Temat interpretacji

Cash pooling.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zmianami) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zmianami) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 17 lutego 2011 r. (data wpływu 23 lutego 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania usługi cash poolingu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 lutego 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania usługi cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

V. Sp. z o.o. (Wnioskodawca lub Spółka) jest częścią grupy kapitałowej, działającej w ramach koncernu B. SE. Grupa, do której należy kilkadziesiąt spółek zlokalizowanych na całym świecie, w tym 4 spółki z siedzibą w Polsce, prowadzi działalność w zakresie różnego rodzaju usług budownictwa i inżynierii przemysłowej. Wnioskodawca jest spółką oferującą innowacyjne systemy sprężania dla konstrukcji inżynierskich, systemy geotechniczne dla budowli specjalnych oraz podziemnych, a także naprawę, wzmacnianie i kontrolę mostów oraz innych obiektów sprężonych. W związku z prowadzeniem operacji gospodarczych, które wiążą się zarówno z uzyskiwaniem przychodów (w tym przede wszystkim wynagrodzenia z tytułu realizacji kontraktów), jak i kosztów (w tym głównie wynagrodzenia pracownicze) w wielu krajach i w wielu walutach konieczne jest zapewnienie spółce efektywnych instrumentów zarządzania zasobami gotówkowymi.

Instrumenty takie powinny zabezpieczać w sposób maksymalnie elastyczny dostęp do środków gotówkowych, przy jednoczesnym zabezpieczeniu efektywności ekonomicznej (ceny pozyskania pieniądza) danego instrumentu. Innymi słowy korzystanie z rozważanego zaawansowanego instrumentu zarządzania środkami pieniężnymi typu cash pool (Cash Pool) będzie umożliwiało Wnioskodawcy oraz pozostałym stronom zwiększenie efektywności zarządzania środkami pieniężnymi i dostępnymi kredytami poprzez optymalizację zarządzania posiadanymi środkami pieniężnymi, maksymalizację przychodów i minimalizację kosztów odsetkowych.

Cash Pool będzie również wspomagał strony w zakresie finansowania bieżących wydatków oraz zapewni poprawę płynności finansowej poszczególnych spółek. W związku z powyższym Spółka rozważa obecnie zawarcie Umowy o Zarządzanie Środkami Pieniężnymi z bankiem, która pozwoli na realizację przedstawionych wyżej celów.

Umowa określa następujące warunki przedmiotowej transakcji:

1. Umowa zawierana będzie przez Bank ze spółkami z Grupy z siedzibą w Polsce zainteresowanymi uczestnictwem w Cash Poolu (Posiadacze Rachunków") oraz Posiadaczem Głównym, którym będzie B. SE z siedzibą w Niemczech.
2. Cash Poolem zostaną objęte wyłącznie rachunki prowadzone w złotych polskich.
3. Rachunki objęte Cash Poolem będą rachunkami rozliczeniowymi, prowadzonymi przez Bank odrębnie dla każdej ze stron. Cash Poolem będzie objęty tylko jeden rachunek rozliczeniowy należący do Uczestnika, za wyjątkiem opisanym w pkt 4 poniżej.
4. Posiadacz Główny, poza rachunkiem rozliczeniowym uczestniczącym w Cash Poolu, będzie posiadał dodatkowy rachunek bankowy otwarty w związku z uczestnictwem w Cash Poolu - zwany Rachunkiem Głównym", na którym - na koniec każdego dnia - wykazywane będzie saldo netto występujące na rachunkach rozliczeniowych.
5. Oprocentowanie sald dodatnich i ujemnych na rachunkach rozliczeniowych oraz na Rachunku Głównym zostanie ustalone w Umowie. Warunki finansowania w ramach Cash Poolu będą co najmniej tak korzystne, jak poza nim tzn. wysokość oprocentowania rachunków, będzie uzależniona od przeprowadzonej przez Posiadacza Głównego oceny indywidualnej kondycji finansowej każdego posiadacza rachunku rozliczeniowego.
6. Podstawą zadłużenia w ramach Cash Poolu będzie kredyt techniczny w rachunku rozliczeniowym udzielony stronie przez Bank (Kredyt) na podstawie odrębnej umowy o kredyt techniczny w rachunku bieżącym.
7. Strony, które zawrą Umowę, wyrażają zgodę na działania innych Posiadaczy Rachunków, w celu wstępowania w stosunku do siebie w prawa zaspokojonego wierzyciela, opisane w ramach Umowy (w odniesieniu do wierzytelności Banku z tytułu Kredytów, przysługujących Bankowi względem Posiadaczy Rachunków udzielających pisemnej zgody). Zgoda obejmuje wszystkie powyższe działania podejmowane przez cały okres obowiązywania Umowy i jest nieodwoływalna przez czas jej obowiązywania.
8. Na koniec każdego dnia roboczego Bank będzie dokonywał operacji matematycznego (nie fizycznego) sumowania sald na rachunkach rozliczeniowych Posiadaczy Rachunków (z wyłączeniem Rachunku Głównego).
9. W przypadku, gdy łączne saldo rachunków rozliczeniowych ustalone jak wyżej w pkt 8 będzie dodatnie, Bank działając na podstawie pełnomocnictwa, przekaże z rachunku rozliczeniowego na Rachunek Główny kwotę środków pieniężnych odpowiadającą wysokości tego salda.
10. W przypadku, gdy łączne saldo rachunków rozliczeniowych ustalone jak wyżej w pkt 8 będzie ujemne, Bank działając na postawie pełnomocnictwa przekaże z Rachunku Głównego na rachunek rozliczeniowy kwotę środków pieniężnych o równowartości ww. salda ujemnego.
11. Na koniec każdego dnia roboczego po wykonaniu czynności opisanych w pkt 8-10 oraz:



1. jeżeli Posiadacz Rachunku (inny niż Posiadacz Główny), który zaciągnął Kredyt, nie spłaci go do końca dnia roboczego (saldo ujemne) wówczas Bank jest upoważniony i zobowiązany do obciążenia rachunku rozliczeniowego, kwotą nie spłaconą Bankowi przez Posiadacza Rachunku, który zaciągnął Kredyt i do dokonania spłaty tego Kredytu środkami pochodzącymi z rachunku rozliczeniowego,
2. jeżeli Posiadacz Główny, który zaciągnął Kredyt w rachunku rozliczeniowym nie spłaci go do końca dnia roboczego (saldo ujemne) wówczas Bank jest upoważniony i zobowiązany do obciążenia, z końcem dnia roboczego, rachunków Posiadaczy Rachunków, kwotami odpowiadającymi łącznej kwocie nie spłaconej Bankowi przez Posiadacza Głównego, który zaciągnął Kredyt w rachunku rozliczeniowym i do dokonania spłaty tego Kredytu środkami pochodzącymi z rachunków Posiadaczy Rachunków.
12. Jeżeli którykolwiek z Posiadaczy Rachunków spłaci dług innego Posiadacza Rachunku wynikający z zaciągniętego Kredytu w Banku, Bank jest upoważniony i zobowiązany do obliczania odsetek cywilnoprawnych od wierzytelności nabytych przez odpowiedniego Posiadacza Rachunku w wyniku subrogacji ustawowej w rozumieniu art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego, jaka następuje w wyniku czynności opisanej technicznie w pkt 11 jak wyżej, tzn. na skutek spłaty na rzecz Banku przez innego Posiadacza Rachunku lub Posiadaczy Rachunków Kredytu zaciągniętego przez Posiadacza Rachunku, który nie spłacił swojego Kredytu do końca dnia roboczego. Odsetki naliczane będą według stawki ustalonej w Umowie.
13. Bank jest upoważniony i zobowiązany do uznawania/obciążania, na warunkach uzgodnionych ze Spółką, Rachunku Głównego i uznawania/obciążania rachunków rozliczeniowych sumą kwot, które wynikałyby z operacji odwrotnych w stosunku do operacji wykonanych na podstawie pkt 9-10 w danym roku kalendarzowym.
14. W okresach pomiędzy datami operacji odwrotnych Posiadacze Rachunków będą rozpoczynać każdy kolejny dzień z saldem równym zero na rachunku rozliczeniowym, zaś skonsolidowane saldo grupy będzie wykazywane na Rachunku Głównym.
15. Bank jest upoważniony i zobowiązany do dokonania, w dniu wskazanym w pkt 13 i po wykonaniu operacji opisanej w tym punkcie, w imieniu i na rzecz każdego z Posiadaczy Rachunku (za wyjątkiem Posiadacza Głównego), którzy poprzedniego Dnia Roboczego zaciągnęli Kredyty, zapłaty kwot nabytych wierzytelności, bez odsetek, na rzecz Posiadacza Głównego, który w wyniku subrogacji ustawowej nabył wierzytelności Banku wynikające z Kredytów. Upoważnienie i zobowiązanie Banku, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym, oznacza wyłącznie zobowiązanie do dokonania czynności obciążenia Rachunków (za wyjątkiem Rachunków Posiadacza Głównego) i dokonania spłaty na rachunek rozliczeniowy Posiadacza Głównego, (w imieniu i na rzecz Posiadaczy Rachunków, którzy zaciągnęli Kredyty).
16. Bank jest upoważniony i zobowiązany do dokonania, w dniu wskazanym w pkt 14 i po wykonaniu operacji opisanej w tym punkcie, w imieniu i na rzecz Posiadacza Głównego, który poprzedniego Dnia Roboczego zaciągnął Kredyt w Rachunku Rozliczeniowym, zapłaty kwot nabytych wierzytelności, bez odsetek, na rzecz Posiadaczy Rachunków, którzy w wyniku subrogacji ustawowej nabyli wierzytelności Banku wynikające z Kredytu. Upoważnienie i zobowiązanie Banku, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym, oznacza wyłącznie zobowiązanie do dokonania czynności obciążenia rachunku rozliczeniowego i dokonania spłaty (w imieniu i na rzecz Posiadacza Głównego, który zaciągnął Kredyt w rachunku rozliczeniowym).
17. Ponadto, po zakończeniu każdego roku kalendarzowego, Bank działając w imieniu i na rzecz każdego z Posiadaczy Rachunków dokona przelewów pomiędzy poszczególnymi rachunkami rozliczeniowymi (za wyjątkiem Rachunku Głównego) obciążając lub uznając te rachunki łącznymi kwotami odsetek należnych od danego Posiadacza Rachunku lub danemu Posiadaczowi Rachunku, ustalonymi zgodnie z Umową.
18. Jak wynika z powyższego, w wyniku transferów w ramach Cash Poola będą pojawiały się wierzytelności Posiadacza Głównego względem innych Posiadaczy Rachunków oraz wierzytelności Posiadaczy Rachunków względem Posiadacza Głównego. Ze względu na przyjęty mechanizm rozliczeń nie będą natomiast występowały wierzytelności jednych Posiadaczy Rachunków względem innych Posiadaczy Rachunków.
19. Odsetki należne od wzajemnych należności/zobowiązań (subrogowanych długów) będących wynikiem dokonania przez Bank spłaty Kredytów będą płatne pomiędzy Posiadaczami Rachunków według stawki oprocentowania, po której Bank zdecydował się udzielić każdemu z nich Kredytów, a więc stawek oprocentowania Kredytów spłaconych przez innych Posiadaczy Rachunków.
20. Za wdrożenie i świadczenie usługi organizacji i prowadzenia Cash Poola, Bank będzie pobierał od Posiadaczy Rachunków miesięczną opłatę z tytułu prowadzenia rachunku oraz opłaty z tytułu wykonania poszczególnych czynności bankowych takich jak przelewy, czeki itp.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie.

Czy dokonywane w ramach opisanej transakcji transfery wolne są od opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, zarówno zawarcie umowy, jak i transakcje dokonywane w jej wykonaniu nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, ze względu na fakt, iż nie występują one w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca wyjaśnia, że funkcjonowanie Cash Poola jest od strony prawnej oparte na instytucji wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela (subrogacja ustawowa), uregulowanej w art. 518 kodeksu cywilnego. W ramach subrogacji ustawowej, przy spełnieniu wymogów określonych w powołanym wyżej przepisie kodeksu cywilnego, wstąpienie przez Posiadacza Rachunku spłacającego zadłużenie w innym rachunku rozliczeniowym w miejsce Banku następuje z mocy samego prawa i nie wymaga dokonywania jakichkolwiek dodatkowych czynności prawnych. Posiadacz Rachunku dokonujący spłaty zadłużenia innego posiadacza wobec Banku wstępuje w prawa wierzyciela - Banku - do wysokości rzeczywiście dokonanej spłaty. Przewidziany przez Umowę mechanizm rozliczeń będzie powodował skuteczne nabycie, przez Posiadacza Rachunku dokonującego spłaty cudzego długu, wierzytelności Banku wobec innego Posiadacza Rachunku, którego Kredyt jest spłacany. Wierzytelność ta, na zasadach subrogacji ustawowej, będzie nabywana do wysokości dokonanej spłaty na warunkach takich, jakie służyły Bankowi, w tym również z prawem do odsetek według stopy ustalonej pomiędzy Bankiem a Posiadaczem Rachunku, który zaciągnął Kredyt w rachunku rozliczeniowym. Jednocześnie Wnioskodawca podkreśla, że wskutek subrogacji ustawowej nie dochodzi do sprzedaży wierzytelności ani do przelewu wierzytelności pod innym tytułem, w związku z czym funkcjonowanie Cash Poola nie wiąże się i nie jest sprzedażą wierzytelności. W konsekwencji należy stwierdzić, że transferów dokonywanych pomiędzy Posiadaczami Rachunków a Bankiem, oraz pomiędzy poszczególnymi Posiadaczami Rachunków nie można uznać za pożyczki. W ocenie Spółki, transfery dokonywane w ramach Systemu nie są płatnościami dokonywanymi w wykonaniu umowy pożyczki, ze względów przedstawionych poniżej.

Środki, jakie Bank udostępni Posiadaczom Rachunków na ich Rachunkach, zostaną udostępnione jako standardowe finansowanie kapitałem Banku, w formie Kredytu - kredytów w rachunkach bieżących. Spłaty kredytów zaciągniętych przez jednych Uczestników, dokonywane przez innych zgodnie z opisem stanu faktycznego, również nie mogą być, z prawnego punktu widzenia, uznane za pożyczki. Wynika to z faktu, iż zgodnie z kodeksem cywilnym (art. 720 Kodeksu cywilnego), istotą umowy pożyczki jest zobowiązanie pożyczkodawcy do przeniesienia na pożyczkobiorcę własności określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych, co do gatunku oraz zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Natomiast w przyjętej w zastosowanym rozwiązaniu konstrukcji do opisanej czynności prawnej - umowy zobowiązującej do przeniesienia na drugiego Posiadacza Rachunku własności określonej ilości pieniędzy - pomiędzy zaangażowanymi Posiadaczami Rachunków nie dochodzi. Posiadacz Rachunku spłacający kredyt innego Posiadacza nie zobowiązuje się, bowiem do przeniesienia własności pieniędzy ani też jej nie przenosi. Przeciwnie, spłata kredytu następuje w wykonaniu udzielonego poręczenia, a spłacający wstępuje w miejsce Banku z mocy prawa, na podstawie przepisów o wstąpieniu w prawa zaspokojonego wierzyciela (subrogacja ustawowa). Ponadto, Umowa zawierana jest pomiędzy więcej niż dwiema stronami: Posiadaczami Rachunków, w tym Posiadaczem Głównym oraz Bankiem. W momencie podpisywania Umowy nie jest wiadome, czy i którzy z Posiadaczy Rachunków wykażą saldo ujemne, a którzy saldo dodatnie. Co więcej - ze względu na płynnościową funkcję Cash Poola - zarówno kwoty jak i znaki sald (dodatnie/ujemne) będą się zmieniały w okresie obowiązywania Umowy. W konsekwencji nie są skonkretyzowane strony umowy pożyczki, tzn. który Posiadacz Rachunku jest pożyczkodawcą, który - pożyczkobiorcą. Wnioskodawca podkreśla, że konkluzje powyższe pozostają w mocy niezależnie od okresów (dziennych, miesięcznych, rocznych), w których dokonywane są operacje odwrotne w stosunku do transferów polegających na przekazaniu na Rachunek Główny lub z Rachunku Głównego zsumowanych sald dziennych. Posiadacz Rachunku posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną użyte (i który Uczestnik efektywnie z nich skorzysta).

Zdaniem Spółki przedmiotowej Umowy nie można także uznać za jakąkolwiek inną umowę nazwaną w tym w szczególności umowę depozytu nieprawidłowego (która łączy w sobie elementy umowy pożyczki i umowy przechowania). Na podstawie umowy depozytu nieprawidłowego przechowawca jest uprawniony do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi i rzeczami oznaczonymi, co do gatunku. Podstawowym obowiązkiem przechowawcy jest zwrot takiej samej ilości pieniędzy lub rzeczy oznaczonych, co do gatunku. Umowę depozytu nieprawidłowego od umowy pożyczki różni przede wszystkim jej realny charakter (do zawarcia umowy konieczne jest wydanie pieniędzy lub rzeczy oznaczonych, co do gatunku), oraz zasady dotyczące czasu i miejsca zwrotu przedmiotu depozytu nieprawidłowego, identyczne jak w przypadku umowy przechowania. Argumentacja dotycząca niemożności uznania umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi (Cash Poola) za umowę nazwaną, powołana w odniesieniu do umowy pożyczki, znajduje odpowiednie zastosowanie do depozytu nieprawidłowego, w związku z czym zdaniem Spółki nie można potraktować transferów dokonywanych w ramach Umowy jako transferów dokonywanych na podstawie umowy depozytu nieprawidłowego.

W konsekwencji, Umowy oraz transakcje dokonywane w jej wykonaniu (w szczególności udzielanie poręczeń czy nabywanie wierzytelności w drodze subrogacji) nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych z uwagi na fakt, że ustawa w art. 1 ust. 1 zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających temu podatkowi. W katalogu tym nie wymienia się ani umowy typu cash pool", (a więc zarządzania środkami pieniężnymi dla grupy rachunków), ani poręczeń, ani też nabycia wierzytelności w drodze subrogacji. Według Wnioskodawcy, brak jest podstaw prawnych do uznania, że przedmiotowe transakcje stanowią którąkolwiek z umów objętych katalogiem wymienionym w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. W konsekwencji, nie powinny one podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca powołuje interpretacje wydane przez organy administracji podatkowej, m.in. interpretację indywidualną z dnia 3 grudnia 2007 r. wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPB2/436-66/07-5/MZ), interpretację indywidualną z dnia 26 października 2007 r. wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (sygn. ILPB2/415-71/07-4/AM), interpretację indywidualną z dnia 16 października 2007 r. wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy (sygn. ITPB1/436-9/07/IB)

Dodatkowo Wnioskodawca wskazuje, że jeżeli czynności świadczone w ramach Umowy zostaną zakwalifikowane wyłącznie jako usługa Banku świadczona na rzecz Uczestników, wówczas zarówno sama Umowa, jak też przepływy mające miejsce w jej wykonaniu, nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na mocy art. 2 ust. 1 pkt 4a.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649) podatkowi temu podlegają:

1. następujące czynności cywilnoprawne:



1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;
2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy, przedmiotem opodatkowania są m.in. umowy pożyczki. W myśl art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zmianami) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, że umowa cash poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną, co oznacza, że Kodeks cywilny nie zawiera w części zobowiązaniowej przepisów odnoszących się do tego typu umowy. Niemniej jednak wyjaśnić należy, że umowa cash poolingu to nowoczesna forma efektywnego zarządzania finansami grupy podmiotów powiązanych. Cash pooling polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Umowa cash poolingu ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w niej podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie.

Przedstawiona we wniosku Spółki konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. W treści wniosku wskazano bowiem, że dla uczestników systemu oraz Posiadacza Głównego, Bank, na podstawie zawartej umowy, utworzy rachunki rozliczeniowe oraz rachunek główny dla Posiadacza Głównego, na którym wykazywane będzie saldo występujące na rachunkach rozliczeniowych. Podstawą zadłużenia w ramach systemu będzie kredyt techniczny w rachunku rozliczeniowym udzielony przez Bank na podstawie odrębnej umowy o kredyt techniczny w rachunku bieżącym. Strony, które zawrą umowę, wyrażają zgodę na działania innych Posiadaczy Rachunków, w celu wstępowania w stosunku do siebie w prawa zaspokojonego wierzyciela, opisane w ramach Umowy (w odniesieniu do wierzytelności Banku z tytułu Kredytów, przysługujących Bankowi względem Posiadaczy Rachunków udzielających pisemnej zgody). Zgoda obejmuje wszystkie powyższe działania podejmowane przez cały okres obowiązywania Umowy i jest nieodwoływalna przez czas jej obowiązywania. W przypadku, gdy łączne saldo rachunków rozliczeniowych będzie dodatnie, Bank działając na podstawie pełnomocnictwa, przekaże z rachunku rozliczeniowego na Rachunek Główny kwotę środków pieniężnych odpowiadającą wysokości tego salda. Natomiast w przypadku, gdy łączne saldo rachunków rozliczeniowych będzie ujemne, Bank działając na postawie pełnomocnictwa przekaże z Rachunku Głównego na rachunek rozliczeniowy kwotę środków pieniężnych o równowartości ww. salda ujemnego. Ponadto Bank jest upoważniony i zobowiązany do dokonania w imieniu i na rzecz każdego z Posiadaczy Rachunku (za wyjątkiem Posiadacza Głównego), którzy poprzedniego Dnia Roboczego zaciągnęli Kredyty, zapłaty kwot nabytych wierzytelności, bez odsetek, na rzecz Posiadacza Głównego, który w wyniku subrogacji ustawowej nabył wierzytelności Banku wynikające z Kredytów. Upoważnienie i zobowiązanie Banku oznacza wyłącznie zobowiązanie do dokonania czynności obciążenia Rachunków (za wyjątkiem Rachunków Posiadacza Głównego) i dokonania spłaty na rachunek rozliczeniowy Posiadacza Głównego, (w imieniu i na rzecz Posiadaczy Rachunków, którzy zaciągnęli Kredyty). Bank jest również upoważniony i zobowiązany do dokonania, w imieniu i na rzecz Posiadacza Głównego, który poprzedniego Dnia Roboczego zaciągnął Kredyt w Rachunku Rozliczeniowym, zapłaty kwot nabytych wierzytelności, bez odsetek, na rzecz Posiadaczy Rachunków, którzy w wyniku subrogacji ustawowej nabyli wierzytelności Banku wynikające z Kredytu. Upoważnienie i zobowiązanie to oznacza wyłącznie zobowiązanie do dokonania czynności obciążenia rachunku rozliczeniowego i dokonania spłaty (w imieniu i na rzecz Posiadacza Głównego, który zaciągnął Kredyt w rachunku rozliczeniowym).

Nie sposób uznać, że prezentowana konstrukcja cash poolingu wyczerpuje wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów biorących w nich udział powstają bowiem określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash-poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i na rzecz którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ spłata udzielonego przez bank kredytu innym uczestnikom może nastąpić z rachunków pozostałych uczestników.

Reasumując stwierdza się, iż umowa cash poolingu nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym czynności wykonywane w ramach systemu cash pooling, takie jak udzielanie tzw. kredytu technicznego, jak również subrogacja, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jeżeli natomiast czynności te dokonywane będą poza systemem, wówczas określenia będzie wymagało ustalenie zasadności ich opodatkowania z punku widzenia czynności wymienionych w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, jak również, w przypadku stwierdzenia, iż przedmiotowe czynności podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z punku widzenia opodatkowania stron tych czynności podatkiem od towarów i usług lub zwolnienia ich z tego podatku.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych pism w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż orzeczenia organów podatkowych co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego; tym samym nie stanowią podstawy prawnej wydanej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy