spółką a Pool Leaderem nie zostały wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, czynności te nie będą podlegały opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wobec tego bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie powyższej czynności pod kątem art. 1 ust. 4 oraz art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 784 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie