Temat interpretacji

w zakresie w zakresie odpowiedzialności podatkowej Wnioskodawcy za zobowiązania podatkowe jego przyszłej małżonki.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 16 sierpnia 2016 r. (data wpływu do tut. Biura 19 sierpnia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa, dotyczącej Ordynacji podatkowej, w zakresie odpowiedzialności podatkowej Wnioskodawcy za zobowiązania podatkowe jego przyszłej małżonki jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 sierpnia 2016 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa, dotyczącej Ordynacji podatkowej, w zakresie w zakresie odpowiedzialności podatkowej Wnioskodawcy za zobowiązania podatkowe jego przyszłej małżonki.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest obecnie rozwiedziony, jednak planuje w niedalekiej przyszłości (prawdopodobnie w 2016 roku) wstąpić w związek małżeński z tą samą kobietą, z którą był wcześniej żonaty (od roku 1999) a następnie w roku 2003 rozwiódł się. Przed zawarciem związku małżeńskiego planuje podpisać umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową a następnie zawrzeć małżeństwo. W trakcie poprzedniego małżeństwa również obowiązywała analogiczna umowa rozdzielności majątkowej i również była ona zawarta przed poprzednim zawarciem związku małżeńskiego. Wnioskodawca prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą oraz jest udziałowcem i członkiem zarządu sp. z o.o. Prowadzi obie formy działalności samodzielnie bez żadnego udziału przyszłej małżonki i również po zawarciu związku małżeńskiego małżonka nie będzie współdziałała z nim w wykonywaniu żadnych czynności w ramach tychże form działalności gospodarczej.

Przyszła małżonka również prowadzi działalność gospodarczą. Prowadzi ją całkowicie samodzielnie bez żadnego jego udziału i również po zawarciu związku małżeńskiego Wnioskodawca nie będzie współdziałał z małżonką w wykonywaniu jej działalności gospodarczej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy będę odpowiadać za zobowiązania podatkowe małżonki występującej w roli podatnika, płatnika, czy inkasenta?

Zdaniem Wnioskodawcy, analiza art. 26, art. 29, art. 33 oraz art. 111 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.; zwana dalej: OP), pozwala jednoznacznie stwierdzić, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, polegającym na zawarciu związku małżeńskiego, poprzedzonego podpisaniem umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową, nie będzie odpowiadał w żadnym stopniu, ani w żadnej sytuacji za zobowiązania podatkowe małżonki występującej zarówno w charakterze podatnika, jak i płatnika, czy inkasenta.

Art. 26. OP wskazuje, że to podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania podatkowe. Rozwinięcie zakresu odpowiedzialności dla podatników, płatników, czy inkasentów pozostających w związku małżeńskim wynikające z art. 29 OP precyzuje konkretne sytuacje, w których odpowiedzialność za te zobowiązania może obejmować zarówno odrębny majątek Wnioskodawcy jak i majątek wspólny Wnioskodawcy i jego małżonki. Zgodnie z tymi zapisami odpowiedzialność za zobowiązania obejmuje zarówno majątek odrębny jak i wspólny podatnika, płatnika, czy inkasenta i jego małżonka, o ile takowy wystąpi. W sytuacji, gdy przed zawarciem związku małżeńskiego zostanie podpisana umowa ustanawiająca rozdzielność majątkową, to zgodnie z przepisami art. 31-515 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.), nie powstaje majątek wspólny, gdyż każdy z małżonków zachowuje i zarządza samodzielnie majątkiem nabytym zarówno przed zawarciem umowy jak i później nabytym. Tym samym w tej sytuacji nie istnieje majątek wspólny, który mógłby być przedmiotem odpowiedzialności za zobowiązania małżonka.

Potwierdzeniem słuszności tego wywodu jest również art. 29 § 2 OP, z którego wynika, iż skutki prawne zniesienia wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem zawarcia umowy o wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej, zatem a contrario odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych po zawarciu takiej umowy.

Analogiczne wnioski należy wysnuć również z brzmienia przepisu art. 33 OP, gdzie również wskazana jest możliwość zabezpieczenia płatności zobowiązania podatkowego na wspólnym majątku. Zgodnie z przytoczonymi powyżej normami prawnymi skoro nie występuje i nie wystąpi majątek wspólny to nie ma możliwości dokonania zabezpieczenia na nim.

Kolejną kwestią jest solidarna odpowiedzialność członka rodziny za zaległości podatkowe wynikające z prowadzenia działalności przez członka rodziny wymienionego w art. 111 OP powstałe w okresie, w którym członkowie rodziny współdziałają ze sobą w jej wykonywaniu. Przepis ten wyraźnie i jednoznacznie wskazuje, iż odpowiedzialność członka rodziny (w tym również małżonków, którzy zawarli umowę o wyłączeniu wspólności majątkowej) może powstać jedynie w przypadku i w okresie, w którym Wnioskodawca współdziałałby ze swoją małżonką w prowadzeniu działalności. Jeżeli na żadnej płaszczyźnie nie występuje pomiędzy małżonkami, współdziałanie to nie ma jakichkolwiek przesłanek do powstania odpowiedzialności po stronie Wnioskodawcy za zaległości podatkowe jego małżonki prowadzącej działalność gospodarczą.

Reasumując, w przypadku zawarcia umowy rozdzielności majątkowej a następnie poślubienia małżonki Wnioskodawca nie będzie odpowiadał za jej zobowiązania podatkowe jako podatnika, płatnika i inkasenta. Nie będzie również możliwości zabezpieczenia płatności zobowiązania podatkowego, ani wspólnej odpowiedzialności za zaległości podatkowe powstałe w prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, co wyczerpuje wszelkie możliwości jego odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe małżonki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie wyjaśnić należy, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm., dalej: Kodeks). Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Jednym z przedmiotów należących do majątku osobistego małżonków są powstałe w trakcie małżeństwa, określone w art. 33 pkt 7 Kodeksu, wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków. Należy podkreślić, że przedmioty, o których mowa w art. 33 ww. Kodeksu, tj. należące do majątku osobistego danego małżonka (np. nabyte przed powstaniem wspólności majątkowej), pomimo istnienia wspólnoty majątkowej między małżonkami nie stanowią ich majątku wspólnego. Przedmioty takie stanowią majątek odrębny danego małżonka. Innymi słowy sam fakt, że między małżonkami istnieje wspólność ustawowa nie czyni małżonków współwłaścicielami majątku osobistego jednego z nich.

Zgodnie natomiast z art. 47 § 1 zd. 1 Kodeksu, małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa), przy czym do ustanowionej umową wspólności majątkowej stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej, z zachowaniem przepisów art. 49-501 (art. 48 Kodeksu). Niezależnie od powyższych postanowień w omawianej sprawie istotne znaczenie ma również komentarz doktryny do art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym: Małżeńska umowa majątkowa w zasadzie reguluje stosunki majątkowe między małżonkami na przyszłość, tj. umowa zawarta przed zawarciem małżeństwa na czas od chwili zawarcia małżeństwa, a umowa zawarta w trakcie trwania małżeństwa na czas od jej zawarcia. Strony jednak mogą określić inny, przyszły termin, z którego nadejściem umowa wejdzie w życie (art. 116 Kodeksu cywilnego). Rozszerzając lub ograniczając wspólność ustawową, strony mogą także nadać umowie skutek wsteczny w tym sensie, że w pierwszym wypadku mogą włączyć do majątku wspólnego przedmioty należące przed zawarciem umowy do ich majątków osobistych, a w drugim wypadku mogą wyłączyć z majątku wspólnego przedmioty należące przed zawarciem umowy do tego majątku (Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. Kazimierza Piaseckiego, LexisNexis, Wydanie 5, s. 313). Wynika z tego, że zawierając umowę o rozdzielności majątkowej przed zawarciem związku małżeńskiego przyszli małżonkowie mogą ograniczyć skutki prawne działań podejmowanych przez drugiego z małżonków już po zawarciu tego związku, jak również odpowiedzialność za zobowiązania cywilnoprawne, czy też podatkowe tego drugiego małżonka.

Zauważyć przy tym należy, że w myśl art. 26 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm., dalej: Ordynacja podatkowa), podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki. Przy czym, stosownie do art. 7 § 1 Ordynacji podatkowej, podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. Natomiast podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej (art. 6 Ordynacji podatkowej). Zobowiązaniem podatkowym jest natomiast wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego (art. 5 Ordynacji podatkowej).

Zgodnie z art. 29 § 1 Ordynacji podatkowej, w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność, o której mowa w art. 26, obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka.

W myśl art. 29 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej, skutki prawne ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem zawarcia umowy o ograniczeniu lub wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej. Przy czym stosownie do art. 29 § 3 Ordynacji podatkowej, przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do płatnika oraz inkasenta.

Należy zatem rozróżnić przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową w rozumieniu art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, które należą do majątku osobistego podatnika, który odpowiada nimi za wynikające z zobowiązań podatkowych podatki na zasadzie art. 26 Ordynacji podatkowej oraz przedmioty majątkowe wchodzące w skład majątku wspólnego (dorobkowego) podatnika i jego małżonka, którymi wraz z podatnikiem odpowiada małżonek podatnika. Należy podkreślić, że współmałżonek podatnika nie jest podatnikiem, a jedynie odpowiada majątkiem wspólnym za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki. Jego odpowiedzialność wynika z długu małżonka podatnika i ograniczona jest do odpowiedzialności z majątku wspólnego.

W znaczeniu materialnym przepis art. 29 § 1 Ordynacji podatkowej nie tworzy statusu małżonka jako podatnika, lecz jedynie wyznacza zakres jego odpowiedzialności, ograniczając go do majątku wspólnego małżonków, co ma wyraźne przełożenie na przedmiot egzekucji administracyjnej, która w przypadku istnienia pomiędzy podatnikiem i jego małżonkiem wspólności majątkowej, poza majątkiem odrębnym podatnika, może być skierowana wyłącznie do przedmiotów majątkowych objętych tą wspólnością. W myśl bowiem art. 33 § 1 Ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe przed terminem płatności może być zabezpieczone na majątku podatnika, a w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim także na majątku wspólnym, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane, a w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję. W przypadku zabezpieczenia na majątku wspólnym małżonków przepis art. 29 § 2 stosuje się odpowiednio.

Odpowiedzialność członków rodziny podatnika określona została natomiast w art. 111 § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym, członek rodziny podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając korzyści z prowadzonej przez niego działalności.

Przy czym, za członków rodziny podatnika uważa się zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, małżonków zstępnych, osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz pozostającą z podatnikiem w faktycznym pożyciu (art. 111 § 3 Ordynacji podatkowej). W myśl natomiast art. 111 § 4 Ordynacji podatkowej, przepis § 1 stosuje się również do małżonków, którzy zawarli umowę o ograniczeniu lub wyłączeniu wspólności majątkowej, których wspólność majątkowa została zniesiona przez sąd, oraz małżonków pozostających w separacji.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika m.in., że Wnioskodawca zamierza zawrzeć związek małżeński z osoba, z którą był już uprzednio, w latach 1999 2003 w związku małżeńskim. Przed zawarciem tego związku planuje podpisać umowę ustanawiająca rozdzielność majątkową. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie bez udziału przyszłej małżonki oraz jest udziałowcem i członkiem zarządu spółki z o.o. Przyszła małżonka Wnioskodawcy także prowadzi działalność gospodarczą, całkowicie samodzielnie bez żadnego udziału Wnioskodawcy. Również po zawarciu związku małżeńskiego Wnioskodawca nie będzie współdziałał z małżonką w wykonywaniu jej działalności gospodarczej.

Mając powyższe na względzie, skoro jak wynika z wniosku Wnioskodawca nie będzie współdziałał z małżonką w wykonywaniu prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, przed zawarciem związku małżeńskiego podpisze umowę o rozdzielności majątkowej małżeńskiej, co oznacza, że małżonkowie nie będą posiadali majątku wspólnego, na którym uprawniony organ mógłby dokonać zabezpieczenia zobowiązań podatkowych, to po zawarciu związku małżeńskiego na podstawie będących przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej przepisów art. 26, art. 29, art. 33 i art. 111 Ordynacji podatkowej, Wnioskodawca nie będzie ponosił odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe małżonki powstałe po zawarciu związku małżeńskiego.

Mając powyższe na względzie, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skargę na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach