Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie:

• powstania przychodu podatkowego w wysokości rynkowej ceny sprzedaży akcji własnych - jest prawidłowe;
• możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwot dopłat wypłaconych akcjonariuszom przejętych spółek - jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 20 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych zbycia akcji własnych (…). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

A. S.A. (dalej: „A.”; „Spółka”; „Wnioskodawca”) jest osobą prawną, spółką akcyjną, mającą siedzibę oraz miejsce efektywnego zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i tym samym podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów.

W ostatnich latach, w związku z dynamicznym rozwojem GK A., Spółka dokonała szeregu akwizycji, w tym:

• w dniu (...) nastąpiło połączenie przez przejęcie ze spółką B. S.A. (dalej: „B.”), przeprowadzone zgodnie z art. 492 § 1 pkt 1 Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 ze zm., dalej: „KSH”), poprzez przeniesienie całego majątku B. na Spółkę, przy jednoczesnym podwyższeniu kapitału zakładowego Spółki w drodze emisji akcji połączeniowych, które Spółka wydała akcjonariuszom B. (dalej: „Połączenie 1”) oraz
• w dniu (…) nastąpiło połączenie przez przejęcie ze spółką C. S.A. (dalej: „C.”), przeprowadzone zgodnie z art. 492 § 1 pkt 1 KSH, poprzez przeniesienie całego majątku C. na Spółkę, przy jednoczesnym podwyższeniu kapitału zakładowego Spółki w drodze emisji akcji połączeniowych, które Spółka wydała akcjonariuszom C. (dalej: „Połączenie 2”).

Zgodnie z art. 494 § 4 KSH, z dniem połączenia wspólnicy spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki stają się wspólnikami spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej.

W związku z powyższym, z dniem Połączenia 1 oraz z dniem Połączenia 2, odpowiednio akcjonariusze B. oraz akcjonariusze C. stali się akcjonariuszami A.

Zgodnie z zapisami planu Połączenia 1 i planu Połączenia 2, akcje połączeniowe były wydawane akcjonariuszom B. oraz akcjonariuszom C. za pośrednictwem Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych przy zastosowaniu ustalonego odpowiednio dla Połączenia 1 oraz dla Połączenia 2 parytetu wymiany akcji (tj. stosunku wymiany akcji B. / C. na akcje A.).

Liczba akcji połączeniowych, która była wydawana każdemu z akcjonariuszy spółek przejmowanych, została określona poprzez pomnożenie: (i) liczby akcji znajdujących się w posiadaniu danego akcjonariusza B. / C. według stanu na ustalony dzień referencyjny przez (ii) parytet wymiany akcji, z zaokrągleniem w dół do najbliższej liczby naturalnej (chyba, że sam iloczyn był liczbą naturalną).

Akcje połączeniowe, które nie zostały wydane akcjonariuszom B. / C. z uwagi na przyjęty parytet wymiany akcji oraz opisane powyżej zaokrąglenie, (…) z przeznaczeniem na zbycie, umorzenie lub inny prawnie dopuszczalny cel.

Zgodnie z art. 492 § 2 KSH, wspólnicy spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki mogą otrzymać obok udziałów lub akcji spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej dopłaty w gotówce, nieprzekraczające łącznie 10% wartości bilansowej przyznanych udziałów albo akcji spółki przejmującej, określonej według oświadczenia, o którym mowa w art. 499 § 2 pkt 4 KSH, bądź 10% wartości nominalnej przyznanych udziałów albo akcji spółki nowo zawiązanej. Dopłaty spółki przejmującej są dokonywane z zysku bądź z kapitału zapasowego tej spółki.

Zgodnie z zapisami planu Połączenia 1 i planu Połączenia 2, jeżeli w rezultacie zastosowania parytetu wymiany akcji uprawnionemu akcjonariuszowi B./C. przysługiwała ułamkowa część akcji połączeniowej, danemu uprawnionemu akcjonariuszowi B. / C. została wypłacona dopłata w gotówce, o której mowa w art. 492 § 2 KSH (dalej: „Dopłata”).

Wysokość Dopłaty była obliczana przez przemnożenie wartości:

• ułamkowej części akcji połączeniowej przypadającej danemu akcjonariuszowi zgodnie z parytetem wymiany akcji, która nie została mu przyznana w związku z zaokrągleniem opisanym powyżej oraz
• średniej arytmetycznej kursów zamknięcia akcji Spółki ustalonych na GPW w okresie 30 dni kalendarzowych poprzedzających ustalony dzień referencyjny, z tym zastrzeżeniem, że jeżeli kurs zamknięcia nie byłby ustalony w danym dniu notowań, przy ustaleniu średniej arytmetycznej kursów zamknięcia akcji Spółki uwzględniony zostałby ustalony w danym dniu notowań kurs akcji Spółki na GPW.

Kwota należnej danemu akcjonariuszowi Dopłaty była zaokrąglana do 1 grosza (0,01 zł), przy czym 0,005 zł było zaokrąglane w górę. Łączna wysokość Dopłat podlegała ograniczeniu wynikającemu z art. 492 § 2 KSH.

Wysokość przysługującej danemu akcjonariuszowi Dopłaty była pomniejszana o kwotę podatku dochodowego należną zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi na dzień jej wypłaty.

Wypłata Dopłat została sfinansowana ze środków z kapitału zapasowego A.

A. dokonał zbycia akcji własnych (…) z uwagi na przyjęty parytet wymiany akcji oraz opisane powyżej zaokrąglenie), poprzez zlecenie ich sprzedaży do biura maklerskiego prowadzącego rachunek papierów wartościowych A., po bieżącej cenie rynkowej.

Pytania

1.Czy rynkowa cena sprzedaży akcji własnych stanowi dla Wnioskodawcy przychód podatkowy?

2.Czy kwoty Dopłat wypłacone przez Wnioskodawcę mogą stanowić koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji (…)?

Państwa stanowisko w sprawie

1.W ocenie Wnioskodawcy, rynkowa cena sprzedaży akcji własnych stanowi dla Wnioskodawcy przychód podatkowy.

2.W ocenie Wnioskodawcy, kwoty Dopłat wypłacone przez Wnioskodawcę stanowią koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji (…).

Ustawa o CIT nie zawiera legalnej definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się jedynie w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 Ustawy o CIT, przykładowych przysporzeń zaliczanych do tej kategorii wśród których wymienia m.in. otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a Ustawy o CIT, za przychody z zysków kapitałowych uważa się inne, niż określone w pkt 1 i 2, przychody z udziału (akcji) w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, w tym przychody ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia.

Ustawodawca zdecydował się zatem na umiejscowienie w katalogu zysków kapitałowych również przychodów innych niż z tytułu udziału w zysku osoby prawnej lub wniesienia do niej wkładu niepieniężnego, tj. w szczególności przychodów ze zbycia udziału (akcji), nie wyłączając z tego katalogu zbycia akcji własnych.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, A. dokonując zbycia akcji własnych (…), poprzez zlecenie ich sprzedaży do biura maklerskiego prowadzącego rachunek papierów wartościowych A., po bieżącej cenie rynkowej, powinien rozpoznać przychód podatkowy w wysokości rynkowej ceny sprzedaży akcji własnych.

Za przychody z zysków kapitałowych uważa się również, zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. g Ustawy o CIT, dopłaty otrzymane w przypadku połączenia lub podziału podmiotów.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 11 i 21 Ustawy o CIT do przychodów nie zalicza się dopłat wnoszonych do spółki, jeżeli ich wniesienie następuje w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach, jak również zwróconych wspólnikom dopłat wniesionych do spółki zgodnie z odrębnymi przepisami - w wysokości określonej w złotych na dzień ich faktycznego wniesienia.

Natomiast zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 oraz 16 Ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Powyższe wskazuje, że wszystkie poniesione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami. Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Oznacza to, że do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Katalog wydatków wyłączonych z kategorii kosztów podatkowych o których mowa w art. 16 ust. 1 Ustawy o CIT ma charakter zamknięty.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 Ustawy o CIT do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e, w części niezaliczonej w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 53 Ustawy o CIT do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się dopłat, o których mowa w art. 12 ust. 4 pkt 11 (tj. dopłat wnoszonych do spółki, jeżeli ich wniesienie następuje w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach, kwot i wartości stanowiących nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów (akcji), otrzymanych przy ich wydaniu i przekazanych na kapitał zapasowy, oraz w spółdzielniach i ich związkach - wartości wpisowego, przeznaczonych na fundusz zasobowy), oraz ich zwrotu.

Odnosząc się do dopłat niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, analizowany przepis art. 16 ust. 1 pkt 53 Ustawy o CIT odsyła do art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o CIT, który z kolei zawiera odniesienie do przepisów KSH. Można więc uznać, że art. 16 ust. 1 pkt 53 Ustawy o CIT zawiera podwójne odesłanie, na podstawie którego dopłaty, do których odnosi się analizowany przepis, są dopłatami w rozumieniu przepisów KSH. Wskazuje się na to również w orzecznictwie sądów administracyjnych, zgodnie z którym pojęcia dopłaty w art. 12 ust. 4 pkt 11 Ustawy o CIT użyto w ustawie dla określenia zarówno dopłat wnoszonych do spółek z o.o., jak i dodatkowych dopłat wnoszonych do spółek akcyjnych (np. wyrok WSA w Warszawie z dnia 11 lutego 2005 r., sygn. III SA/Wa 1288/04).

W doktrynie wskazuje się, że za dopłaty dla potrzeb przepisu art. 16 ust. 1 pkt 53 Ustawy o CIT uznaje się sumy wpłacone do spółki z o.o. zgodnie z przepisami art. 177-178 KSH, tzn. wówczas, gdy zostały one przewidziane w umowie spółki, a ponadto w wysokości (i proporcji) zgodnej z bezwzględnie obowiązującymi przepisami KSH (S. Szajkowski, w: S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz do artykułów 1-633, t. I, Warszawa 2001, s. 240).

Jeżeli zatem doszło do wpłacenia do spółki z o.o. przez wspólników dodatkowych sum w okolicznościach o innym charakterze, wysokości lub w inny sposób, niż w okolicznościach objętych przepisami art. 177 i 178 KSH, dokonane wpłaty nie mogą być uznane za dopłaty w rozumieniu tych przepisów (por. K. Gil, A. Obońska, A. Wacławczyk, A. Walter (red.), Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz. Wyd. 3, Warszawa 2019).

Analogicznie, w przypadku spółek akcyjnych, za dopłaty dla potrzeb przepisu art. 16 ust. 1 pkt 53 Ustawy o CIT można również uznać dopłaty, o których mowa w art. art. 396 § 3 KSH, które uiszczają akcjonariusze w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom, o ile te dopłaty nie będą użyte na wyrównanie nadzwyczajnych odpisów lub strat (por. K. Gil, A. Obońska, A. Wacławczyk, A. Walter (red.), Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz. Wyd. 3, Warszawa 2019).

Wykładnia przepisu art. 16 ust. 1 pkt 53 Ustawy o CIT, w powiązaniu z art. 12 ust. 4 pkt 11 Ustawy o CIT, prowadzi natomiast do wniosku, iż przepisy te nie powinny odnosić się do dopłat gotówkowych spółki przejmującej, o których mowa w art. 492 § 2 KSH. Nie mają bowiem one charakteru alternatywnego finansowania spółki, lecz stanowią rozliczenie określonych inwestycji kapitałowych (por. K. Gil, A. Obońska, A. Wacławczyk, A. Walter (red.), Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz. Wyd. 3, Warszawa 2019). Co istotne, z perspektywy przychodowej, dopłaty te i ich konsekwencje podatkowe zostały uregulowane częściowo w ramach innych przepisów ustawy o CIT (patrz: art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. g Ustawy o CIT), natomiast brak jest ich szczegółowego uregulowania w odniesieniu do perspektywy dotyczącej rozpoznania kosztów podatkowych w związku z wniesieniem tych dopłat. Zdaniem Wnioskodawcy prowadzi to do konkluzji, iż z punktu widzenia możliwości rozpoznania kosztów podatkowych, dopłaty gotówkowe o których mowa w art. 492 § 2 KSH powinny być analizowane na gruncie przepisu art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT w związku z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 8 Ustawy o CIT.

Analiza powyższych przepisów prowadzi do wniosku, że w przypadku, gdy dopłaty wnoszone do spółki na podstawie przepisów KSH stanowią formę jej dokapitalizowania poza kapitałem zakładowym, zwiększającą jej płynność finansową, wówczas zastosowanie znajdą przepisy szczególne Ustawy o CIT, tj. art. 12 ust. 4 pkt 11 i 21 oraz art. 16 ust. 1 pkt 53, zapewniające neutralność podatkową takich dopłat i ich zwrotów. Ustawodawca wprost zatem przesądził, iż tego rodzaju dopłaty nie stanowią przychodu podatkowego dla otrzymującego je podmiotu oraz kosztu podatkowego dla wnoszącego, a w przypadku ich zwrotu, zwracający nie ma możliwości zaliczenia takiego wydatku do kosztów uzyskania przychodu, a otrzymujący zwrot dopłaty nie jest zobligowany do rozpoznania przychodu podatkowego.

Odmienna jest natomiast kwalifikacja podatkowa innego rodzaju dopłat, tj. takich które nie mają charakteru alternatywnego finansowania spółki, lecz na przykład stanowią rozliczenie określonych inwestycji kapitałowych (m.in. art. 492 § 2 KSH, ale również art. 443 § 2 KSH). W tego rodzaju sytuacjach należy uznać, że intencją ustawodawcy nie było zapewnienie neutralności podatkowej tych zdarzeń. Wykładnia art. 12 ust. 1 Ustawy o CIT w zw. z art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. g Ustawy o CIT wskazuje, że dopłaty otrzymane w przypadku połączenia lub podziału podmiotów (a zatem również takie, o których mowa art. 492 § 2 KSH) stanowią przychód z zysków kapitałowych.

Konsekwentnie, wobec braku odmiennych przepisów, brak jest podstaw, aby uznać, iż wydatek ponoszony przez Spółkę w związku z dopłatami gotówkowymi uiszczonymi na rzecz akcjonariuszy w celu rozliczenia połączenia spółek („spłata” części ułamkowych akcji) nie stanowi kosztów uzyskania przychodów. Tego rodzaju wydatek należałoby interpretować w świetle przepisu art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT z uwzględnieniem ograniczenia wynikającego art. 16 ust. 1 pkt 8 Ustawy o CIT. Skoro bowiem konsekwencją poniesienia tego wydatku jest nabycie przez spółkę akcji własnych, które spółka zamierza następnie sprzedać, to wydatek ten powinien stanowić koszt uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych akcji (zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a Ustawy o CIT - przychodu z zysków kapitałowych), w części niezaliczonej w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie z zaprezentowanym stanem faktycznym, Wnioskodawca w rezultacie dokonania rozliczenia Połączenia 1 i Połączenia 2, po wniesieniu Dopłat na rzecz akcjonariuszy B. i C., wszedł w posiadanie akcji własnych (akcje połączeniowe). Akcje połączeniowe, które nie zostały wydane akcjonariuszom B. / C. z uwagi na przyjęty parytet wymiany akcji oraz zastosowane zaokrąglenie, zostały (…). W praktyce Spółki, przedmiotowe akcje, które zostały wyemitowane w ogólnej liczbie zgodnie z przyjętym parytetem wymiany, niemniej z uwagi na zaokrąglenia, o których mowa powyżej (brak faktycznej możliwości przydzielania ułamkowych udziałów) stały się przedmiotem sprzedaży przez Spółkę przejmującą. W ocenie Spółki, uprawnione jest zatem stwierdzenie, że osiągnięte z tego tytułu środki finansowe - funkcjonalnie - powiązane są z Dopłatami zrealizowanym na rzecz akcjonariuszy spółek przejmowanych. Innymi słowy, w ocenie Wnioskodawcy, w opisanych okolicznościach Dopłaty zachowują operacyjny związek z samą transakcją sprzedaży akcji własnych, bowiem Dopłaty, a co za tym idzie także sprzedaż akcji własnych nie miałyby w ogóle miejsca, gdyby istniała praktyczna (techniczna, prawna) możliwość wydania wszystkich ułamkowych akcji połączeniowych. Wówczas, nie powstałby zarówno przychód (wygenerowany obecnie w efekcie sprzedaży akcji własnych), a także koszt związany z wydatkiem z tytułu Dopłat, co pozwoliłoby z podatkowego punktu widzenia zapewnić neutralność podatkową operacji związanej z Połączeniami. Analogicznie, w przedstawionym stanie faktycznym owa neutralność podatkowa może być zachowana jedynie przy założeniu dopuszczalności rozpoznania kosztu podatkowego z tytułu zrealizowanych Dopłat, przy jednoczesnym obowiązku rozpoznania przychodu podatkowego z tytułu sprzedaży akcji własnych. Nadmienić należy, że wysokość przysługującej danemu akcjonariuszowi Dopłaty była pomniejszana o kwotę podatku dochodowego należną zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi na dzień jej wypłaty (bowiem zgodnie z obowiązującymi przepisami, dopłaty otrzymywane przez akcjonariusza w przypadku połączenia podmiotów stanowią przychód z zysków kapitałowych).

A. dokonał zbycia akcji własnych (…) poprzez zlecenie ich sprzedaży do biura maklerskiego prowadzącego rachunek papierów wartościowych A., po bieżącej cenie rynkowej. Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a Ustawy o CIT, Wnioskodawca kwalifikuje przysporzenie osiągnięte w rezultacie sprzedaży tych akcji jako przychód podatkowy z zysków kapitałowych w wysokości ceny rynkowej, która została uiszczona przez nabywców akcji.

Biorąc pod uwagę zaprezentowane powyżej przepisy i ich wykładnię podatkową, w ocenie Wnioskodawcy, w momencie sprzedaży akcji własnych, był on uprawniony do rozpoznania kosztu uzyskania przychodów w wysokości Dopłat wypłaconych w przeszłości akcjonariuszom B. i C.

W ocenie Wnioskodawcy, wydatek poniesiony przez Spółkę z tytułu Dopłat, spełnia następujące warunki:

• został poniesiony przez Spółkę, tj. w ostatecznym rozrachunku pokryty z zasobów majątkowych Spółki (kapitału zapasowego),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została Spółce w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą (wydatek z tytułu Dopłat uzasadniony był koniecznością rozliczenia inwestycji kapitałowych, a więc Połączenia 1 i Połączenia 2),
• poniesiony został w celu uzyskania przychodów (Wnioskodawca sprzedał akcje własne, a w konsekwencji osiągnął przychód podatkowy z zysków kapitałowych),
• został właściwie udokumentowany (Wnioskodawca dysponuje niezbędną dokumentacją wewnętrzną, w tym m.in. potwierdzeniami przelewów oraz korespondencją i wezwaniem do zapłaty stosownych kwot do Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych).

Jednocześnie, wydatek z tytułu Dopłat nie został w przeszłości w jakiejkolwiek formie zaliczony przez A. do kosztów uzyskania przychodów, a zatem zdaniem Wnioskodawcy, możliwe jest zastosowanie w tym przypadku art. 16 ust. 1 pkt 8 Ustawy o CIT.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, kwoty Dopłat wypłacone przez Wnioskodawcę powinny stanowić koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji (…).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie:

• powstania przychodu podatkowego w wysokości rynkowej ceny sprzedaży akcji własnych - jest prawidłowe;
• możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwot dopłat wypłaconych akcjonariuszom przejętych spółek - jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Z wniosku wynika, że w (…) r. przeprowadzili Państwo dwa połączenia, w których byli Państwo spółką przejmującą. Połączenia zostały przeprowadzone zgodnie z art. 492 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 18 ze zm.), poprzez przeniesienie całego majątku spółek przejmowanych na Spółkę, przy jednoczesnym podwyższeniu kapitału zakładowego Spółki w drodze emisji akcji połączeniowych, które Spółka wydała akcjonariuszom spółek przejmowanych.

Akcje połączeniowe, które nie zostały wydane akcjonariuszom spółek przejmowanych z uwagi na przyjęty parytet wymiany akcji oraz opisane we wniosku zaokrąglenie, zostały (…)

Dokonali Państwo zbycia akcji własnych ((…), które nie zostały wydane akcjonariuszom z uwagi na przyjęty parytet wymiany akcji oraz opisane powyżej zaokrąglenie), poprzez zlecenie ich sprzedaży do biura maklerskiego prowadzącego Państwa rachunek papierów wartościowych, po bieżącej cenie rynkowej.

Przedstawione przez Państwa wątpliwości dotyczą obowiązku rozpoznania przychodu podatkowego z tytułu zbycia akcji oraz sposobu ustalenia kosztów uzyskania przychodów przy zbyciu akcji.

W Państwa ocenie:

• rynkowa cena sprzedaży akcji własnych stanowi dla Państwa przychód podatkowy;
• kwoty Dopłat, wypłacone przez Wnioskodawcę, stanowią koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji.

Zgodnie z art. 492 § 1-3 Kodeksu spółek handlowych:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 2805 ze zm.; dalej: „ustawa o CIT”):

Natomiast w myśl art. 7 ust. 2 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT:

Ustawodawca umieścił zatem przychody uzyskiwane ze zbycia akcji w katalogu przychodów z zysków kapitałowych.

Ogólną zasadę rozpoznawania przychodów zawierają jednak przepisy art. 12 ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT:

Ustawa o CIT nie zawiera definicji przychodu, a jedynie precyzuje - poprzez przykładowe wyliczenie - rodzaje przychodów. Jednocześnie należy stwierdzić, że podatek dochodowy od osób prawnych posiada cechy podatku powszechnego, tj. podatku, który jest ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem - jako źródłem dochodu - jest tylko ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa. Poza tym musi mieć charakter definitywny (dokonany) i mierzalny.

Ponadto, użyty w art. 12 ust. 1 tej ustawy zwrot „w szczególności” oznacza, że wykaz przychodów stanowi katalog otwarty, natomiast zawarte w tym przepisie okoliczności określające przychody mają charakter przykładowy. Przychodem są zatem wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, bezzwrotnym, definitywnym, których rzeczywiste otrzymanie powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego.

Jednocześnie, w myśl art. 14 ust. 1-3 ustawy o CIT:

W odniesieniu do powyższych przepisów należy wskazać, że zasadą podstawową jest, że przychodem jest wartość sprzedanej rzeczy lub prawa. Jednocześnie nie może to być jakakolwiek ustalona wartość zbywanych dóbr. Przepis przewiduje bowiem, że ma być to wartość wyrażona w cenie, która została określona w umowie sprzedaży. Zatem wielkość przychodu należy oceniać, biorąc pod uwagę przede wszystkim cenę, która wynika z zawartej umowy sprzedaży.

Powyższa zasada doznaje jednak istotnego ograniczenia - ponieważ przychodem jest wartość sprzedanych dóbr, wykazana cena - jaką uzyskano ze sprzedaży - nie może, bez uzasadnionego powodu, rażąco różnić się od obiektywnie ocenianej wartości rzeczy lub praw będących przedmiotem sprzedaży. Jeżeli przypadek taki zostanie stwierdzony, - organ podatkowy ma obowiązek ustalić przychód w wysokości wartości rynkowej. Zatem, w przypadku zbycia akcji własnych osiągną Państwo przychód w wysokości ceny uzyskanej ze sprzedaży akcji własnych, nie niższej jednak niż wartość rynkowa tych akcji.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Natomiast zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów zostały określone w art. 15 i 16 updop.

I tak, zgodnie z art. 15 ust. 1 updop:

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Koszty ponoszone przez podatnika należy ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu. Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty.

Moment zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu nabycia udziałów został szczegółowo wskazany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT:

W opiniowanej sprawie nie znajdzie zastosowania ww. regulacja, która umożliwia zaliczenie do kosztów podatkowych wydatków na objęcie lub nabycie akcji, w przypadku odpłatnego zbycia tych akcji. Z opisu sprawy wynika, że akcje zostały utworzone w drodze emisji dokonanej przez wnioskodawcę w związku z przeprowadzonymi połączeniami (Połączenie 1 i Połączenie 2). Część akcji nie została jednak wydana akcjonariuszom spółek przejmowanych (…). Nie mamy zatem do czynienia z objęciem czy też nabyciem przez Państwa ww. akcji. Nie weszli Państwo w posiadanie akcji w zamian za uiszczone dopłaty (spółka dokonała emisji oraz (…), natomiast wypłacone akcjonariuszom dopłaty nie spowodowały objęcia czy też nabycia akcji przez spółkę).

Podkreślenia wymaga, że konieczność wypłaty dopłat na rzecz akcjonariuszy wynika z faktu wydania na ich rzecz akcji połączeniowych, których faktyczna wartość nie odzwierciedlała wartości, jaką powinni w rzeczywistości otrzymać w wyniku dokonanych połączeń. Uiszczając dopłaty wykonywali Państwo czynności przewidziane w art. 492 § 2 ksh oraz w zapisach planów dokonanych połączeń. Celem dopłat gotówkowych nie było więc uzyskanie przychodu ze zbycia akcji, lecz wyrównanie niedoboru wartości akcji powstałego po stronie akcjonariuszy, związanego z przyjętym przez wnioskodawcę parytetem wymiany akcji z zaokrągleniem wartości w dół do najbliższej liczby naturalnej. Zbycie przez Państwa akcji (poprzez zlecenie ich sprzedaży do biura maklerskiego), w wyniku którego wnioskodawca uzyskał środki finansowe ze sprzedaży, jest czynnością całkowicie niezależną i oderwaną od samego faktu wypłaty dopłat.

Należy zauważyć, że wypłata dopłat jest w tym przypadku związana z dokonanymi połączeniami, a nie ze zbyciem akcji. Na powyższe zwraca uwagę również Państwo, pisząc w uzasadnieniu stanowiska, że wydatek z tytułu Dopłat uzasadniony był koniecznością rozliczenia inwestycji kapitałowych, a więc Połączenia 1 i Połączenia 2. W przypadku połączeń ustawa CIT przewiduje odrębne regulacje odnośnie do skutków podatkowych po stronie podmiotów biorących w nich udział. W spółce przejmującej, przychodem jest co do zasady wartość rynkowa majątku spółki/spółek przejmowanych (w przedmiotowej sprawie majątku spółek: B. i C.) ponad wartości wskazane w poszczególnych przepisach art. 12 ust. 1 pkt 8c, 8d i 8f. Jednocześnie ustawa przewiduje, w jakich okolicznościach przychód taki korzysta z wyłączenia z opodatkowania (art. 12 ust. 4 pkt 3e-3g ustawy CIT).

W konsekwencji, nie można uznać, że wydatek w postaci dopłat dla akcjonariuszy został poniesiony w celu uzyskania przychodu ze zbycia akcji. Nie zachodzi w tym przypadku związek przyczynowo-skutkowy między kosztem a przychodem, do którego nawiązuje treść art. 15 ust. 1 ustawy CIT.

Nieprawidłowe jest zatem Państwa stanowisko, że wypłacone przez wnioskodawcę kwoty dopłat mogą stanowić koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji (…).

Jednocześnie mają Państwo rację, że w sprawie nie znajdzie zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 53 ustawy o CIT, zgodnie z którym:

Natomiast w myśl art. 12 ust. 4 pkt 11 ww. ustawy:

Art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy CIT mówi o dopłatach wnoszonych do spółki, jeżeli ich wniesienie następuje w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach (…). Dopłaty będące przedmiotem wniosku nie są natomiast wnoszone do spółki, lecz uiszczane są przez spółkę na rzecz akcjonariuszy, w związku z czym nie wypełniają dyspozycji ww. art. 16 ust. 1 pkt 53 w zw. z art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy CIT.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.