Temat interpretacji
Podatek od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy z tytułu nabycia przedsiębiorstwa w spadku na Wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek podatkowy oraz obowiązku dokonania przez Wnioskodawcę, jako nabywcę przedsiębiorstwa w spadku, korekty naliczonego podatku od towarów i usług, odliczonego od towarów nabytych w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy oraz przed zniesieniem współwłasności i częściowym działem spadku.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie:
·ustalenia, czy z tytułu nabycia przedsiębiorstwa w spadku na Wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek podatkowy – jest prawidłowe,
·obowiązku dokonania przez Wnioskodawcę, jako nabywcę przedsiębiorstwa w spadku, korekty naliczonego podatku od towarów i usług, odliczonego od towarów nabytych w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy oraz przed zniesieniem współwłasności i częściowym działem spadku – jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
2 grudnia 2021 r. wpłynął Pana wniosek z 29 listopada 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia, czy z tytułu nabycia przedsiębiorstwa w spadku na Wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek podatkowy, obowiązku dokonania przez Wnioskodawcę, jako nabywcę przedsiębiorstwa w spadku, korekty naliczonego podatku od towarów i usług, odliczonego od towarów nabytych w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy oraz przed zniesieniem współwłasności i częściowym działem spadku. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 25 lutego 2022 r. (wpływ 2 marca 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca jest osobą fizyczną, polskim rezydentem podatkowym. W dniu xx lutego 2021 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy. Spadek po ojcu Wnioskodawcy na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza nabyli:
1)matka Wnioskodawcy – w 6/24 części;
2)siostra Wnioskodawcy – w 3/24 części;
3)siostra Wnioskodawcy – w 3/24 części;
4)siostra Wnioskodawcy – w 3/24 części;
5)brat Wnioskodawcy – w 3/24 części;
6)siostra Wnioskodawcy – w 3/24 części;
7)Wnioskodawca – w 3/24 części.
W skład spadku po zmarłym ojcu Wnioskodawcy wchodzi m.in. przedsiębiorstwo (...) (które prowadzone było w formie jednoosobowej działalności gospodarczej). Przedsiębiorstwo stanowiło majątek wspólny małżeński spadkodawcy i matki Wnioskodawcy. Udziały w majątku wspólnym spadkodawcy i matki Wnioskodawcy były równe, w związku z czym do spadku wchodzi udział w przedsiębiorstwie w wysokości 1/2 części. Celem zapewnienia płynności funkcjonowania przedsiębiorstwa, ustanowiono zarząd sukcesyjny – zarządcą sukcesyjnym jest Wnioskodawca.
Mając na uwadze, że wszystkim spadkobiercom zależy na kontynuacji działalności przedsiębiorstwa pozostałego po zmarłym ojcu Wnioskodawcy, planowane jest przekształcenie ww. przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, w trybie przepisów 5841 i nast. k.s.h. W tym celu spadkobiercy planują dokonanie zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku, w ramach którego ww. przedsiębiorstwo zostałoby przyznane w całości Wnioskodawcy, z jednoczesnym zobowiązaniem Wnioskodawcy do dokonania przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i zobowiązaniem (w ramach umowy o zniesienie współwłasności i częściowy dział spadku) do dokonania spłaty z tytułu zniesienia współwłasności i spłaty pozostałych spadkobierców w postaci przyznania im udziałów w przekształconej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w ten sposób, że każdy ze spadkobierców otrzyma udziały w kapitale zakładowym tej spółki w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej wysokości przypadającego na niego udziału w przedsiębiorstwie nabytym w spadku, zaś matka Wnioskodawcy – dodatkowo spłatę z tytułu zniesienia współwłasności (tj. matka Wnioskodawcy otrzyma w ramach spłaty 62,5% udziałów w kapitale zakładowym przekształconej spółki z o.o., każde z rodzeństwa Wnioskodawcy otrzyma po 6,25% udziałów w kapitale zakładowym przekształconej spółki z o.o., zaś Wnioskodawca pozostanie właścicielem 6,25% udziałów w kapitale zakładowym przekształconej sp. z o.o.).
Planowany sposób przeprowadzenia zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku podyktowany jest faktem, że przepisy powszechnie obowiązującego prawa nie przewidują możliwości dokonywania przekształceń przedsiębiorstwa w spadku. Podział „fizyczny" majątku przedsiębiorstwa wiązałby się natomiast z koniecznością likwidacji działalności gospodarczej. Natomiast przekształcenie formy organizacyjno-prawnej jest niezbędne, ponieważ wszyscy spadkobiercy są zainteresowani wspólną kontynuacją działalności przedsiębiorstwa zmarłego (która dotychczas stanowiła podstawowe źródło utrzymania rodziny).
Na dzień składania niniejszego wniosku nie ustalono jeszcze jaka miałaby być wartość udziałów w spółce kapitałowej, która powstanie z przekształcenia ww. przedsiębiorstwa. Niemniej jednak, bez względu na ustaloną finalnie wartość udziałów, Wnioskodawca otrzyma udziały w spółce odpowiadające wielkości jego udziału w przedsiębiorstwie, nabytego w ramach spadku po ojcu (zachowany zostanie parytet).
Innymi słowy, w opisanym zdarzeniu przyszłym miałoby dojść do sytuacji, w której Wnioskodawca, któremu w ramach zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku zostanie przyznane przedsiębiorstwo, dokona na rzecz pozostałych spadkobierców, w tym matki Wnioskodawcy, spłat w ramach tego zniesienia współwłasności i działu spadku, w postaci przekazania im udziałów w spółce kapitałowej (powstałej na skutek przekształcenia przedsiębiorstwa). Suma spłat na rzecz poszczególnych spadkobierców, nie przekroczy wartości przysługujących im udziału spadkowego, zaś suma spłaty na rzecz matki Wnioskodawcy, nie przekroczy wartości przysługującego jej udziału w przedsiębiorstwie (w związku ze zniesieniem współwłasności) i przysługującego jej udziału spadkowego.
W piśmie z 25 lutego 2022 r., będącym uzupełnieniem do wniosku, doprecyzował Pan opis sprawy o następujące informacje:
1. W odpowiedzi na pytanie: „jakie konkretnie składniki materialne i niematerialne stanowią przedsiębiorstwo w spadku (należy wymienić wszystkie składniki wchodzące w skład tego przedsiębiorstwa)?” wskazał, Pan: „W skład przedsiębiorstwa wchodzą wszystkie składniki materialne i niematerialne, które służyły do prowadzenia działalności spadkodawcy przed śmiercią (z uwzględnieniem zmian i ewentualnego zużycia, wynikających z bieżącej działalności przedsiębiorstwa, która przez cały czas od śmierci spadkodawcy była i jest kontynuowana). W związku z powyższym, w skład przedsiębiorstwa wchodzą w szczególności takie składniki jak: nazwa przedsiębiorstwa, nieruchomości, samochody osobowe i dostawcze, środki pieniężne, prawa wynikające ze stosunków pracy i innych stosunków prawnych, wierzytelności, środki trwałe tj. maszyny i urządzenia do produkcji, know-how, remanent według cen zakupu i wytworzenia, tajemnice przedsiębiorstwa oraz księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności. Doprecyzowując, chodzi o przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego, tj. zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej”.
2. W odpowiedzi na pytanie: „czy Pan będzie nabywcą całego Przedsiębiorstwa w spadku? Jeśli nie, to jakie konkretnie składniki majątku przedsiębiorstwa po zmarłym ojcu w drodze spadku Pan otrzymał/otrzyma?” wskazał, Pan: „W drodze spadku został już przez Wnioskodawcę nabyty przypadający na Niego udział w przedsiębiorstwie, wynikający z udziału w spadku. Natomiast w drodze zniesienia współwłasności i działu spadku otrzyma całość przedsiębiorstwa tj. cały zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej – przedsiębiorstwa (...)”.
3. W odpowiedzi na pytanie: „czy składniki nabyte przez Pana w wyniku zniesienia współwłasności i częściowego podziału spadku będą stanowiły przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.)?” wskazał, Pan: „Składniki nabyte przez Wnioskodawcę w wyniku zniesienia współwłasności i częściowego podziału spadku będą stanowiły przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 ustawy Kodeks cywilny”.
4. Indywidualna działalność gospodarcza prowadzona w ramach przedsiębiorstwa w spadku, będzie przez Wnioskodawcę kontynuowana jedynie tymczasowo – do czasu przekształcenia w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
5. Wnioskodawca będzie prowadził działalność gospodarczą jako czynny, zarejestrowany podatnik podatku od towarów i usług, przy czym taki stan rzeczy będzie jedynie tymczasowy – do czasu przekształcenia przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Działalność gospodarczą jako czynny podatnik VAT będzie docelowo prowadziła spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, powstała w wyniku przekształcenia.
6. Po zniesieniu współwłasności i częściowym dziale spadku Wnioskodawca będzie wykorzystywał towary nabyte w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy do czynności opodatkowanych VAT.
7. Nie dojdzie do zmiany sposobu wykorzystywania do ww. wydatków. W dalszym ciągu prowadzona będzie działalność opodatkowana podatkiem VAT.
8. W odpowiedzi na pytanie: „kiedy dojdzie do przekształcenia prowadzonego przez Pana przedsiębiorstwa w spółkę z o.o. na podstawie art. 5841 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeksu spółek handlowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 ze zm.), tj. czy w tym samym momencie co nabycie przez Pana przedsiębiorstwa w spadku, czy też będzie Pan prowadził działalność pomiędzy tymi dwoma zdarzeniami?” wskazał, Pan:
„Pomimo, że niezbędne działania zostaną podjęte niezwłocznie, to do przekształcenia nie dojdzie w tym samym momencie co do nabycia przeze mnie przedsiębiorstwa w wyniku zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku – jest to niemożliwe z uwagi na fakt, że przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, w trybie przepisów art. 5841 i nast. Kodeksu spółek handlowych jest procedurą rozłożoną w czasie, wymagającą podjęcia szeregu czynności (m.in. sporządzenie planu przekształcenia, poddanie go badaniu przez biegłego rewidenta), zaś samo przekształcenie dojdzie do skutku w momencie wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Procedura przekształcenia będzie mogła być rozpoczęta dopiero po nabyciu przeze mnie przedsiębiorstwa (przepisy k.s.h. nie przewidują możliwości przekształcenia przedsiębiorstwa w spadku). Od chwili nabycia przeze mnie przedsiębiorstwa w wyniku zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku do czasu przekształcenia, będę prowadził działalność w ramach tego przedsiębiorstwa”.
9. W odpowiedzi na pytanie: „czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będzie czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług?” wskazał, Pan: „Tak”.
10.W odpowiedzi na pytanie: „czy w wyniku przekształcenia prowadzonego przez Pana przedsiębiorstwa w spółkę z o.o. na podstawie art. 5841 Kodeksu spółek handlowych dojdzie do nabycia przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością składników majątkowych spełniających definicję przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.)?” wskazał, Pan: „W wyniku przekształcenia dojdzie do sukcesji uniwersalnej na podstawie art. 5842 § 1 Kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym, spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego – sp. z o.o. powstałej w ramach procedury przekształcenia przysługiwać więc będą składniki majątkowe spełniające definicję przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego, gdyż na spółkę tą „przejdzie" całe przekształcane przedsiębiorstwo”.
11.W odpowiedzi na pytanie: „czy w wyniku przekształcenia prowadzonego przez Pana przedsiębiorstwa w spółkę z o.o. na podstawie art. 5841 Kodeksu spółek handlowych dojdzie do powstania jednoosobowej spółki kapitałowej?” wskazał, Pan: „Tak, powstała z przekształcenia spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będzie jednoosobową spółką kapitałową, ale taki stan rzeczy będzie jedynie „tymczasowy” (przejściowy). Docelowo bowiem, zrealizowane zostanie zobowiązanie do dokonania spłaty z tytułu zniesienia współwłasności i spłaty pozostałych spadkobierców w postaci przekazania im udziałów w przekształconej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w ten sposób, że każdy ze spadkobierców otrzyma udziały w kapitale zakładowym tej spółki”.
12.W odpowiedzi na pytanie: „czy do przekształcenia prowadzonego przez Pana przedsiębiorstwa w spółkę z o.o. dojdzie na podstawie art. 551 § 5 Kodeksu spółek handlowych?” wskazał, Pan: „Tak, do przekształcenia dojdzie na podstawie art. 551 § 5 k.s.h. w związku z art. 5841 i nast. Kodeksu spółek handlowych”.
Ponadto Wnioskodawca doprecyzował, że z wnioskiem o wydanie interpretacji wystąpił jako przyszły nabywca przedsiębiorstwa w spadku, które ma otrzymać w ramach zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku, z jednoczesnym zobowiązaniem w umowie o zniesienie współwłasności i o częściowy dział spadku do przekształcenia tego przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i dokonania spłaty pozostałych spadkobierców. Interpretacja indywidualna ma zatem dotyczyć skutków podatkowych wynikających z przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, dla Niego jako tymczasowego kontynuatora działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo w spadku, (tymczasowego, tj. do czasu przekształcenia przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, w której docelowo wraz z pozostałymi spadkobiercami będzie udziałowcem).
Wnioskodawca w uzyskanej odpowiedzi w formie wydanej interpretacji chce uzyskać potwierdzenie, że nie wynikają dla niego żadne konsekwencje (skutki podatkowe) w zakresie podatku VAT, w związku z planowanym zniesieniem współwłasności i częściowym działem spadku, w ramach którego otrzyma całe przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 K.c., oraz w związku z planowanym zobowiązaniem go w umowie o zniesienie współwłasności i o częściowy dział spadku, do przekształcenia tego przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i dokonania spłaty w postaci przekazania pozostałym spadkobiercom udziałów w przekształconej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Ponadto, w uzyskanej odpowiedzi chce potwierdzić, że nie powstanie po Jego stronie obowiązek dokonania korekty naliczonego podatku od towarów i usług, odliczonego od towarów (zarówno środków trwałych, jak i towarów handlowych) nabytych w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy oraz przed zniesieniem współwłasności i częściowym działem spadku.
Należy również zauważyć, że 8 lutego 2022 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał w jego sprawie interpretację indywidualną dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych, w której uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym, nie będzie na nim ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku, w ramach którego otrzyma on całe przedsiębiorstwo po zmarłym spadkodawcy, zaś w umowie o częściowy dział spadku zostanie zobowiązany do przekształcenia tego przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i dokonania spłaty w postaci przekazania pozostałym spadkobiercom udziałów w przekształconej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej wysokości przypadającego na każdego z pozostałych spadkobierców udziału w przedsiębiorstwie nabytym w spadku, zaś w przypadku matki Wnioskodawcy – również spłaty z tytułu zniesienia współwłasności – w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej przysługującemu jej udziałowi w przedsiębiorstwie. Sytuacja taka nie mieści się w żadnym ze źródeł przychodów, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pytania
1. Czy na Wnioskodawcy, który w ramach zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku, otrzyma całe przedsiębiorstwo po zmarłym spadkodawcy, zaś w umowie o zniesienie współwłasności i o częściowy dział spadku zostanie zobowiązany do przekształcenia tego przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i dokonania spłaty w postaci przekazania pozostałym spadkobiercom udziałów w przekształconej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej wysokości przypadającego na każdego z pozostałych spadkobierców udziału w przedsiębiorstwie, nabytego w spadku, a w przypadku matki Wnioskodawcy – również spłaty z tytułu zniesienia współwłasności – w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej przysługującemu jej udziałowi w przedsiębiorstwie – będzie ciążył obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu nabycia przedsiębiorstwa w spadku w opisany powyżej sposób?
2.Czy w związku z opisanym zdarzeniem przyszłym na Wnioskodawcy, jako przyszłym nabywcy przedsiębiorstwa w spadku, będzie ciążył obowiązek dokonania korekty naliczonego podatku od towarów i usług, odliczonego od towarów (zarówno środków trwałych, jak i towarów handlowych) nabytych w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy oraz przed zniesieniem współwłasności i częściowym działem spadku?
Pana stanowisko w sprawie
Ad 1.
W ocenie Wnioskodawcy, w opisanym zdarzeniu przyszłym, w związku z otrzymaniem przez niego w ramach zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku, całego przedsiębiorstwa po zmarłym spadkodawcy, z jednoczesnym zobowiązaniem w umowie o zniesienie współwłasności i o częściowy dział spadku do przekształcenia tego przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i dokonania spłaty w postaci przekazania pozostałym spadkobiercom udziałów w przekształconej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej wysokości przypadającego na każdego z pozostałych spadkobierców udziału w przedsiębiorstwie nabytym w ramach spadku, a w przypadku matki Wnioskodawcy – również spłaty z tytułu zniesienia współwłasności – w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej przysługującemu jej udziałowi w przedsiębiorstwie – nie będzie na nim ciążył obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.
Wnioskodawca wskazuje, że zniesienie współwłasności i częściowy dział spadku jest naturalną konsekwencją nabycia praw w wyniku otrzymania spadku po zmarłym ojcu, które podlega opodatkowaniu (bądź zwolnieniu z opodatkowania w ściśle określonych przypadkach) na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. W niniejszej sprawie, z uwagi na dopełnienie formalności związanych ze złożeniem zgłoszenia SD-Z2, nabycie spadku w ramach tzw. zerowej grupy podatkowej podlegało zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, a konsekwencji ustaje wspólność majątku spadkowego. W omawianej sprawie, z uwagi na fakt, że przedsiębiorstwo spadkodawcy wchodziło do majątku wspólnego spadkodawcy i matki Wnioskodawcy, konieczne jest też zniesienie współwłasności i przyznanie matce Wnioskodawcy spłaty za przysługujący jej udział w przedsiębiorstwie. Na skutek zniesienia współwłasności i działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. W związku z powyższym, z chwilą zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku pozostali spadkobiercy utracą własność udziałów nabytych przez nich w spadku (w odniesieniu do przedsiębiorstwa), a w przypadku matki Wnioskodawcy – również przypadający jej przed zniesieniem.
Zniesienie współwłasności i dział spadku nastąpi za odpłatnością – zostaną dokonane spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców, w postaci przekazania im udziałów w spółce kapitałowej, w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej wysokości przypadającego na każdego z nich udziału w przedsiębiorstwie, nabytego w ramach spadku, a w przypadku matki Wnioskodawcy – również spłata z tytułu zniesienia współwłasności – w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej przysługującemu jej udziałowi w przedsiębiorstwie. W związku z powyższym finalnie, w ramach zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku, w związku z dokonanymi spłatami pozostałych spadkobierców, Wnioskodawca pozostanie właścicielem 6,25% udziałów w kapitale zakładowym spółki kapitałowej powstałej z przekształcenia przedsiębiorstwa (co odpowiada jego udziałowi w przedsiębiorstwie nabytym w spadku po zmarłym ojcu). Opisane w powyższy sposób zniesienie współwłasności i częściowy dział spadku, nie będą stanowiły odpłatnej dostawy towarów, ani odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, jak również żadnej innej z czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
W szczególności należy wskazać, że aby mówić o dostawie towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, nastąpić musi odpłatne przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel z dostawcy (zbywcy) na nabywcę. Tymczasem, planowane zniesienie współwłasności i częściowy dział spadku będą ściśle związane z posiadanym przez Wnioskodawcę udziałem w przedsiębiorstwie, nabytym w ramach spadku (innymi słowy, będzie to stanowiło jedynie naturalną konsekwencję nabycia przez Wnioskodawcę praw w wyniku otrzymania spadku po zmarłym ojcu). W opisanym zdarzeniu przyszłym nie wystąpi również odpłatne świadczenie usług, ani inne czynności wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
W konsekwencji, na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku, w ramach którego Wnioskodawca otrzyma całe przedsiębiorstwo po zmarłym spadkodawcy, zaś w umowie o częściowy dział spadku zostanie zobowiązany do przekształcenia tego przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i dokonania spłaty w postaci przekazania pozostałym spadkobiercom udziałów w przekształconej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej wysokości przypadającego na każdego z pozostałych spadkobierców udziału w przedsiębiorstwie nabytym w spadku, zaś w przypadku matki Wnioskodawcy – również spłaty z tytułu zniesienia współwłasności – w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej przysługującemu jej udziałowi w przedsiębiorstwie. Sytuacja taka nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, wymienionym w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
Ad 2.
W ocenie Wnioskodawcy, w związku z opisanym zdarzeniem przyszłym nie powstanie obowiązek dokonania korekty naliczonego podatku od towarów i usług, odliczonego od towarów (zarówno środków trwałych, jak i towarów handlowych) nabytych w ramach przedsiębiorstwa, przed śmiercią spadkodawcy, oraz przed zniesieniem współwłasności i częściowym działem spadku.
Wnioskodawca wskazuje, że zniesienie współwłasności i częściowy działu spadku, całego przedsiębiorstwa po zmarłym spadkodawcy, z jednoczesnym zobowiązaniem w umowie o zniesienie współwłasności i o częściowy dział spadku do przekształcenia tego przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i dokonania spłaty w postaci przekazania pozostałym spadkobiercom udziałów w przekształconej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej wysokości przypadającego na każdego z pozostałych spadkobierców udziału w przedsiębiorstwie nabytym w ramach spadku, a w przypadku matki Wnioskodawcy – również spłaty z tytułu zniesienia współwłasności – w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej przysługującemu jej udziałowi w przedsiębiorstwie – nie spowoduje zmiany przeznaczenia wchodzących w skład przedsiębiorstwa towarów. Jak wskazano, celem powyższych działań jest zapewnienie kontynuacji działalności przedsiębiorstwa (...) pozostałego po zmarłym spadkodawcy, przez co należy rozumieć działalność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.
Podsumowując, w opisanym zdarzeniu przyszłym nie powstanie obowiązek dokonania korekty naliczonego podatku od towarów i usług na podstawie art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług, z uwagi na fakt, że nie dojdzie do zmiany przeznaczenia towarów, będących zarówno środkami trwałymi, jak i towarami handlowymi (w dalszym ciągu prowadzona będzie działalność opodatkowana).
Wnioskodawca w piśmie z 25 stycznia 2022 r., będącym uzupełnieniem do wniosku, doprecyzował swoje stanowisko:
1.Wnioskodawca stoi na stanowisku, że z tytułu planowanego nabycia przedsiębiorstwa w spadku, które ma otrzymać w ramach zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku, z jednoczesnym zobowiązaniem w umowie o zniesienie współwłasności i o częściowy dział spadku do przekształcenia tego przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i dokonania spłaty pozostałych spadkobierców (w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej wysokości przypadającego na każdego z nich udziału w przedsiębiorstwie, nabytego w ramach spadku, a w przypadku matki Wnioskodawcy – również spłata z tytułu zniesienia współwłasności – w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej przysługującemu jej udziałowi w przedsiębiorstwie), nie będzie na nim ciążył obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. Opisane w powyższy sposób zniesienie współwłasności i częściowy dział spadku, nie będą stanowiły odpłatnej dostawy towarów, ani odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, jak również żadnej innej z czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
2.W ocenie Wnioskodawcy, nie powstanie obowiązek dokonania korekty, z uwagi na fakt, że w związku z opisanym zdarzeniem nie dojdzie do zmiany przeznaczenia towarów, będących zarówno środkami trwałymi, jak i towarami handlowymi. W dalszym ciągu prowadzona będzie działalność opodatkowana podatkiem od towarów i usług, a towary będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych. W konsekwencji, nie powstanie obowiązek dokonania korekty na podstawie art. 91 ustawy o VAT, naliczonego podatku od towarów i usług odliczonego od towarów (zarówno środków trwałych, jak i towarów handlowych) nabytych w ramach przedsiębiorstwa. Chodzi o towary, które zostały nabyte zarówno przed śmiercią spadkodawcy, oraz nabyte przez przedsiębiorstwo w spadku, przed zniesieniem współwłasności i częściowym działem spadku.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie:
·ustalenia, czy z tytułu nabycia przedsiębiorstwa w spadku na Wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek podatkowy – jest prawidłowe,
·obowiązku dokonania przez Wnioskodawcę, jako nabywcę przedsiębiorstwa w spadku, korekty naliczonego podatku od towarów i usług, odliczonego od towarów nabytych w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy oraz przed zniesieniem współwłasności i częściowym działem spadku – jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:
1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2)eksport towarów;
3)import towarów na terytorium kraju;
4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm., dalej: Kodeks cywilny). Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.
Współwłasność nie cechuje się fizycznym rozgraniczeniem własności w określonej rzeczy. Nie można przypisać jej określonego fizycznego składnika w rzeczy wspólnej.
Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.
Jak stanowi art. 196 § 1 i § 2 ww. Kodeksu cywilnego:
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej. Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela.
Ze względu na charakter udziału, zgodnie z art. 198 ustawy Kodeks cywilny:
Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.
Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział. Współwłaściciele są zatem odrębnymi podmiotami prawa.
Z kolei, przepis art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:
Sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Należy zaznaczyć, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przepisy ustawy z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz. U. z 2021 r. poz. 170), zwaną dalej „ustawą o zarządzie sukcesyjnym”, wprowadziły specyficzny rodzaj podatnika, jaki stanowi przedsiębiorstwo w spadku.
Ponadto przepisy ustawy o zarządzie sukcesyjnym wprowadziły także zmiany m.in. w ustawie o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz w ustawie o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:
Przedsiębiorstwo w spadku obejmuje składniki niematerialne i materialne, przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, stanowiące mienie przedsiębiorcy w chwili jego śmierci.
W myśl art. 2 ust. 2 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:
Jeżeli w chwili śmierci przedsiębiorcy przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740) stanowiło w całości mienie przedsiębiorcy i jego małżonka, przedsiębiorstwo w spadku obejmuje całe to przedsiębiorstwo.
Przepis art. 2 ust. 3 ustawy o zarządzie sukcesyjnym wskazuje, że:
Przedsiębiorstwo w spadku obejmuje także składniki niematerialne i materialne, przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej, nabyte przez zarządcę sukcesyjnego albo na podstawie czynności, o których mowa w art. 13, w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego.
Jak stanowi art. 3 ww. ustawy:
Właścicielem przedsiębiorstwa w spadku w rozumieniu ustawy jest:
1)osoba, która zgodnie z prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia albo europejskim poświadczeniem spadkowym, nabyła składniki niematerialne i materialne, o których mowa w art. 2 ust. 1, na podstawie powołania do spadku z ustawy albo testamentu albo nabyła przedsiębiorstwo albo udział w przedsiębiorstwie na podstawie zapisu windykacyjnego;
2)małżonek przedsiębiorcy w przypadku, o którym mowa w art. 2 ust. 2, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku;
3)osoba, która nabyła przedsiębiorstwo w spadku albo udział w przedsiębiorstwie w spadku bezpośrednio od osoby, o której mowa w pkt 1 lub 2, w tym osoba prawna albo jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, do której wniesiono przedsiębiorstwo tytułem wkładu – w przypadku gdy po śmierci przedsiębiorcy nastąpiło zbycie tego przedsiębiorstwa albo udziału w tym przedsiębiorstwie.
Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:
Przedsiębiorca może powołać zarządcę sukcesyjnego w ten sposób, że:
1)wskaże określoną osobę do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego albo
2)zastrzeże, że z chwilą jego śmierci wskazany prokurent stanie się zarządcą sukcesyjnym.
Przepis art. 9 ust. 2 cyt. ustawy stanowi, że:
Powołanie zarządcy sukcesyjnego przez przedsiębiorcę oraz wyrażenie zgody osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji w przypadkach, o których mowa w ust. 1, wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.
W myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy:
Jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony z chwilą śmierci przedsiębiorcy, po śmierci przedsiębiorcy zarządcę sukcesyjnego może powołać:
1)małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub
2)spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo
3)spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku.
Zgodnie z art. 12 ust. 10 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:
Uprawnienie do powołania zarządcy sukcesyjnego wygasa z upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy. Jeżeli akt zgonu przedsiębiorcy nie zawiera daty zgonu albo chwila śmierci przedsiębiorcy została oznaczona w postanowieniu stwierdzającym zgon, termin ten biegnie od dnia znalezienia zwłok przedsiębiorcy albo uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego zgon.
Jak stanowi art. 13 ust. 1 cyt. ustawy:
W okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego, a jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony - do dnia wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, osoba, o której mowa w art. 14, może dokonywać czynności koniecznych do zachowania majątku lub możliwości prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku, polegających w szczególności na:
1)zaspokajaniu wymagalnych roszczeń lub przyjmowaniu należności, które wynikają ze zobowiązań przedsiębiorcy związanych z wykonywaniem działalności gospodarczej, powstałych przed jego śmiercią;
2)zbywaniu rzeczowych aktywów obrotowych w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2019 r. poz. 351, z późn. zm.).
Zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:
Osoba, o której mowa w art. 14, może także dokonywać czynności zwykłego zarządu w zakresie przedmiotu działalności gospodarczej wykonywanej przez przedsiębiorcę przed jego śmiercią, jeżeli ciągłość tej działalności jest konieczna do zachowania możliwości jej kontynuacji lub uniknięcia poważnej szkody.
Natomiast art. 14 ust. 1 powyższej ustawy stanowi, że:
Osobami uprawnionymi do dokonywania czynności, o których mowa w art. 13, są:
1)małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub
2)spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, albo
3)spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy albo zapisobierca windykacyjny, któremu zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku.
Stosownie do treści art. 14 ust. 2 tej ustawy:
Po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowaniu aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydaniu europejskiego poświadczenia spadkowego czynności, o których mowa w art. 13, może dokonywać wyłącznie właściciel przedsiębiorstwa w spadku.
Zgodnie z art. 29 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:
Od chwili ustanowienia zarządu sukcesyjnego zarządca sukcesyjny wykonuje prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy wynikające z wykonywanej przez niego działalności gospodarczej oraz prawa i obowiązki wynikające z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku.
Stosownie do art. 59 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:
Zarząd sukcesyjny wygasa z:
1)upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy, jeżeli w tym okresie żaden ze spadkobierców przedsiębiorcy nie przyjął spadku ani zapisobierca windykacyjny nie przyjął zapisu windykacyjnego, którego przedmiotem jest przedsiębiorstwo albo udział w przedsiębiorstwie, chyba że zarządca sukcesyjny działa na rzecz małżonka przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku;
2)dniem uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydania europejskiego poświadczenia spadkowego, jeżeli jeden spadkobierca albo zapisobierca windykacyjny nabył przedsiębiorstwo w spadku w całości;
3)dniem nabycia przedsiębiorstwa w spadku w całości przez jedną osobę, o której mowa w art. 3 pkt 3;
4)upływem miesiąca od dnia wykreślenia zarządcy sukcesyjnego z CEIDG, chyba że w tym okresie powołano kolejnego zarządcę sukcesyjnego;
5)dniem ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy;
6)dniem dokonania działu spadku obejmującego przedsiębiorstwo w spadku;
7)upływem dwóch lat od dnia śmierci przedsiębiorcy.
W myśl art. 49 pkt 3 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:
Przedsiębiorstwo w spadku jest jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej, będącą podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ust. 1a oraz art. 17 ust. 1i ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.).
Jak wskazano wyżej, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Na podstawie art. 15 ust. 1a ustawy:
Podatnikiem, o którym mowa w ust. 1, jest także jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej stanowiąca przedsiębiorstwo w spadku w okresie od otwarcia spadku do dnia wygaśnięcia:
1)zarządu sukcesyjnego albo
2)uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony i dokonano zgłoszenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1c ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników.
Art. 15 ust. 1b ustawy wskazuje, że:
Podatnika, o którym mowa w ust. 1a, uznaje się za podatnika kontynuującego prowadzenie działalności gospodarczej zmarłego podatnika.
W art. 17 ust. 1i ustawy wskazano, że:
Podatnikiem, o którym mowa w ust. 1, jest także jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej stanowiąca przedsiębiorstwo w spadku w okresie od otwarcia spadku do dnia wygaśnięcia:
1)zarządu sukcesyjnego albo
2)uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony i dokonano zgłoszenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1c ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników.
Przepis art. 17 ust. 1j ustawy stanowi, że:
Podatnika, o którym mowa w ust. 1i, uznaje się za podatnika kontynuującego prowadzenie działalności gospodarczej zmarłego podatnika.
Zgodnie z treścią art. 6 pkt 1 ustawy:
Przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.
W myśl art. 2 pkt 27e ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o zorganizowanej części przedsiębiorstwa – rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.
Pojęcie „przedsiębiorstwa” nie zostało zdefiniowane w ustawie. Zgodnie z poglądem przyjętym powszechnie w doktrynie prawa podatkowego, orzecznictwie sądowym oraz interpretacjach organów podatkowych – dla celów VAT – pojęcie przedsiębiorstwa powinno być rozumiane zgodnie z jego definicją zawartą w art. 551 Kodeksu cywilnego.
W myśl regulacji zawartej w art. 551 Kodeksu cywilnego:
Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5)koncesje, licencje i zezwolenia;
6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8)tajemnice przedsiębiorstwa;
9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 552 Kodeksu cywilnego:
Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.
Jak stanowi art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady:
W przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.
Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie o podatku od towarów i usług, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.
Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl stwierdził, że:
Celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.
Należy zauważyć, że o tym czy zbycie składników majątku winno być do celów podatku od towarów i usług traktowane jako zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją.
Zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. Podkreślić należy przy tym, że kontynuacja działalności przez nabywcę jest warunkiem wyłączenia spod działania ustawy zbycia przedsiębiorstwa.
Wątpliwości Wnioskodawcy w pierwszej kolejności dotyczą ustalenia, czy na Wnioskodawcy, który w ramach zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku, otrzyma całe przedsiębiorstwo po zmarłym spadkodawcy, zaś w umowie o zniesienie współwłasności i o częściowy dział spadku zostanie zobowiązany do przekształcenia tego przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i dokonania spłaty w postaci przekazania pozostałym spadkobiercom udziałów w przekształconej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej wysokości przypadającego na każdego z pozostałych spadkobierców udziału w przedsiębiorstwie, nabytego w spadku, a w przypadku matki Wnioskodawcy – również spłaty z tytułu zniesienia współwłasności – w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej przysługującemu jej udziałowi w przedsiębiorstwie – będzie ciążył obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu nabycia przedsiębiorstwa w spadku w opisany powyżej sposób.
Należy zauważyć, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna, oraz każda inna transakcja, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu).
Co należy rozumieć przez „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” określił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-320/88. W orzeczeniu tym stwierdza się, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to, czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności. W tym orzeczeniu, odnosząc się do dostawy towarów, Trybunał posłużył się terminem przeniesienia „własności w sensie ekonomicznym”, podkreślając tym samym uniezależnienie opodatkowania od przeniesienia własności towarów. Oznacza to więc, że na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym elementem jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią.
Innymi słowy pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel” dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”.
Należy wskazać, że czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do prawa własności rzeczy. Jednocześnie należy podkreślić, że dla celów powstania obowiązku podatkowego dokonanie czynności następuje z chwilą jej faktycznego dokonania, za wyjątkiem przypadków, w których przepisy ustawy określają wprost ten moment. W konsekwencji postanowienia umów cywilnoprawnych o uznaniu dostawy towarów za dokonaną pozostają bez znaczenia dla celów powstania obowiązku podatkowego, mogą pełnić jedynie funkcję pomocniczą w przypadku zaistnienia wątpliwości.
Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.
Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Powyższy przepis formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi, co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i podatek ten powinien być rozliczony za ten okres.
Wskazana powyżej regulacja jest zgodna z art. 63 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zgodnie z którym:
Zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego ma miejsce, a VAT staje się wymagalny w momencie dostarczenia towarów lub wykonania usług.
W analizowanej sprawie Wnioskodawca wskazał, że z wnioskiem o wydanie interpretacji wystąpił jako przyszły nabywca przedsiębiorstwa w spadku, które ma otrzymać w ramach zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku, z jednoczesnym zobowiązaniem w umowie o zniesienie współwłasności i o częściowy dział spadku do przekształcenia tego przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i dokonania spłaty pozostałych spadkobierców. Interpretacja indywidualna ma zatem dotyczyć skutków podatkowych wynikających z przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, dla Niego jako tymczasowego kontynuatora działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo w spadku, (tymczasowego, tj. do czasu przekształcenia przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, w której docelowo wraz z pozostałymi spadkobiercami będzie udziałowcem).
W dniu xx lutego 2021 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy. W skład spadku po zmarłym ojcu Wnioskodawcy wchodzi m.in. przedsiębiorstwo (...) (które prowadzone było w formie jednoosobowej działalności gospodarczej). Przedsiębiorstwo stanowiło majątek wspólny małżeński spadkodawcy i matki Wnioskodawcy. Udziały w majątku wspólnym spadkodawcy i matki Wnioskodawcy były równe, w związku z czym do spadku wchodzi udział w przedsiębiorstwie w wysokości 1/2 części. Celem zapewnienia płynności funkcjonowania przedsiębiorstwa, ustanowiono zarząd sukcesyjny – zarządcą sukcesyjnym jest Wnioskodawca.
Mając na uwadze, że wszystkim spadkobiercom zależy na kontynuacji działalności przedsiębiorstwa pozostałego po zmarłym ojcu Wnioskodawcy, planowane jest przekształcenie ww. przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, w trybie przepisów 5841 i nast. k.s.h. W tym celu spadkobiercy planują dokonanie zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku, w ramach którego ww. przedsiębiorstwo zostałoby przyznane w całości Wnioskodawcy, z jednoczesnym zobowiązaniem Wnioskodawcy do dokonania przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i zobowiązaniem (w ramach umowy o zniesienie współwłasności i częściowy dział spadku) do dokonania spłaty z tytułu zniesienia współwłasności i spłaty pozostałych spadkobierców w postaci przyznania im udziałów w przekształconej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w ten sposób, że każdy ze spadkobierców otrzyma udziały w kapitale zakładowym tej spółki w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej wysokości przypadającego na niego udziału w przedsiębiorstwie nabytym w spadku, zaś matka Wnioskodawcy – dodatkowo spłatę z tytułu zniesienia współwłasności (tj. matka Wnioskodawcy otrzyma w ramach spłaty 62,5% udziałów w kapitale zakładowym przekształconej spółki z o.o., każde z rodzeństwa Wnioskodawcy otrzyma po 6,25% udziałów w kapitale zakładowym przekształconej spółki z o.o., zaś Wnioskodawca pozostanie właścicielem 6,25% udziałów w kapitale zakładowym przekształconej sp. z o.o.).
W drodze zniesienia współwłasności i działu spadku Wnioskodawca otrzyma całość przedsiębiorstwa, tj. cały zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej – przedsiębiorstwa (...). Składniki nabyte przez Wnioskodawcę w wyniku zniesienia współwłasności i częściowego podziału spadku będą stanowiły przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 ustawy Kodeks cywilny.
Jak więc wynika z powyższego opisu sprawy Zainteresowany w wyniku zniesienia współwłasności i działu spadku otrzyma całość przedsiębiorstwa. Wnioskodawca więc dla ww. transakcji będzie występował jako nabywca.
W świetle przedstawionych okoliczności sprawy i przywołanych przepisów należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że ww. czynność nie kreuje po stronie Wnioskodawcy obowiązku podatkowego, gdyż nie będzie miała miejsca dostawa towarów dokonana przez Wnioskodawcę lub też wykonana przez Niego jakakolwiek usługa.
Podsumowując, na Wnioskodawcy, który w ramach zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku, otrzyma całe przedsiębiorstwo po zmarłym spadkodawcy, zaś w umowie o zniesienie współwłasności i o częściowy dział spadku zostanie zobowiązany do przekształcenia tego przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i dokonania spłaty w postaci przekazania pozostałym spadkobiercom udziałów w przekształconej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej wysokości przypadającego na każdego z pozostałych spadkobierców udziału w przedsiębiorstwie, nabytego w spadku, a w przypadku matki Wnioskodawcy – również spłaty z tytułu zniesienia współwłasności – w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej przysługującemu jej udziałowi w przedsiębiorstwie – nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu nabycia przedsiębiorstwa w spadku.
W konsekwencji Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 należy uznać za prawidłowe.
Następnie Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy na Wnioskodawcy, jako przyszłym nabywcy przedsiębiorstwa w spadku, będzie ciążył obowiązek dokonania korekty naliczonego podatku od towarów i usług, odliczonego od towarów (zarówno środków trwałych, jak i towarów handlowych) nabytych w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy oraz przed zniesieniem współwłasności i częściowym działem spadku.
W świetle art. 551 § 5 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeksu spółek handlowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 ze zm.):
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 424 i 1086) – (przedsiębiorca przekształcany) może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą) (przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową).
Zgodnie z art. 5841 Kodeksu spółek handlowych:
Przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu do rejestru (dzień przekształcenia).
Wyjaśnić należy, że w art. 91 ustawy zostały określone zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego.
Stosownie do treści art. 91 ust. 1 ustawy:
Po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10 lub 10a lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.
W myśl art. 91 ust. 2 ustawy:
W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.
Jak stanowi art. 91 ust. 3 ustawy:
Korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej – w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.
W świetle art. 91 ust. 4 ustawy:
W przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.
Zgodnie z art. 91 ust. 5 ustawy:
W przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 – w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.
Na mocy art. 91 ust. 6 ustawy:
W przypadku gdy towary lub usługi, o których mowa w ust. 4, zostaną:
1)opodatkowane – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;
2)zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.
Zgodnie z brzmieniem art. 91 ust. 7 ustawy:
Przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.
Na podstawie art. 91 ust. 7a ustawy:
W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3. Korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty.
W oparciu o art. 91 ust. 7b ustawy:
W przypadku towarów i usług innych niż wymienione w ust. 7a, wykorzystywanych przez podatnika do działalności gospodarczej, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 7c.
Jak stanowi ust. 7c powołanego artykułu:
Jeżeli zmiana prawa do obniżenia podatku należnego wynika z przeznaczenia towarów lub usług, o których mowa w ust. 7b, wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje – korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.
W myśl art. 91 ust. 7d ustawy:
W przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów i usług, innych niż wymienione w ust. 7a i 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana.
Na podstawie art. 91 ust. 8 ustawy:
Korekty, o której mowa w ust. 5-7, dokonuje się również, jeżeli towary i usługi nabyte do wytworzenia towaru, o którym mowa w ust. 2, zostały zbyte lub zmieniono ich przeznaczenie przed oddaniem tego towaru do użytkowania.
Obowiązek skorygowania podatku naliczonego od wcześniej nabytych towarów lub środków trwałych wykorzystywanych przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych, które są następnie przedmiotem zbycia (aportu) przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, reguluje art. 91 ust. 9 ustawy.
Zgodnie z brzmieniem art. 91 ust. 9 ustawy:
W przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Zatem korekta podatku naliczonego, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy, dotyczy podatku naliczonego od zakupów związanych jednocześnie z czynnościami, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego oraz z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, jeżeli podatnik nie jest w stanie wyodrębnić całości lub części kwot podatku, które posłużyłyby tylko czynnościom opodatkowanym oraz gdy zmianie uległo przeznaczenie towaru, od którego podatek został odliczony lub nieodliczony w całości.
Ponadto, korekta ta jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, będącego następcą prawnym (beneficjentem praw i obowiązków zbywcy), który w tym zakresie przejmuje, wynikające z art. 91 ust. 1-8 ustawy, obowiązki zbywcy.
Zatem, nabywca przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, będący następcą prawnym, co do zasady, przejmuje obowiązki swojego poprzednika.
Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że – jak wskazał Wnioskodawca – składniki nabyte przez Wnioskodawcę w wyniku zniesienia współwłasności i częściowego podziału spadku będą stanowiły przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 ustawy Kodeks cywilny. Wnioskodawca będzie prowadził działalność gospodarczą jako czynny, zarejestrowany podatnik podatku od towarów i usług, przy czym taki stan rzeczy będzie jedynie tymczasowy – do czasu przekształcenia przedsiębiorstwa w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, do której wniesie całe przedsiębiorstwo na podstawie art. 551 § 5 k.s.h. w związku z art. 5841 i nast. Kodeksu spółek handlowych. Działalność gospodarczą jako czynny podatnik VAT będzie docelowo prowadziła spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, powstała w wyniku przekształcenia. Po zniesieniu współwłasności i częściowym dziale spadku Wnioskodawca będzie wykorzystywał towary nabyte w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy do czynności opodatkowanych VAT. Nie dojdzie do zmiany sposobu wykorzystywania do ww. wydatków. W dalszym ciągu będą wykorzystywane do działalności opodatkowanej podatkiem VAT.
Zatem jak wynika z przedstawionego opisu sprawy Wnioskodawca – jako nabywca przedsiębiorstwa w spadku – w związku z brzemieniem art. 91 ust. 9 ustawy, co do zasady zobowiązany jest dokonać korekty określonej w art. 91 ust. 1-8.
Natomiast ze względu na fakt, że jak sam wskazuje Wnioskodawca, towary (zarówno środki trwałe, jak i towary handlowe) nabyte w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy oraz przed zniesieniem współwłasności i częściowym działem spadku w dalszym ciągu będą wykorzystywane przez Wnioskodawcę do czynności opodatkowanych – nie dojdzie do zmiany sposobu ich wykorzystywania – Wnioskodawca nie będzie obowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego i odliczonego przy nabyciu tych towarów.
Podsumowując, na Wnioskodawcy, jako przyszłym nabywcy przedsiębiorstwa w spadku, nie będzie ciążył obowiązek dokonania korekty naliczonego podatku od towarów i usług, odliczonego od towarów (zarówno środków trwałych, jak i towarów handlowych) nabytych w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy oraz przed zniesieniem współwłasności i częściowym działem spadku, ponieważ ww. majątek w dalszym ciągu będzie służył do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.
Tym samym Pana stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
W myśl art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).
Mając na uwadze, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego został złożony przez Pana, jako przyszłego nabywcę przedsiębiorstwa w spadku, zaznacza się, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla pozostałych spadkobierców, jak i dla spółki z organiczną odpowiedzialnością. Podmioty te chcąc uzyskać interpretację indywidualną, powinni wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej wydanie.
Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy oraz własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności kwestii opodatkowania otrzymania spadku po zmarłym ojcu na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, skutków podatkowych wydania udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością pozostałym spadkobiercom.
Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Pan ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (oraz z opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Wskazać należy, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).