Sprzedaż wierzytelności.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 sierpnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży wierzytelności. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – wpływ 27 października 2022 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

R. (dalej jako: R. lub Wnioskodawca) należy do grupy R., która jest dostawcą usług pośrednictwa kredytowego z siedzibą w USA. R. wchodzi na rynek Unii Europejskiej i zamierza nawiązać współpracę z partnerem bankowym, który może wesprzeć R. w oferowaniu klientom europejskim, w tym polskim, (dalej jako: Klienci) produktu kredytowego, który z ekonomicznego punktu widzenia pozwala Klientom otrzymywać część wynagrodzenia za pracę przed dniem wypłaty (dalej jako: Produkt). R. jest rezydentem podatkowym na Litwie. R. nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce i nie jest zarejestrowany dla celów podatku od towarów i usług w Polsce. R., zgodnie z prawem litewskim, będzie uprawniony do świadczenia usług pośrednictwa kredytowego i na podstawie zasady swobody świadczenia usług w innych państwach Unii Europejskiej będzie uprawniony do świadczenia takich usług na terytorium Polski.

A., spółka kapitałowa z siedzibą w Belgii, pod adresem (…), zarejestrowana w (…) (dalej jako: Bank), jest instytucją kredytową należycie upoważnioną i nadzorowaną przez (…). Może oferować swoje usługi, w tym kredyty konsumenckie, w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w tym w Polsce, w oparciu o swobodę przedsiębiorczości oraz w oparciu o swobodę świadczenia usług w innych państwach Unii Europejskiej. Bank jest rezydentem podatkowym w Belgii. Bank prowadzi działalność w Polsce poprzez zarejestrowany w Polsce oddział, tj. A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. o numerze identyfikacji podatkowej (…), który jest wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (…). Bank jest zarejestrowany dla celów polskiego podatku od towarów i usług jako czynny podatnik podatku od towarów i usług pod numerem (…).

Bank jest licencjonowaną instytucją kredytową oferującą swoim klientom szeroko rozumiane usługi bankowe świadczone głównie na rzecz osób indywidualnych (konsumentów), jak i dla podmiotów gospodarczych, m.in. w ramach świadczenia usług określanych jako banking-as-a-service, tj. usług polegających na świadczeniu przez Bank usług bankowych w taki sposób, że usługi te są świadczone przez Bank na zlecenie innego podmiotu. Taki podmiot, korzystając z usługi banking-as-a-service, będąc w posiadaniu odpowiednich rozwiązań informatycznych, np. aplikacji mobilnej, ma możliwość połączenia takiej aplikacji z systemami informatycznymi Banku i w ten sposób umożliwienia klientom korzystania z usług bankowych świadczonych przez Bank. W ramach usługi banking-as-a-service, Bank świadczy więc klientom określone usługi bankowe, ale podmiotem umożliwiającym świadczenie takich usług klientom jest kontrahent Banku, który pozyskuje klientów oraz za pomocą posiadanej przez siebie technologii informatycznej, np. aplikacji mobilnej, umożliwia klientom korzystanie z usług bankowych świadczonych przez Bank na ustalonych wspólnie z Bankiem zasadach.

Celem R. i Banku jest wprowadzenie Produktu w Polsce (a następnie potencjalnie w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej) w połączeniu z rachunkiem bieżącym, na który Klienci będą mogli otrzymywać pełne wynagrodzenie i/lub wszelkie inne płatności oraz z którego Klienci będą mogli dokonywać płatności i przelewów.

W celu wdrożenia Produktu w Polsce, Bank, działając poprzez swój polski oddział i na podstawie polskiego numeru NIP, za pośrednictwem R. (jak opisano poniżej), będzie oferował Klientom w Polsce detaliczny rachunek bieżący, kartę debetową oraz limit kredytowy uzależniony od wysokości wynagrodzenia danego Klienta (dalej jako: Usługi Bankowe), opisane szczegółowo poniżej. Usługi Bankowe (w szczególności linia kredytowa) będą oferowane zgodnie z polityką kredytową Banku oraz innymi wymogami zgodnymi z obowiązującymi w Polsce przepisami (dalej jako: Program). Klienci będą konsumentami w rozumieniu przepisów prawa polskiego.

Linia kredytowa będzie efektywnie finansowana przez podmiot z grupy R., który każdego dnia roboczego będzie nabywał wierzytelności Banku wynikające z udzielonych kredytów w rachunku bieżącym. W tym celu R. utworzy odrębną spółkę z siedzibą w Luksemburgu (dalej jako: Spółka). Spółka będzie nabywać codziennie wszystkie wierzytelności wynikające z dokonanych w danym dniu wypłat z limitu kredytowego, który został przyznany Klientom przez Bank (dalej jako: Wierzytelności). Zgodnie z planem, nazwa Spółki będzie brzmiała L. (…), a adres Spółki będzie następujący: (…). Spółka będzie rezydentem podatkowym w Luksemburgu. Spółka nie będzie miała stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce i nie będzie zarejestrowana dla celów polskiego podatku od towarów i usług.

Spółka będzie się kwalifikować jako spółka sekurytyzacyjna (societe de titrisation) w rozumieniu luksemburskiej ustawy z dnia 22 marca 2004 r. dotyczącej sekurytyzacji, z późniejszymi zmianami (dalej jako: Ustawa o Sekurytyzacji z 2004 r.). Przedmiotem działalności Spółki będzie działanie w charakterze spółki sekurytyzacyjnej regulowanej Ustawą o Sekurytyzacji z 2004 r. i na jej podstawie. Zgodnie z tą ustawą, Spółka będzie mogła, między innymi, zawierać transakcje, w ramach których będzie nabywać lub przejmować ryzyko związane z wszelkiego rodzaju należnościami, roszczeniami, innymi aktywami, zobowiązaniami lub pasywami osób trzecich lub nieodłącznie związane z całością lub częścią działalności prowadzonej przez osoby trzecie. Nabycie lub przejęcie przez Spółkę takich ryzyk będzie finansowane poprzez emisję instrumentów finansowych i/lub zaciągnięcie innego rodzaju finansowania, w tym w formie pożyczki.

Przedmiotowy wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczy skutków w zakresie podatku od towarów i usług oraz podatku od czynności cywilnoprawnych związanych z przeniesieniem (w drodze sprzedaży) Wierzytelności na Spółkę przez Bank działający poprzez swój oddział w Polsce i posługujący się polskim numerem NIP Banku. Wniosek o wydanie interpretacji jest składany przez Wnioskodawcę, jako podmiot planujący utworzenie Spółki dla celów transakcji opisanych we wniosku.

Pomimo że, wniosek dotyczy skutków w zakresie podatku od towarów i usług i podatku od czynności cywilnoprawnych związanych ze sprzedażą Wierzytelności przez Bank na rzecz Spółki, należy zauważyć, że przeniesienie Wierzytelności będzie jedynie częścią bardziej złożonej współpracy pomiędzy R., Bankiem i Spółką rozumianej jako szereg transakcji finansowych, których celem będzie świadczenie przez Bank Usług Bankowych na rzecz Klientów we współpracy z R.

Następujące główne elementy będą składały się na kompleksową współpracę pomiędzy R., Bankiem i Spółką:

- Zgodnie z Umową o Współpracy zawartą pomiędzy Bankiem a R., Bank będzie świadczył na rzecz Klientów Usługi Bankowe, które będą obejmowały: (i) detaliczny rachunek bieżący (rachunek płatniczy) z PL (...) wspierający płatności lokalne w Polsce oraz płatności ogólnounijne (w szczególności (…)), który będzie dostępny i zarządzany za pośrednictwem aplikacji i umożliwi Klientom wykonywanie krajowych i międzynarodowych transakcji płatniczych (dalej jako: Rachunek Płatniczy), (ii) fizyczną i wirtualną (umożliwiającą korzystanie z (…) i (…)) kartę debetową w walucie rachunku dla Klientów, która będzie mogła być używana z aplikacją; karta debetowa będzie połączona z Rachunkiem Płatniczym, który będzie służył jako źródło środków dla karty debetowej (dalej jako: Karta Debetowa); będzie również istniało "pośrednie" połączenie Karty Debetowej z Linią Kredytową (zdefiniowaną poniżej) w taki sposób, że Klient będzie mógł wypłacać środki do wysokości przyznanej Linii Kredytowej, (iii) linia kredytowa w rachunku bieżącym dla Klientów, która umożliwi Klientom zaciąganie kredytów (dalej jako: Linia Kredytowa). Linia Kredytowa będzie połączona z Rachunkiem Płatniczym i będzie umożliwiała dokonywanie płatności metodami dostępnymi dla Rachunku Płatniczego. Maksymalna kwota Linii Kredytowej zostanie ustalona przez Bank przy udziale R.

- Usługi Bankowe będą świadczone przez Bank za wynagrodzeniem płatnym przez Klientów na rzecz Banku, zgodnie z ustaleniami zawartymi w odpowiednich umowach (np. w umowie kredytowej zawartej pomiędzy Bankiem a Klientem o udzielenie Linii Kredytowej). Ponadto, R. zapłaci Bankowi uzgodnione wynagrodzenie za pełnienie przez Bank funkcji związanych ze świadczeniem Usług Bankowych na rzecz Klientów.

- Zgodnie z Umową o Współpracy, R. będzie świadczył na rzecz Banku określone usługi pośrednictwa mające na celu pozyskanie Klientów na Usługi Bankowe świadczone przez Bank. Usługi pośrednictwa świadczone przez R. będą obejmowały (i) pozyskiwanie Klientów (spełniających określone kryteria kwalifikowalności uzgodnione przez strony) zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz zgodnie z politykami i procedurami, które zostaną uzgodnione pomiędzy R. a Bankiem, (ii) inicjowanie procesu przyznawania Linii Kredytowej przez Bank, (iii) rozpowszechnianie informacji o Programie oraz dostarczanie niezbędnych informacji regulacyjnych i oświadczeń dla Klientów, (iv) dostarczanie Klientom informacji o aktualnej ofercie Banku w zakresie produktów i usług bankowych dystrybuowanych przez R., (v) dostarczanie wymaganych prawem informacji w procesie rejestracji i wdrożenia Klienta oraz przyznawania Linii Kredytowej. W zamian za świadczone usługi pośrednictwa Bank zapłaci R. uzgodnione wynagrodzenie.

- Jak wspomniano powyżej, rolą Spółki będzie nabywanie wszystkich Wierzytelności wynikających z codziennych wypłat z limitu kredytowego, który został przyznany Klientom przez Bank w ramach Linii Kredytowej. Nabywanie Wierzytelności przez Spółkę utworzoną przez R. jest przewidziane w Umowie o Współpracy. Szczegółowe warunki sprzedaży Wierzytelności zostaną uregulowane w Umowie Przelewu Wierzytelności zawartej pomiędzy Bankiem a Spółką. Sprzedaż Wierzytelności będzie dokonywana za cenę należną Bankowi od Spółki, która będzie równa wartości nominalnej udzielonego przez Bank kredytu w ramach Linii Kredytowej. Umowa pomiędzy Bankiem a Spółką nie będzie zawierała żadnych postanowień zmieniających cenę za Wierzytelności w zależności od tego, czy Wierzytelności zostaną spłacone przez Klienta w terminie, czy też nie. Umowa Przelewu Wierzytelności nie będzie przewidywać żadnych innych usług, które miałyby być świadczone przez Spółkę na rzecz Banku, takich jak na przykład zobowiązanie Spółki do windykacji należności na rzecz Banku lub monitorowania płatności należnych Bankowi, itp.

- Wierzytelności będą sprzedawane Spółce na koniec każdego dnia. Wierzytelności będą niewymagalne. Spłata kredytów zaciągniętych przez Klienta będzie następowała w momencie, gdy Klient otrzyma wynagrodzenie od swojego pracodawcy lub dokona zasilenia konta z innego źródła. W związku z tym omawiane rozwiązanie pozwoli Klientowi na uzyskanie wypracowanego wynagrodzenia jeszcze przed otrzymaniem pensji od pracodawcy. Z drugiej strony, z punktu widzenia Banku, codzienna sprzedaż Wierzytelności Spółce pozwoli Bankowi na natychmiastowe uzyskanie środków pożyczonych Klientom, zanim Wierzytelności staną się wymagalne i płatne przez Klientów.

- Wierzytelności sprzedawane Spółce nie będą stanowiły nieściągalnych należności i w momencie sprzedaży nie będzie podstaw do zakwalifikowania ich jako potencjalnie nieściągalnych. Wynika to z faktu, że Wierzytelności będą wynikać z kredytów udzielonych Klientom spełniającym określone kryteria kwalifikowalności (w szczególności dotyczące ich sytuacji finansowej i wypłacalności). Wierzytelności będą codziennie sprzedawane Spółce i będą spłacane przez Klienta w krótkim okresie czasu, gdy otrzyma on wynagrodzenie od pracodawcy.

- Bank zapłaci Spółce prowizję z tytułu transakcji sprzedaży Wierzytelności, jako wynagrodzenie dla Spółki za udział w całej transakcji, która będzie obejmowała nabycie Wierzytelności.

- Zgodnie z Umową o Współpracy oraz Umową Przeniesienia Wierzytelności, Spółka ustanowi na rzecz Banku zabezpieczenie pieniężne w celu zabezpieczenia Banku przed ryzykiem kredytowym związanym z udzielaniem kredytów Klientom. Zgodnie z założeniami, wysokość zabezpieczenia pieniężnego będzie obliczana z uwzględnieniem, w szczególności, przewidywanych dziennych wypłat przez Klientów. Zabezpieczenie zostanie zdeponowane na rachunku Banku i będzie traktowane jako kaucja bankowa zgodnie z art. 102 Prawa bankowego. Bank będzie miał prawo wykorzystać zabezpieczenie do pokrycia ceny nabycia Wierzytelności, jeżeli w dniu rozliczenia ceny za Wierzytelności na rachunku Spółki w Banku nie będzie wystarczających środków, a Spółka nie uzupełni tych środków w uzgodnionym terminie do poziomu wymaganego do pokrycia ceny nabycia. Biorąc pod uwagę powyższe, z ekonomicznego punktu widzenia Bank nie będzie efektywnie ponosił ryzyka kredytowego w odniesieniu do kredytów udzielanych Klientom, ponieważ Bank będzie zabezpieczony przed takim ryzykiem zabezpieczeniem ustanowionym przez Spółkę oraz natychmiastowym przeniesieniem Wierzytelności na bazie dziennej z ceną płatną przez Spółkę w krótkim czasie.

- W celu nabycia Wierzytelności od Banku, Spółka uzyska niezbędne finansowanie od R., od innych spółek należących do grupy R. lub ze źródeł zewnętrznych.

- Spłaty Wierzytelności przez Klienta będą dokonywane na rachunek Klienta otwarty w Banku. W związku z tym Bank będzie zobowiązany do przyjmowania wpłat dokonywanych przez Klientów oraz do przekazywania pobranych kwot dotyczących Wierzytelności na rachunek Spółki. Za te funkcje wykonywane przez Bank, Spółka zapłaci Bankowi uzgodnione wynagrodzenie.

- Wierzytelności sprzedane Spółce mogą zostać odkupione przez Bank jedynie w nadzwyczajnych okolicznościach związanych z oszustwem, tj. kradzieżą tożsamości, oszukańczym przekazem pieniężnym lub oszukańczą transakcją kartą debetową, w wyniku których Linia Kredytowa zostanie wykorzystana przez osobę inną niż Klient spełniający kryteria kwalifikowalności. W takim przypadku, jeżeli będzie to konieczne dla jakiegokolwiek postępowania związanego z oszustwem, w szczególności w celu odzyskania strat finansowych poniesionych przez Bank, Spółka przeniesie zwrotnie na Bank tytuł prawny do danej Wierzytelności przeniesionej na Spółkę.

Jak wynika z powyższego szczegółowego opisu planowanych transakcji, stanowić one będą kompleksowe porozumienie biznesowe i finansowe realizowane pomiędzy R., Bankiem i Spółką, zawierające wiele istotnych elementów, z których każdy jest niezbędny do pomyślnego wdrożenia Produktu z korzyścią dla Klientów i wszystkich stron. Nie będzie to zatem transakcja polegająca jedynie na sprzedaży i przeniesieniu Wierzytelności na Spółkę. Równie ważne dla całej transakcji będzie to, że Wierzytelności powstałe w Banku będą wynikać ze świadczonych przez Bank Usług Bankowych.

Celem pozyskania Klientów na Usługi Bankowe R. będzie świadczył na rzecz Banku usługi pośrednictwa. Kluczowe dla całościowej transakcji będzie także zabezpieczenie (traktowane jako depozyt bankowy w rozumieniu art. 102 Prawa bankowego) przekazane z góry przez Spółkę na rzecz Banku w celu zabezpieczenia Banku przed ryzykiem kredytowym, jak również uzyskanie przez Spółkę finansowania pozwalającego na pokrycie ceny nabycia Wierzytelności. Kolejnym istotnym elementem całego porozumienia będą funkcje pełnione przez Bank w zakresie przyjmowania wpłat od Klientów z tytułu sprzedanych Spółce Wierzytelności i przekazywania tych wpłat na rachunek Spółki.

Należy podkreślić, że Program i Produkt, który będzie realizowany przez strony, nie ma na celu osiągnięcia korzyści podatkowych. Jak już szczegółowo wyjaśniono powyżej, celem stron jest wprowadzenie na polski rynek nowego produktu dla Klientów, opartego na współpracy kilku podmiotów (R., Bank i Spółka), który umożliwia Klientowi uzyskanie dostępu do środków finansowych przed faktycznym otrzymaniem wynagrodzenia przez Klienta.

Jak już wyjaśniono powyżej, Wnioskodawca składa ten wniosek jako podmiot, który planuje założenie Spółki na potrzeby opisanych transakcji. Wniosek ma na celu potwierdzenie konsekwencji w zakresie podatku od towarów i usług i podatku od czynności cywilnoprawnych wynikających ze sprzedaży Wierzytelności przez Bank na rzecz Spółki.

W uzupełnieniu wniosku wyjaśnili Państwo, że wszystkie prawa majątkowe, czyli wierzytelności z kredytów, przysługujące Bankowi, które będą przedmiotem sprzedaży na rzecz Spółki, która zostanie założona w Luksemburgu, powstaną i będą wykonywane na dzień sprzedaży na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto, umowy sprzedaży o przeniesienie wierzytelności będą zawierane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Sprzedaż wierzytelności, o której mowa we wniosku – jeśli nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, to nie będzie również podlegać opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej w innym państwie członkowskim.

Wnioskodawca wskazuje, iż pytanie nr 1 i 2 zawarte we wniosku o interpretację dotyczy potwierdzenia, czy przeniesienie (sprzedaż) Wierzytelności przez Bank do Spółki, która zostanie założona w Luksemburgu, będzie dokonane w ramach usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Banku, w odniesieniu do której podatnikiem dla celów polskiego podatku od towarów i usług będzie Bank, przez co Spółka nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowej transakcji dla celów polskiego podatku od towarów i usług. Zgodnie ze stanowiskiem własnym przedstawionym we wniosku, sprzedaż Wierzytelności będzie dokonana w ramach usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Banku. Ponieważ miejscem świadczenia tej usługi będzie Polska, Bank (jako usługobiorca) będzie miał obowiązek rozpoznania usługi dla celów polskiego podatku od towarów i usług, a w konsekwencji Spółka nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowej transakcji dla celów polskiego podatku od towarów i usług.

Pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych

Czy przeniesienie (sprzedaż) Wierzytelności przez Bank na rzecz Spółki w ramach opisanej we wniosku usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Banku będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Państwa, przeniesienie (sprzedaż) Wierzytelności dokonywane przez Bank na rzecz Spółki w ramach opisanej we wniosku usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Banku nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Powyższy wniosek wynika z faktu, że przeniesienie Wierzytelności będzie się odbywać w ramach świadczenia przez Spółkę na rzecz Banku usług, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce.

Przedmiot opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych został określony w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie należy zauważyć, że przepis ten zawiera kompletną listę czynności, które mogą podlegać opodatkowaniu tym podatkiem (tzw. zasada numerus clausus). W konsekwencji, podatek ten ma zastosowanie wyłącznie do umów i czynności, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, natomiast czynności, które nie są bezpośrednio wymienione w tym przepisie, nie podlegają temu podatkowi.

Z drugiej strony, art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi, że nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany w zakresie, w jakim podlegają one opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, lub jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności (z pewnymi wyłączeniami, które nie mają zastosowania w tym przypadku).

Z powyższych względów należy wskazać, że choć pytanie dotyczy opodatkowania wyżej wskazanych czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to kluczowe znaczenie ma ustalenie, czy czynności te będą podlegały przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż ocena ta ma decydujące znaczenie dla ustalenia, czy będą miały do tych transakcji zastosowanie przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jak wskazano w analizie dotyczącej pytania nr 1 w zakresie podatku od towarów i usług, stoją Państwo na stanowisku, że sprzedaż przez Bank na rzecz Spółki Wierzytelności w ramach transakcji przedstawionej w opisie zdarzenia przyszłego będzie stanowiła usługę w rozumieniu art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług.

W konsekwencji, sprzedaż Wierzytelności przez Bank na rzecz Spółki nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z postanowieniami art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Powyżej przywołaliśmy tylko tę część stanowiska, która dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 111 ze zm.):

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu określonym w art. 1 ustawy o  podatku od czynności cywilnoprawnych podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, o ile spełniają przesłanki zawarte m.in. w art. 1 ust. 4 ww. ustawy, zgodnie z którym:

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.  – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

Przelew wierzytelności jest konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela, podczas gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Podkreślić należy, że umowa cesji jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie, w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego. 

Z kolei, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewiedziano jednak sytuacje,  w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona  z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 lit. a) i b) ww. ustawy:

Zaznaczyć jednak należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tytułu tej czynności z tego podatku zwolniona (z zastrzeżeniami określonymi w lit. b) tego przepisu).

W świetle art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika m.in., że  R. (Wnioskodawca) jest rezydentem podatkowym na Litwie. R. nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce i nie jest zarejestrowany dla celów podatku od towarów i usług w Polsce. R., zgodnie z prawem litewskim, będzie uprawniony do świadczenia usług pośrednictwa kredytowego i na podstawie zasady swobody świadczenia usług w innych państwach Unii Europejskiej będzie uprawniony do świadczenia takich usług na terytorium Polski.

A. (jako: Bank), jest rezydentem podatkowym w Belgii. Bank prowadzi działalność w Polsce poprzez zarejestrowany w Polsce oddział, tj. A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. Bank jest zarejestrowany dla celów polskiego podatku od towarów i usług jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Bank jest licencjonowaną instytucją kredytową oferującą swoim klientom szeroko rozumiane usługi bankowe świadczone głównie na rzecz osób indywidualnych (konsumentów), jak i dla podmiotów gospodarczych.

Celem R. i Banku jest wprowadzenie Produktu w Polsce (a następnie potencjalnie w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej) w połączeniu z rachunkiem bieżącym, na który Klienci będą mogli otrzymywać pełne wynagrodzenie i/lub wszelkie inne płatności oraz z którego Klienci będą mogli dokonywać płatności i przelewów.

W celu wdrożenia Produktu w Polsce, Bank, działając poprzez swój polski oddział, za pośrednictwem R., będzie oferował Klientom w Polsce detaliczny rachunek bieżący, kartę debetową oraz limit kredytowy uzależniony od wysokości wynagrodzenia danego Klienta. Usługi Bankowe będą oferowane zgodnie z polityką kredytową Banku oraz innymi wymogami zgodnymi z obowiązującymi w Polsce przepisami. Klienci będą konsumentami w rozumieniu przepisów prawa polskiego.

Linia kredytowa będzie efektywnie finansowana przez podmiot z grupy R., który każdego dnia roboczego będzie nabywał wierzytelności Banku wynikające z udzielonych kredytów w rachunku bieżącym. W tym celu R. utworzy odrębną spółkę z siedzibą w Luksemburgu (dalej jako: Spółka). Spółka będzie nabywać codziennie wszystkie wierzytelności wynikające z dokonanych w danym dniu wypłat z limitu kredytowego, który został przyznany Klientom przez Bank (dalej jako: Wierzytelności). Spółka będzie rezydentem podatkowym w Luksemburgu. Spółka nie będzie miała stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce i nie będzie zarejestrowana dla celów polskiego podatku od towarów i usług.

Spółka będzie się kwalifikować jako spółka sekurytyzacyjna (societe de titrisation) w rozumieniu luksemburskiej ustawy dotyczącej sekurytyzacji. Zgodnie z tą ustawą, Spółka będzie mogła, między innymi, zawierać transakcje, w ramach których będzie nabywać lub przejmować ryzyko związane z wszelkiego rodzaju należnościami, roszczeniami, innymi aktywami, zobowiązaniami lub pasywami osób trzecich lub nieodłącznie związane z całością lub częścią działalności prowadzonej przez osoby trzecie. Nabycie lub przejęcie przez Spółkę takich ryzyk będzie finansowane poprzez emisję instrumentów finansowych i/lub zaciągnięcie innego rodzaju finansowania, w tym w formie pożyczki.

Przeniesienie Wierzytelności będzie jedynie częścią bardziej złożonej współpracy pomiędzy R., Bankiem i Spółką rozumianej jako szereg transakcji finansowych, których celem będzie świadczenie przez Bank Usług Bankowych na rzecz Klientów we współpracy z R.

Jak wynika ze szczegółowego opisanych (w zdarzeniu przyszłym) planowanych transakcji, stanowić one będą kompleksowe porozumienie biznesowe i finansowe realizowane pomiędzy R., Bankiem i Spółką, zawierające wiele istotnych elementów, z których każdy jest niezbędny do pomyślnego wdrożenia Produktu z korzyścią dla Klientów i wszystkich stron. Nie będzie to zatem transakcja polegająca jedynie na sprzedaży i przeniesieniu Wierzytelności na Spółkę. Równie ważne dla całej transakcji będzie to, że Wierzytelności powstałe w Banku będą wynikać ze świadczonych przez Bank Usług Bankowych.

Wszystkie prawa majątkowe, czyli wierzytelności z kredytów, przysługujące Bankowi, które będą przedmiotem sprzedaży na rzecz Spółki, która zostanie założona w Luksemburgu (w przybliżeniu 2023 r.), powstaną i będą wykonywane na dzień sprzedaży na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Umowy sprzedaży o przeniesienie wierzytelności będą zawierane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Sprzedaż wierzytelności, o której mowa we wniosku – jeśli nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, to nie będzie również podlegać opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej w innym państwie członkowskim.

Wyjaśnić w tym miejscu należy, że opisane we wniosku nabycie wierzytelności nastąpi na podstawie umowy sprzedaży, czyli przybierze postać umowy, która wymieniona jest w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, co przesądza o opodatkowaniu tym podatkiem.

W związku z tym należy podkreślić, że jakkolwiek Państwa zapytanie dotyczy opodatkowania przeniesienia (sprzedaży) wierzytelności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy planowana transakcja – dokonana pomiędzy wskazanymi we wniosku Stronami – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia tej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowanie ww. czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W interpretacji indywidualnej znak: 0111-KDIB3-1.4012.599.2022.3.ICZ, wydanej dla Państwa w zakresie podatku od towarów i usług, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził m.in., że :

- w przedmiotowej sprawie czynności wykonywane przez Nabywcę (utworzoną w przyszłości Spółkę w Luksemburgu) na podstawie Umowy Współpracy oraz Umowy Przeniesienia Wierzytelności będą stanowić usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 tej ustawy,

- skoro usługodawca, tj. utworzona w przyszłości Spółka w Luksemburgu dokona czynności na podstawie Umowy o Współpracy oraz Umowy Przeniesienia Wierzytelności na rzecz podmiotu polskiego tj. na rzecz Banku Oddział Polski, to czynności wykonywane na podstawie ww. Umów będą podlegać opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy tj. Banku Oddział Polski, czyli zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług będą podlegać opodatkowaniu na terytorium Polski,

- zatem Bank Oddział Polski nabywając usługę od kontrahenta posiadającego siedzibę działalności gospodarczej w Luksemburgu, stanie się podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia się w kraju (w Polsce) podatkiem od towarów i usług z tytułu importu usług w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług.Spółka nie będzie zobowiązana do rozpoznania opisanej transakcji dla celów podatku od towarów i usług w Polsce.

Z treści wniosku wynika, że wszystkie prawa majątkowe, czyli wierzytelności z kredytów, przysługujące Bankowi, które będą przedmiotem sprzedaży na rzecz nowo utworzonej Spółki, powstaną i będą wykonywane na dzień sprzedaży na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Umowy sprzedaży dotyczące przeniesienia wierzytelności również będą zawierane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zatem miejscem świadczenia tej usługi będzie Polska, gdzie Bank (jako usługobiorca) będzie miał obowiązek rozpoznania usługi dla celów polskiego podatku od towarów i usług, a Spółka utworzona w Luksemburgu nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowej transakcji dla celów polskiego podatku od towarów i usług.

Tym samym skoro przeniesienie (sprzedaż) wierzytelności przez Bank na rzecz nowo utworzonej Spółki w ramach opisanej we wniosku usługi świadczonej przez tą Spółkę na rzecz Banku – będzie podlegała uregulowaniom ustawy o podatku od towarów i usług – co wynika z ww. interpretacji – to czynności sprzedaży wierzytelności będą wyłączone z opodatkowania na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ta interpretacja stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie – interpretacja znak: 0111-KDIB3-1. 4012.599.2022.3.ICZ.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy   z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja jest zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej  (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA),

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), za pośrednictwem systemu teleinformatycznego e-Urząd Skarbowy na stronie: https://www.podatki.gov.pl/e-urzad-skarbowy/ (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA) będąc użytkownikiem/wyznaczając użytkownika konta w e-Urzędzie Skarbowym,

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.