Temat interpretacji

skoro opisane we wniosku umowy przelewu wierzytelności z grupy 1, 2 i 3 stanowią transakcję sekurytyzacji wierzytelności, będącą podstawą do świadczenia kompleksowej usługi finansowej (i nie przyjęły oraz nie przyjmą także w przyszłości jak Wnioskodawca stwierdza w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego postaci umowy sprzedaży) to nie mieszczą się w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2018 r., poz. 800, ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 02 października 2018 r. (data wpływu 08 października 2018 r.), uzupełnionym 09 i 15 listopada 2018 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych transakcji przelewu wierzytelności jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 08 października 2018 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych transakcji przelewu wierzytelności.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 31 października 2018 r. znak: 0111-KDIB4.4014.382.2018.1.BB wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 09 listopada (wpływ brakującej opłaty) oraz 15 listopada 2018 r (pozostałe braki formalne).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe:

C. S.A. z siedzibą w W. (Wnioskodawca), wpisana do Rejestru Przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy, zawarła w lutym 2018 roku z niestandaryzowanym sekurytyzacyjnym funduszem inwestycyjnym zamkniętym umowy przelewu wierzytelności, które szczegółowo zostaną opisane poniżej, jak również w latach 2013-2018 szereg umów wskazanych poniżej z bankami oraz podmiotami niebankowymi w przedmiocie przelewu wierzytelności.

Ponadto, Wnioskodawca zamierza w przyszłości zawierać z niestandaryzowanymi sekurytyzacyjnymi funduszami inwestycyjnymi, bankami oraz podmiotami niebankowymi (np. firmami telekomunikacyjnymi) również umowy przelewu wierzytelności, na podstawie których za wskazane w umowie wynagrodzenie banki oraz inne podmioty dokonają na rzecz Wnioskodawcy cesji wierzytelności z tytułu zawieranych w zakresie ich działalności umów.

Wskazane umowy przelewu wierzytelności, które dotychczas zawarł Wnioskodawca, jak również umowy przelewu wierzytelności, które w przyszłości zamierza zawierać Wnioskodawca można podzielić na następujące grupy:

Grupa 1 umów: do pierwszej grupy umów zawartych przez Fundusz należą dwie umowy zawarte z niestandaryzowanymi sekurytyzacyjnymi funduszami inwestycyjnymi zamkniętymi:

I. Umowa z 13 lutego 2018 r., zatytułowana Umowa cesji wierzytelności, na podstawie której Wnioskodawca. (Cesjonariusz) nabył od niestandaryzowanego sekurytyzacyjnego funduszu inwestycyjnego zamkniętego (Cedenta) wierzytelności na łączną kwotę 576.410.082,93 zł. (data wysłania deklaracji PCC: 28 lutego 2018 r.).

Zgodnie z Preambułą ww. umowy strony złożyły następujące oświadczenia, określające cel zawarcia wskazanej umowy cesji wierzytelności:
1. Cedent jest niestandaryzowanym funduszem sekurytyzacyjnym zamkniętym, dokonującym emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności, działającym na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. 2014 r. poz. 157 z późn. zm.);
2. Działalność statutowa Cedenta, działającego w formie niestandaryzowanego sekurytyzacyjnego funduszu inwestycyjnego, wiąże się z przeprowadzaniem programów sekurtyzacyjnych, na które składa się także zawieranie umów zobowiązujących do przelewu wierzytelności lub puli wierzytelności, zgodnie z art. 183 ust. 4 i 5 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi;
3. Cesjonariusz do dnia zawarcia niniejszej Umowy zarządzał wierzytelnościami Cedenta na podstawie umowy z 14 grudnia 2012 roku o zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami (...) (Umowa o Zarządzanie);
4. Strony podjęły wspólnie decyzję o rozwiązaniu Umowy o Zarządzanie z dniem zawarcia niniejszej Umowy, co szczegółowo zostało uregulowane w odrębnym porozumieniu Stron;
5. W związku z decyzją, o której mowa w pkt 2, intencją Stron jest dokonanie odpłatnego przelewu wierzytelności, którymi zarządzał Cesjonariusz, w ramach realizacji statutowej działalności Cedenta.


W § 2 umowy wskazano, co następuje: 1. Cedent oświadcza, że na zasadach i warunkach określonych w Umowie zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, w szczególności art. 509 Kodeksu cywilnego, dokonuje przelewu na Cesjonariusza Wierzytelności za wynagrodzeniem, a Cesjonariusz oświadcza, że przelew Wierzytelności przyjmuje na warunkach określonych w Umowie i zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia. 2. Wraz z Wierzytelnościami na Cesjonariusza przechodzą wszelkie związane z nimi prawa, w tym zwłaszcza roszczenia o odsetki, a także wierzytelności o naprawienie szkody wyrządzonej czynami niedozwolonymi popełnionymi w związku z powstaniem lub realizacją Wierzytelności. 3. Cedent przenosi również na Cesjonariusza, a Cesjonariusz nabywa wraz z każdą Wierzytelnością wszystkie odnoszące się do niej zabezpieczenia, w tym hipoteki, zastawy cywilne i rejestrowe, prawa do przedmiotów przewłaszczonych na zabezpieczenie, prawa z weksla, prawa z umów będących przedmiotem przelewu na zabezpieczenie oraz inne prawa związane z daną Wierzytelnością i jej zabezpieczeniami, w tym w szczególności roszczenia o zaległe odsetki, kary i zwrot kosztów (zwane dalej Zabezpieczeniami).

Strony ustaliły szczegółowo kwotę do uiszczenia z tytułu przelewu wierzytelności, określając ją literalnie jako wynagrodzenie. Zgodnie z § 4 Umowy wynagrodzenie z tytułu przelewu Wierzytelności, stanowi kwotę w wysokości 23.700.000,00 zł (...).
Wnioskodawca podkreślił, że do dnia zawarcia umowy cesji wierzytelności Cesjonariusz na podstawie Umowy o zarządzanie z 8 sierpnia 2011 roku prowadził zarządzanie wierzytelnościami będącymi przedmiotem umowy cesji wierzytelności jako podmiot posiadający zezwolenie na za zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszy sekurytyzacvjnych na podstawie decyzji Komisji Nadzoru Finansowego z 24 marca 2011 roku.

II. Umowa z 22 lutego 2018 r zatytułowana Umowa cesji wierzytelności, na podstawie której Wnioskodawca nabył od niestandaryzowanego sekurytyzacyjnego funduszu inwestycyjnego zamkniętego wierzytelności na łączną kwotę 70.050.631,18 zł (data wysłania deklaracji PCC: 28 lutego 2018 r.).

Zgodnie z Preambułą ww. umowy strony złożyły następujące oświadczenia, określające cel zawarcia wskazanej umowy cesji wierzytelności:

1. Cedent jest niestandaryzowanym funduszem sekurytyzacyjnym zamkniętym, dokonującym emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności działającym na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi;
2. Działalność statutowa Cedenta, działającego w formie niestandaryzowanego sekurytyzacyjnego funduszu inwestycyjnego, wiąże się z przeprowadzaniem programów sekurtyzacyjnych, na które składa się także zawieranie umów zobowiązujących do przelewu wierzytelności lub puli wierzytelności, zgodnie z art. 183 ust. 4 i 5 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi;
3. Cesjonariusz do dnia zawarcia niniejszej Umowy zarządzał wierzytelnościami Cedenta na podstawie umowy z 14 grudnia 2012 roku o zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami (...) (Umowa o Zarządzanie);
4. Strony podjęły wspólnie decyzję o rozwiązaniu Umowy o Zarządzanie z dniem zawarcia niniejszej Umowy, co szczegółowo zostało uregulowane w odrębnym porozumieniu Stron;
5. W związku z decyzją, o której mowa w pkt 2, intencją Stron jest dokonanie odpłatnego przelewu wierzytelności, którymi zarządzał Cesjonariusz, w ramach realizacji statutowej działalności Cedenta, którymi zarządzał Cesjonariusz.

W § 2 umowy wskazano, co następuje: 1. Cedent oświadcza, że na zasadach i warunkach określonych w Umowie zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, w szczególności art. 509 Kodeksu cywilnego, dokonuje przelewu na Cesjonariusza Wierzytelności za wynagrodzeniem, a Cesjonariusz oświadcza, że przelew Wierzytelności przyjmuje na warunkach określonych w Umowie i zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia. 2. Wraz z Wierzytelnościami na Cesjonariusza przechodzą wszelkie związane z nimi prawa, w tym zwłaszcza roszczenia o odsetki, a także wierzytelności o naprawienie szkody wyrządzonej czynami niedozwolonymi popełnionymi w związku z powstaniem lub realizacją Wierzytelności. 3. Cedent przenosi również na Cesjonariusza, a Cesjonariusz nabywa wraz z każdą Wierzytelnością wszystkie odnoszące się do niej zabezpieczenia, w tym hipoteki, zastawy cywilne i rejestrowe, prawa do przedmiotów przewłaszczonych na zabezpieczenie, prawa z weksla, prawa z umów będących przedmiotem przelewu na zabezpieczenie oraz inne prawa związane z daną Wierzytelnością i jej zabezpieczeniami, w tym w szczególności roszczenia o zaległe odsetki, kary i zwrot kosztów (zwane dalej Zabezpieczeniami).

Strony ustaliły szczegółowo kwotę do uiszczenia z tytułu przelewu wierzytelności, określając ją literalnie jako wynagrodzenie. Zgodnie z § 4 Umowy wynagrodzenie z tytułu przelewu Wierzytelności, stanowi kwotę w wysokości 2 300 000,00 zł (...).

Nadto wskazać należy, że do dnia zawarcia umowy cesji wierzytelności Cesjonariusz na podstawie Umowy o zarządzanie z 8 sierpnia 2011 roku prowadził zarządzanie wierzytelnościami będącymi przedmiotem umowy cesji wierzytelności jako podmiot posiadający zezwolenie na za zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszy sekurvtvzacvinvch na podstawie decyzji Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 24 marca 2011 roku.

Grupa 2 umów: Do drugiej grupy umów należą następujące umowy zawarte przez Wnioskodawcę z bankami i podmiotami niebankowymi: umowa z 18 stycznia 2013 roku (wartość wynagrodzenia: 40.000,00 złotych, data wysłania deklaracji PCC: 29 stycznia 2013 r.); umowa cesji wierzytelności z 20 marca 2013 r. (wartość wynagrodzenia: 85.000,00 zł) zawarta z bankiem (data wysłania deklaracji PCC: 26 marca 2013 r.); umowa cesji wierzytelności z 20 marca 2013 roku (wartość wynagrodzenia: 38.000,00 zł, data wysłania deklaracji PCC: 26 marca 2013); umowa cesji wierzytelności z 29 marca 2013 roku (wartość wynagrodzenia: 214.700,00 zł, data wysłania deklaracji PCC: 03 kwiecień 2013 r.); umowa z 24 kwietnia 2013 r. (wartość wynagrodzenia: 79.000,00 zł, data wysłania deklaracji PCC: 07 maja 2013 r.); umowa cesji wierzytelności z 13 czerwca 2013 r. (wartość wynagrodzenia: 138.600,00 zł, data wysłania deklaracji PCC: 21 czerwca 2013 r.); umowa cesji wierzytelności z 28 czerwca 2013 roku (wynagrodzenie: 1.100,00 złotych, data wysłania deklaracji PCC: 03 lipca 2013 r.); umowa cesji wierzytelności z 8 lipca 2013 roku (wartość wynagrodzenia: 9.940,94 zł, data wysłania deklaracji PCC:11 lipca 2013 r.); umowa cesji wierzytelności z 2 sierpnia 2013 roku (wartość wynagrodzenia: 93.370,00 zł, data wysłania deklaracji PCC: 13 sierpnia 2013 r.); umowa cesji wierzytelności z 09 sierpnia 2013 roku (wartość wynagrodzenia: 208.000,00 złotych, data wysłania deklaracji PCC: 13 sierpnia 2013 r.); umowa cesji wierzytelności z 21 sierpnia 2013 roku (wartość wynagrodzenia 75.000,00 złotych, data wysłania deklaracji PCC: 27 sierpnia 2013 r.); umowa cesji wierzytelności z 4 września 2013 roku (wartość wynagrodzenia: 260.000,00 złotych, data wysłania deklaracji PCC: 13 września 2013 r.); umowa cesji wierzytelności z 21 listopada 2013 roku (wartość wynagrodzenia: 180.000,00 złotych, data wysłania deklaracji PCC: 29 listopada 2013 r.); umowa cesji wierzytelności z 18 grudnia 2013 roku (wynagrodzenie: 3.700,00 złotych, data wysłania deklaracji PCC: 06 stycznia 2014 r.); umowa cesji wierzytelności z 19 czerwca 2017 roku (wynagrodzenie: 500.000, 00 zł, data wysłania deklaracji PCC: 29 czerwca 2017 r.); umowa cesji wierzytelności z 24 sierpnia 2017 roku (wartość wynagrodzenia 705.000,00 zł, data wysłania deklaracji PCC: 06 września 2017 r.).

Wskazane powyżej umowy zatytułowane zostały umowami cesji wierzytelności, strony oznaczone jako nabywca oraz zbywca. W większości przypadków, umowy zostały zawarte z bankami z uwzględnieniem postanowień ustawy Prawo bankowe. Umowy zawierają postanowienia dotyczące cesji wierzytelności, płatności Stron, zobowiązania zbywcy. Zgodnie ze wskazanymi umowami, w ich treści wskazano przedmiot umowy jako świadczenie, zgodnie z którym zbywca sprzedaje Nabywcy, a Nabywca kupuje od Zbywcy Wierzytelności na warunkach określonych w umowie. Wynagrodzenie określone zostało jako cena.

Grupa 3 umów: do trzeciej grupy umów należą umowy zawierane przez Wnioskodawcę w przyszłości, na podstawie których Wnioskodawca nabywać będzie portfele wierzytelności w postaci umów o przelew wierzytelności. W umowie bezpośrednio wskazane zostanie, że przedmiotem umowy jest przelew w rozumieniu art. 509 i następne Kodeksu cywilnego przez zbywcę na rzecz nabywcy wierzytelności pieniężnych. Zbywca na podstawie ww. wskazanych umów przeniesie wierzytelności na nabywcę w całości w zamian za zapłatę wynagrodzenia. Z chwilą zawarcia umowy wraz z wierzytelnościami na nabywcę przejdą również wszelkie związane z nimi prawa związane z wierzytelnościami jak również wszelkie zabezpieczenia w tym hipoteki, zastawy rejestrowe, przewłaszczenia, weksle, w szczególności roszczenia o zaległe odsetki, koszty i naliczone kary.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca doprecyzował stan faktyczny/zdarzenie przyszłe, podając, że umowy przelewu wierzytelności z grupy 1,2,3, które zawarł/zamierza zawierać Wnioskodawca nie przybrały/nie przybiorą postaci umowy sprzedaży. Nabycie wierzytelności zostało dokonane oraz będzie dokonane przez Wnioskodawcę na podstawie kauzy, którą stanowi transakcja sekurytyzacji wierzytelności, będącej podstawą do świadczenia kompleksowej usługi finansowej. Umowy przelewu wierzytelności z grupy 1,2,3 które zawarł/zamierza zawierać Wnioskodawca zostały/zostaną zawarte na podstawie ustawy Prawo bankowe lub ustawy o funduszach inwestycyjnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy umowy z grupy 1 powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, umowy cesji wierzytelności nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, gdyż mają charakter umów przelewu wierzytelności, które nie zostały wskazane w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych ustanowionym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przywołując art. 1 ust. 1 pkt 1 Wnioskodawca wskazał, że artykuł ten wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. O kwalifikacji prawnej określonej czynności prawnej dla celów opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy, pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym. Ponadto, szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu, nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Zgodnie ze stanem faktycznym przedstawionym w przedmiotowym wniosku Wnioskodawca zawarł z bankami/podmiotami telekomunikacyjnymi/innymi spółkami prawa handlowego umowę cesji wierzytelności, której podstawą jest transakcja sekurytyzacji wierzytelności.

Zgodnie z art. 509 § 1 ustawy Kodeks cywilny, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew wierzytelności stanowi instytucję prawną, której celem jest zmiana osoby wierzyciela, z zachowaniem niezmienionego przedmiotu zobowiązania. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. W związku z tym, że uznaje się, iż cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego, przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Innymi słowy, wskazany art. 510 § 2 Kodeksu cywilnego statuuje zasadę kauzalności materialnej umowy przelewu wierzytelności. Zasada ta oznacza, iż uzasadnieniem i prawną przyczyną dokonania przelewu wierzytelności jest wykonanie istniejącego między stronami zobowiązania. Jest to tzw. causa solvendi. W konsekwencji omawianej regulacji, ważność umowy przelewu wierzytelności zależy od istnienia takiego właśnie zobowiązania pomiędzy stronami do dokonania przeniesienia wierzytelności.

Zgodnie z opisem stanu faktycznego przedstawionym we wniosku, odpłatne zbycie wierzytelności przez banki, podmioty telekomunikacyjne, inne spółki prawa handlowego na Wnioskodawcę zostało dokonane oraz będzie dokonane przez Wnioskodawcę na podstawie kauzy, którą stanowi transakcja sekurytyzacji wierzytelności, będącej podstawą do świadczenia kompleksowej usługi finansowej.

Definicja legalna sekurytyzacji została określona w dyrektywie 2006/48. Zgodnie z definicją sekurytyzacja oznacza transakcję, program lub strukturę, w wyniku której ryzyko związane z ekspozycją lub pulą ekspozycji ulega podziałowi na transze o następujących cechach: płatność w ramach transakcji lub programu zależy od dochodów z tytułu ekspozycji lub puli ekspozycji; oraz hierarchia transz określa rozkład strat w trakcie transakcji lub programu. Definicja ta została implementowana również do uchwały Komisji Nadzoru Finansowego Nr 76/2010, w załączniku Nr 18 dotyczącym obliczania kwot ekspozycji ważonych ryzykiem w przypadku sekurytyzacji aktywów.

Przedmiotowym zobowiązaniem do dokonania przelewu wierzytelności na Wnioskodawcę w przypadku wszystkich umów z grupy 1-3, a tym samym podstawą oraz kauzą transakcji, była oraz będzie transakcja sekurytyzacji wierzytelności. Zobowiązanie do odpłatnego zbycia Wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy będzie wynikało z przedmiotowej transakcji sekurytyzacji wierzytelności. Jak wskazano we wniosku o interpretację, w opinii Wnioskodawcy, przeniesienie wierzytelności na podstawie transakcji sekurytyzacji nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych zawartym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Katalog ten zawiera wyczerpującą listę czynności podlegających tej daninie (zasada numerus clausus), a lista ta nie wymienia umowy/transakcji sekurytyzacji wierzytelności.

Odnośnie istoty instytucji sekurytyzacji i umowy sekurytyzacyjnej wskazać należy, że ma ona cztery cele: (i) transfer ryzyka, (ii) pozyskanie źródła finansowania dla swojej działalności, (iii) uwolnienie kapitału regulacyjnego lub ekonomicznego (wewnętrznego), (iv) poprawę wskaźników zwrotu z aktywów oraz zwrotu z kapitału poprzez przeniesienie poza bilans niespłaconych wierzytelności. W zależności od rodzaju struktury sekurytyzacyjnej, jaką bank wykorzysta, uzyskany zostanie określony efekt ekonomiczny. Wskazać należy, że sekurytyzacji można poddać każdą wierzytelność, również przyszłą, charakteryzującą się przepływami pieniężnymi o określonych terminach zapadalności.

Ponadto, bank lub inny podmiot dokonujący sekurytyzacji wierzytelności będący stroną umowy w zależności od stosowanej metody obliczania wymogu kapitałowego, może przypisywać ekspozycjom wagi ryzyka niższe lub "zerowe, niż gdyby proces sekurytyzacji nie został zainicjowany, z uwagi na fakt przeniesienia ryzyka związanego z sekurytyzowaną pulą (lub zaprzestać obliczania wymogu kapitałowego na sekurytyzytowane aktywa, w razie spełnienia warunków, o których mowa w § 32 i 33 załącznika Nr 18 do uchwały Komisji Nadzoru Finansowego Nr 76/2010. Zważywszy, iż każdy rodzaj sekurytyzacji zawiera w sobie element transferu ryzyka, w przypadku sekurytyzacji bank/inny podmiot uzyskuje ulgę w kapitale regulacyjnym lub ekonomicznym (wewnętrznym) (wyjątek od tej zasady określa § 18a Załącznika 18 do uchwały 76/2010 Komisji Nadzoru Finansowego, nakazujący zachowanie tzw. bieżącego interesu ekonomicznego netto).

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 23 listopada 1998 r. o sygn. I SA/Ka 389/97: wskazał, że niekontrowersyjnym zagadnieniem w tej sprawie jest także to, iż zawarty w art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opłacie skarbowej ma charakter zamknięty. Użyty w treści tego przepisu wyraz następujące wyraźnie bowiem wskazuje na to, iż opłacie skarbowej podlegają tylko te czynności cywilnoprawne, które zostały w nim wymienione. Nie było natomiast zamiarem ustawodawcy objęcie opłatą skarbową innych czynności, nawet jeśli wywołują podobne skutki ekonomiczne /por. uchwała składu siedmiu sędziów NSA z dnia 9 września 1996 r., FPS 1/96". W efekcie nie byłoby uprawnione dowodzenie, że czynność prawna niewymieniona w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych mogłaby podlegać opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie ze stanowiskiem Wnioskodawcy, sekurytyzacja wierzytelności stanowi kompleksową usługę, w której zawarcie umowy przelewu wierzytelności jest jednym z elementów oraz wszystkie elementy powinny być traktowane łącznie na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Z punktu widzenia ekonomicznego sekurytyzacja jest usługą finansową mającą na celu pozyskanie przez inicjatora sekurytyzacji finansowania poprzez przelew na określony podmiot wierzytelności lub przeniesienie na niego pożytków z wierzytelności za określoną cenę.

Wnioskodawca przytoczył stanowisko nauki prawa, w szczególności Zbigniewa Ofiarskiego zawarte w Komentarzu do art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, stwierdzając, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie mogą podlegać poszczególne czynności składające się na jedną usługę, która jako kompleksowa (świadczenie złożone), podlega podatkowi od towarów i usług lub jest z niego zwolniona przedmiotowo bądź podmiotowo. Zestawiając np. obrót wierzytelnościami z factoringiem lub forfaitigiem można stwierdzić, że skoro czynności tej samej kategorii (usługi finansowe) są wyłączone spod u.p.c.c., na tej samej zasadzie obrót wierzytelnościami (zawierający te same elementy co factoring i zbliżony do forfaitingu) nie może podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych. (...) Omawianemu podatkowi nie podlegają umowy nienazwane np. franchising, forfaiting, factoring, sponsoring.

Tożsame stanowisko wyraził też Naczelny Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 30 listopada 2001 r. o sygn. I SA/Łd 251/00, wskazując, że: umowy nienazwane, a także czynności nie wymienione w ustawie o opłacie skarbowej nie podlegają tej opłacie. Wbrew tym zasadom uzasadnienie zaskarżonej decyzji formułuje błędny pogląd o tym, że występowanie w stosunkach zobowiązujących elementów umów nazwanych w niniejszej sprawie elementów umów sprzedaży przesądza o istnieniu obowiązku pobrania opłaty skarbowej. Powyższe sformułowanie jest sprzeczne z podstawową zasadą obowiązującą w prawie administracyjnym o zakazie stosowania analogii w przypadkach nakładających na obywateli określone obowiązki. Jest to sprzeczne poza tym z podstawowymi zasadami wykładni i stosowania prawa. W każdej bowiem umowie nienazwanej mogą występować elementy istniejące w umowie nazwanej, np. sprzedaży w postaci przeniesienia na nabywcę określonego prawa.

Przywołane orzecznictwo sądów administracyjnych prowadzi do wniosku, że czynności lub umowy, które wywołują skutki podobne jak umowy wymienione w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie muszą być jednak z tymi umowami tożsame. W efekcie, czynności i umowy te, jeśli nie są wymienione w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazał, że żadna z czynności wchodzących w skład transakcji sekurytyzacji nie ma charakteru czynności opodatkowanej podatkiem od czynności cywilnoprawnej, wymienionej w art. 1 ust. 1 pkt 1 omawianej ustawy. Charakteru takiego nie mają w szczególności przelew wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji wierzytelności. Wszelkie czynności dokonywane w ramach transakcji sekurytyzacji wierzytelności stanowią ich elementy składowe, które nie mogą być kwalifikowane jako samodzielne czynności cywilnoprawne. Wnioskodawca wskazuje, że czynność rozporządzająca przelewu wierzytelności przedstawiona we wniosku nie nastąpiła oraz nie nastąpi na podstawie żadnej z umów wymienionych w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (w tym umowy sprzedaży).

Przywołane przepisy wyraźnie wskazują, iż umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności może przybrać formę nie tylko umowy sprzedaży, zamiany lub darowizny. Przeniesienia wierzytelności dokonać można także w innej formie, w szczególności na podstawie transakcji sekurytyzacji.

Podsumowując powyższe rozważania Wnioskodawca stwierdził, iż okoliczność, że na podstawie transakcji sekurytyzacji dochodzi do przelewu wierzytelności nie przemawia za objęciem tej umowy opodatkowaniem podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynność rozporządzająca przelewu wierzytelności nie jest bowiem w takim wypadku dokonywana w związku z żadną z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (w tym umową sprzedaży), lecz w ramach sekurytyzacji wierzytelności.

Z uwagi na powyższe, transakcję sekurytyzacyjną należy traktować jako jedną całość, bez odrębnej klasyfikacji prawnej i podatkowej poszczególnych elementów wchodzących w jej skład. Mając to na względnie, należy stwierdzić, iż sekurytyzacja, jako kompleksowa usługa finansowa, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy umowy określone w ramach grup 1-3 nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca przywołał szereg interpretacji indywidualnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stano faktycznego/zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1150) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r., poz. 1025, ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Natomiast art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności.

Zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Jeżeli więc umowa cesji przyjęłaby postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych to spowoduje obowiązek zapłaty tego podatku.

Zatem, mając na uwadze dotychczas przytoczone przepisy (w tym dopuszczalne formy jakie może przyjąć czynność cesji wierzytelności) stwierdzić należy, że cesja wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile przyjmie postać którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zawarł w lutym 2018 roku z niestandaryzowanym sekurytyzacyjnym funduszem inwestycyjnym zamkniętym umowy przelewu wierzytelności, jak również w latach 2013-2018 szereg umów z bankami oraz podmiotami niebankowymi w przedmiocie przelewu wierzytelności. Ponadto, Wnioskodawca zamierza w przyszłości zawierać z niestandaryzowanymi sekurytyzacyjnymi funduszami inwestycyjnymi, bankami oraz podmiotami niebankowymi (np. firmami telekomunikacyjnymi) również umowy przelewu wierzytelności, na podstawie których za wskazane w umowie wynagrodzenie banki oraz inne podmioty dokonają na rzecz Wnioskodawcy cesji wierzytelności z tytułu zawieranych w zakresie ich działalności umów.

Wskazane umowy przelewu wierzytelności, które dotychczas zawarł Wnioskodawca, jak również umowy przelewu wierzytelności, które w przyszłości zamierza zawierać Wnioskodawca można podzielić na 3 grupy: Grupa 1 to umowy zawarte przez Fundusz z niestandaryzowanymi sekurytyzacyjnymi funduszami inwestycyjnymi zamkniętymi; Grupa 2 umów to umowy zawarte przez Wnioskodawcę z bankami i podmiotami niebankowymi; Grupa 3 umów to umowy zawierane przez Wnioskodawcę w przyszłości, na podstawie których Wnioskodawca nabywać będzie portfele wierzytelności w postaci umów o przelew wierzytelności.

Umowy przelewu wierzytelności z grupy 1,2,3, które zawarł/zamierza zawierać Wnioskodawca nie przybrały/nie przybiorą postaci umowy sprzedaży. Nabycie wierzytelności zostało dokonane oraz będzie dokonane przez Wnioskodawcę na podstawie kauzy, którą stanowi transakcja sekurytyzacji wierzytelności, będącej podstawą do świadczenia kompleksowej usługi finansowej. Umowy przelewu wierzytelności z grupy 1,2,3 które zawarł/zamierza zawierać Wnioskodawca zostały/zostaną zawarte na podstawie ustawy Prawo bankowe lub ustawy o funduszach inwestycyjnych.

W nawiązaniu do przytoczonych przepisów oraz opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, należy stwierdzić, że skoro opisane we wniosku umowy przelewu wierzytelności z grupy 1, 2 i 3 stanowią transakcję sekurytyzacji wierzytelności, będącą podstawą do świadczenia kompleksowej usługi finansowej (i nie przyjęły oraz nie przyjmą także w przyszłości jak Wnioskodawca stwierdza w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego postaci umowy sprzedaży) to nie mieszczą się w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym umowy z grupy 1,2 i 3 nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym /w dacie wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Końcowo należy podkreślić, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem. Wydając niniejszą interpretację Organ oparł się jedynie na opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku i jego uzupełnieniu.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. z 2018 r., poz. 1302, ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej