Temat interpretacji

w zakresie skutków podatkowych przelewu (sprzedaży) wierzytelności

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) oraz art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1948, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 lutego 2017 r. (data wpływu 13 lutego 2017 r.) uzupełnionym pismem z dnia 6 marca 2017 r. (data nadania 7 marca 2017 r., data wpływu 10 marca 2017 r.) na wezwanie Nr 1462-IPPB2.4514.36.2017.1.LS z dnia 28 lutego 2017 r. (data nadania 28 lutego 2017 r., data doręczenia 6 marca 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przelewu (sprzedaży) wierzytelności jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 lutego 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przelewu (sprzedaży) wierzytelności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

E Company (dalej: SPV) jest spółką z siedzibą w Irlandii posiadającą rezydencję podatkową w tym kraju. SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. SPV nie jest również zarejestrowana dla celów polskiego podatku VAT. SPV jest spółką celową powołaną do partycypacji, jako podmiot emisyjny, w transakcji sekurytyzacji wierzytelności planowanej przez L S.A. (dalej: Spółka).

Spółka prowadzi działalność finansową, w szczególności, w zakresie zawierania umów leasingowych. Celem uzyskania finansowania potrzebnego do prowadzonej działalności Spółka zamierza przeprowadzić transakcję sekurytyzacyjną (dalej: Sekurytyzacja) w odniesieniu do wierzytelności wynikających z umów leasingu zawartych przez Spółkę (jako finansującego) z korzystającymi (dalej: Leasingobiorcy) i stanowiących roszczenia w stosunku do Leasingobiorców przede wszystkim o zapłatę rat leasingowych oraz ewentualnie innych należności ubocznych wynikających z zawartych umów leasingu (dalej łącznie: Wierzytelności).

Wierzytelności mogą wynikać zarówno z umów leasingu operacyjnego, jak i finansowego (dalej łącznie: Umowy Leasingu). Przedmiotowe Umowy Leasingu dotyczyć będą, w szczególności, środków transportu. Przedmiotem tych umów mogą być także inne maszyny i urządzenia. Zgodnie z Umowami Leasingu, z których wynikać będą Wierzytelności, część odsetkowa rat leasingowych może być wyliczana według stałej lub zmiennej stopy procentowej. W skład Wierzytelności nie wchodzi podatek od towarów i usług (dalej: VAT), który naliczany jest przez Spółkę na ratach leasingowych i innych należnościach z tytułu Umów Leasingu. Wierzytelności, które będą objęte Sekurytyzacją będą wierzytelnościami niewymagalnymi. Nie będą to wierzytelności stanowiące tzw. złe długi, a wręcz przeciwnie, na dzień stanowiący tzw. datę graniczną (cut-off date) poprzedzającą przeprowadzenie Sekurytyzacji Wierzytelności (tj. ich zbycie do SPV), nie będą istniały przesłanki do uznania tych Wierzytelności za zagrożone nieściągalnością.

Planowana Sekurytyzacja zostanie przeprowadzona poprzez odpłatny przelew Wierzytelności przez Spółkę do SPV. Transakcja ta nie będzie obejmować wyłącznie zbycia Wierzytelności przez Spółkę do SPV, ale do jej przeprowadzenia konieczne będą także inne kluczowe operacje. Na planowaną Sekurytyzację składać się więc będą m.in. następujące podstawowe elementy transakcyjne:

• Na podstawie umowy sprzedaży Wierzytelności zawartej pomiędzy Spółką i SPV w ramach Sekurytyzacji, Spółka, jako tzw. inicjator Sekurytyzacji, dokona odpłatnego przelewu Wierzytelności na SPV. Przelew Wierzytelności w ramach Sekurytyzacji będzie dokonywany w sposób rewolwingowy. Oznacza to, że, zgodnie z założeniami planowanej Sekurytyzacji, w każdym miesiącu określona transza Wierzytelności będzie sprzedawana przez Spółkę do SPV przy założeniu, że Wierzytelności ujęte w danej transzy będą spełniać wcześniej ustalone warunki kwalifikujące je do Sekurytyzacji (przede wszystkim, przedmiotowe Wierzytelności muszą być wierzytelnościami tzw. performującymi, czyli niestanowiącymi złych długów). Pierwsza transza Wierzytelności zostanie przelana, zgodnie z założeniami, w dniu zawarcia umowy sprzedaży Wierzytelności między Spółką i SPV, a kolejne transze będą przelewane w późniejszych okresach. Strony ustalą okres, w którym w ramach Sekurytyzacji sprzedawane będą Wierzytelności (tzw. okres rewolwingowy).
• W zamian za nabyte Wierzytelności SPV zapłaci Spółce cenę uwzględniającą dyskonto. Cena za Wierzytelności będzie niższa od łącznej kwoty zbywanych Wierzytelności, obejmującej ich część kapitałową oraz odsetkową według stanu na dzień sprzedaży Wierzytelności. Różnica między sumą Wierzytelności obejmujących raty kapitałowe i odsetkowe a ceną sprzedaży stanowić będzie dyskonto uzyskiwane przez SPV na nabyciu Wierzytelności. Wartość ta będzie wynagrodzeniem należnym SPV od Spółki w zamian za przystąpienie do transakcji Sekurytyzacji. Wyżej określony sposób ustalania ceny za Wierzytelności oraz wskazany sposób określania wynagrodzenia (dyskonta) należnego SPV z tytułu udziału w Sekurytyzacji stosowany będzie przy sprzedaży każdej transz^ Wierzytelności w trakcie trwania okresu rewolwingowego.
• Celem nabycia Wierzytelności od Spółki, SPV wyemituje obligacje, których zabezpieczeniem (źródłem spłaty) będą Wierzytelności nabyte od Spółki. SPV może również zgromadzić potrzebne środki finansowe poprzez zaciągnięcie kredytów lub pożyczek.
• Jak wyżej wskazano, uzyskane przez SPV finansowanie zostanie wykorzystane do zapłaty ceny za Wierzytelności, przy czym płatność części ceny zostanie odroczona i zapłacona przez SPV do Spółki sukcesywnie, w miarę nadwyżek finansowych w SPV. W konsekwencji, przeprowadzona Sekurytyzacja stanowić będzie efektywną metodę finansowania Spółki, w której Spółka uzyska potrzebne środki finansowe przed datą wymagalności rat leasingowych, składających się na Wierzytelności będące przedmiotem Sekurytyzacji.
• Z uwagi na fakt, iż przepisy unijne dotyczące transakcji sekurytyzacyjnych wymagają, aby inicjator sekurytyzacji (tu, Spółka) zachował określony procent ryzyka w odniesieniu do spłaty obligacji emitowanych przez podmiot emisyjny (tu, SPV), planowana Sekurytyzacja również przewidywać będzie odpowiednią konstrukcję zapewniającą spełnienie powyższych wymogów. W szczególności, nastąpić to może poprzez zastosowanie rozwiązania, w którym nie wszystkie Wierzytelności spełniające określone kryteria zostaną sprzedane do SPV (tj. część wyselekcjonowanych Wierzytelności, które spełniają wymagane warunki, zostanie pozostawiona w Spółce i nie będzie przedmiotem sprzedaży). Dodatkowo, płatność części ceny za nabycie Wierzytelności zostanie odroczona i będzie dokonywana przez SPV do Spółki sukcesywnie, w miarę nadwyżek finansowych w SPV. Możliwe jest również, iż spełnienie powyższych wymogów zostanie zapewnione poprzez udzielenie tzw. finansowania podporządkowanego przez Spółkę do SPV na podstawie umowy pożyczki lub obligacji wyemitowanych przez SPV. Kwota kapitału z tytułu udzielonego finansowania podporządkowanego oraz kwota zatrzymanej części ceny (jeżeli rozwiązania takie zostaną zastosowane w Sekurytyzacji) utworzą rezerwę pieniężną, która pozostawać będzie w SPV celem zabezpieczenia realizacji zobowiązań SPV, w szczególności w stosunku do obligatariuszy posiadających obligacje wyemitowane przez SPV. Zgodnie z założeniami transakcji, kwota tej rezerwy będzie mogła zostać przekazana Spółce dopiero po całkowitej spłacie obligacji wyemitowanych przez SPV.
• Po zbyciu Wierzytelności do SPV Spółka będzie pełniła funkcję tzw. serwisera w zakresie administrowania przedmiotowymi Wierzytelnościami. Usługi te będą pełnione przez Spółkę w oparciu o umowę o obsługę nabytych Wierzytelności. Na podstawie tej umowy Spółka będzie zobowiązana do świadczenia na rzecz SPV usług administrowania Wierzytelnościami, w tym, w szczególności, monitorowania należności od Leasingobiorców, przyjmowania płatności rat leasingowych, wzywania do zapłaty w przypadku opóźnienia w zapłacie, itp. Ściąganie Wierzytelności, co do zasady, będzie się odbywało w ten sposób, że Spółka będzie uzyskiwała spłaty Wierzytelności od Leasingobiorców. Następnie, Spółka będzie przekazywała kwoty ściągniętych (spłaconych przez Leasingobiorców) Wierzytelności do SPV, jako prawowitego właściciela Wierzytelności, a więc również kwot uzyskanych z ich ściągnięcia. W zamian za świadczone usługi serwisowe Spółka otrzymywać będzie od SPV określone umową wynagrodzenie.
• Podobnie jak w innych transakcjach sekurytyzacyjnych, w planowanej Sekurytyzacji powołany zostanie podmiot zobowiązany do niezwłocznego zidentyfikowania tzw. serwisera zastępczego (back-up servicer) w sytuacji, gdyby Spółka nie mogła pełnić swojej funkcji w tym zakresie (w szczególności, na skutek ewentualnej upadłości lub też gdyby z innych powodów Spółka nie wykonywała obowiązków na podstawie umowy o świadczenie usług administrowania Wierzytelnościami). Celem powołania takiego zastępczego podmiotu jest zapewnienie ciągłości w ściąganiu Wierzytelności od Leasingobiorców i przekazywania tych należności do SPV. Jest to element kluczowy z uwagi na fakt, iż sekurytyzowane Wierzytelności stanowić będą jedyne zabezpieczenie finansowania uzyskanego przez SPV na zakup Wierzytelności. W konsekwencji też, kwoty ściągniętych Wierzytelności muszą zostać przeznaczone na zwrot finansowania zaciągniętego przez SPV.
• Jak wyżej wskazano, kwoty ściągniętych Wierzytelności przekazanych do SPV będą przeznaczane przez SPV na zwrot finansowania zaciągniętego celem zakupu Wierzytelności. Z uzyskanych środków finansowych SPV pokryje ponadto koszty odsetkowe z tytułu zaciągniętego finansowania oraz inne koszty.
• Celem zachęcenia inwestorów do nabycia obligacji emitowanych przez SPV, dla obligacji może zostać uzyskany odpowiedni rating od renomowanych agencji ratingowych. Obligacje mogą być również notowane na irlandzkiej lub innej giełdzie papierów wartościowych, co umożliwi swobodny obrót tymi papierami wartościowymi.
• Przelew Wierzytelności do SPV nie będzie połączony z przeniesieniem na SPV własności przedmiotów leasingu objętych Umowami Leasingu. W konsekwencji, pomimo przeniesienia Wierzytelności na SPV, to Spółka w dalszym ciągu pozostawać będzie stroną Umów Leasingu. Spółka wystawiać też będzie faktury na Leasingobiorców na poszczególne raty leasingowe wchodzące w skład Wierzytelności przelanych na SPV. Dla ochrony SPV przed ewentualnym ryzykiem upadłości Spółki, w ramach opisanej transakcji sekurytyzacyjnej może być ustanowione odpowiednie zabezpieczenie na rzecz SPV przykładowo w formie warunkowego przewłaszczenia przedmiotów leasingu na rzecz SPV lub zastawu rejestrowego. Zabezpieczenie takie nie będzie wpływać na zmianę stron Umowy Leasingu, w których finansującym (leasingodawcą) w dalszym ciągu pozostanie Spółka.
• Biorąc pod uwagę skomplikowanie planowanej transakcji sekurytyzacyjnej oraz bardzo wiele elementów, które będą się na nią składały, oprócz Spółki (jako inicjatora sekurytyzacji serwisera) oraz SPV (jako podmiotu emisyjnego), w transakcję tę będą zaangażowane również inne podmioty, w szczególności podmioty aranżujące transakcję, ewentualne agencje ratingowe przyznające odpowiedni rating obligacjom, zewnętrzne podmioty doradcze tworzące administrujące SPV (która będzie podmiotem niezależnym od Spółki), itd.
• Możliwe jest, iż w przyszłości Spółka i SPV podejmą decyzję o zakończeniu transakcji sekurytyzacyjnej poprzez odkup przez Spółkę części Wierzytelności pozostałych jeszcze do spłacenia. W szczególności, sytuacja taka może wystąpić po spłaceniu całości lub części finansowania zaciągniętego przez SPV na nabycie Wierzytelności. Spółka może również odkupywać, w trybie i według kryteriów, które strony uzgodnią umownie, Wierzytelności z Umów Leasingu, które przestały być realizowane przez Leasingobiorców (tzn. Leasingobiorcy przestali regularnie spłacać raty leasingowe z tych umów) lub też Wierzytelności, które przestaną spełniać inne kryteria określone przez strony w umowie zbycia Wierzytelności. Prawo odkupu będzie realizowane w ścisłym związku z usługą Sekurytyzacji. Zgodnie bowiem z założeniami transakcji Sekurytyzacji, wierzytelnościami sekurytyzowanymi powinny być wyłącznie wierzytelności terminowo spłacane przez Leasingobiorców, ponieważ wierzytelności te stanowić będą zabezpieczenie obligacji emitowanych przez SPV. W rezultacie, zgodnie z praktyką rynkową, w przypadku pojawienia się opóźnień w spłatach poszczególnych Wierzytelności, będą one mogły zostać wyłączone z transakcji, poprzez ich zwrotne przeniesienie do Spółki na mocy określonego w umowie prawa odkupu.
• Opisane przepływy pieniężne SPV zostaną ustalone w taki sposób, by wszelkie nadwyżki finansowe SPV były przekazywane do Spółki.

Jak wynika z powyższego szczegółowego opisu planowanej transakcji Sekurytyzacji, będzie to skomplikowana operacja finansowa zawierająca wiele istotnych elementów, które są nieodzowne dla skutecznego jej przeprowadzenia. Nie będzie to zatem transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż przelew Wierzytelności do SPV.

Wręcz przeciwnie, równie istotnymi elementami w Sekurytyzacji będzie także uzyskanie odpowiedniego finansowania przez SPV poprzez emisję obligacji z możliwym odpowiednim ratingiem dla głównej transzy finansowania (tzw. senioralnego), zagwarantowanie skutecznej obsługi i administrowania sekurytyzowanymi Wierzytelnościami, pozwalające na terminowe ściąganie ich kwot od Leasingobiorców i w konsekwencji realizację zobowiązań finansowych SPV wobec podmiotów finansujących. Celem planowanej Sekurytyzacji nie będzie zbycie przez Spółkę Wierzytelności poprzez ich sprzedaż do SPV celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółkę środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez SPV w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności. Właśnie z tych względów, sekurytyzowane Wierzytelności muszą być wierzytelnościami zdrowymi, nienoszącymi cech nieściągalności lub zagrożenia nieściągalnością. Wierzytelności te muszą pozwolić SPV na emisję w oparciu o nie zdrowych papierów wartościowych w formie obligacji, które zostaną nabyte przez inwestorów.

SPV pragnie wskazać, iż analogiczny wniosek o wydanie interpretacji dotyczącej zasad opodatkowania transakcji podatkiem VAT zostanie złożony do Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu - Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, również przez drugą stronę transakcji, czyli przez Spółkę.

Pismem z dnia 28 lutego 2017 r. Nr 1462-IPPB2.4514.36.2017.1.LS wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez:

• czy umowy przelewu wierzytelności, które zamierza zawierać Wnioskodawca przybiorą postać którejkolwiek z czynności wymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (np. umowy sprzedaży)?

Pismem z dnia 6 marca 2017 r. (data nadania 7 marca 2017 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek w wyznaczonym terminie. W nadesłanym uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, że:

Jak wskazano we Wniosku, na podstawie umowy sprzedaży Wierzytelności zawartej pomiędzy spółką L S.A. (dalej: "Spółka") i Wnioskodawcą w ramach Sekurytyzacji, Spółka dokona odpłatnego przelewu Wierzytelności na Wnioskodawcę. Odpowiadając zatem na pytanie zadane w wezwaniu, Wnioskodawca wyjaśnia, iż umowa przelewu wierzytelności, którą zamierza zawrzeć Wnioskodawca stanowić będzie umowę sprzedaży, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy przelewy Wierzytelności przez Spółkę do SPV w ramach transakcji Sekurytyzacji stanowić będą usługę świadczoną przez SPV na rzecz Spółki podlegającą zwolnieniu z podatku VAT?