Temat interpretacji

Czy Wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych od zwróconej jej przez byłego męża, w wyniku orzeczenia Sądu, kwoty pieniężnej, stanowiącej wkład własny na zakup wspólnego lokalu mieszkalnego i dokonanej w ramach podziału majątku?

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 5 stycznia 2018 r. (data wpływu 20 lutego 2018 r.), uzupełnionym 16 i 19 kwietnia 2018 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych podziału majątku dorobkowego małżonków jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 lutego 2018 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych podziału majątku dorobkowego małżonków.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z 29 marca 2018 r. Znak: 0113-KDIPT3.4011.105.2018.1.MH, 0111-KDIB2-2.4014.9.2018.3.MZ wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 16 kwietnia 2018 r. (data wpływu dodatkowej opłaty) oraz 19 kwietnia 2018 r. (data dokonania pozostałych uzupełnień).

We wniosku (po jego uzupełnieniu) przedstawiono następujący stan faktyczny:

W 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała darowiznę od rodziców w wysokości 100 000 zł, które miała wnieść jako wkład własny na zakup mieszkania wspólnie z mężem. W związku małżeńskim obowiązywał ustawowy ustrój wspólności małżeńskiej, który nie był zmieniany żadnymi umowami majątkowymi małżeńskimi w trakcie trwania małżeństwa. Darowizna od rodziców w wysokości 100 000 zł została otrzymana do majątku odrębnego (mąż nie był w tę darowiznę włączony). Lokal, który małżonkowie zakupili stanowił odrębną nieruchomość. W 2017 r. na mocy orzeczenia Sądu z 27 lutego 2017 r. doszło do rozwodu. W tym orzeczeniu, oprócz rozwodu Sąd orzekł o podziale majątku. Sąd nakazał mężowi Wnioskodawczyni zwrot 100 000 zł tytułem spłaty płatnej w terminie do jednego roku od uprawomocnienia się orzeczenia, które to 100 000 zł miało być spłatą części Wnioskodawczyni we współwłasności mieszkania. Udział w wyniku zniesienia współwłasności nie zmienił się od stanu pierwotnego ani też w wyniku zniesienia współwłasności Wnioskodawczyni nie nabyła majątku ponad własny udział. Zniesienie współwłasności odbyło się bez spłat i dopłat. Podaną kwotę Wnioskodawczyni otrzymała.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek dochodowy lub cywilnoprawny od zwróconej jej kwoty od byłego męża?

Zdaniem Wnioskodawczyni, w związku z wyżej wymienionym stanem faktycznym, od podanej kwoty nie należy się podatek od czynności cywilnoprawnych ani podatek dochodowy, ponieważ w przypadku podatku dochodowego, nie było to odpłatne zbycie, jedynie spłata wniesionego udziału w mieszkanie. Odnośnie podatku od czynności cywilnoprawnych, obowiązek podatkowy powinien spoczywać na byłym mężu, ponieważ on nabył prawo do mieszkania, przekraczające jego pierwotny udział.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1150) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przepisy ustawy o:

1. umowie spółki i jej zmianie stosuje się odpowiednio do aktów założycielskich spółek, statutów spółek i ich zmiany;
2. czynnościach cywilnoprawnych stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3;
3. umowie o dziale spadku oraz umowie o zniesieniu współwłasności stosuje się odpowiednio do:
   
   1. nabycia własności rzeczy wspólnej lub wspólnego prawa majątkowego albo ich części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność w części spłat lub dopłat,
   2. odpłatnego wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.
   
   
   

Należy wskazać, że art. 1 ust. 1 i 2, określający zakres przedmiotowy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zawiera enumeratywny katalog czynności, których dokonanie powodować będzie powstanie obowiązku podatkowego. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeżeli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione. Jednakże należy zaznaczyć, że o zakwalifikowaniu danej umowy do umów podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje nazwa, ale treść umowy.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku oraz jego uzupełnieniu, wynika, że w związku małżeńskim Wnioskodawczyni obowiązywał ustrój wspólności majątkowej. W 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała darowiznę od rodziców w wysokości 100 000 zł, które wniosła jako wkład własny na zakup lokalu mieszkalnego wspólnie z mężem. Darowizna środków pieniężnych w kwocie 100 000 zł od rodziców została otrzymana przez Wnioskodawczynię do jej majątku odrębnego (mąż nie był w tę darowiznę włączony). Lokal mieszkalny, który małżonkowie zakupili stanowił odrębną nieruchomość. W 2017 r. na mocy orzeczenia Sądu z 27 lutego 2017 r. doszło do rozwodu i podziału majątku. Sąd nakazał byłemu mężowi Wnioskodawczyni zwrot 100 000 zł tytułem spłaty płatnej w terminie do jednego roku od uprawomocnienia się ww. orzeczenia. Ww. kwota miała być spłatą części Wnioskodawczyni we współwłasności mieszkania. Udział w wyniku zniesienia współwłasności nie zmienił się od stanu pierwotnego ani też w wyniku zniesienia współwłasności Wnioskodawczyni nie nabyła majątku ponad własny udział. Zniesienie współwłasności odbyło się bez spłat i dopłat. Wnioskodawczyni otrzymała ww. kwotę od byłego męża.

Należy wyjaśnić, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 682).

Zgodnie z art. 31 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Stosownie natomiast do art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Listę przedmiotów majątkowych stanowiących odrębny majątek każdego z małżonków zawiera art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia Sądu (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Zarówno w wypadku umownego wyłączenia wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa, jak i w przypadku zniesienia tej wspólności przez Sąd bądź w przypadku ustania małżeństwa między małżonkami (byłymi małżonkami) ustaje wspólność ustawowa, a do majątku, który był nią objęty stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Natomiast w myśl art. 501 Kodeksu w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.

Z przywołanych przepisów wynika zatem, że z chwilą ustania wspólności majątkowej między małżonkami współwłasność łączna zostaje zastąpiona przez współwłasność w częściach ułamkowych. Od tej chwili małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, niezależnie od tego, w jakim stopniu każdy z nich przyczynił się do jego powstania.

W myśl art. 45 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Stosownie do treści art. 45 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny.

Zgodnie natomiast z art. 1037 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.) w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

W myśl art. 195 ustawy Kodeks cywilny własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności (art. 210 i nast. Kodeksu). Zniesienie to może nastąpić poprzez podział rzeczy wspólnej, przyznanie tej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli lub sprzedaż rzeczy.

Jak już wskazano powyżej, przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowują zniesienie współwłasności lub dział spadku, tylko wówczas jeżeli wiążą się one z obowiązkiem spłat lub dopłat.

W związku z powyższym wskazać należy, że podział majątku wspólnego małżonków jest instytucją typową dla prawa rodzinnego i opiekuńczego. Należy podkreślić, że podział majątku wspólnego małżonków, wykazuje cechy odrębne od zniesienia współwłasności, unormowanego w ustawie Kodeks cywilny i w związku z tym nie może być traktowany jako zniesienie współwłasności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ponieważ podział majątku między małżonkami nie został wymieniony jako czynność podlegająca opodatkowaniu, nie będzie miał znaczenia fakt, że przy podziale majątku wystąpiła spłata pieniężna.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny, z którego wynika, że w orzeczeniu z 27 lutego 2017 r. Sąd orzekł o podziale majątku małżonków oraz przywołane wyżej przepisy prawa, należy stwierdzić, że podział majątku wspólnego małżeńskiego nie został wymieniony w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jako czynność podlegająca podatkowi od czynności cywilnoprawnych, a tym samym nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Stanowiska Wnioskodawczyni nie można było jednak uznać za prawidłowe ponieważ brak opodatkowania opisanej w niniejszym wniosku czynności nie wynika z tego, że jak twierdzi Wnioskodawczyni obowiązek podatkowy spoczywa na byłym mężu, lecz z faktu, że czynność podziału majątku dorobkowego nie została wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jako czynność podlegająca temu podatkowi.

Stanowisko Wnioskodawczyni należało zatem uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię, i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej