Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 stycznia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(…) Spółka Akcyjna (dalej: „Wnioskodawca”, „Podatnik”, „X”) jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i polskim rezydentem podatkowym.

Podatnik działa w grupie podmiotów powiązanych w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym dla osób prawnych i wszystkie podmioty powiązane są polskimi rezydentami podatkowymi. Jest przedsiębiorcą działającym na rynku (…). Głównym przedmiotem działalności X jest: (…). Sprawozdanie finansowe X podlega corocznie badaniu przez biegłego rewidenta zgodnie z ustawą o rachunkowości. (…)

X odsprzedawała (…) do podmiotów powiązanych w grupie.

Podmiotem powiązanym, do którego X odsprzedawała (…) i dzierżawiła budynki w latach 2018-2022 była Y sp. z o. o. Z tego też powodu X wystawiła szereg faktur VAT na przedmiotową sprzedaż o łącznej wartości netto (…) zł i tak w:

- 2018, (…) faktur na sprzedaż (…) i dzierżawę budynków o łącznej wartości netto (…) zł, zaliczone do przychodów podatkowych odpowiednio w roku 2018,

- 2019, (…) faktur na sprzedaż (…) i dzierżawę budynków o łącznej wartości netto (…) zł, zaliczone do przychodów podatkowych odpowiednio w roku 2019,

- 2020, (…) faktury na dzierżawę budynków o łącznej wartości netto (…) zł, zaliczone do przychodów podatkowych odpowiednio w roku 2020,

- 2021, (…) faktur na dzierżawę budynków o łącznej wartości netto (…) zł, zaliczone do przychodów podatkowych odpowiednio w 2021,

- 2022, (…) faktury na dzierżawę budynków o łącznej wartości netto (…) zł, zaliczone do przychodów podatkowych odpowiednio w roku 2022.

Na powyższe wierzytelności zostały w X utworzone odpisy aktualizacyjne w związku z uznaniem tych wierzytelności jako nieściągalne, zgodnie z ustawą o rachunkowości, odpowiednio w roku 2020, 2021, 2022 i 2023.

Y sp. z o. o. w związku z problemami finansowymi do dnia złożenia niniejszego wniosku nie opłaciła wyżej wymienionych faktur, oprócz kwoty (…) zł z 2020 r. i (…) zł uregulowanej w 2023 r.

X zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o rachunkowości potwierdzała salda na wyżej wymienione wierzytelności, uzyskując tym samym potwierdzenie istnienia tych wierzytelności po stronie kontrahenta Y sp. z o. o.

Na dzień 31 grudnia 2020 podatnik uzyskał potwierdzenie salda wierzytelności za rok 2018, 2019, 2020.

Na dzień 31 grudnia 2021 podatnik uzyskał potwierdzenie salda wierzytelności za rok 2018, 2019, 2020, 2021.

Na dzień 31 grudnia 2022 podatnik uzyskał potwierdzenie salda wierzytelności za rok 2018, 2019, 2020, 2021, 2022.

Powyższe spowodowało, że nie doszło do przedawnienia wierzytelności w rozumieniu kodeksu cywilnego.

Wnioskiem z dnia (…) 2023 r. pełnomocnik wierzyciela Z sp. z o. o. złożył wniosek o ogłoszenie upadłości Y sp. z o. o.

W dniu (…) 2024 roku Sąd Rejonowy (…) wydał postanowienie sygnatura akt (…) o oddaleniu wniosku z uwagi na treść art. 13 ust. 1 Prawo upadłościowe.

W uzasadnieniu oddalenia wniosku Sąd Rejonowy (…) stwierdza m.in.: „W przedmiotowej sprawie w ocenie sądu dłużnik posiada majątek nie wystarczający na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, a w szczególności wstępnych kosztów”.

Pytanie

Czy w opisanym stanie faktycznym Wnioskodawca ma prawo do odpisania wierzytelności od Y sp. z o. o. w koszty uzyskania przychodu w roku 2024?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 r. (Dz.U. Nr 21, poz. 86), [dalej: ustawa CIT]:

Art. 16 ust. 1. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: (...) pkt 25) wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem:

a) wierzytelności, w części, w jakiej uprzednio zostały zarachowane do przychodów należnych i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

Art. 16 ust. 2 pkt 2a, za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana: (…)

2) postanowieniem sądu o: (…)

a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, (…).

Zgodnie z podanym wyżej stanem faktycznym wierzytelności od Y sp. z o. o. zostały zarachowane do przychodów należnych odpowiednio w latach, których dotyczyły. Wierzytelności te zostały również odpisane jako nieściągalne w księgach podatnika.

W dniu (…) 2024 roku Sąd Rejonowy (…) postanowieniem sygnatura akt (…) oddalił wniosek o upadłość Y sp. z o. o. z uwagi na treść art. 13 ust. 1 Prawo upadłościowe, gdzie w uzasadnieniu oddalenia wniosku Sąd Rejonowy (…) stwierdza m.in.: „W przedmiotowej sprawie w ocenie sądu dłużnik posiada majątek nie wystarczający na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, a w szczególności wstępnych kosztów”.

W przedmiotowej sprawie należy wziąć pod uwagę również treść art. 16 ust. 1 pkt 20 Ustawy o CIT, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

Zgodnie z art. 118 Kodeksu Cywilnego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Podatnik realizując swój obowiązek prawny nałożony przez art. 26 ust. 1 pkt 2 Ustawy o rachunkowości, po zakończeniu roku obrotowego 2020, 2021, 2022, drogą inwentaryzacji uzyskiwał od Y sp. z o. o. potwierdzenia prawidłowości wykazanego w księgach rachunkowych jednostki stanu tych należności (potwierdzenia sald), uzyskując tym samym potwierdzenie istnienia tych wierzytelności po stronie kontrahenta Y sp. z o. o. Mając ten fakt na uwadze, należy stwierdzić, że poprzez czynność potwierdzenia sald bieg terminu przedawnienia wierzytelności został przerwany.

Zgodnie z art. 123 § 1. Bieg przedawnienia przerywa się:

1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.

W polskim prawie cywilnym do przerwania biegu terminu przedawnienia roszczenia może dojść wskutek działań podjętych przez wierzyciela zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego lub w wyniku uznania roszczenia przez dłużnika zgodnie z art. 123 § 1 pkt 2 k.c., toteż należy rozróżnić uznanie właściwe i niewłaściwe długu w kontekście przerwania biegu terminu przedawnienia. Czynność potwierdzenia salda należy uznać za niewłaściwe uznanie długu przez kontrahenta.

Znajduje to potwierdzenie w poniżej cytowanych wyrokach sądów:

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie - XXII Wydział Własności Intelektualnej z dnia 15 marca 2023 r., XXII GW 259/22

1. Uznanie niewłaściwe długu jest wyrazem świadomości czyli wiedzy dłużnika o istnieniu roszczenia. Podpis głównego księgowego na potwierdzeniu salda jest tożsamy z uznaniem długu, pod warunkiem udowodnienia, że w chwili składania swojego podpisu wiedział on o prawdziwym stanie stosunków prawnych łączących obie strony. Wynika to z faktu, że wierzyciel, którego łączą z dłużnikiem więzi gospodarcze i których współpraca opiera się zarówno na porozumieniach pisemnych, jak i ustaleniach ustnych, może posiadać przekonanie, że uznanie salda pochodzi od jednej z osób fizycznych (głównego księgowego), która według zewnętrznej oceny wierzyciela ma wpływ na decyzję podejmowane przez osoba prawną. W takiej sytuacji bierność wierzyciela, że nie sprawdził czy główny księgowy jest uprawniony do reprezentowania tego podmiotu, uznać należy za usprawiedliwioną.

2. W pewnych okolicznościach podniesienie zarzutu przedawnienia może być traktowane jako nadużycie prawa strony postępowania.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 4 lutego 2022 r., II CSKP 1179/22

1. Uznanie nie wymaga zachowania szczególnej formy prawnej, może być dokonane w każdej formie, nie tylko w sposób wyraźny. Może to być zatem również taka czynność dłużnika, z której wynika, że jest on świadomy istnienia długu, przy czym istotne jest, aby zachowanie dłużnika dotyczyło jednoznacznie skonkretyzowanego, skierowanego przeciwko niemu roszczenia.

2. Uznanie niewłaściwe jest oświadczeniem wiedzy, może być wyrażone w dowolnej formie, nawet w sposób dorozumiany, zatem dłużnik nie musi nawet wskazywać, w jakiej wysokości dług uznaje, nie musi też wskazywać wprost podstawy prawnej. Wystarczające, a zarazem konieczne do przyjęcia, że nastąpiło w takiej formie uznanie długu jest złożone w dowolnej formie, także więc przez czynność konkludentne oświadczenie dłużnika, z którego wynika, że ma on świadomość istnienia długu oraz uzasadnione przekonanie wierzyciela, że dłużnik świadczenie spełni.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 2 czerwca 2021 r., IV CSKP 74/21

Uznanie roszczenia występuje w każdym wypadku wyraźnego oświadczenia woli lub też innego jednoznacznego zachowania się dłużnika wobec wierzyciela, z którego wynika, że dłużnik uważa roszczenie za istniejące. W związku z tym wyróżniane są dwie postacie uznania: uznanie właściwe, mające formę umowy między dłużnikiem a wierzycielem, oraz uznanie niewłaściwe, będące jednostronnym działaniem dłużnika, które potwierdza fakt istnienia określonego zobowiązania.

Uznanie nie wymaga zachowania szczególnej formy prawnej, co oznacza, że może być dokonane w każdej formie, nie tylko w sposób wyraźny. Może to być zatem również taka czynność dłużnika, z której wynika, że jest on świadomy istnienia długu, przy czym istotne jest, aby zachowanie dłużnika dotyczyło jednoznacznie skonkretyzowanego, skierowanego przeciwko niemu roszczenia. Jeżeli przedmiot roszczenia jest podzielny, uznanie (właściwe i niewłaściwe) może dotyczyć całego roszczenia albo jego części. Nie można przy tym pominąć, że jeżeli dochodzi do uznania niewłaściwego, to nie musi zostać wskazana wprost ani podstawa prawna, ani wysokość uznawanego roszczenia. Skoro uznanie może nastąpić w sposób dorozumiany, czy przez czynności konkludentnej, to z natury rzeczy nie musi dojść do złożenia oświadczenia co do wysokości uznawanego długu. O uznaniu niewłaściwym, przerywającym bieg przedawnienia w myśl art. 123 § 1 pkt 2 KC, można mówić dopiero wtedy, gdy łącznie spełnione są dwie niezależne przesłanki: zobowiązany oświadczył, że jest dłużnikiem, a uprawniony powziął przy tej okazji uzasadnione przekonanie, że dłużnik świadczenie spełni. Można zatem przyjąć, że uznanie niewłaściwe polega na tym, iż chociaż dłużnik nie składa wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, to z jego zachowania wierzyciel może zasadnie wnioskować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnie spełnić świadczenie. Okoliczność, że dłużnik nie miał woli uznania roszczenia, jest obojętna, jak też jest rzeczą obojętną, czy zdawał sobie sprawę z tych skutków; skutki następują niezależnie od woli stwierdzającego.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu - I Wydział Cywilny z dnia 5 marca 2021 r., I ACa 559/20

1. Do oświadczeń wiedzy możliwe jest stosowanie w drodze analogii przepisu art. 61 zd. 1 KC, określającego chwilę złożenia oświadczenia woli. Zgodnie z powołanym przepisem - oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Jako że oświadczenie wiedzy, które wywołuje skutki prawne, również musi być złożone innej osobie, czy też wobec innej osoby, za termin złożenia tego oświadczenia należy uznać moment, w którym dotrze ono do osoby zainteresowanej. Potwierdzenie salda bez wątpienia stanowi oświadczenie wiedzy strony potwierdzenia dokonującej.

2. Żaden podmiot prowadzący działalność gospodarczą nie jest zmuszony do potwierdzenia salda, szczególnie wówczas gdy uważa, że wierzytelności wskazane w przedłożonym mu potwierdzeniu nie istnieją lub ich wysokość winna ulec korekcie. Dłużnik nie może jednak negować zasadności wezwania przez wierzyciela do potwierdzenia salda tylko dlatego, że jego potwierdzenie może stanowić o uznaniu długu i jako takie przerwać termin biegu przedawnienia. Winien wypowiedzieć się co do tego, czy uznaje wierzytelności wzywającego za istniejące, czy też nie. W wyroku Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 2 czerwca 2021 r., CSKP/74/21 Uznanie roszczenia występuje w każdym wypadku wyraźnego oświadczenia woli lub też innego jednoznacznego zachowania się dłużnika wobec wierzyciela, z którego wynika, że dłużnik uważa roszczenie za istniejące. W związku z tym wyróżniane są dwie postacie uznania: uznanie właściwe, mające formę umowy między dłużnikiem a wierzycielem, oraz uznanie niewłaściwe, będące jednostronnym działaniem dłużnika, które potwierdza fakt istnienia określonego zobowiązania. Uznanie nie wymaga zachowania szczególnej formy prawnej, co oznacza, że może być dokonane w każdej formie, nie tylko w sposób wyraźny. Może to być zatem również taka czynność dłużnika, z której wynika, że jest on świadomy istnienia długu, przy czym istotne jest, aby zachowanie dłużnika dotyczyło jednoznacznie skonkretyzowanego, skierowanego przeciwko niemu roszczenia. Jeżeli przedmiot roszczenia jest podzielny, uznanie (właściwe i niewłaściwe) może dotyczyć całego roszczenia albo jego części. Nie można przy tym pominąć, że jeżeli dochodzi do uznania niewłaściwego, to nie musi zostać wskazana wprost ani podstawa prawna, ani wysokość uznawanego roszczenia. Skoro uznanie może nastąpić w sposób dorozumiany, czy przez czynności konkludentnej, to z natury rzeczy nie musi dojść do złożenia oświadczenia co do wysokości uznawanego długu. O uznaniu niewłaściwym, przerywającym bieg przedawnienia w myśl art. 123 § 1 pkt 2 KC, można mówić dopiero wtedy, gdy łącznie spełnione są dwie niezależne przesłanki: zobowiązany oświadczył, że jest dłużnikiem, a uprawniony powziął przy tej okazji uzasadnione przekonanie, że dłużnik świadczenie spełni. Można zatem przyjąć, że uznanie niewłaściwe polega na tym, iż chociaż dłużnik nie składa wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, to z jego zachowania wierzyciel może zasadnie wnioskować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnie spełnić świadczenie. Okoliczność, że dłużnik nie miał woli uznania roszczenia, jest obojętna, jak też jest rzeczą obojętną, czy zdawał sobie sprawę z tych skutków; skutki następują niezależnie od woli stwierdzającego.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 10 listopada 2020 r., V CSK 628/18

Podstawową różnicę pomiędzy uznaniem właściwym a niewłaściwym stwarza to, że uznanie właściwe kwalifikowane jest jako czynność prawna stanowiąca umowę pomiędzy zobowiązanym a uprawnionym, natomiast uznanie niewłaściwe stanowi jedynie oświadczenie wiedzy zobowiązanego, złożone dobrowolnie i z dostatecznym rozeznaniem, przy czym nie jest wymagana świadomość zobowiązanego co do skutków prawnych tego oświadczenia. Jest to jednostronne przyznanie długu przez dłużnika stanowiące wyraz jego świadomości istnienia skierowanego do niego roszczenia, mogące przybrać postać zarówno wyraźną jak i dorozumianą. Może być to zatem oświadczenie wiedzy zobowiązanego, jak i działania faktyczne polegające na częściowym wykonania zobowiązania lub zmierzające do zmiany sposobu wykonania. Najbardziej istotne jest to, czy zachowanie zobowiązanego może uzasadniać przekonanie uprawnionego, że zobowiązany jest świadom swego obowiązku i oczekiwanie na dobrowolne spełnienie świadczenia jest uzasadnione. Przykładami uznania niewłaściwego może być prośba o rozłożenie na raty, wniosek o odroczenie terminu płatności, spłata części zadłużenia, zapłata odsetek za okres nieprzedawniony, wniosek o umorzenie długu w całości lub części, ustanowienie zabezpieczenia lub dokonanie potrącenia.

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie - I Wydział Cywilny z dnia 16 lipca 2020 r., I C 286/18

Uznanie roszczenia (art. 123 § 1 pkt 2 KC) stanowi czynność prawną, w której dłużnik potwierdza swe zobowiązanie. Uznanie jest więc przejawem lojalności dłużnika w stosunku do wierzyciela i zapobiega wytaczaniu niepotrzebnych procesów. Uznanie roszczenia dokonane w ugodzie ma nie tylko wpływ na przerwanie biegu przedawnienia, co wynika z art. 123 § 1 pkt 2 KC. Uznanie roszczenia przez tego, przeciw komu roszczenie przysługuje, może być dokonane w trzech różnych formach: jako tzw. uznanie właściwe, ugoda i uznanie niewłaściwe. Uznanie roszczenia w formie ugody jest umową. W tym przypadku nie jest sporne pomiędzy stronami samo istnienie lub nieistnienie stosunku prawnego, lecz jedynie panuje niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku, albo co do sposobu lub zakresu ich wykonania. W celu uniknięcia tej niepewności strony zawierają ugodę, czyniąc w niej sobie w zakresie tego stosunku wzajemne ustępstwa. Umowa ta jest uregulowana w art. 917-918 KC. Zgodnie z dyspozycją art. 917 KC przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa, w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Uznanie niewłaściwe polega z kolei na tym, że dłużnik nie składa wprawdzie wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, lecz na podstawie objawów jego zachowania kontrahent może zasadnie przyjmować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnego spełnienia świadczenia.

Należy więc uznać, że w przypadku wierzytelności będących przedmiotem niniejszego wniosku nie doszło do przedawnienia, toteż norma art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie będzie miała zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Mając powyższe na uwadze Wnioskodawca spełnia przesłanki prawne do odpisania wierzytelności od Y sp. z o. o. w koszty uzyskania przychodów w roku 2024.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie należy zaznaczyć, że pytania przedstawione przez Państwa we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyznaczają zakres przedmiotowy tego wniosku. W związku z powyższym, wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (Państwa zapytań). Zatem, inne kwestie wynikające z opisu sprawy i własnego stanowiska, nieobjęte pytaniem, nie zostały rozpatrzone w niniejszej interpretacji. W szczególności interpretacja nie rozstrzyga czy doszło do przedawnienia wierzytelności. Informacja o braku przedawnienia wierzytelności w rozumieniu Kodeksu cywilnego wynika z opisu stanu faktycznego i nie podlega ocenie przez organ.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”):

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Z powołanego przepisu wynika, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów. Zatem do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały one prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.

Należy przy tym zauważyć, że art. 16 ust. 1 ustawy o CIT zawiera nie tylko katalog wyłączeń niektórych wydatków z kosztów uzyskania przychodów, ale pewne jego punkty stanowią, niezależnie od art. 15 ust. 1 tej ustawy, pozytywną podstawę zaliczenia określonych wydatków do kosztów uzyskania przychodów, po spełnieniu wymienionych tam warunków.

I tak, w myśl art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o CIT:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, w części, w jakiej uprzednio zostały zarachowane do przychodów należnych i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

Na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy o CIT:

Za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

2) postanowieniem sądu o:

a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, lub

b) umorzeniu postępowania upadłościowego, jeżeli zachodzi okoliczność wymieniona w lit. a, lub

c) zakończeniu postępowania upadłościowego, albo

3) protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Rozpatrując kwestię zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieściągalnych wierzytelności, należy mieć także na uwadze art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT, zgodnie z którym:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania stwierdzić należy, że ustawodawca uzależnił możliwość zakwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów określonej wierzytelności od spełnienia konkretnych warunków. Co do zasady bowiem wierzytelności odpisane jako nieściągalne nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów. Przede wszystkim, wierzytelności określone jako nieściągalne muszą być wcześniej zarachowane jako przychody należne, zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o CIT. Wierzytelności te powinny być również odpisane jako nieściągalne (powinien być dokonany odpowiedni zapis w ewidencji księgowej zgodnie z ustawą o rachunkowości – art. 9 ust. 1 ustawy o CIT). Ponadto, wierzytelności określone jako nieściągalne, w celu zakwalifikowania ich do kosztów uzyskania przychodów, powinny zostać udokumentowane w sposób wskazany w art. 16 ust. 2 ustawy o CIT. Jakikolwiek inny dokument niż wymieniony w art. 16 ust. 2 ustawy o CIT, nie może udokumentować faktu nieściągalności wierzytelności. Poza tym, wierzytelności mogą zostać zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów, o ile nie uległy przedawnieniu.

Dla zaliczenia wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów konieczne jest więc spełnienie tych przesłanek jednocześnie. Nie będzie mogła być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów wierzytelność, która nie została uprzednio zaliczona do przychodów należnych, choćby została udokumentowana w sposób przewidziany w ustawie o CIT, jak i wierzytelność, która została uprzednio zakwalifikowana do przychodów należnych, ale której nieściągalność nie została udokumentowana we właściwy sposób. Spełniając kumulatywnie wszystkie warunki, wierzytelności odpisane jako nieściągalne stanowić będą koszty uzyskania przychodów w takiej wysokości, w jakiej zostały uprzednio zarachowane jako przychody należne, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy Spółka ma prawo do odpisania wierzytelności od Y sp. z o. o. w koszty uzyskania przychodu w roku 2024.

Jak już wskazano o możliwości zaliczenia wierzytelności odpisanych jako nieściągalne do kosztów uzyskania przychodów decyduje kumulatywne spełnienie wskazanych wyżej przesłanek, tj.:

- wierzytelności muszą być wcześniej zarachowane jako przychody;

- wierzytelności nie uległy przedawnieniu;

- wierzytelności powinny być odpisane jako nieściągalne (powinien być dokonany odpowiedni zapis w ewidencji prowadzonej zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o CIT);

- wierzytelności powinny zostać udokumentowane w sposób wskazany w art. 16 ust. 2 ustawy o CIT.

Z opisu sprawy wynika, że wierzytelności od Y sp. z o. o. zostały zarachowane do przychodów należnych odpowiednio w latach, których dotyczyły. Wierzytelności te zostały również odpisane jako nieściągalne w Państwa księgach. (…) 2024 r. Sąd Rejonowy postanowieniem oddalił wniosek o upadłość Y sp. z o. o. z uwagi na treść art. 13 ust. 1 Prawo upadłościowe, gdzie w uzasadnieniu oddalenia wniosku Sąd Rejonowy stwierdził, że dłużnik posiada majątek nie wystarczający na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, a w szczególności wstępnych kosztów. W opisie stanu faktycznego wskazali Państwo również, że nie doszło do przedawnienia ww. wierzytelności.

Przepisy ustawy o CIT nie precyzują momentu, w którym należy zaliczyć nieściągalne wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów. Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, że podatnik ma prawo (nie obowiązek) zakwalifikować je do kosztów uzyskania przychodów po uprzednim udokumentowaniu ich nieściągalności w sposób określony w art. 16 ust. 2 ustawy o CIT. Jedynie przepis art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT, stanowiący, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione, wyznacza czasową granicę zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana. Niemniej jednak należy stosować w takim przypadku generalną zasadę „przypisywania” kosztów do określonego roku podatkowego.

Zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o CIT:

Koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

W myśl art. 15 ust. 4e ustawy o CIT:

Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Podsumowując, nieściągalna wierzytelność zaliczana jest do kosztów uzyskania przychodów w dacie łącznego spełnienia dwóch warunków:

- wierzytelność powinna być odpisana jako nieściągalna (powinien być dokonany odpowiedni zapis w ewidencji) oraz

- nieściągalność wierzytelności powinna być udokumentowana.

Gdy warunki te zostaną spełnione w różnych latach podatkowych, zaliczenie wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów będzie możliwe w roku podatkowym, w którym spełniony zostanie drugi (tj. późniejszy) z warunków.

Odnosząc wyżej cytowane przepisy prawa podatkowego do opisu sprawy stwierdzić należy, że mogą Państwo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w 2024 r. wierzytelności od Y sp. z o. o., o których mowa we wniosku ponieważ wierzytelności te zostały zarachowane jako Państwa przychody należne, zostały odpisane jako nieściągalne i udokumentowane w sposób wskazany w art. 16 ust. 2 ustawy o CIT oraz, jak Państwo wskazali w opisie sprawy, nie uległy przedawnieniu.

Zatem Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Odnosząc się do przywołanych przez Państwa wyroków należy zaznaczyć, że orzeczenia sądowe są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły. Natomiast organ, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkuje się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów, to nie ma możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.