Temat interpretacji

Czy w wyniku zawarcia planowanej umowy cash poolingu, a także w wyniku dokonywanych w jej ramach płatności powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych na gruncie art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych?

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201, ze zm.) w związku z art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U., poz. 1948, ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 31 stycznia 2017 r. (data wpływu 2 lutego 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 lutego 2017 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka z o.o. (dalej: Spółka lub Wnioskodawca) jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą w branży motoryzacyjnej, obejmującą m.in. produkcję układów kierowniczych oraz części i akcesoriów dla największych światowych producentów samochodów. Wnioskodawca jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W chwili obecnej Wnioskodawca rozważa przystąpienie do systemu wspólnego zarządzania płynnością finansową w ramach międzynarodowej Grupy, do której należy, poprzez zawarcie umowy z podmiotem powiązanym (dalej: umowa cash poolingu lub umowa).

Umowa cash poolingu jest jednym z narzędzi zarządzania płynnością finansową grup kapitałowych. Jej celem jest optymalizowanie zarządzania finansami poprzez koncentrowanie na jednym rachunku pool leadera środków pochodzących od poszczególnych podmiotów wchodzących w skład grupy będących uczestnikami cash poolingu. Zastosowanie takiego rozwiązania pozwala wszystkim uczestnikom zapewnić optymalne wykorzystanie środków finansowych, czyli maksymalizację przychodów odsetkowych oraz minimalizację obciążeń z tytułu obsługi zadłużenia. Spółka planuje zawrzeć umowę cash poolingu będącą wielostronną umową w zakresie świadczenia usług zarządzania środkami pieniężnymi Grupy oraz płynnością finansową (tzw. cash pooling). Stroną umowy będzie tzw. pool leader oraz inne spółki z grupy (w tym Spółka). Pool leader będzie rezydentem podatkowym w Luksemburgu powiązanym kapitałowo ze Spółką w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Powyższy cash pooling przyjmie formę cash poolingu rzeczywistego, który przewiduje rzeczywiste transfery środków w dwóch kierunkach pomiędzy rachunkiem bankowym Spółki oraz rachunkiem pool leadera. Każda spółka w ramach systemu dokonywać będzie faktycznych przelewów, jednak kwoty przelewów nie są z góry określone, nie są znane na moment zawierania umowy.

Struktura cash poolingu funkcjonować będzie na następujących zasadach:

1. Każdy uczestnik systemu (szereg spółek z Grupy z różnych krajów), w tym Spółka, może dokonywać wpłat wolnych środków na rachunek pool leadera (jest to prawo, a nie obowiązek uczestnika systemu).
2. Pool leader, na wniosek uczestnika (w tym Spółki), dokona przelewu środków ze swojego rachunku na rachunek uczestnika, jeżeli uczestnik potrzebował będzie dodatkowych funduszy (jest to prawo, a nie obowiązek uczestnika systemu). Umowa przewiduje również że może być w przyszłości ustalony limit zadłużenia dla danego uczestnika systemu.
3. Przelewy będą dokonywane w walucie obcej lub w złotówkach.
4. W przypadku zadłużenia w ramach cash poolingu Spółki względem pool leadera wpłaty dokonywane przez Spółkę zaliczane będą w pierwszej kolejności na spłatę zadłużenia i odpowiednio, w przypadku dodatniego salda środków Spółki w ramach cash poolingu wnioski o wypłatę składane przez Spółkę zaliczane będą w pierwszej kolejności na pomniejszenie dodatniego salda.
5. Ponadto, umowa daje również zarówno pool leaderowi jak i uczestnikowi (w tym Spółce) prawo do żądania zwrotu kwoty zadłużenia w ciągu 5 dni od daty otrzymania wezwania.
6. W przypadku przelewu środków na rzecz pool leadera, Spółce będą przysługiwać odsetki od pool leadera, bądź też przypadku przelewu środków od pool leadera do Spółki, Spółka będzie zobowiązana do zapłaty odsetek od środków pozyskanych od pool leadera w ramach systemu cash poolingu.
7. Odsetki będą uiszczane w odpowiedniej walucie, kwartalnie, dziesiątego dnia roboczego miesiąca rozpoczynającego dany kwartał.
8. Wysokość odsetek obliczana będzie jako wysokość stopy bazowej oraz marżę dla danej waluty (odpowiednio pomniejszający stopę bazową w przypadku odsetek należnych Spółce z tytułu wpłaconych środków i powiększający stopę bazową w przypadku odsetek należnych pool leaderowi z tytułu środków otrzymanych przez Spółkę od pool leadera).

Transfery dokonywane w ramach systemu nie będą mieć charakteru samodzielnych transakcji (tj. wszystkie transfery środków będą dokonywane na podstawie opisanej powyżej umowy), i będą dokonywane w celu zarządzania wolnymi środkami w ramach grupy, będą mieć charakter zwrotny i nie będą skutkować, ani trwałym przysporzeniem majątkowym po stronie Spółki, ani trwałym przekazaniem środków finansowych na rzecz innego uczestnika.

Spółka ustala różnice kursowe na podstawie art. 15a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 1888, ze zm.), tj. nie korzysta z możliwości rozliczania różnic kursowych na podstawie przepisów o rachunkowości.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w wyniku zawarcia planowanej umowy cash poolingu, a także w wyniku dokonywanych w jej ramach płatności powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych na gruncie art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych?

Przywołując art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, Wnioskodawca wskazał, że katalog czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych ma charakter numerus clausus, tj. katalogu zamkniętego czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu ww. podatkiem. Ustawodawca celowo wprowadził katalog zamknięty i nie można interpretować go rozszerzająco. Czynności, które nie zostały włączone do powyższego katalogu nie mogą stanowić przedmiotu opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W konsekwencji, Wnioskodawca stwierdził, że umowa cash poolingu nie mieści się w przedstawionym katalogu, ani nie stanowi żadnej z wymienionych w nim umów. Swoją konstrukcją najbardziej przypomina umowę pożyczki, jednak takiej umowy nie może stanowić. Aby zdefiniować umowę pożyczki należy odwołać się do przepisów Kodeksu cywilnego regulujących ten typ umowy, gdyż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera definicji umowy pożyczki. Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Powyższa definicja nie została spełniona w niniejszym stanie faktycznym (winno być: zdarzeniu przyszłym). Pomiędzy pool leaderem a Spółką nie dojdzie do zawarcia umowy pożyczki, gdyż brak jest elementu stanowiącego essentialia negotii umowy pożyczki, czyli brak zobowiązania przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony podmiot. Uczestnik Systemu (w tym Spółka) posiadający wolne środki ma prawo (a nie obowiązek) przenieść je na rzecz pool leadera oraz ma prawo wnioskować o wypłatę środków. Umowa cash poolingu jest umową nienazwaną i nie została uregulowana w Kodeksie cywilnym. Zawierana jest na podstawie art. 3531 Kodeksu cywilnego, który przewiduje swobodę umów. Zgodnie z tą zasadą, strony mogą ukształtować treść umowy, a także wybrać kontrahenta według swego uznania, byleby treść stosunku prawnego lub jego cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, zasadom współżycia społecznego, ani przepisom ustawy o charakterze bezwzględnie wiążącym.

Podsumowując, Wnioskodawca stwierdził, że umowa cash poolingu, jako umowa, która nie została włączona do zamkniętego katalogu z art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, gdyż nie stanowi żadnej umowy wymienionej w tym artykule, w szczególności nie wypełnia znamion umowy pożyczki.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca przywołał interpretacje indywidualne.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy odnośnie podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu. Natomiast w pozostałym zakresie wniosku wydaje się odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 223, ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy stwierdzić, że umowa cash poolingu pozostaje umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459) w księdze trzeciej zobowiązania nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki wymienionej w katalogu określonym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednakże nie jest taką umową, bowiem w myśl art. 720 § 1 ustawy Kodeks cywilny, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych podmiotów należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest co do zasady rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki.

Czynności tego typu nie można wobec tego uznać jako umowy pożyczki.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem umowa cash poolingu, którą Wnioskodawca zamierza zawrzeć oraz świadczone w jej ramach czynności nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych wskazać należy, że rozstrzygnięcia w nich zawarte nie są wiążące dla organu interpretacyjnego. Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, osadzonych w określonym stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w każdej z nich zawarte są wiążące. Niemniej jednak należy podkreślić, że rozstrzygnięcia te są zgodne z linią interpretacyjną reprezentowaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. z 2016 r., poz. 718, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej