Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 listopada 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 27 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo pismem z 24 stycznia 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1406 z późn. zm., dalej: „ustawa o CIT”) podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Wnioskodawca w dniu (…) 2021 r. udzielił pożyczkę Wspólnikowi w kwocie (…) zł. Ze względu na trudną sytuację, pożyczka nie może zostać uregulowana przez Wspólnika w określonych w umowie terminach. Niestety sytuacja finansowa Wspólnika nie ulega poprawie. Wspólnik nie posiada środków na pokrycie całej kwoty pożyczki. Spółka bezskutecznie próbuje odzyskać należność. Warto również podkreślić, że pożyczka w 2025 r. ulegnie przedawnieniu i zostanie przekształcona w tzw. zobowiązanie naturalne.

W uzupełnieniu wniosku:

I.Na pytanie organu: Czy dokonali Państwo rachunkowego odpisania wierzytelności, o której mowa we wniosku jako nieściągalnej w księgach rachunkowych?

Odpowiedzieli Państwo: Nie, Wnioskodawca nie dokonał jeszcze takiego odpisu. Wierzytelność widnieje w księgach jako ściągalna. Warto jednak podkreślić, że wniosek dotyczy zdarzenia przyszłego.

II.Na pytanie organu: Czy nieściągalność ww. wierzytelności, została udokumentowana:

1)postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

2)postanowieniem sądu o:

a)oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, lub

b)umorzeniu postępowania upadłościowego, jeżeli zachodzi okoliczność wymieniona w lit. a, lub

c)zakończeniu postępowania upadłościowego, albo

3)protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty – jakim dokumentem konkretnie?

Odpowiedzieli Państwo: Wierzytelność nie została jeszcze udokumentowana. Wnioskodawca nadal próbuje odzyskać pożyczone środki. Pożyczkobiorca wzywany jest do zwrotu pożyczki wraz z odsetkami. Jeżeli czynności skierowane wobec pożyczkodawcy będą niewystarczające, Wnioskodawca będzie musiał dokonać jedną z wyżej wskazanych czynności. Obecnie Wnioskodawca podpisał umowę z kancelarią prawno-podatkową, która zajęłaby się przeprowadzeniem takich czynności. Jednak na moment składania wniosku, Wnioskodawca nie posiada żadnych z wyżej wymienionych dokumentów.

III.Na pytanie organu: Czy w momencie udzielania pożyczki Wspólnikowi (tj. (…) 2021 r.) posiadali Państwo status jednostki organizacyjnej uprawnionej do udzielania pożyczek na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jej funkcjonowania – jeśli tak, proszę wskazać na podstawie jakiej konkretnie podstawy prawnej?

Odpowiedzieli Państwo: Nie, w momencie udzielenia pożyczki Wspólnikowi, Wnioskodawca nie posiadał statusu jednostki organizacyjnej uprawnionej do udzielania pożyczek na podstawie odrębnych przepisów regulujących zasady jej funkcjonowania. Jednak zdaniem Wnioskodawcy, posiadanie takiego statusu nie ma wpływu na rozstrzygnięcie sprawy. Warto zwrócić uwagę, na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 lipca 2007 r., o sygn. III SA/Wa 3554/06, w którym sąd przypomniał, że pieniądze stanowią majątek rzeczowy, którego wykorzystywanie w celu zarobkowym – odpłatne udostępnianie w zamian za odsetki stanowi działalność gospodarczą.

IV.Czy w momencie udzielania pożyczki Państwa działalność podlegała nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym (Komisji Nadzoru Finansowego)?

Odpowiedzieli Państwo: Nie, w momencie udzielania pożyczki Wnioskodawca nie podlegał nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym (Komisji Nadzoru Finansowego).

Pytanie

Czy Wnioskodawca będzie uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwot głównych niespłaconych, wymagalnych i przedawnionych wierzytelności wynikających z zawartych przez niego umów pożyczek na mocy art. 15 ust. 1 zw. z art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, będzie on uprawniony do zaliczania do swoich kosztów uzyskania przychodów kwot głównych niespłaconych, wymagalnych i przedawnionych wierzytelności wynikających z zawartych przez niego umów pożyczek, ponieważ spełniają one przesłanki wskazane w art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy CIT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenie źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Zgodnie z analizowanym przepisem, aby wydatek stanowił koszt uzyskania przychodu, muszą zostać spełnione następujące warunki (łącznie):

a)nastąpiło poniesienie wydatku w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów,

b)wydatek ma charakter definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego przez podatnika wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

c)wydatek został właściwie udokumentowany oraz

d)ustawodawca nie zaliczył danego wydatku do katalogu wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Zdaniem Spółki, wszystkie powyższe przesłanki zostaną spełnione odnośnie opisanych kwot niezapłaconych, wymagalnych i przedawnionych wierzytelności wynikających z pożyczek udzielonych przez Spółkę. W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca sporadycznie udziela pożyczek, które są dla Spółki źródłem przychodu z tytułu odsetek oraz prowizji. Spółka stara się dochować należytej staranności w celu odzyskania udzielonej pożyczki, poprzez monitorowanie terminowych spłat raty oraz korzystanie z usług prawnych. Dodatkowo Wnioskodawca sporządza pisma wzywające do uregulowania zaciągniętej pożyczki. Jednak w praktyce często pojawiają się sytuacje, że pomimo zachowania należytej staranności przez Spółkę, nie dochodzi do odzyskania pożyczki wraz z odsetkami. Niespłacone pożyczki, udzielone przez Wnioskodawcę stanowią obciążenie majątkowe, ze względu na brak pożyczonych środków pieniężnych. W konsekwencji Spółka ponosi ekonomiczny koszt pożyczek, które nie zostaną spłacone. Warto również podkreślić, że udzielenie pożyczki stanowi przedmiot działalności Spółki generujący przychody podatkowe dla Wnioskodawcy. Udzielanie pożyczek, zawsze wiąże się z ryzykiem kredytowym, pomimo aktywnych działań podejmowanych przez Spółkę nie może zostać w całości wyeliminowane.

Podsumowując powyższe, w stosunku do opisanych kwot nieściągalnych pożyczek zostaną spełnione wszystkie warunki wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. W ocenie Wnioskodawcy, nieściągalne kwoty pożyczki stanowią dla niego koszt uzyskania przychodu, ponieważ ponosi on realną stratę ściśle powiązaną z rodzajem prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodu wierzytelności opisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem:

a)wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2,

b)udzielonych przez jednostki organizacyjne uprawnione, na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania, do udzielania kredytów (pożyczek) – wymagalnych, a nieściągalnych kredytów (pożyczek), pomniejszonych o kwotę nie spłaconych odsetek i równowartość rezerw na te kredyty (pożyczki), zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów,

c)strat poniesionych przez bank z tytułu udzielonych po dniu 1 stycznia 1997 r. gwarancji albo poręczeń spłaty kredytów i pożyczek, obliczonych zgodnie z pkt 25 lit. b.

Warto również zwrócić uwagę, że ustawa o CIT nie zawiera katalogu podmiotów, które należy zakwalifikować jako jednostki organizacyjne uprawnione, na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania do udzielania kredytów. Mając na uwadze zasadę racjonalności ustawodawcy należy stwierdzić, że pojęcie „jednostek organizacyjnych uprawnionych, na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania, do udzielania kredytów (pożyczek)”, dotyczy również, oprócz banków, niebankowych podmiotów, które udzielają, nawet incydentalnie pożyczek.

Biorąc powyższe pod uwagę, zdaniem Wnioskodawcy, będzie on uprawniony do zaliczania do swoich kosztów uzyskania przychodów kwot głównych niespłaconych, wymagalnych i przedawnionych wierzytelności wynikających z zawartych przez niego umów pożyczek, ponieważ spełniają one przesłanki wskazane w art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy CIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie należy zaznaczyć, że pytanie przedstawione przez Państwa we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyznacza zakres przedmiotowy tego wniosku. W związku z powyższym wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (Państwa zapytania). Zatem inne kwestie wynikające z opisu sprawy i własnego stanowiska, nieobjęte pytaniem, nie zostały rozpatrzone w niniejszej interpretacji.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”):

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Powyższe oznacza, iż podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, iż nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT oraz że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poczynienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu (w tym zachowania lub zabezpieczenia przychodów). Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatnika musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy.

Art. 16 ust. 1 ustawy o CIT zawiera nie tylko katalog wyłączeń, ale niektóre jego punkty stanowią niezależną od art. 15 ust. 1 pozytywną podstawę zaliczenia określonych wydatków do kosztów uzyskania przychodów.

Na podstawie przepisu art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem:

a) wierzytelności, w części, w jakiej uprzednio zostały zarachowane do przychodów należnych i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2,

b) wymagalnych a nieściągalnych kredytów (pożyczek) pomniejszonych o kwotę odsetek, opłat i prowizji oraz o równowartość rezerw lub odpisów na straty kredytowe albo odpisów aktualizujących wartość należności, utworzonych na te kredyty (pożyczki), zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów - w przypadku gdy te kredyty (pożyczki) udzielone zostały przez jednostkę organizacyjną, której działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnioną do udzielania kredytów (pożyczek) na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jej funkcjonowania,

ba) nabytych wierzytelności banku hipotecznego - wymagalnych a nieściągalnych, pomniejszonych o kwotę odsetek, opłat i prowizji oraz o równowartość rezerw lub równowartość odpisów na straty kredytowe, utworzonych na te wierzytelności banku hipotecznego, zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów,

c) strat poniesionych przez bank z tytułu udzielonych po dniu 1 stycznia 1997 r. gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów i pożyczek, obliczonych zgodnie z pkt 25 lit. b.

Warunkiem zaliczenia nieściągalnych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów jest ich nieprzedawnienie.

Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

Ponadto wierzytelności określone jako nieściągalne muszą być udokumentowane w sposób określony w art. 16 ust. 2 ww. ustawy, zgodnie z którym:

Za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

2) postanowieniem sądu o:

a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, lub

b) umorzeniu postępowania upadłościowego, jeżeli zachodzi okoliczność wymieniona w lit. a, lub

c) zakończeniu postępowania upadłościowego, albo

3) protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Literalne brzmienie przepisu nie pozostawia wątpliwości, że w art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b ustawy o CIT ustawodawca jednoznacznie wskazuje, iż możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych nieściągalnych wierzytelności dotyczy tylko kredytów (pożyczek) udzielonych przez jednostki uprawnione (…), których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym. Na moment udzielenia kredytu (pożyczki):

-pożyczkodawca musi posiadać status jednostki organizacyjnej uprawnionej do udzielania kredytów (pożyczek) na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jej funkcjonowania;

-działalność pożyczkodawcy musi podlegać nadzorowi państwowego organu nad rynkiem finansowym (organem tym jest Komisja Nadzoru Finansowego; dalej: „KNF”).

Jak wynika z wniosku i jego uzupełnienia, w momencie udzielania pożyczki Państwa Spółka nie posiadała statusu jednostki organizacyjnej uprawnionej do udzielania pożyczek na podstawie odrębnych przepisów regulujących zasady jej funkcjonowania, jak również nie podlegała nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym (Komisji Nadzoru Finansowego). Ponadto, jak Państwo wskazali, wierzytelność z tytułu udzielonej pożyczki w 2025 r. ulegnie przedawnieniu.

W związku z powyższym, z uwagi na brak spełnienia przesłanek wskazanych w art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b ustawy o CIT oraz wyłączenie, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT, nie przysługuje Państwa Spółce prawo zaliczenia nieściągalnej wierzytelności z tytułu udzielonej pożyczki do kosztów uzyskania przychodu.

Tym samym Państwa stanowisko, zgodnie z którym będą Państwo uprawnieni do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów kwot głównych niespłaconych, wymagalnych i przedawnionych wierzytelności wynikających z zawartych umów pożyczek, ponieważ spełniają one przesłanki wskazane w art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy CIT, jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnosząc się do przywołanego przez Państwa wyroku zaznaczyć należy, że orzeczenia sądowe są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły. Natomiast organ, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkuje się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów, to nie ma możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Należy również zaznaczyć, że powołany przez Państwa wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 lipca 2007 r. sygn. akt III SA/Wa 3554/06 nie dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych lecz podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z podatkiem od towarów i usług.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.