Temat interpretacji

Skutki podatkowe sprzedaży wierzytelności.

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Zainteresowanych przedstawione we wniosku wspólnym z 15 listopada 2018 r. (data wpływu 16 listopada 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży wierzytelności jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 listopada 2018 r. wpłynął do Organu ww. wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży wierzytelności.

We wniosku złożonym przez:

Zainteresowanego będącego stroną postępowania:

• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,

Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania:

• Bank,

przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Zainteresowany, będący stroną niniejszego postępowania (dalej: Spółka, Wnioskodawca I) jest czynnym podatnikiem podatku VAT w związku z wykonywaną na terytorium Polski działalnością gospodarczą. W ramach tej działalności Spółka świadczy na rzecz swoich klientów (dalej: korzystający) usługi leasingu operacyjnego i finansowego, podlegające opodatkowaniu VAT. Spółka finansuje realizację umów leasingowych za pomocą zawieranych przez Spółkę jako kredytobiorcę umów kredytu, m.in. z Bankiem, drugim zainteresowanym w sprawie, niebędącym stroną niniejszego postępowania (dalej: Bank lub Wnioskodawca II).

Spółka planuje skorzystać z alternatywnych form finansowania zawieranych przez nią umów leasingu poprzez zawieranie z Bankiem umów sprzedaży wierzytelności leasingowych bez regresu (dalej: Umowa). Sprzedaży podlegałyby przyszłe, bezwarunkowe, niewymagalne, bezsporne oraz nieobciążone prawem osób trzecich wierzytelności netto, tj. wierzytelności z tytułu należnych od korzystających rat leasingowych netto i ceny potencjalnego wykupu przedmiotu umowy leasingu, (tj. bez opłat manipulacyjnych, opłaty wstępnej oraz podatku VAT należnego na rzecz Spółki).

Zgodnie z założeniami:

1. korzystający będą informowani o dokonanej cesji wierzytelności. Wierzytelności będą nabywane bez regresu, co oznacza, iż to Bank przejmie od Spółki i będzie ponosić ryzyko niewypłacalności korzystającego. W efekcie brak spłaty wierzytelności leasingowych przez korzystających, będących klientami Spółki, co do zasady, będzie obciążać Bank. Oznacza to jednocześnie, że Bank przejmie działania windykacyjne niezbędne w celu uzyskania spłaty wierzytelności leasingowej;
2. korzystający będą dokonywali płatności rat leasingowych (oraz innych opłat związanych z umowami leasingu) na rachunek Banku. Spółka będzie jednak odpowiedzialna za naliczanie rat leasingowych i wystawianie faktur dokumentujących raty leasingowe.

Jednocześnie, postanowienia Umowy wskazywać będą kwotę wynagrodzenia należnego Bankowi z tytułu nabycia wierzytelności i uwolnienia Spółki od obowiązku samodzielnego jej ściągania bądź sposób jego ustalania. W tym zakresie, Spółka oraz Bank przewidują dwa warianty rozliczeń:

wariant I wykup wierzytelności leasingowych przez Bank po cenie zdyskontowanej. Różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności (tj. sumą rat w części kapitałowej i odsetkowej oraz ceny wykupu przedmiotu leasingu) a ceną nabycia wierzytelności (mniejszą od wartości nominalnej) stanowić będzie kwotę wynagrodzenia należnego Bankowi (tzw. dyskonto) (dalej: Wariant I);

wariant II wykup wierzytelności leasingowych przez Bank nastąpi po cenie nominalnej (tj. obejmującej wszystkie przyszłe raty w części kapitałowej i odsetkowej oraz potencjalną cenę wykupu przedmiotu umowy leasingu). Dla Banku ustalone zostanie odrębne wynagrodzenie w postaci prowizji przygotowawczej (stanowiącej określony procent wartości wierzytelności) oraz miesięcznego wynagrodzenia naliczonego od sumy pozostającej do spłaty kwoty wierzytelności leasingowych (dalej: Wariant II).

W efekcie dokonanej cesji wierzytelności leasingowych na rzecz Banku, Spółka uzyskuje konkretne świadczenie w postaci zdjęcia z niej: (i) ryzyka niewypłacalności korzystającego, (ii) konieczności prowadzenia postępowania windykacyjnego (gdyż z uwagi na zbycie wierzytelności to Bank w praktyce będzie windykował własną już wierzytelność), (iii) opóźnień związanych z egzekwowaniem wierzytelności leasingowych.

Bank planuje świadczyć ww. usługi na rzecz Spółki w sposób ciągły (nie zaś sporadycznie). Usługi Banku będą stanowić stały element prowadzonej przez Bank działalności gospodarczej. Z tytułu świadczonych przez siebie usług Bank będzie wystawiać Spółce faktury.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy cesja wierzytelności leasingowych, dokonana przez Spółkę na rzecz Banku w obu zaprezentowanych powyżej Wariantach I i II, będzie wyłączona z zakresu opodatkowania PCC? (pytanie oznaczone we wniosku Nr 3)

Zdaniem Zainteresowanych, sprzedaż wierzytelności jest czynnością cywilnoprawną podlegającą, co do zasady, opodatkowaniu PCC na gruncie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC). Niemniej jednak, zgodnie z art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o PCC, podatkowi temu nie podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze stanowisko Spółki i Banku wyrażone w uzasadnieniu do stanowiska w zakresie pytania nr 1, czynność polegająca na cesji wierzytelności przez Spółkę w celu uwolnienia jej przez Bank od konieczności samodzielnego egzekwowania długu, stanowić będzie po stronie Banku świadczenie usług opodatkowane podatkiem VAT zarówno w Wariancie I jak i Wariancie II.

Konsekwentnie, skoro transakcja nabycia wierzytelności (zarówno w Wariancie I jak i Wariancie II) zostanie objęta zakresem podatku VAT, wywołując po stronie Banku obowiązek podatkowy w tym podatku, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym znajdzie zastosowanie wyłączenie z PCC określone w art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o PCC.

Zdaniem Zainteresowanych, stanowisko takie jest szeroko prezentowane przez organy podatkowe, w tym przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 6 czerwca 2013 r. (sygn. IPPB2/436-178/13-2/MZ) co prawda w przedmiotowej interpretacji organ odniósł się do wyłączenia określonego w art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o PCC, niemniej jednak potwierdził, iż objęcie usług świadczonych przez nabywcę wierzytelności opodatkowaniem podatkiem VAT (w tym zwolnieniem od tego podatku), skutkuje wyłączeniem takiej cesji z zakresu opodatkowania PCC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Zainteresowanych w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie wskazać należy, że przedmiotem niniejszej interpretacja jest wyłącznie ocena stanowiska Zainteresowanych dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie interpretacja indywidualna z 18 grudnia 2018 r. Znak: 0112- KDIL1-3.4012.702.2018.2.KS.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1150) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy podatkowi temu podlegają m.in. umowy sprzedaży rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

W myśl natomiast art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, którą określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy.

Jak wynika z przywołanych przepisów umowa sprzedaży podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

1. w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
2. jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
   
   
   

Z treści art. 2 pkt 4 ww. ustawy wynika, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tego podatku zwolniona (z zastrzeżeniami określonymi w lit. b) tego przepisu). Przy czym podkreślić należy, że zgodnie z brzmieniem treści lit. a) cytowanego przepisu, wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega tylko taki zakres czynności, w jakim ma miejsce opodatkowanie podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2016 r., poz. 710, z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Zainteresowany będący stroną niniejszego postępowania (dalej: Spółka) świadczy na rzecz swoich klientów (dalej: korzystających) usługi leasingu operacyjnego i finansowego. Spółka finansuje realizację umów leasingowych za pomocą zawieranych przez Spółkę jako kredytobiorcę umów kredytu, m.in. z Bankiem, drugim zainteresowanym w sprawie, niebędącym stroną niniejszego postępowania (dalej: Bank).

Spółka planuje zawierać z Bankiem umowy sprzedaży wierzytelności leasingowych bez regresu. Wykup wierzytelności przez Bank nastąpi po cenie zdyskontowanej (Wariant I) lub po cenie nominalnej (Wariant II). W efekcie dokonanej cesji wierzytelności leasingowych na rzecz Banku, Spółka uzyskuje konkretne świadczenie w postaci zdjęcia z niej ryzyka niewypłacalności korzystającego, konieczności prowadzenia postępowania windykacyjnego (gdyż z uwagi na zbycie wierzytelności to Bank w praktyce będzie windykował własną już wierzytelność) oraz opóźnień związanych z egzekwowaniem wierzytelności leasingowych.

W związku z powyższym należy podkreślić, że jakkolwiek zapytanie Zainteresowanych w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych dotyczy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych sprzedaży wierzytelności, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa transakcja (zawieranie umów sprzedaży wierzytelności) podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia ww. umowy podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W interpretacji indywidualnej z dnia 18 grudnia 2018 r. Znak: 0112-KDIL1-3.4012.702.2018.2.KS w zakresie podatku od towarów i usług Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że sprzedaż wierzytelności będzie stanowiła odpłatne świadczenie usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a tym samym będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy. () w przedstawionym zdarzeniu przyszłym czynności wykonywane przez Bank, polegające na uwolnieniu Spółki od ciężaru dochodzenia spłaty wierzytelności, stanowić będą usługę w rozumieniu ustawy, podlegającą opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej (23%) w obu zaprezentowanych powyżej Wariantach I i II.

Jak zatem wynika z powyższych ustaleń, transakcja sprzedaży wierzytelności będzie podlegała obligatoryjnemu opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, co oznacza, że na mocy art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych transakcja sprzedaży (cesji) wierzytelności zarówno w wariancie I jak i II będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego, stanowisko Zainteresowanych należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Zainteresowanych i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Zainteresowanych w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Zainteresowanemu będącemu stroną postepowania (art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej