Temat interpretacji

cesja wierzytelności

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 08 maja 2012 r. (data wpływu do tut. Biura 11 maja 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 16 lipca 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 maja 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku oraz w jego uzupełnieniu zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

X Spółka z o.o. z siedzibą na terytorium Polski zaciągnęła pożyczki od Y S.A, tj. spółki kapitałowej z siedzibą w Portugalii (dalej: pierwotny pożyczkodawca). Zgodnie z treścią zawartych umów X Sp. z o.o. zobowiązała się do zwrotu kwot nominalnych (głównych) udzielonych pożyczek wraz z kwotami naliczonych odsetek.

W celu uproszczenia modelu finansowania w grupie kapitałowej M. pierwotny pożyczkodawca rozważa dokonać odpłatnego zbycia swoich uprawnień przysługujących z tytułu udzielonych pożyczek wobec Spółki X do Wnioskodawcy (tj. S.A. z siedzibą w Polsce).

Możliwym jest, iż na moment zbycia spłacone zostaną kwoty nominalne udzielonych pożyczek, natomiast nadal wymagana będzie kwota naliczonych odsetek (dalej: wierzytelność). Niewykluczonym jest również, że roszczenie pierwotnego pożyczkodawcy względem Spółki o zapłatę ceny z tytułu nabycia wierzytelności zostanie zaspokojone poprzez wykorzystanie instytucji datio in solutum (tj. świadczenie w miejsce wykonania).

Wnioskodawca (Spółka) podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce (w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Cena sprzedaży przedmiotowej wierzytelności będzie niższa od nominalnej wartości wierzytelności, tj. ww. kwoty naliczonych odsetek od pożyczek. Wynagrodzeniem Wnioskodawcy za zrealizowane świadczenie wobec pierwotnego pożyczkodawcy będzie zatem różnica między nominalną wartością wierzytelności a uiszczoną na rzecz pierwotnego pożyczkodawcy kwotą (tj. dyskonto kalkulowane jako suma ustalonej przez strony umowy marży z tytułu ryzyka oraz marży finansowej).

W efekcie powyższej transakcji sprzedaży wierzytelności, Wnioskodawca wstąpi w prawa pierwotnego pożyczkodawcy wynikające z posiadania wierzytelności w stosunku do Spółki X, uzyskując prawo żądania spłaty wierzytelności. W konsekwencji sprzedaży wierzytelności, dojdzie jedynie do zmiany wierzyciela (z pierwotnego pożyczkodawcy na Wnioskodawcę), natomiast sama wierzytelność będzie istnieć nadal. Spółka, nabywając wierzytelność od pierwotnego pożyczkodawcy świadczyć będzie na jego rzecz odpłatną usługę zapewnienia finansowania jego wierzytelności, a tym samym wyręczenia pierwotnego pożyczkodawcy z dochodzenia jego wierzytelności wobec Spółki X.

W konsekwencji, pierwotny pożyczkodawca rozpozna jako usługobiorca import usługi finansowej, podlegający opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej w Portugalii, z zastosowaniem mechanizmu tzw. odwrotnego obciążenia, tj. tzw. reverse charge (za podstawę opodatkowania przyjmując wartość wynagrodzenia, tj. dyskonta). Pierwotny pożyczkodawca został zidentyfikowany jako podatnik podatku od wartości dodanej w Portugalii i nie posiada na terytorium Polski stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Niewykluczone, że roszczenie pierwotnego pożyczkodawcy względem Spółki o zapłatę ceny z tytułu zbycia na jej rzecz wierzytelności względem X sp. z o.o. może zostać zaspokojone poprzez skorzystanie z cywilnoprawnej instytucji datio in solutum, tj. świadczenia w miejsce wykonania, przewidzianej w art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16 poz. 93 ze zm.). W tym celu, w ramach datio in solutum, Wnioskodawca może przenieść na pierwotnego pożyczkodawcę wymagalne wierzytelności względem innych spółek (w tym wierzytelności z tytułu pożyczek, niewykluczone, że wierzytelności w momencie ich przeniesienia na pierwotnego pożyczkodawcę stanowić będą wyłącznie naliczone odsetki, gdyż kwoty główne pożyczek zostaną spłacone do spółki przed dokonaniem datio in solutum) z grupy kapitałowej M.

W wyniku datio in solutum, Spółka przestanie być dłużnikiem pierwotnego pożyczkodawcy z tytułu zapłaty ceny za nabytą wierzytelność względem X sp. z o.o.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w sytuacji potwierdzenia, że sprzedaż wierzytelności stanowi odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu VAT, transakcja ta nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, transakcja sprzedaży wierzytelności stanowić będzie odpłatne świadczenie usług przez Wnioskodawcę na rzecz pierwotnego pożyczkodawcy podlegające opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej po stronie pierwotnego pożyczkodawcy w Portugalii. W konsekwencji, w świetle art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, umowa sprzedaży wierzytelności nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych w przedmiocie skutków podatkowych nabycia wierzytelności. W pozostałym zakresie wydano odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż X Spółka z o.o. z siedzibą na terytorium Polski zaciągnęła pożyczki od Y S.A, tj. spółki kapitałowej z siedzibą w Portugalii (dalej: pierwotny pożyczkodawca). Obecnie pierwotny pożyczkodawca rozważa dokonać odpłatnego zbycia swojej wierzytelności wobec Spółki X do Wnioskodawcy (tj. S.A. z siedzibą w Polsce). W efekcie powyższej transakcji sprzedaży wierzytelności, Wnioskodawca wstąpi w prawa pierwotnego pożyczkodawcy wynikające z posiadania wierzytelności w stosunku do spółki X, uzyskując prawo żądania spłaty wierzytelności. Spółka, nabywając wierzytelność od pierwotnego pożyczkodawcy świadczyć będzie na jego rzecz odpłatną usługę zapewnienia finansowania jego wierzytelności. Pierwotny pożyczkodawca rozpozna jako usługobiorca import usługi finansowej, podlegający opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej w Portugalii.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako nie wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie, w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Z treści wniosku wynika, iż planowana cesja wierzytelności nastąpi w drodze umowy sprzedaży.

Jeżeli zatem istotnie umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlegać będzie opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży w myśl ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy). Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów. Przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych określa stawki podatku, które wynoszą od umowy sprzedaży innych praw majątkowych - 1%. W myśl art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

Niezależnie jednak od powyższego, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z niego zwolniona, z uwzględnieniem wyjątków, o których mowa w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jednocześnie, zgodnie z definicją zawartą w art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

A zatem, skoro planowana przez Wnioskodawcę transakcja nabycia wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży i jeżeli jedna ze stron tej umowy w związku z jej zawarciem będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej w Portugalii, to zastosowanie znajdzie wyłączenie zawarte w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Tym samym, z tytułu transakcji nabycia wierzytelności przez Wnioskodawcę nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 3 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach