Temat interpretacji

Czy wypłacone odszkodowanie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem z tytułu nabycia spadku?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 28 grudnia 2009 r. (data wpływu 12 stycznia 2010 r.), uzupełnionym w dniu 4 marca 2010 r. oraz pismem z dnia 6 kwietnia 2010 r. (data wpływu 12 kwietnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej Ordynacji podatkowej w zakresie przedawnienia zobowiązania podatkowego jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 stycznia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej Ordynacji podatkowej w zakresie przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, w związku z czym pismem z dnia 29 marca 2010 r., znak ILPB2/415-79/10-3/ES wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia tego wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Wezwanie wysłano w dniu 29 marca 2010 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 31 marca 2010 r.), natomiast w dniu 12 kwietnia 2010 r. (data nadania 7 kwietnia 2010 r.) do tut. Organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie, w której Zainteresowana uzupełniła przedmiotowy wniosek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Dnia x 1919 r. zmarł dziadek Wnioskodawczyni, który był właścicielem nieruchomości.

Na podstawie atestu spadkowego z dnia x 1920 r. sąd powiatowy ustalił, że spadek po ww. przejęli: żona zmarłego () w 1/4 części oraz dzieci: ., , .., , . i , każde z nich po 1/8 części.

Zainteresowana wyjaśniła, iż w sierpniu 1958 r. Skarb Państwa, reprezentowany przez Prezydium Rady Narodowej złożył do sądu powiatowego wniosek o stwierdzenie nabycia przez Skarb Państwa własności ww. nieruchomości jako opuszczonej, na podstawie art. 34 Dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o nieruchomościach opuszczonych i poniemieckich. Kurator ustanowiony przez Skarb Państwa - Prezydium Powiatowej Rady Narodowej dla dziadka Wnioskodawczyni (dawno już nieżyjącego) stwierdził, że wyjechał on w głąb Niemiec.

Dnia x 1958 r. Skarb Państwa został wpisany do księgi wieczystej, jako jedyny właściciel tej nieruchomości.

Oczywistym stało się, że dla następców prawnych realna szansa odzyskania nieruchomości pojawiła się dopiero po zmianie ustrojowej, czyli po 1989 r.

Dnia x 1992 r. Wojewoda.. wydał decyzję stwierdzającą, że gmina nabyła nieodpłatnie przedmiotową nieruchomość. Po przeprowadzonym w dniu x 1997 r. przetargu, gmina sprzedała ww. nieruchomość. Wcześniej tj. w dniu x 1997 r. (córka dawno zmarłego dziadka Wnioskodawczyni) złożyła do sądu wojewódzkiego wniosek o zabezpieczenie powództwa o zwrot nieruchomości.

Dnia x 2005 r. zapadła decyzja Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, w której stwierdzono, że decyzja komunalizacyjna z dnia x 1992 r. została wydana z naruszeniem prawa.

Ponadto Zainteresowana wyjaśniła, iż w niniejszym stanie faktycznym szkoda wystąpiła w ostatecznej postaci, gdy zakończyło się postępowanie administracyjne wydaniem decyzji z dnia x 2005 r. przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Jej treść wykluczyła możliwość ubiegania się powodów o zwrot nieruchomości, bowiem minister zdecydował, że nastąpiły nieodwracalne skutki prawne i uznał decyzję komunalizacyjną za wydaną z naruszeniem prawa a nie za nieważną.

Wobec takiego zakończenia postępowania administracyjnego dnia x 2005 r. następcyprawni złożyli wniosek o wypłatę odszkodowania.

Decyzją z dnia x 2006 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji odmówił wypłaty odszkodowania uznając, że wnioskodawcy nie ponieśli szkody na skutek wydania decyzji, lecz na skutek wydania przez sąd powiatowy wyroku z dnia x 1958 r.

Zainteresowana wskazała również, iż na skutek zgonów następców prawnych Jej dziadka i Jego bezpośrednich spadkobierców zmieniły się osoby współwłaścicieli.

Dnia x 2009 r. zapadł wyrok, w którym wydział cywilny sądu okręgowego zasądził odszkodowanie od Skarbu Państwa - Wojewody na rzecz żyjących spadkobierców, którzy nabyli prawo do odszkodowania na podstawie postanowień sądów.

Ponadto Zainteresowana poinformowała, iż:

• po śmierci - x 1958 r. sąd powiatowy wydał postanowienie w dniu x 1960 r., spadkobiercy: , , .. (syn .. i .) zmarł x 1966 r.,
• sąd powiatowy wydał postanowienie w dniu x 1974 r. spadkobierca: .. syn ., (córka . i ) zmarła x 1993 r.,
• sąd rejonowy wydał postanowienie w dniu x 1995 r., spadkobiercy : . - siostrzeniec, . siostrzenica, .., .., .. (córka . I ) zmarła x 1998 r.,
• sąd rejonowy wydał postanowienie w dniu x 1998 r., spadkobiercy: .. - syn ., .. córka .. (Wnioskodawczyni), , .., . (córka . i ) zmarła x 1988 r.
• sąd rejonowy wydał postanowienie w dniu x 1997 r., Spadkobiercy: . - syn .., .. syn , x zmarł x 1997 r.
• sąd rejonowy wydał postanowienie w dniu x 1998 r., Spadkobiercy: .. żona .., syn.

Z kolei w treści uzupełnienia z dnia x 2010 r. Zainteresowana jednoznacznie wskazała, iż odszkodowanie zostało zasądzone na następców prawnych Jej dziadka, w tym Wnioskodawczyni. Podstawą prawną zasądzenia na rzecz powodów jest art. 160 Kpa.

Wnioskodawczyni dodała, że odszkodowanie zasądzono bezpośrednio na rzecz wnioskodawców, ustalonych na podstawie postanowień sądu, zgodnie z udziałami i jest ono zadośćuczynieniem za utracony majątek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wypłacone odszkodowanie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem z tytułu nabycia spadku...

Zdaniem Wnioskodawczyni, kwota wypłaconego odszkodowania nie będzie podlegała opodatkowaniu, ponieważ upłynęło ponad 5 lat od wydania postanowień stwierdzających nabycie praw do spadku po osobach nieżyjących.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej podatkiem, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Natomiast ust. 2 ww. przepisu stanowi, że podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Mając na uwadze powyższe oraz informacje dotyczące odszkodowania zawarte w uzupełnieniu do wezwania z dnia 29 marca 2010 r. nr ILPB2/415-79/10-2/ES, stwierdzić należy, iż otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie nie podlega ustawie o podatku od spadków i darowizn.

Z kolei w świetle art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r., Nr 51 poz. 307), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednakże zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia stycznia 2009 r., wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Ponadto art. 21 ust. 1 pkt 3b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r.) stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wskazać przy tym należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Nadto w literaturze przedmiotu i judykaturze akcentuje się, iż aby wypłacone świadczenie uznać za odszkodowanie konieczne jest wystąpienie:

1. szkody, która jest albo źródłem zobowiązania przy tzw. odpowiedzialności ex delicto (art. 415 Kodeksu cywilnego), albo stanowi następstwo niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przy odpowiedzialności ex contractu (art. 471 k.c.),
2. szkoda musi być spowodowana przez jakiś fakt (działanie lub inne zdarzenie), z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy,
3. między szkodą a faktem, który ją spowodował musi istnieć związek przyczynowy.

Powszechnym jest również wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), wobec czego w wyniku obowiązującej od dnia 1 stycznia 2009 r. nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 posługuje się sformułowaniami odszkodowanie i zadośćuczynienie.

W rozumieniu ww. ustawy odszkodowanie i zadośćuczynienie stanowią co do zasady przychód. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania i zadośćuczynienia podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Jak wynika z opisanego we wniosku stanu faktycznego odszkodowanie zostało zasądzone na rzecz następców prawnych dziadka Wnioskodawczyni, a podstawą prawną jego zasądzenia jest art. 160 Kodeksu postępowania administracyjnego. Zainteresowana wskazała, iż przedmiotowe odszkodowanie zasądzono bezpośrednio na rzecz wnioskodawców, ustalonych na podstawie postanowień sądu, zgodnie z przysługującymi im udziałami.

Mając na względzie powyższe stwierdzić należy, że uzyskane przez Zainteresowaną odszkodowanie zasądzone na podstawie wyroku sądowego w 2009 r. korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Końcowo należy podkreślić, iż Wnioskodawczyni z tytułu otrzymanego odszkodowania nie jest zobowiązana ani do zapłaty podatku od spadków i darowizn ani podatku dochodowego od osób fizycznych. Jednakże uznano Jej stanowisko za nieprawidłowe z uwagi na jego błędne uzasadnienie.

Należy bowiem podkreślić, iż podniesiona przez Zainteresowaną kwestia przedawnienia nie znajduje w przedmiotowej sprawie zastosowania. Natomiast zasądzone odszkodowanie nie podlega ustawie o podatku od spadków i darowizn tylko ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Zainteresowaną i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu