Kwestia ustalenia, czy odszkodowanie otrzymane przez spółdzielnie mieszkaniową stanowi dochód zwolniony na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 44 updop.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 września 2024 r., wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia, czy odszkodowanie otrzymane od Inwestora stanowi dochód zwolniony od podatku dochodowego od osób prawnych, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt. 44 ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych, jeżeli Spółdzielnia przeznaczy je na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

X Spółdzielnia Mieszkaniowa (dalej również jako: „Spółdzielnia”), posiada prawo użytkowania wieczystego do nieruchomości stanowiącej działkę nr ew. (…) z obrębu (…) na której wybudowane jest osiedle, składające się z budynków mieszkalnych oraz lokali usługowych, zlokalizowanym na nieruchomości przy ul. (…) (dalej jako: „Nieruchomość X”). Spółdzielnia oświadcza, iż osiedle posadowione na Nieruchomości X jest w jej zasobach oraz sprawuje zarząd wszystkimi lokalami mieszkalnymi oraz niemieszkalnymi znajdującymi się w budynkach posadowionych na Nieruchomości X.

Y S.A. z siedzibą w (…) (dalej również jako: „Inwestor”), zamierza zrealizować na nieruchomości położonej w (…) przy ul. (…), tj. nieruchomości sąsiadującej z zasobami mieszkaniowymi Spółdzielni, stanowiąca działkę ewidencyjną nr (…) z obrębu (…) (dalej jako: „Nieruchomość”), inwestycję polegającą na budowie zespołu budynków mieszkalnych wielorodzinnych z garażami podziemnymi, lokalami usługowymi w tym lokalem usług edukacji (przedszkole albo żłobek), elementami zagospodarowania terenu wraz z elementami małej architektury, infrastrukturą techniczną i miejscami postojowymi (dalej jako: „Inwestycja”).

W dniu (…) 2024 r., Spółdzielnia zawarła z Inwestorem porozumienie na mocy którego, Spółdzielnia zobowiązuje się do cofnięcia złożonego przez Spółdzielnię odwołania od pozwolenia na budowę i wydania oświadczenia o zrzeczeniu się złożenia odwołania od pozwolenia na budowę oraz nie składania żadnych pism w postępowaniach administracyjnych dotyczących pozwolenia na budowę oraz innych postępowaniach administracyjnych dotyczących Inwestycji. Inwestor po uzyskaniu prawomocnego pozwolenia na budowę zobowiązał się do wypłacenia spółdzielni odszkodowania w wysokości (…) zł tytułem odszkodowania za utrudnienia w korzystaniu z Nieruchomości X w związku ze zwiększonym hałasem, przenikaniem kurzu i pyłu na teren Nieruchomości X, jak również związanymi z tym dodatkowymi kosztami ponoszonymi z tego tytułu przez Spółdzielnię.

Pytanie

Czy odszkodowanie opisane w stanie faktycznym (winno być: zdarzeniu przyszłym), otrzymane od Inwestora stanowi dochód zwolniony od podatku dochodowego od osób prawnych, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 44 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jeżeli Spółdzielnia przeznaczy je na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wolne od podatku są dochody spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych, społecznych inicjatyw mieszkaniowych, towarzystw budownictwa społecznego, samorządowych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność w zakresie gospodarki mieszkaniowej oraz społecznych agencji najmu, o których mowa w art. 22a ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 790, 1114, 1463 i 1693), uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi - w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, z wyłączeniem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi.

Składanie oświadczeń woli w tym nie składanie odwołań i znoszenie pewnych niedogodności wywołanych budową na terenie sąsiadującym, zdaniem Wnioskodawcy, są działaniami związanymi z gospodarką nieruchomościami położonymi na tej nieruchomości. Gdyby Spółdzielnia nie dysponowała zasobami mieszkaniowymi położonymi na Nieruchomości X, nie mogłoby dojść do zawarcia opisanej w stanie faktycznym (winno być: zdarzeniu przyszłym) ugody. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, nie zawiera definicji, która określałaby wprost przedmiot gospodarki zasobami mieszkaniowymi, to jednak analiza ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych jest pomocna przy definiowaniu wyżej wskazanego pojęcia. Z ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wynika, że podstawowym celem spółdzielni jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych jej członków, ale także ponoszenie wspólnie z członkami spółdzielni decyzji związanych z eksploatacją tych lokali. Odszkodowanie, o którym wyżej mowa, przyczyni się do poprawy utrzymania zasobów mieszkaniowych spółdzielni, poprzez między innymi modernizację istniejącej infrastruktury mieszkaniowej osiedla, stworzenie ułatwień dla osób niepełnosprawnych itp.

W związku z powyższym, otrzymane odszkodowanie jest, zdaniem Wnioskodawcy, dochodem uzyskanym z gospodarki zasobami mieszkaniowymi Spółdzielni i zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 44, jeżeli zostaną przeznaczone na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, korzystają ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych określa ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t. j. Dz.U. z 2024 r., poz. 558, dalej: „ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych”).

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych,

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, przedmiotem działalności spółdzielni może być:

Na podstawie art. 1 ust. 6 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych,

W kwestiach podatku dochodowego spółdzielnia mieszkaniowa – jako podmiot posiadający osobowość prawną – podlega ogólnym regułom przewidzianym w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „updop”).

Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 updop,

Z art. 7 ust. 2 updop wynika z kolei, że

Taka konstrukcja przepisu art. 7 ust. 2 updop, powoduje, że kluczowe znaczenie dla ustalenia zasad opodatkowania podatkiem dochodowym mają: po pierwsze – przychód, a po drugie – koszty jego uzyskania.

Stosownie do treści art. 12 ust. 1 pkt 1 updop,

Z kolei na podstawie art. 12 ust. 3 updop,

Natomiast z treści art. 15 ust. 1 updop wynika, że

Powyższe oznacza, że wszystkie środki pieniężne jakie wpływają na konto Spółdzielni, bez względu na źródło ich pochodzenia, co do zasady stanowią przychód w rozumieniu ustawy podatkowej.

Ustalony w powyższy sposób dochód (art. 7 ust. 2 updop) może być przedmiotem zwolnienia z opodatkowania, na podstawie art. 17 ust. 1 updop. Przepis ten zawiera bowiem katalog dochodów wolnych od podatku, czyli innymi słowy, wyłącza z podstawy opodatkowania dochody uzyskane z tytułów w nim wymienionych.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 44 updop,

Z powyższej regulacji wynika, że aby dochód podmiotów, o których w nim mowa korzystał ze zwolnienia przedmiotowego muszą być spełnione dwa warunki, a mianowicie:

- dochody muszą być uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi,

- dochody te muszą być przeznaczone na utrzymanie zasobów mieszkaniowych.

Podkreślenia wymaga fakt, że oba te warunki muszą być spełnione łącznie.

Wobec powyższego opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają dochody uzyskane z:

- gospodarki zasobami mieszkaniowymi, które nie zostały przeznaczone na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych oraz

- innej działalności niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi, nawet wówczas, gdy zostaną przeznaczone na utrzymanie tych zasobów mieszkaniowych.

Powołana ustawa nie zawiera definicji „zasobów mieszkaniowych” oraz „gospodarki zasobami mieszkaniowymi”. Należy się zatem odwołać do reguł wykładni językowej.

Wskazać należy, że pojęcie „gospodarka” – w kontekście omawianego przypadku – oznacza dysponowanie i zarządzanie czymś. Z definicji zawartej w Słowniku Języka Polskiego (Wydawnictwo PWN), wynika również, że pojęcie „gospodarki” nie ogranicza się tylko do zarządzania i dysponowania, ale obejmuje także całość mechanizmów i warunków działania podmiotów gospodarczych związanych z wytwarzaniem i podziałem dóbr i usług. „Zasób” zaś to m.in. pewna nagromadzona ilość czegoś. Natomiast, pojęcie „mieszkanie” jest równoznaczne w swojej treści z pomieszczeniem, w którym się mieszka (vide: Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN). Tak, więc przymiotnik „mieszkaniowy”, określa rzeczy związane z mieszkaniem.

Jak wynika z przedstawionej powyżej definicji zasobów mieszkaniowych, zasoby mieszkaniowe to nie tylko lokale mieszkalne, ale również pozostałe pomieszczenia oraz urządzenia wchodzące w skład budynku mieszkalnego lub znajdujące się poza nim, których istnienie jest niezbędne dla prawidłowego korzystania z mieszkań, jak również ułatwiające im dostęp do budynku mieszkalnego oraz zapewniające sprawne jego funkcjonowanie oraz administrowanie.

Tym samym, z wykładni językowej wynika, że przez pojęcie „zasób mieszkaniowy” należy rozumieć zgromadzone pomieszczenia mieszkalne, natomiast „gospodarka zasobami mieszkaniowymi” obejmuje całość mechanizmów związanych ze zgromadzonymi pomieszczeniami mieszkalnymi.

Jej istota sprowadza się do działań służących prawidłowej eksploatacji tych zasobów i utrzymaniu substancji mieszkaniowej w stanie niepogorszonym.

W konsekwencji przez „zasoby mieszkaniowe”, o których mowa w wyżej wymienionym przepisie art. 17 ust. 1 pkt 44 updop, należy rozumieć:

1.znajdujące się w budynku mieszkalnym lokale mieszkalne wraz przynależnymi do nich pomieszczeniami oraz wyposażenie techniczne, jak np.:

- dźwigi osobowe i towarowe,

- aparaty do wymiany ciepła,

- kotłownie i hydrofornie wbudowane,

- klatki schodowe,

- strychy, piwnice, komórki,

- balkony, loggie,

- garaże,

2.pomieszczenia znajdujące się w budynku mieszkalnym lub poza nim, związane z administrowaniem i zapewnieniem bezawaryjnego funkcjonowania osiedlowych budynków mieszkalnych, tj.:

- budynki (pomieszczenia) administracji osiedlowej, np.: spółdzielni mieszkaniowej, wspólnot mieszkaniowych,

- kotłownie i hydrofornie wolno stojące,

- osiedlowe warsztaty (zakłady) konserwacyjno-remontowe,

3.urządzenia i uzbrojenie terenów, na których znajdują się budynki wyżej wymienione, jak np.:

- zbiorniki – doły gnilne, szamba, przydomowe oczyszczalnie ścieków,

- rurociągi i przewody sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, gazowej i ciepłowniczej,

- sieci elektroenergetyczne i telekomunikacyjne,

- budowle inżynieryjne (studnie itp.), stacje transformatorowe,

- budowle komunikacyjne, jak: drogi osiedlowe, ulice, chodniki,

- inne budowle i urządzenia związane z ukształtowaniem i zagospodarowaniem terenu, mające wpływ na prawidłowe funkcjonowanie osiedlowych budynków mieszkalnych, jak np. latarnie oświetleniowe, ogrodzenia, parkingi, trawniki, kontenery na śmieci.

Związane z wyżej wymienionymi budowlami (lokalami mieszkalnymi i pomieszczeniami), obiektami i urządzeniami przychody (np. opłaty, czynsze, odsetki za zwłokę od nieterminowych ich wpłat) oraz sfinansowane z nich koszty stanowią przychody i koszty gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Stanowią one jednocześnie przychody i koszty podatkowe w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 12 oraz art. 15 ust. 1 z uwzględnieniem art. 16 ust. 1 updop). Dochód powstały z tego tytułu, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 44 updop, wolny będzie od podatku dochodowego, o ile przeznaczony zostanie na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Ze zwolnienia nie będą natomiast korzystały dochody otrzymane z innych źródeł niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi, nawet jeśli zostaną przeznaczone na utrzymanie tych zasobów; nie spełniony bowiem będzie jeden z kumulatywnych warunków wskazanych w cytowanym art. 17 ust. 1 pkt 44 updop.

Z treści wniosku wynika, że Inwestor zamierza zrealizować, na nieruchomości sąsiadującej z zasobami mieszkaniowymi Państwa Spółdzielni, inwestycję polegającą na budowie zespołu budynków mieszkalnych wielorodzinnych z garażami podziemnymi, lokalami usługowymi w tym lokalem usług edukacji (przedszkole albo żłobek), elementami zagospodarowania terenu wraz z elementami małej architektury, infrastrukturą techniczną i miejscami postojowymi (dalej jako: „Inwestycja”). W dniu (…) 2024 r., Państwa Spółdzielnia zawarła z Inwestorem porozumienie na mocy którego, Spółdzielnia zobowiązuje się do cofnięcia złożonego przez Państwa Spółdzielnię odwołania od pozwolenia na budowę i wydania oświadczenia o zrzeczeniu się złożenia odwołania od pozwolenia na budowę oraz nie składania żadnych pism w postępowaniach administracyjnych dotyczących pozwolenia na budowę oraz innych postępowaniach administracyjnych dotyczących Inwestycji. Inwestor po uzyskaniu prawomocnego pozwolenia na budowę zobowiązał się do wypłacenia Spółdzielni odszkodowania w wysokości (…) zł tytułem odszkodowania za utrudnienia w korzystaniu z Nieruchomości X w związku ze zwiększonym hałasem, przenikaniem kurzu i pyłu na teren Nieruchomości X, jak również związanymi z tym dodatkowymi kosztami ponoszonymi z tego tytułu przez Państwa Spółdzielnię.

Państwa zdaniem, otrzymane odszkodowanie jest dochodem uzyskanym z gospodarki zasobami mieszkaniowymi Spółdzielni i zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 44, jeżeli zostanie przeznaczone na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, będzie korzystało ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

W mojej ocenie, kwota wynikająca z zawartego porozumienia z Inwestorem nie jest objęta zwolnieniem przedmiotowym określonym w art. 17 ust. 1 pkt 44 updop, bowiem nie można uznać, iż została osiągnięta z gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Przychód ten nie może być uznany za przychód z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, bowiem jego źródłem nie są zasoby mieszkaniowe ale wynagrodzenie od Inwestora prowadzącego inwestycję budowlaną na działce bezpośrednio sąsiadującej z budynkiem państwa Spółdzielni, tytułem rekompensaty za utrudnienia związane z realizacją inwestycji przez Inwestora. Należy zauważyć, że Inwestor nie buduje budynku Spółdzielni (stanowiącej jej zasób mieszkaniowy) i nie wypłaca odszkodowania będącego rekompensatą usterek powstałych w trakcie budowy. W sytuacji opisanej we wniosku, Inwestor prowadzi jedynie inwestycję znajdującą się na działce obok budynku Państwa Spółdzielni, która do Państwa nie należy i nie można jej zaliczyć do gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Zatem, stosownie do postanowień art. 7 ust. 1 updop, dochód z tego tytułu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych, niezależnie od faktu, że zostanie przeznaczony na utrzymanie zasobów mieszkaniowych.

W związku z powyższym, stwierdzić należy, że skoro ww. dochód nie pochodzi ze źródła jakim jest gospodarka zasobami mieszkaniowymi, to nie może on zostać objęty zwolnieniem wynikającym z art. 17 ust. 1 pkt 44 updop. W konsekwencji, uzyskany przez Państwa dochód z innego źródła niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi – nawet w sytuacji przeznaczenia go na utrzymanie tych zasobów – nie będzie korzystał z omawianego zwolnienia, bowiem nie został spełniony jeden z kumulatywnych warunków wskazanych w ww. przepisie.

Wobec powyższego, dochód Państwa Spółdzielni osiągnięty w związku z odszkodowaniem, otrzymanym od Inwestora nie może być zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 44 updop, nawet w przypadku gdy odszkodowanie to zostanie przeznaczone na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Państwa stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).