Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia o wydanie interpretacji indywidualnej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej jako: „Wnioskodawca” lub „Spółka”) jest przedsiębiorstwem (…), które wykonuje zadania własne Gminy m.in. (…). Jedynym wspólnikiem Spółki jest Gmina Y (dalej jako: „Gmina”). Spółka była użytkownikiem wieczystym gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa, oddanego w użytkowanie wieczyste do dnia (…) 2089 r. Przedmiotowa nieruchomość to działka (…), położona w (…), wpisana do księgi wieczystej (…).

W 2022 roku Spółka dokonała sprzedaży prawa użytkowania wieczystego gruntu za cenę netto (…) zł, do której doliczono VAT w kwocie (…) zł, co łącznie dało wartość brutto (…) zł. Zbycie w/w prawa wieczystego użytkowania gruntu odbyło się w ramach przetargu pisemnego nieograniczonego. Z regulaminu przetargu wynikało, że nabywca jest zobowiązany do zapłaty ceny najpóźniej na 1 (jeden) dzień przed zawarciem umowy sprzedaży. Transakcja została dokonana na podstawie aktu notarialnego i rozliczona zgodnie z postanowieniami zapisanymi w tym dokumencie, tzn. w dniu poprzedzającym podpisanie aktu notarialnego Spółka otrzymała od Kupującego kwotę (…) zł tytułem zapłaty za prawo użytkowania wieczystego gruntu, co zostało potwierdzone fakturą VAT. W dniu zawarcia umowy notarialnej Kupujący dopłacił brakującą kwotę (…) zł. Na podstawie powyższych dokumentów, po otrzymaniu zapłaty od Kupującego Spółka na zasadach ogólnych rozpoznała przychód z tytułu zbycia prawa użytkowania wieczystego gruntu. Ponadto strony oświadczyły, że przedmiot umowy sprzedaży jest już w posiadaniu nabywającej spółki. Czynności wynikające z podpisania aktu notarialnego, przenoszące własność zostały również potwierdzone wpisem do księgi wieczystej w dniu (…) r. nr (…).

Działając w zaufaniu do czynności zawartej przed notariuszem Spółka po podpisaniu aktu notarialnego zaprzestała opłacania podatku od nieruchomości, a od 2023 r. opłaty za wieczyste użytkowanie gruntu, będąc w przekonaniu, że prawo użytkowania wieczystego zostało skutecznie przeniesione na Kupującego. Jednocześnie nabywca dokonywał płatności podatku od nieruchomości oraz opłat za wieczyste użytkowanie gruntu będąc przekonany, że jest pełnoprawnym właścicielem nabytego prawa.

W (…) 2024 r. Wnioskodawca został poinformowany przez notariusza, że zawarta w 2022 r. umowa sprzedaży jest nieważna z mocy prawa, ponieważ nie dochowano obowiązków wynikających z prawa pierwokupu nieruchomości przez gminę. W celu naprawienia błędu, (…) 2024 r. strony w celu konwalidacji czynności objętej aktem notarialnym z (…) 2022 r. ponownie podpisały akt notarialny dotyczący sprzedaży prawa użytkowania wieczystego gruntu.

W związku z zaistniałą sytuacją Spółka powzięła wątpliwość, czy powinna dokonać korekty przychodu i zeznania rocznego CIT-8 za 2022 rok.

Pytanie

Czy Spółka powinna skorygować zeznanie CIT-8 za rok 2022, pomniejszając przychody i koszty związane ze zbyciem prawa użytkowania wieczystego gruntu i wykazać przychód dopiero w roku 2024, kiedy to doszło do prawidłowego zawarcia umowy, czy też nie ma obowiązku korygowania CIT-8 za rok 2022?

Państwa stanowisko w sprawie

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że nie ma obowiązku korygowania zeznania CIT-8 za rok 2022 w związku z późniejszym unieważnieniem pierwotnego aktu notarialnego.

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2805, dalej zwana „ustawą o CIT”) nie zawiera definicji przychodu. W art. 12 tej ustawy wymienione zostały jednak przykładowe rodzaje przychodów, moment ich powstania i wyłączenia z katalogu przychodów.

Jako zasadę ustawodawca przyjął, że przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14 są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe (art. 12 ust. 1 ustawy o CIT).

Zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o CIT za przychody związane z działalnością gospodarczą i działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Literalna wykładnia powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się tylko takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. W konsekwencji, do przychodów podatkowych, podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. Co do zasady więc, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby prawnej decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa podatnika, a więc takie którymi może on rozporządzać jak właściciel.

Kluczowym kryterium zaliczenia określonych przysporzeń do przychodów podatkowych jest ich trwałość, definitywność oraz bezwarunkowość. Przychody takie powinny stanowić faktyczne powiększenie majątku podatnika i umożliwiać mu rozporządzanie tym przysporzeniem jak właściciel.

W przedmiotowym stanie faktycznym, zapłata całej ceny netto w wysokości (…) zł (plus należny VAT) przez Kupującego nastąpiła w 2022 roku, co zostało potwierdzone dokumentacją księgową oraz fakturą VAT. Fakt, że zapłata została uregulowana, potwierdza definitywny charakter przychodu po stronie Wnioskodawcy, który od tego momentu mógł swobodnie dysponować uzyskanymi środkami. W związku z tym należy uznać, że przychód stał się należny w 2022 roku i prawidłowo został rozpoznany w zeznaniu CIT-8 za ten rok.

Dodatkowo, art. 12 ust. 3a ustawy o CIT, precyzuje moment powstania przychodu, wskazując, że następuje on z chwilą:

-  wydania rzeczy,

-  zbycia prawa majątkowego,

-  wykonania usługi, albo

-  najpóźniej w dniu:

-  wystawienia faktury,

-  uregulowania należności.

W przedstawionym stanie faktycznym, uregulowanie należności za prawo użytkowania wieczystego nastąpiło w 2022 roku, co jest zgodne z przepisem art. 12 ust. 3a. Bez względu na późniejsze stwierdzenie nieważności pierwotnej umowy, środki pieniężne za zbycie prawa wieczystego użytkowania znajdowały się już w majątku Wnioskodawcy w sposób definitywny. To oznacza, że moment powstania przychodu podatkowego w 2022 roku został określony zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Choć pierwotna umowa została w późniejszym terminie uznana za nieważną, nie wpływa to na obowiązek podatkowy, który powstał w 2022 roku w momencie otrzymania zapłaty, gdyż nabywca nie żądał zwrotu zapłaconej ceny, a ponadto władał daną nieruchomością jak właściciel ponosząc z tego tytułu wszelkie zobowiązania publicznoprawne. Wnioskodawca, dochowując należytej staranności na każdym etapie transakcji, nie miał obowiązku przewidywania błędu notariusza. Działając w dobrej wierze oraz w zaufaniu do organu publicznego zrealizował transakcję na podstawie prawidłowej zapłaty, dokumentując w/w czynność prawidłowo wystawioną fakturą VAT. Nieważność umowy cywilnoprawnej nie ma automatycznego wpływu na wcześniejsze skutki podatkowe, jeśli otrzymane przysporzenie miało definitywny charakter.

Reasumując: w świetle art. 12 ust. 3 i 3a ustawy o CIT, Spółka prawidłowo rozpoznała przychód w 2022 roku, ponieważ:

1.Cena została w pełni zapłacona, co potwierdziło trwałe i definitywne przysporzenie majątkowe.

2.Powstał obowiązek podatkowy zgodnie z momentem otrzymania zapłaty, wskazanym w art. 12 ust. 3a.

3.Nieważność umowy stwierdzona w 2024 roku nie cofa skutków podatkowych związanych z przychodem powstałym w momencie zapłaty w 2022 roku.

4.Nabywca od (…) 2022 roku włada daną nieruchomością jak właściciel, gdyż prawo wieczystego użytkowania gruntu zostało mu wydane, a Wnioskodawca od daty wydania przedmiotu transakcji ((…) 2022) nie rościł sobie do tej nieruchomości żadnych praw.

W konsekwencji, Spółka nie ma obowiązku korygowania CIT-8 za rok 2022 ani ponownego rozpoznania przychodu w 2024 roku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”, „updop”):

Natomiast, zgodnie z art. 7 ust. 2 updop:

Sposób ujęcia przedmiotu opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych nie jest przypadkowy i pozwala na wyprowadzenie wniosku o objęciu zakresem ustawy wszystkich zdarzeń, z którymi wiąże się dla podatnika konkretna korzyść o wymiarze finansowym powodująca zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów. Wystąpienie każdego zdarzenia powodującego wymierną korzyść po stronie podatnika skutkuje obowiązkiem opodatkowania osiągniętej nadwyżki ponad koszty jej uzyskania przez podatnika. Nie jest przy tym istotne źródło korzyści, chodzi bowiem o każdy przypadek powodujący wzrost wartości majątku lub zmniejszenie zobowiązań ciążących na podatniku. Przyjęte rozwiązanie legislacyjne pozwala na stosowanie przepisów ustawy niezależnie od specyfiki podmiotów podlegających opodatkowaniu, zmieniających się okoliczności i rzeczywistości gospodarczej, jak również ewolucji różnego rodzaju instrumentów wykorzystywanych w obrocie gospodarczym.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 updop:

W myśl natomiast art. 12 ust. 3 updop:

Na podstawie art. 12 ust. 1 updop, można stwierdzić, że co do zasady przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jak własną.

Z kolei przepis art. 12 ust. 3 updop, nakazuje ujmować do celów podatkowych przychody, które jeszcze nie zostały otrzymane przez podatnika, ale są mu należne, tj. stanowią przedmiot wymagalnych świadczeń. Świadczenie należne podatnikowi musi być przy tym skonkretyzowane i wynikać z treści zobowiązania, którego jest on stroną. O jego wymagalności można natomiast mówić od momentu, gdy podatnik jako wierzyciel ma prawo do dochodzenia spełnienia tego świadczenia, a dłużnik obowiązek jego realizacji. Regulacja opisana w art. 12 ust. 3 updop, dotyczy wyłącznie przychodów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika i z działami specjalnymi produkcji rolnej.

Zgodnie z art. 599 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.),

W odniesieniu do umowy sprzedaży jaką zawarliście Państwo w 2022 r. znajdzie zastosowanie powołany wyżej art. 599 § 2 Kodeksu cywilnego, co oznacza, że sprzedaż jest bezwarunkowo nieważna.

Mamy zatem do czynienia z sytuacją, jakby w ogóle nie doszło do zawarcia umowy sprzedaży. Skutkiem tego jest uznanie, że po Państwa stronie nie powstał przychód z tytułu odpłatnego zbycia prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Odnosząc cytowane powyżej przepisy do przedstawionego we wniosku opisu stwierdzić należy, że skoro zawarta w 2022 r. umowa sprzedaży jest nieważna z mocy prawa, to winni Państwo dokonać korekty zeznania CIT-8 za 2022 r. i wykazać przychód w 2024 r. kiedy doszło do prawidłowego zawarcia umowy.

Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.