Zastosowanie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT w sytuacji otrzymywania Rekompensaty przyznanej Spółce na wyrównanie straty finansowej ponoszonej w związku z realizacją usług publicznych w zakresie transportu zbiorowego (pytanie nr 1) oraz sposobu ustalenia miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych (pytanie nr 2).

Interpretacja indywidualna

- stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 31 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT w sytuacji otrzymywania Rekompensaty przyznanej Państwu na wyrównanie straty finansowej ponoszonej w związku z realizacją usług publicznych w zakresie transportu zbiorowego (pytanie nr 1) oraz sposobu ustalenia miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych (pytanie nr 2).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca (...) sp. z o.o. jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i posiada nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce (dalej: „Wnioskodawca” lub „Spółka”). Wnioskodawca prowadzi działalność mającą na celu realizację zadań z zakresu organizacji publicznego transportu zbiorowego w postaci (…) przewozów transportu zbiorowego na obszarze Województwa.

Działalność Spółki jest dofinansowywana z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w formie rekompensaty (dalej: „Rekompensata”), zgodnie z obowiązującą umową o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na obszarze Województwa zawartej z Województwem (dalej: „Umowa”). Rekompensata zostaje przyznana Spółce w zgodzie z obowiązującymi w tym zakresie regulacjami unijnymi (w szczególności w zgodzie z Rozporządzeniem (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70) i jej zasadniczym celem jest wyrównanie straty finansowej ponoszonej przez Wnioskodawcę w związku z realizacją usług publicznych w zakresie transportu zbiorowego.

Rekompensata jest wypłacana w trakcie roku podatkowego na rachunek bankowy Spółki w miesięcznych transzach, których wysokość jest z góry określona zgodnie z Umową. Wnioskodawca księguje otrzymane transze na bieżąco w trakcie roku podatkowego. Otrzymana transza stanowi 1/12 rocznej planowanej wartości Rekompensaty.

Spółka kwalifikuje kwoty Rekompensaty jako przychód podatkowy, który na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 47 Ustawy o CIT podlega zwolnieniu z opodatkowania.

Wysokość Rekompensaty wyliczana jest w oparciu o metodologię wynikającą z Umowy, która przewiduje, iż kwota Rekompensaty stanowi kwotę będącą rezultatem poniżej opisanej operacji matematycznej:

Suma wszystkich ponoszonych kosztów na działalności operacyjnej oraz kosztów finansowych związanych z wykonywaniem powierzonej usługi w ramach Umowy, tj. organizacji publicznego transportu zbiorowego (dalej: „Koszty z Umowy”) pomniejszonych o przychody z działalności operacyjnej oraz przychody finansowe związane z wykonywaniem powierzonej usługi, powiększona o część kwoty podatku dochodowego od osób prawnych, który Spółka ma obowiązek uiścić zgodnie z przepisami ustawy o CIT oraz o tzw. rozsądny zysk. Rekompensata to więc różnica pomiędzy przychodami a kosztami związanymi z wykonywanymi usługami w ramach zawartej umowy (Wnioskodawca z ostrożności zaznacza, że nie należy tego utożsamiać z ogółem przychodów i kosztów Spółki), powiększona o część kwoty podatku dochodowego od osób prawnych, który Spółka ma obowiązek uiścić zgodnie z przepisami ustawy o CIT oraz o tzw. rozsądny zysk.

Na marginesie Spółka pragnie zauważyć, że na ostateczną wartość Rekompensaty mogą wpłynąć dodatkowe czynniki, takie jak limitowanie pewnych kategorii kosztów ponoszonych przez Spółkę, które mogą zostać sfinansowane Rekompensatą oraz tzw. „efekt sieciowy”. Na skutek tych czynników, ostateczna kwota Rekompensaty może zostać pomniejszona, jednak wskazane kwestie nie mają w przekonaniu Wnioskodawcy znaczenia w kontekście zagadnienia, które ma zostać rozstrzygnięte w ramach niniejszego wniosku.

Innymi słowy, Rekompensata stanowi określoną kwotę, która co do zasady stanowi sumę:

1.środków na poczet kosztów nie znajdujących pokrycia w przychodach w związku z wykonywaną działalnością umowną i na poczet podatku dochodowego, oraz

2.środków na poczet szacowanego rozsądnego zysku, który nie może przekroczyć z góry ustalonej w umowie wartości procentowej (w 2024 roku wartość wyniosła 6,00 % po zaokrągleniu) Kapitału Zaangażowanego Operatora (Wnioskodawcy).

Spółka, celem rozliczenia Rekompensaty, prowadzi zarówno w ujęciu miesięcznym (narastająco) jak i rocznym właściwą ewidencję mającą na celu ustalenie wartości faktycznie należnej Rekompensaty w danym okresie rozliczeniowym.

Dodatkowo, sposób prowadzonej ewidencji umożliwia Spółce weryfikację i ocenę wydatków pod kątem możliwości uznania ich za podatkowe koszty uzyskania przychodów.

Co istotne, wypłacone w trakcie roku transze Rekompensaty (miesięcznie), nigdy nie odpowiadają swoją wysokością Rekompensacie, którą obliczono zgodnie z Umową (tj. Rekompensacie planowo należnej). Innymi słowy, w danym miesiącu otrzymana transza Rekompensaty zazwyczaj nie odpowiada (jest bardzo mało prawdopodobne, żeby kiedykolwiek odpowiadała) kwocie faktycznie należnej (może być ona w szczególności zbyt wysoka).

Miesięczna transza Rekompensaty stanowi bowiem jedną dwunastą rocznej wartości Rekompensaty planowo należnej.

Natomiast wartość Rekompensaty faktycznie należnej w danym miesiącu zależy w szczególności od poniesionych kosztów przez Spółkę w danym miesiącu.

Wobec tego, Wnioskodawca w trakcie roku podatkowego na bieżąco weryfikuje wysokość otrzymanej transzy Rekompensaty w stosunku do faktycznie należnej transzy.

Wskazane różnice wynikają z faktu, iż nie sposób w stu procentach przewidzieć wszystkich wartości składających się na Rekompensatę, w szczególności kosztów ponoszonych przez Spółkę. Ewentualna nadwyżka może zostać zaliczona na poczet kolejnej prognozowanej transzy. Wartość Rekompensaty faktycznie należnej w trakcie roku ustalana jest w oparciu o zapisy księgowe Spółki, w szczególności w oparciu o księgowane przychody oraz koszty (zgodnie z zasadą memoriału), gdyż znacznie dokładniej odzwierciedlają one wartość faktycznie należnej Rekompensaty w danym miesiącu, aniżeli wartość planowo należnej Rekompensaty wynikającej z Umowy.

Natomiast, ostatecznego rozliczenia otrzymanych transz Wnioskodawca dokonuje w kolejnym roku podatkowym, w oparciu o koszty rzeczywiście poniesione i faktycznie zrealizowane przychody, na podstawie których ustalana jest ostateczna faktycznie należna kwota Rekompensaty. Na tej podstawie Spółka ustala, czy doszło po jej stronie do powstania nadpłaty czy niedopłaty z tytułu Rekompensaty w danym okresie rozliczeniowym.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że żaden z wydatków sfinansowanych Rekompensatą, zarówno ten stanowiący podatkowy koszt uzyskania przychodów (dalej jako: „KUP”), jak i niestanowiący podatkowego kosztu uzyskania przychodu (dalej jako: „NKUP”), nie zostaje w pełni sfinansowany wartością Rekompensaty.

Wynika to z charakteru Rekompensaty i metody wyliczenia jej wartości, która zakłada, iż koszty z działalności objętej Umową, które nie znajdują pokrycia w przychodach Spółki stanowią wartość Rekompensaty (która zostaje powiększona o podatek CIT do zapłaty przez Spółkę oraz rozsądny zysk).

Wobec tego, Spółka nie jest w stanie z obiektywnych przyczyn (nie z przyczyn własnych zaniechań ewidencyjnych) wskazać wydatków w całości sfinansowanych Rekompensatą, gdyż nie taki jest charakter Rekompensaty, iż finansuje ona konkretne wydatki (jak np. dotacje celowe), lecz ma ona za zadanie uzupełniać pewne luki w przychodach podmiotu objętego Rekompensatą, celem umożliwienia podmiotowi dalszego prowadzenia działalności w zakresie objętym Umową.

Co kluczowe w kontekście niniejszego wniosku, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT, Spółka zobowiązana jest do wyłączania z podatkowych kosztów uzyskania przychodów wydatków, które zostały bezpośrednio sfinansowane Rekompensatą.

Niegdyś Spółka postępowała w taki sposób, iż całą wartość ustalonej w danym miesiącu (memoriałowo), faktycznie należnej Rekompensaty rozpoznawała na potrzeby rozliczenia podatku CIT jako wydatki niestanowiące podatkowych kosztów uzyskania przychodów, właśnie na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT. Z kolei w sytuacji, w której otrzymywana transza Rekompensaty była niższa niż faktycznie należna, Spółka wówczas z kosztów wyłączała wartość otrzymanej transzy Rekompensaty, a nie ustalonej memoriałowo wartość faktycznie należnej. Natomiast w przypadku, w którym wartość transzy Rekompensaty przewyższała wartość faktycznie należnej Rekompensaty, wówczas Spółka wyłączała z KUP wartość wynikającą z faktycznego rozliczenia.

Jednakże, Spółka powzięła wątpliwość co do tego, czy na pewno była zobowiązana do wyłączania z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT pełnej wartości faktycznie należnej Rekompensaty i począwszy od rozliczenia rocznego za 2023 r. zmieniła swój sposób postępowania.

Wątpliwość Spółki wynikła z faktu, iż punkt wyjścia do wyliczenia wartości Rekompensaty (co opisano powyżej) stanowi suma wszystkich ponoszonych Kosztów z Umowy. Kategorie kosztów, które stanowią Koszty z Umowy zostały wymienione w ramach Umowy. W ramach ponoszonych przez Spółkę Kosztów z Umowy, Spółka ponosiła i nadal ponosi m. in. wydatki, które z zasady, na podstawie innych przepisów niż przepis art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, jak np. podatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, czy odpisy na rezerwy - w rezultacie wpływały i wpływają one na wartość Rekompensaty (zwiększają jej wartość, bowiem im wyższa jest suma Kosztów z Umowy, tym wyższa w rezultacie jest wartość Rekompensaty, gdyż Rekompensata finansuje koszty w zakresie, w jakim nie znajdują one pokrycia w przychodach).

W konsekwencji, Spółka wyłączała określone wydatki z kosztów uzyskania przychodów podwójnie - zarówno wyłączając je z kosztów uzyskania przychodów poprzez wliczenie ich do wartości Rekompensaty stanowiącej NKUP oraz rozpoznając je jako NKUP samoistnie, dokonując kalkulacji podatku dochodowego. Innymi słowy, w stosowanym do końca 2022 roku sposobie postępowania przez Spółkę, rozpoznawała ona ten sam wydatek jako NKUP w ramach dwóch pozycji do wyliczenia kwoty podatku - zarówno poprzez uwzględnienie ich w kwocie Rekompensaty, która w całości jest rozpoznawana jako NKUP, jak i poprzez wyłączenie tych wydatków z kosztów uzyskania przychodów jako pozycje samoistne, w ramach kalkulacji CIT (dokonując tzw. przejścia z wyniku finansowego na podatkowy).

Celem niedokonywania powyżej wskazanego podwójnego wyłączenia tych samych wydatków z kosztów uzyskania przychodów, i tym samym celem uniknięcia sytuacji, w której Spółka w ogóle nie dokona wyłączenia poszczególnych NKUP z kosztów uzyskania przychodów, Spółka od 2023 roku zaczęła dążyć do ustalenia, jaką wartość NKUP sfinansowanych w ramach Rekompensaty zawiera w sobie kwota Rekompensaty, żeby następnie o wskazaną kwotę pomniejszyć kwotę Rekompensaty, którą zalicza do NKUP na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT.

W tym miejscu Spółka pragnie podkreślić jeszcze raz, że konieczność takiego ustalenia wynika ze specyfiki Rekompensaty, która finansuje wyłącznie część wydatków Spółki, które nie znajdują pokrycia w jej przychodach. Wobec czego Spółka nie może po prostu całości konkretnego NKUP nie uwzględniać w ramach czy to Rekompensaty stanowiącej NKUP, bądź w kalkulacji w ramach przejścia z wyniku finansowego na podatkowy, w której wykazuje poszczególne NKUP gdyż byłoby to niezgodne ze stanem faktycznym.

Żeby osiągnąć wskazany cel, Spółka opracowała poniżej opisaną metodologię, która pozwala ustalić kwotę Rekompensaty, która powinna stanowić ostatecznie NKUP dla Spółki na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT, tj. kwotę, która uwzględni fakt, że Spółka dane NKUP w części sfinansowała z własnych zasobów oraz fakt, że te same wydatki stanowiące NKUP nie powinny być podwójnie brane pod uwagę do wyliczenia sumy NKUP w Spółce (dalej: „Metodologia”):

Krok 1 - ustalenie proporcji finansowania kosztów przez Wnioskodawcę i Rekompensatę:

Z racji tego, iż żaden z wydatków nie jest w całości finansowany Rekompensatą, lecz w części przez przychody wygenerowane przez Spółkę, Spółka ustala wartość procentową wydatku, która została sfinansowana Rekompensatą. Celem ustalenia tej wartości procentowej, Spółka ustala stosunek przychodów wziętych pod uwagę do wyliczenia Rekompensaty do Kosztów z Umowy. Dzięki temu Spółka obiektywnie ustala, w jakiej części wskazany wydatek został sfinansowany Rekompensatą, a w jakiej samodzielnie przez Spółkę z jej przychodów. Do wyliczenia wskazanego stosunku (proporcji), Spółka nie bierze pod uwagę zarówno przychodów jak i wydatków uwzględnionych do wyliczenia Rekompensaty, które zostały sfinansowane innymi dotacjami celowymi, gdyż zaburzałoby to proporcję.

Krok 2 - ustalenie wartości Kosztów z Umowy:

Następnie, Spółka sumuje Koszty z Umowy i pomniejsza je o przychody wykazywane dla celów wyliczenia Rekompensaty. W rezultacie, Spółka ustala jaka wartość Kosztów z Umowy (bez podziału na poszczególne kategorie kosztów), która została sfinansowana Rekompensatą i wchodzi w jej skład.

Krok 3 - ustalenie sumy NKUP w ramach Kosztów z Umowy:

Spółka sumuje wszystkie NKUP ujęte w ramach Kosztów z Umowy.

Krok 4 - ustalenie wartości NKUP sfinansowanych Rekompensatą:

Spółka za pomocą proporcji, o której mowa w kroku 1 ustala wartość NKUP wykazanych w ramach Kosztów z Umowy sfinansowanych środkami z Rekompensaty. W rezultacie okazuje się, w jakiej proporcji Spółka sfinansowała NKUP samodzielnie a w jakiej został on sfinansowany Rekompensatą.

Krok 5 - ustalenie różnicy pomiędzy faktycznie należną Rekompensatą a wartością Rekompensaty stanowiącej NKUP:

• Spółka pomniejsza wartość należnej Rekompensaty o:
• wartość NKUP sfinansowanych środkami z Rekompensaty (o czym mowa w kroku 4);
• wartość podatku dochodowego sfinansowanego Rekompensatą, wchodzącego w skład kwoty Rekompensaty;
• wartość rozsądnego zysku, wchodzącego w skład kwoty Rekompensaty.

Krok 6 - Wartość stanowiąca NKUP w związku z Rekompensatą:

Wartość faktycznie należnej Rekompensaty pomniejszona o sumę wartości: NKUP sfinansowanych środkami z Rekompensaty oraz podatku dochodowego sfinansowanego Rekompensatą oraz rozsądnego zysku zostaje przez Spółkę ujęta dla celów rozliczenia podatku CIT jako wartość niestanowiąca kosztu uzyskania przychodu (na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT).

Spółka dokonując kalkulacji miesięcznych zaliczek na podatek postępuje w niemal analogiczny sposób. Z tą różnicą, że za punkt wyjścia do wyliczeń (tj. wartość faktycznie należnej Rekompensaty w danym okresie rozliczeniowym) bierze pod uwagę oszacowaną wartość faktycznie należnej Rekompensaty w danym okresie rozliczeniowym, na podstawie zapisów księgowych (zgodnie z zasadą memoriału), gdyż na moment wyliczania zaliczek, wartość faktycznie należnej Rekompensaty nie jest znana (jest ona znana dopiero po jej rozliczeniu rocznym).

Pytania:

1.Czy na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT, Spółka jest zobowiązana wyłączać z kosztów uzyskania przychodów całą wartość faktycznie należnej Rekompensaty?

2.Czy Spółka dokonując wpłat na poczet zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych na podstawie art. 25 Ustawy o CIT jest zobowiązana uwzględniać dla celów kalkulacji tych zaliczek wartości oszacowanej faktycznie należnej Rekompensaty w danym okresie rozliczeniowym?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Spółki, nie jest ona na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT zobowiązana wyłączać z kosztów uzyskania przychodów pełnej wartości faktycznie należnej Rekompensaty, lecz jest ona zobowiązana wyłączać z kosztów wartość faktycznie należnej Rekompensaty pomniejszonej o następujące wartości:

• wartość NKUP sfinansowanych środkami z Rekompensaty;
• wartość podatku dochodowego sfinansowanego Rekompensatą, wchodzącego w skład kwoty Rekompensaty;
• wartość rozsądnego zysku, wchodzącego w skład kwoty Rekompensaty.

Stanowisko Wnioskodawcy względem pytania nr 2:

Zdaniem Spółki, dokonując wpłat na poczet zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych na podstawie art. 25 Ustawy o CIT nie jest ona zobowiązana uwzględniać dla celów kalkulacji zaliczek pełnej wartości oszacowanej faktycznie należnej Rekompensaty w danym okresie rozliczeniowym, lecz jest ona zobowiązana uwzględniać wartość oszacowanej faktycznie należnej Rekompensaty pomniejszonej o następujące wartości:

• wartość NKUP sfinansowanych środkami z Rekompensaty;
• wartość podatku dochodowego sfinansowanego Rekompensatą, wchodzącego w skład kwoty Rekompensaty;
• wartość rozsądnego zysku, wchodzącego w skład kwoty Rekompensaty.

UZASADNIENIE STANOWISKA WNIOSKODAWCY

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy względem pytania nr 1:

Zgodnie z art. 15 Ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 tej ustawy. Oznacza to, że co do zasady podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki, które bezpośrednio lub pośrednio przyczyniają się do generowania przychodów, pod warunkiem, że nie są one wyraźnie wyłączone z tej kategorii przez przepisy prawa.

Wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów, określone w art. 16 ustawy o CIT, obejmują wiele kategorii wydatków, w tym między innymi zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 58 wydatki i koszty bezpośrednio sfinansowane z dochodów (przychodów), o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 14a, 23, 24, 42, 47, 48, 52, 53, 54a, 56, 56b-56m i 59 - czyli w tym między innymi wydatki bezpośrednio sfinansowane z dotacji o której mowa w art. 17 ust. 1 pkt 47, którą jak Wnioskodawca wskazał w opisie stanu faktycznego stanowi Rekompensata.

Wyłączenie wydatków z kosztów uzyskania przychodów ma więc bezpośredni wpływ na wartość dochodu będącego podstawą opodatkowania. Dochód ten jest obliczany jako różnica między przychodami a kosztami ich uzyskania. Gdy określone wydatki nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, zwiększa się podstawa opodatkowania, a tym samym zwiększa się kwota należnego podatku. W rezultacie, wartość Rekompensaty podlegającej wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio wpływa na wysokość podatku, który Spółka jest zobowiązana uiścić. 

W związku z powyższym, prawidłowe zidentyfikowanie i zakwalifikowanie wydatków jako koszty uzyskania przychodów jest kluczowe dla właściwego obliczenia podstawy opodatkowania.

Wnioskodawca pragnie zauważyć, że Ustawa o CIT nie nakazuje wyłączać z kosztów uzyskania przychodów całości otrzymanych kwot zwolnionych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 14a, 23, 24, 42, 47, 48, 52, 53, 54a, 56, 56b-56m i 59.

Albowiem, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 58, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: wydatków i kosztów bezpośrednio sfinansowanych z dochodów (przychodów), o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 14a, 23, 24, 42, 47, 48, 52, 53, 54a, 56, 56b-56m i 59.

W kontekście Spółki oznacza to więc, że to nie kwota Rekompensaty nie powinna stanowić kosztów uzyskania przychodów, lecz wartość kosztów, które zostały bezpośrednio sfinansowane za pośrednictwem dochodów zwolnionych (tu: Rekompensaty). Inaczej rzecz ujmując, to nie sam fakt otrzymania przychodów zwolnionych (Rekompensaty) zobowiązuje Spółkę do dokonywania wyłączeń wydatków z kosztów uzyskania przychodów, lecz fakt wydatkowania przychodów zwolnionych.

Powyższa teza znajduje swe umocowanie nie tylko w literalnej treści przepisów prawa podatkowego (literalnego brzmienia art. 16 ust. 1 pkt 58 ustawy o CIT), lecz również w treści wydanych interpretacji indywidualnych, w tym m. in. w treści interpretacji indywidualnej z dnia 12.11.2019 r., wydanej przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0111-KDIB2-1.4010.405.2019.4.EN, w której organ interpretacyjny wskazał, następująco:

„W konsekwencji wydatki sfinansowane z tych środków, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 ww. ustawy, nie będą mogły stanowić kosztów uzyskania przychodów. Zatem to nie kwota wskazanej we wniosku dotacji nie może stanowić kosztu uzyskania przychodów (jak wskazano we wniosku), lecz wydatki z tej dotacji sfinansowane”.

W tym miejscu Wnioskodawca pragnie wskazać, jaki cel w przepisach prawa podatkowego realizuje przepis art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT. Wskazany przepis ma prowadzić do tego, iż otrzymane przez podatników przychody zwolnione np. w ramach otrzymywanych dotacji mają pozostać neutralne na gruncie podatku CIT dla podatnika, tj. nie mają one generować po stronie podatnika przychodu opodatkowanego oraz kosztu uzyskania przychodu. Powyższe wnioski płyną bezpośrednio z treści Uchwały 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14.12.2015 r., sygn. akt II FPS 4/15, w której wskazano, że:

„W dniu uznania rachunku beneficjenta kwotą otrzymanego dofinansowania uzyskał on przysporzenie majątkowe, będące wprawdzie przychodem podatkowym, lecz zwolnionym z opodatkowania na podstawie szczególnego przepisu. Wprowadzenie do art. 16 ust. 1 ustawy podatkowej dodatkowej jednostki redakcyjnej, to jest pkt 58, miało na celu eliminację podwójnej korzyści podatkowej, wynikającej z faktu obniżenia osiągniętego przychodu o koszty jego uzyskania, które następnie zostały pokryte dotacją”.

Zważywszy na powyżej wymienione tezy pochodzące z orzeczeń sądów oraz interpretacji indywidualnych, Wnioskodawca twierdzi, iż skutki w podatku dochodowym, które implikować ma przepis art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT nie następują w momencie otrzymania środków z tyt. wymienionych w tym przepisie, lecz dopiero na etapie ich wydatkowania, a wskazanym skutkiem jest wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów wydatków, które w okolicznościach sfinansowania ich przychodami opodatkowanymi stanowiłyby dla podatnika koszt uzyskania przychodu.

Z kolei w sytuacji, w której podatnik ująłby w kosztach uzyskania przychodów wydatki, które zostały sfinansowane środkami pochodzącymi ze źródeł zwolnionych z opodatkowania (niestanowiących przychodu), wówczas podatnik uzyskałby podwójną korzyść podatkową, tj. rozpoznałby koszt podatkowy w sytuacji, w której nie byłby zobowiązany do rozpoznania przychodu podatkowego i w konsekwencji neutralność podatkowa otrzymanej dotacji nie zostałaby zachowana.

Wskazana regulacja (i jej interpretacja przez sądy administracyjne oraz organy podatkowe) ma więc na celu zachowanie neutralności podatkowej otrzymywanych środków, które zostały wymienione w przepisie art. 16 ust. 1 pkt 58 ustawy o CIT, co jest z punktu widzenia interesu fiskalnego Państwa oraz celowości otrzymywanych dotacji racjonalnym działaniem ustawodawcy.

W ocenie Wnioskodawcy, w sytuacji w której podatnik miałby być zobowiązany do podwójnego rozpoznawania jako wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów tych samych wydatków, wówczas również zostałaby zachwiana neutralność podatkowa otrzymanej Rekompensaty, tyle że z odwrotnym skutkiem - otrzymana Rekompensata nie byłaby dla podatnika neutralna podatkowo, lecz rodziłaby swoistą niekorzyść w postaci konieczności zwiększenia wartości wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów.

Przykładowo, w sytuacji w której dany koszt stanowiący NKUP W Spółce (np. wartość odpisów na rezerwy) wyniosłaby 100, a wskazany NKUP w połowie zostałby sfinansowany Rekompensatą, i Spółka ujęłaby ten NKUP zarówno odrębnie jak i w ramach Rekompensaty, wówczas Spółka zwiększyłaby sumarycznie kwotę swoich NKUP i byłaby ona wyższa niż ich faktyczna wartość. Zdaniem Wnioskodawcy, taka sytuacja nie powinna wobec tego występować.

Podobną konkluzję można wysnuć na podstawie tezy wyrażonej przez Naczelny Sąd Administracyjny w wydanym przez niego Wyroku z dnia 23 listopada 2017 r., sygn. akt. II FSK 3126/15, z treści którego NSA wskazał, że otrzymana przez podatnika dotacja powinna zostać w całości wyłączona z kosztów uzyskania przychodów, lecz tylko w sytuacji, w której podatnik nie jest w stanie wskazać, jakiego rodzaju koszty zostały sfinansowane ze środków pochodzących z dotacji. Poniżej Wnioskodawca pragnie przytoczyć fragment niniejszego orzeczenia:

„Skoro ustawodawca w sposób jednoznaczny nakazuje wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów wydatki i koszty bezpośrednio sfinansowane z kwot przekazanych przez agencje rządowe, to obowiązkiem podatnika otrzymującego dopłatę jest rozgraniczenie wydatków i kosztów na sfinansowane z dopłaty i sfinansowane z innych źródeł, a w razie braku takiego jednoznacznego podziału - wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów wydatków i kosztów o równowartości dotacji (...)”.

Przeprowadzając proces wnioskowania z przeciwieństwa (a contrario) w stosunku do tezy wyrażonej w ww. wyroku, w ocenie Wnioskodawcy należy więc dojść do konkluzji, że w sytuacji, w której podatnik jest w stanie wskazać jakiego rodzaju koszty zostały sfinansowane za pomocą przychodów wymienionych w przepisie art. 16 ust. 1 pkt 58 ustawy o CIT, wówczas tylko tą wartość otrzymanych środków należy wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów. Jeżeli natomiast podatnik nie jest w stanie wykazać, które wydatki zostały sfinansowane za pomocą dotacji, wówczas całą kwotę dotacji należy wyłączyć z podatkowych kosztów uzyskania przychodów. Wskazana koncepcja wyrażona przez NSA ma za zadanie chronić interes fiskalny Państwa przed uszczupleniem dokonanym przez podatników, którzy chcieliby czerpać z podwójnej korzyści podatkowej, przy jednoczesnym braku właściwej ewidencji umożliwiającej dokonanie w tym zakresie kontroli przez właściwe organy.

Niemniej jednak, odnosząc powyższe rozważania do przypadku Wnioskodawcy, należy zauważyć, że jest on w stanie za pomocą prowadzonej ewidencji oraz Metodologii obiektywnie, sprawdzalnie i na bieżąco ustalić, jaka część wydatków została sfinansowana za pomocą Rekompensaty.

Ponadto należy zauważyć, że Wnioskodawca swoim działaniem dąży wyłącznie do zachowania neutralności podatkowej Rekompensaty po swojej stronie. Wnioskodawca nie dąży do wykreowania dodatkowej korzyści podatkowej, lecz dąży on wyłącznie do sytuacji, w której nie ponosi on dodatkowej niekorzyści podatkowej w związku z Rekompensatą, poprzez podwójne wykazywanie tego samego wydatku jako NKUP. Niegdyś, Wnioskodawca dokonywał podwójnego wyłączenia tej samej kategorii wydatków z kosztów uzyskania przychodów - do czego prawo go nie zobowiązywało i jest sprzeczne z założeniem, iż otrzymywane dotacje (w tym przypadku w formie Rekompensaty) powinny być neutralne podatkowo po stronie podatnika.

Ponadto, Wnioskodawca pragnie podkreślić, że żaden z wydatków sfinansowanych Rekompensatą (zarówno ten stanowiący koszt uzyskania przychodów, jak i NKUP) nie zostaje w pełni sfinansowany wartością Rekompensaty. Wynika to z metody jej wyliczenia, która zakłada, iż koszty z działalności objętej Umową, które nie znajdują pokrycia w przychodach Spółki stanowią wartość Rekompensaty (która zostaje powiększona o CIT oraz rozsądny zysk). Wobec tego, Spółka nie jest z obiektywnych przyczyn (nie z przyczyn własnych zaniechań ewidencyjnych) wskazać wydatków w całości sfinansowanych Rekompensatą, gdyż charakter Rekompensaty sprawia, że takich wydatków nie ma, a próba przypisania środkom pochodzącym z Rekompensaty sfinansowanie całości określonego rodzaju wydatków byłaby nieprawidłowością. Niemniej jednak, Spółka jest w stanie za pomocą prowadzonej ewidencji oraz Metodologii obiektywnie ustalić, jaka część wydatków została sfinansowana za pomocą Rekompensaty i tym samym, tylko tą część wydatków wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów.

Nie ulega wątpliwościom, że wydatki co do zasady stanowiące koszt uzyskania przychodów, w części, w której zostały sfinansowane Rekompensatą należy wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów. Wobec tego, gdyby Rekompensata finansowała w całości wyłącznie koszty nieznajdujące pokrycia w przychodach Spółki, które jednocześnie stanowiłyby podatkowe koszty uzyskania przychodów, wówczas całość wartości Rekompensaty należałoby wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów.

Niemniej jednak, sytuacja staje się nieco bardziej skomplikowana w sytuacji, w której Rekompensata współfinansuje również wydatki niestanowiące koszty uzyskania przychodu, wydatki na poczet podatku CIT oraz rozsądny zysk Spółki.

Z uwagi na złożoność opisanej sytuacji, zdaniem Spółki, żeby zachować neutralność podatkową Rekompensaty dla Spółki i tym samym prawidłowo zastosować przepis art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT, należy ustalić wartość Rekompensaty, zaliczaną do NKUP jako różnicę pomiędzy kwotą faktycznie należnej Rekompensaty a sumą:

• kwoty wydatków, które nie stanowią co do zasady kosztów uzyskania przychodów, nawet gdy są finansowane przychodami niewymienionymi w art. 16 ust. 1 pkt 58 ustawy o CIT (np. darowizn czy kosztów reprezentacji, utworzonych rezerw) w części, w której zostały sfinansowane Rekompensatą oraz
• kwoty rozsądnego zysku otrzymanego w ramach Rekompensaty oraz
• kwoty przeznaczonej na sfinansowanie podatku dochodowego CIT.

Powyższe wynika z faktu, iż Spółka zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT jest zobowiązana do wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów wydatków, które co do zasady stanowiłyby koszty uzyskania przychodów, gdyby nie zostały sfinansowane przychodami zwolnionymi (co pozwala zachować neutralność podatkową otrzymywanych środków), jednak w przypadku, w którym Rekompensata finansuje (w części lub w całości) wydatki, które nie pomniejszają podstawy opodatkowania (stanowią NKUP) lub finansuje wartości nie będące wydatkami (rozsądny zysk), wówczas w tym zakresie Wnioskodawca nie jest zobowiązany do wykazywania tej części Rekompensaty jako w ramach NKUP, jeżeli dysponuje ewidencją pozwalającą w sposób obiektywny ustalić wydatkowanie Rekompensaty. Wynika to z faktu, iż zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 58 z kosztów uzyskania przychodów należy wyłączyć wartość dotacji (Rekompensaty), jednak tylko w tym zakresie, w którym finansuje ona wydatki, które mogłyby stanowić koszty uzyskania przychodów, gdyby nie zostały sfinansowane przychodami zwolnionymi.

Warto podkreślić, że jak wynika z przedstawionego opisu stanu faktycznego, wartość Rekompensaty, która zostaje przez Spółkę uznana za NKUP, nie będzie uwzględniała kwoty sfinansowanego w ramach Rekompensaty podatku CIT oraz kwoty rozsądnego zysku. Powyższe wynika z faktu, iż ta część Rekompensaty nie jest przyznawana w celu pokrycia wydatków, które w normalnych okolicznościach stanowiłyby koszty uzyskania przychodów, lecz w celu pokrycia podatku CIT oraz wykazania zysku. Z racji tego, nie ma więc powodu, dla którego celem zachowania neutralności podatkowej Rekompensaty, należałoby wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów sfinansowane rekompensatą wydatki, które nigdy by nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów. Z kolei celem art. 16 ust. 1 pkt 58 ustawy o CIT, jest wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów wydatków, które co do zasady stanowiłyby koszty uzyskania przychodów, lecz z uwagi źródło ich sfinansowania, należy je z tych kosztów wyłączyć (celem niewykazania podwójnej korzyści podatkowej w tym zakresie). Innymi słowy, brak dokonania takiego wyłączenia z KUP w zakresie tej części Rekompensaty w ramach której finansuje ona rozsądny zysk oraz wartości podatku CIT, nie niweluje neutralności podatkowej Rekompensaty w tym, zakresie, gdyż te wartości nigdy nie miałyby prawa być kosztem uzyskania przychodów - trudno twierdzić, żeby zysk lub podatek CIT mógł stanowić koszt uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 Ustawy o CIT.

Zważywszy na powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, sposób jego postępowania przy jednoczesnym stosowaniu właściwej ewidencji rachunkowej i podatkowej prowadzi więc do następujących rezultatów:

• Spółka w całości wyłącza z kosztów uzyskania przychodów wydatki stanowiące (co do zasady) koszty uzyskania przychodów w zakresie, w jakim zostały sfinansowane Rekompensatą − w rezultacie po stronie Spółki nie powstaje nieuprawniona korzyść podatkowa w związku z Rekompensatą;
• Spółka nie wykazuje podwójnie w ramach wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów tej samej wartości, w ramach dwóch różnych pozycji – w rezultacie po stronie Spółki nie występuje nieuzasadniona niekorzyść podatkowa, polegająca na niezasadnym powiększaniu wydatków niestanowiących koszty uzyskania przychodów (co w sposób oczywisty negatywnie wpływało na wynik podatkowy Spółki, gdyż w rezultacie powstawał wyższy dochód do opodatkowania);
• Spółka w sposób rzetelny i obiektywny dokonuje wyliczenia jaka wartość wydatków NKUP związanych z działalnością umowną została sfinansowana przez Spółkę (jej własnymi przychodami), a w jakiej części za pomocą Rekompensaty;
• Spółka nie dokonuje zwiększenia wartości NKUP (w ramach wykazania całości kwoty należnej Rekompensaty jako NKUP, jak postępowała dotychczas) o kwoty, które w całości zostały sfinansowane Rekompensatą, ale nigdy nie stanowiłyby KUP, tj. kwota podatku CIT sfinansowanego Rekompensatą oraz kwota rozsądnego zysku.

Z ostrożności Spółka pragnie zauważyć, że postępowania Spółki opisanego w ramach opisu stanu faktycznego absolutnie nie należy utożsamiać ze stosowaniem art. 15 ust. 2 i 2a Ustawy o CIT, który nie powinien być dla celów art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT stosowany (zgodnie z poglądem wyrażanym przez organy podatkowe i sądy administracyjne).

Art. 15 ust. 2 i 2a Ustawy o CIT, zakłada stosowanie proporcji w kontekście całości przychodów i kosztów danego podmiotu. Należy zwrócić uwagę, że w ramach opisanego postępowania, Spółka posługuje się ściśle danymi branymi pod uwagę do wyliczenia Rekompensaty (tj. przychodami i kosztami związanymi z Umową), celem ustalenia wartości NKUP sfinansowanych Rekompensatą, czego absolutnie nie należy utożsamiać ze stosowaniem art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT.

Niemniej jednak, brak możliwości zastosowania art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT nie wyłącza możliwości stosowania Metodologii, która zmierza do określenia, jaka część wydatków dotyczących działalności związanej z przewozami (…) (działalnością umowną) stanowiących NKUP została pokryta Rekompensatą, a jaka część wydatków została pokryta z innych niż rekompensata źródeł finansowania.

Zdaniem Spółki, jej postępowanie opisane w ramach opisu stanu faktycznego umożliwi jej jedynie rzetelne ustalenie wartości otrzymanej Rekompensaty, która powinna zostać wyłączona z kosztów uzyskania przychodów, zgodnie z art. 16 ust 1 pkt 58 Ustawy o CIT.

W rezultacie, w opinii Wnioskodawcy postępuje on prawidłowo wyłączając z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT wartość faktycznie należnej Rekompensaty pomniejszonej o sumę wartości: NKUP sfinansowanych środkami z Rekompensaty oraz podatku dochodowego sfinansowanego Rekompensatą oraz rozsądnego zysku, zamiast wartości faktycznie należnej Rekompensaty w całości. Tym samym, wyrażone przez niego stanowisko należy uznać za prawidłowe.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy względem pytania nr 2:

Odnosząc się natomiast do kwestii sposobu kalkulacji miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych, w pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 25 ust. 1 Ustawy o CIT, podatnicy, z zastrzeżeniem ust. 1b, 2a, 3-6a, art. 21, art. 22 i art. 24a (zastrzeżenia nie znajdują zastosowania w przypadku Spółki), są obowiązani wpłacać na rachunek urzędu skarbowego zaliczki miesięczne w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące.

Innymi słowy, zaliczki miesięczne na podatek wpłaca się na rachunek urzędu skarbowego w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące. Zatem pierwotnie ustala się dochód narastająco za dany okres rozliczeniowy, dokonuje odliczeń zmniejszających podstawę opodatkowania i wylicza od tej podstawy podatek. Następnie odejmuje się od tak wyliczonego podatku sumę kwot dotychczas wpłaconych w danym roku podatkowym zaliczek.

Ze względu na interes Skarbu Państwa, podatnicy w czasie trwania roku podatkowego zaliczkowo wpłacają podatek, którego wartość zostaje określona definitywnie w zeznaniu rocznym. Zadaniem podatnika jest, więc na bieżąco, w sposób narastający ustalać w trakcie roku swoje zobowiązania podatkowe z tyt. podatku CIT. Zaliczki na podatek dochodowy nie powinny być więc zaniżane ani zawyżane przez podatnika, zwłaszcza w sytuacji, gdy posiada on pełną wiedzę w zakresie swoich bieżących zobowiązań podatkowych wynikających z ewidencji.

Zdaniem Wnioskodawcy, w celu prawidłowego wyliczenia należnych zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych podatnik musi posiadać informacje niezbędne do ich ustalenia, a więc między innymi informacje o uzyskanych przychodach i poniesionych kosztach. Wartości te winny zostać ustalone, w oparciu o posiadane dane (dokumenty) i muszą mieć przede wszystkim faktyczny charakter.

Odnosząc powyższe do sytuacji Spółki należy stwierdzić, że jeżeli więc Rekompensata wypłacana jest na rachunek Spółki w miesięcznych transzach, które księgowane są na bieżąco w trakcie roku podatkowego, a co istotne Wnioskodawca na bieżąco w trakcie roku podatkowego szacuje wysokość Rekompensaty faktycznie należnej, to ustalając dochód, stanowiący podstawę opodatkowania, a tym samym i ustalania należnych zaliczek na podatek, Spółka w oparciu o posiadane dane jest zobowiązana uwzględnić (jako dane wyjściowe) wysokość faktycznie należnej w danym miesiącu Rekompensaty. Spółka dokonuje więc ustalenia wysokości faktycznie należnej Rekompensaty w oparciu o zapisy księgowe, zgodnie z zasadą memoriału. W ten sposób najbardziej precyzyjnie ustala ona w danym okresie rozliczeniowym wartość faktycznie należnej Rekompensaty w danym okresie rozliczeniowym (miesiącu).

Następnie, celem ustalenia należnych zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych, Spółka jest zobowiązana ustaloną tak w danym okresie rozliczeniowym (szacowaną) kwotę faktycznie należnej Rekompensaty pomniejszyć o sumę wartości: NKUP sfinansowanych środkami z Rekompensaty oraz podatku dochodowego sfinansowanego Rekompensatą oraz rozsądnego zysku. Spółka bowiem w danym miesiącu wyłącznie w taki sposób ma możliwość w sposób rzetelny ustalić faktyczną kwotę należnego podatku, gdyż tylko w ten sposób, Spółka ustala rzeczywistą wartość kosztów uzyskania przychodów w danym okresie rozliczeniowym.

Gdyby bowiem Spółka stosowała metodę wyliczania zaliczek w oparciu o faktycznie otrzymaną transzę Rekompensaty lub nie pomniejszałaby wartości oszacowanej faktycznie należnej Rekompensaty, to w trakcie większości (lub wręcz wszystkich) miesięcy w roku, prawdopodobnie dochodziłoby do zaniżania lub zawyżania podstawy opodatkowania w stosunku do faktycznej podstawy opodatkowania na dany okres rozliczeniowy, co jest sprzeczne z ideą regulowania zaliczek na podatek dochodowy w sposób odpowiadający faktycznej kwocie istniejącego zobowiązania podatkowego.

Podatnik wpłacając zaliczki miesięczne na podatek CIT, zgodnie z zasadą memoriału, uwzględnia przychody (w tym zwolnione) należne i koszty faktycznie poniesione (a nie planowane). W związku z tym, przy wyliczaniu zaliczek powinien brać on pod uwagę wartości faktycznie należnej Rekompensaty (ustalonej w danym okresie rozliczeniowym w oparciu rozpoznane przychody i koszty metodą memoriałową), w tej części w której jest on zobowiązany do jej wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT, a nie faktycznie otrzymanej.

Za uwzględnianiem przy wyliczaniu zaliczek na podatek dochodowy wartości Rekompensaty oszacowanej faktycznie należnej (w tej jej części, jaka powinna ona stanowić NKUP), a nie w danym miesiącu otrzymanej transzy, przemawia również ogólna zasada ujmowania w podatkach dochodowych zdarzeń definitywnych.

Konieczność definitywności przysporzenia oraz wydatku jako warunku zaliczenia ich odpowiednio do przychodów oraz kosztów podatkowych jest dobrze ugruntowana zarówno w treści doktryny oraz w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 3 marca 2017 r., sygn. 0115-KDIT2-3.4010.4.2017.1.JG; Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 czerwca 2011 r., sygn. II FSK 138/10; P. Małecki, M. Mazurkiewicz [w:] P. Małecki, M. Mazurkiewicz, CIT. Komentarz. Podatki i rachunkowość, wyd. XIV, Warszawa 2023, art. 12 i art. 15).

Konsekwencją tego jest, iż podatnik tym samym nie powinien wyliczając zaliczkę na podatek dochodowy uwzględniać w kalkulacji podatku (poprzez wyłączanie z kosztów uzyskania przychodów), wartości Rekompensaty która nie jest mu definitywnie należna, tj. kwoty Rekompensaty faktycznie otrzymanej (tj. wartości transzy która trafiła na jego rachunek) w danym miesiącu, lecz wartość Rekompensaty faktycznie należnej w wysokości ustalonej w danym okresie rozliczeniowym, w tej części w jakiej wpływa ona na kalkulację podatku dochodowego.

Idąc dalej, zdaniem Wnioskodawcy (jak wskazano w uzasadnieniu do pytania nr 1), wyłącznie wartość faktycznie należnej Rekompensaty, pomniejszona o: NKUP sfinansowane środkami z Rekompensaty, podatek dochodowy sfinansowany Rekompensatą oraz rozsądny zysk, powinna być ujęta przez Spółkę dla celów CIT jako wartość niestanowiąca kosztu uzyskania przychodu (zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT). Pozostała część Rekompensaty powinna pozostać neutralna podatkowo, więc tylko ta wartość faktycznie należnej Rekompensaty, która stanowi NKUP powinna być uwzględniana przy wyliczaniu zaliczek na podatek dochodowy przez Spółkę.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie jest ani celowe ani zasadne, żeby przy wyliczaniu zaliczek na podatek dochodowy, Wnioskodawca miał wyłączać na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT całą kwotę otrzymanej transzy (choć niekoniecznie faktycznie należnej) Rekompensaty. Tak jak nie jest celowe, żeby dla celów ustalania zaliczek na podatek dochodowy wyłączać z KUP pełną wartość oszacowanej faktycznie należnej wartości Rekompensaty, bez uwzględnienia tego, że podatnik jest zobowiązanym do wyłączenia z KUP tylko tej jej części, która finansuje wydatki stanowiące KUP.

W konsekwencji, uwzględnianie wartości oszacowanej w danym okresie rozliczeniowym faktycznie należnej Rekompensaty, pomniejszonej: o wartość NKUP sfinansowanych środkami z Rekompensaty, wartość należnego podatku dochodowego oraz rozsądnego zysku w kontekście zaliczek, pozwala na dokładne odzwierciedlenie rzeczywistych przychodów i kosztów Spółki w danym okresie rozliczeniowym i dzięki temu Spółka unika sytuacji, w której podatnik musiałby dokonywać znaczących korekt po zakończeniu roku podatkowego oraz sytuacji, w której podatnik de facto mógłby zaniżać lub zawyżać wartość zaliczek.

Mając na uwadze powyższe, Spółka wnosi o uznanie zaprezentowanego przez siebie sposobu postępowania (i zarazem stanowiska w zakresie pytania nr 2) za prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie stanowiska

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 oraz 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „Ustawa o CIT”). Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT:

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu ze źródła przychodu lub realną szansą powstania przychodu podatkowego, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła jego uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, musi spełnić następujące warunki:

• wydatek został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została
• podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu enumeratywnie wymienionych w stosownych przepisach Ustawy o CIT, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiągniętymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

Objęcie dotacji z budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego zwolnieniem powoduje konsekwencje w zakresie kwalifikacji wydatków finansowanych z tych środków. Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT:

Ratio legis powołanego przepisu jest związane z tym, że podatnik nie finansuje wydatków własnymi środkami finansowymi, lecz z wolnych od podatku środków przyznanych mu ze źródeł zewnętrznych. Umożliwienie zaliczenia sfinansowanych w ten sposób wydatków w ciężar kosztów podatkowych prowadziłoby do podwójnego uprzywilejowania podatnika polegającego na obniżeniu osiągniętego przychodu o koszty jego uzyskania, które następnie zostały pokryte dotacją zwolnioną z opodatkowania.

Jak wskazali Państwo w opisie stanu faktycznego prowadzą Państwo działalność związaną z realizacją zadań z zakresu organizacji publicznego transportu zbiorowego w postaci (…) przewozów transportu zbiorowego na obszarze Województwa. Państwa działalność jest dofinansowywana z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w formie rekompensaty (dalej: „Rekompensata”), zgodnie z obowiązującą umową o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na obszarze Województwa zawartej z Województwem (dalej: „Umowa”). Rekompensata zostaje przyznana Spółce w zgodzie z obowiązującymi w tym zakresie regulacjami unijnymi (w szczególności w zgodzie z Rozporządzeniem (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70) i jej zasadniczym celem jest wyrównanie straty finansowej ponoszonej przez Wnioskodawcę w związku z realizacją usług publicznych w zakresie transportu zbiorowego. Rekompensata jest wypłacana w trakcie roku podatkowego na rachunek bankowy Spółki w miesięcznych transzach, których wysokość jest z góry określona zgodnie z Umową. Wnioskodawca księguje otrzymane transze na bieżąco w trakcie roku podatkowego. Otrzymana transza stanowi 1/12 rocznej planowanej wartości Rekompensaty.

Kwalifikują Państwo kwoty Rekompensaty jako przychód podatkowy, który na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 47 Ustawy o CIT podlega zwolnieniu z opodatkowania.

Do niedawna postępowali Państwo w taki sposób, że całą wartość ustalonej w danym miesiącu (memoriałowo), faktycznie należnej Rekompensaty rozpoznawali na potrzeby rozliczenia podatku CIT jako wydatki niestanowiące podatkowych kosztów uzyskania przychodów, właśnie na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT. Z kolei w sytuacji, w której otrzymywana transza Rekompensaty była niższa niż faktycznie należna, wówczas z kosztów wyłączali Państwo wartość otrzymanej transzy Rekompensaty, a nie ustalonej memoriałowo wartość faktycznie należnej. Natomiast w przypadku, w którym wartość transzy Rekompensaty przewyższała wartość faktycznie należnej Rekompensaty, wówczas wyłączali Państwo z KUP wartość wynikającą z faktycznego rozliczenia.

Jednakże, powzięli Państwo wątpliwość co do tego, czy na pewno byli zobowiązani do wyłączania z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT pełnej wartości faktycznie należnej Rekompensaty i począwszy od rozliczenia rocznego za 2023 r. zmienili Państwo swój sposób postępowania. Państwa wątpliwość wynikła z faktu, że punkt wyjścia do wyliczenia wartości Rekompensaty (co opisano powyżej) stanowi suma wszystkich ponoszonych Kosztów z Umowy. Od 2023 roku zaczęli Państwo dążyć do ustalenia, jaką wartość NKUP sfinansowanych w ramach Rekompensaty zawiera w sobie kwota Rekompensaty, żeby następnie o wskazaną kwotę pomniejszyć kwotę Rekompensaty, którą zalicza do NKUP na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT.

Z uwagi na opisane okoliczności chcą Państwo m. in. wiedzieć, czy na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT, Spółka jest zobowiązana wyłączać z kosztów uzyskania przychodów całą wartość faktycznie należnej Rekompensaty.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości należy mieć na uwadze, że zasady przyznawania rekompensat określone zostały w załączniku do rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70.

W myśl tego rozporządzenia, „rekompensata z tytułu świadczenia usług publicznych” oznacza każdą korzyść, zwłaszcza finansową, przyznaną bezpośrednio lub pośrednio przez właściwy organ z funduszy publicznych w okresie realizacji zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych lub powiązaną z tym okresem. Wysokość rekompensaty nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej wynikowi finansowemu netto, który równoważny jest sumie wpływów, pozytywnych czy negatywnych, jakie wypełnianie zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych wywiera na koszty i przychody podmiotu świadczącego usługi publiczne. Wpływ ten oceniany jest przez porównanie stanu, w którym zobowiązanie z tytułu świadczenia usług publicznych jest wypełniane, ze stanem, jaki istniałby w przypadku niewypełniania zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych.

Z tego tytułu otrzymują Państwo Rekompensatę, która jest wypłacana w trakcie roku podatkowego na rachunek bankowy Spółki w miesięcznych transzach, których wysokość jest z góry określona zgodnie z Umową o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na obszarze Województwa zawartej z Województwem.

Co istotne, zgodnie z art. 7 ust. 1 Ustawy o CIT:

Ustawa o CIT nie zawiera definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 przykładowych przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy CIT:

Użycie w ww. przepisie sformułowania „otrzymane” oznacza, że momentem powstania przychodu pieniężnego jest moment otrzymania, czyli wpływu bezpośrednio do majątku podatnika, względnie na jego rachunek, wymienionych środków, skutkującego powstaniem po stronie podatnika możliwości dysponowania tymi środkami. W obrocie bezgotówkowym będzie to dzień uznania rachunku bankowego podatnika jako rachunku wierzyciela. Co do zasady więc, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby prawnej decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa podatnika, a więc takie którymi podmiot może rozporządzać jak właściciel.

Przychodem są bowiem przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, bezzwrotnym, definitywnym, których rzeczywiste otrzymanie powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego.

Zgodnie z literalną wykładnią art. 12 ust. 1 Ustawy o CIT, do przychodów podatkowych zalicza się tylko takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. W konsekwencji, do przychodów podatkowych, podatnik powinien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe.

O tym, czy otrzymywane w ramach rekompensaty środki pieniężne są zaliczane do przychodów na podstawie ww. przepisów decyduje fakt, czy zwiększają one aktywa majątkowe Spółki, a tym samym czy Spółka dysponuje tymi środkami jak własnymi. Co do zasady więc otrzymane przez Państwa tytułem Rekompensaty środki pieniężne stanowią na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT przychód podatkowy w dniu ich otrzymania, tj. wpływu na konto Spółki.

Jak wynika z opisanego przez Państwa stanu faktycznego Spółka kwalifikuje kwoty Rekompensaty jako przychód podatkowy, który na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 47 Ustawy o CIT podlega zwolnieniu z opodatkowania.

Artykuł 17 ust. 1 pkt 47 Ustawy o CIT stanowi podstawę zwolnienia z opodatkowania otrzymanych przez Państwa środków finansowych stanowiących pomoc udzieloną z budżetu państwa na finansowanie kosztu netto obowiązku świadczenia usług powszechnych. Zgodnie z tym przepisem:

Przy czym w przepisie tym mowa jest o „otrzymanym finansowaniu”, a nie o „faktycznie należnej rekompensacie”.

W konsekwencji, wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT mogą podlegać tylko wydatki zaliczane do tej kategorii wydatków, które zostały sfinansowane otrzymaną dotacją.

Błędnie zatem przyjęli Państwo, że są Państwo zobowiązani wyłączać z kosztów wartość faktycznie należnej Rekompensaty.

Rozwiązania przyjęte w przepisach Ustawy o CIT przewidują, że jeśli dotacja stanowi przychód podlegający opodatkowaniu, to wydatki pokrywane środkami z dotacji są kosztami uzyskania przychodów. Jeśli natomiast korzysta ona – jak w Państwa przypadku – ze zwolnienia od podatku, to takie wydatki nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, co wynika z art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT.

W analizowanej sprawie, jak słusznie Państwo zauważyli, nie ma zastosowania art. 15 ust. 2 Ustawy o CIT, zgodnie z którym:

Jak natomiast stanowi art. 15 ust. 2a ww. ustawy:

Przepisy te odnoszą się do sytuacji, gdy podatnik ponosi wydatki, które – co do zasady – mogłyby być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, ale służą uzyskaniu przychodów ze źródeł, z których dochód nie podlega opodatkowaniu. Zatem, skoro dany koszt jest wyłączony z kosztów podatkowych, to nie może być jednocześnie uwzględniany w tych kosztach w proporcji, o której mowa w art. 15 ust. 2 Ustawy o CIT.

Podsumowując, błędnie Państwo przyjęli, że postępują prawidłowo wyłączając z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT wartość faktycznie należnej Rekompensaty pomniejszonej o sumę wartości: NKUP sfinansowanych środkami z Rekompensaty oraz podatku dochodowego sfinansowanego Rekompensatą oraz rozsądnego zysku, zamiast wartości faktycznie należnej Rekompensaty w całości.

Co zostało wykazane powyżej, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT Spółka jest zobowiązana wyłączać z kosztów uzyskania przychodów wydatki i koszty bezpośrednio sfinansowane otrzymaną w danym miesiącu Rekompensatą.

To, że dla ustalenia jaka część wydatków dotyczących działalności związanej z przewozami (…) (działalnością umowną) stanowiących NKUP została pokryta Rekompensatą, a jaka część wydatków została pokryta z innych niż rekompensata źródeł finansowania, stosują Państwo opisaną Metodologię jest przyjętym przez Państwa wewnętrznym sposobem postępowania opracowanym na potrzeby ustalenia wartości procentowej wydatku sfinansowanych Rekompensatą. Tego typu ustaleń i wyliczeń nie możemy oceniać w trybie interpretacyjnym. Prowadzona w ten sposób przez Państwa ewidencja pod kątem obiektywności, sprawdzalności i rzetelności mogłaby zostać zweryfikowana w postępowaniu podatkowym bądź kontrolnym.

Zatem nie postępują Państwo prawidłowo wyłączając z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT wartość faktycznie należnej Rekompensaty pomniejszonej o sumę wartości: NKUP sfinansowanych środkami z Rekompensaty oraz podatku dochodowego sfinansowanego Rekompensatą oraz rozsądnego zysku, zamiast wartości faktycznie należnej Rekompensaty w całości.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 58 Ustawy o CIT w sytuacji otrzymywania Rekompensaty przyznanej Państwu na wyrównanie straty finansowej ponoszonej w związku z realizacją usług publicznych w zakresie transportu zbiorowego (pytanie nr 1), należy uznać za nieprawidłowe.

Państwa  wątpliwości sformułowane w pytaniu nr 2 dotyczą sposobu ustalenia miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych.

Odnosząc się do kwestii sposobu kalkulacji miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych, w pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 25 ust. 1 Ustawy o CIT:

Stosownie do art. 25 ust. 1a ustawy o CIT:

W celu prawidłowego wyliczenia należnych zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych podatnik musi więc posiadać informacje niezbędne do ich ustalenia − a więc między innymi informacje o uzyskanych przychodach i poniesionych kosztach. Wartości te powinny zostać ustalone, w oparciu o posiadane dane (dokumenty) i muszą mieć faktyczny charakter.

Skoro zatem, jak wskazali Państwo we wniosku, Rekompensata jest wypłacana w trakcie roku podatkowego na rachunek bankowy Spółki w miesięcznych transzach, których wysokość jest z góry określona zgodnie z Umową, księgują Państwo otrzymane transze na bieżąco w trakcie roku podatkowego, a otrzymana transza stanowi 1/12 rocznej planowanej wartości Rekompensaty i co istotne - celem rozliczenia Rekompensaty, prowadzą Państwo zarówno w ujęciu miesięcznym (narastająco) jak i rocznym właściwą ewidencję mającą na celu ustalenie wartości faktycznie należnej Rekompensaty w danym okresie rozliczeniowym − to ustalając dochód, stanowiący podstawę opodatkowania, a tym samym i ustalania należnych zaliczek na podatek, w oparciu o posiadane dane powinni Państwo uwzględnić wysokość faktycznie otrzymanej (wypłaconej) w danym miesiącu Rekompensaty. Wysokość tej Rekompensaty Spółka jest bowiem obowiązana uwzględnić obliczając wysokość przypadających na dany miesiąc kosztów podatkowych, wyłączając z kosztów określone wydatki do kwoty otrzymanej Rekompensaty, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 58 ustawy o CIT.

Mając bowiem na względzie, że otrzymana przez Państwa Rekompensata stanowi przychód wolny od podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 47 Ustawy o CIT, to tym samym wydatki i koszty sfinansowane tymi środkami nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 58 ustawy CIT.

Tym samym nie postępują Państwo prawidłowo dokonując wpłat na poczet zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych na podstawie art. 25 Ustawy o CIT z uwzględnieniem wartości oszacowanej faktycznie należnej Rekompensaty.

Ustalając dochód stanowiący podstawę opodatkowania, a tym samym i dla ustalania należnych zaliczek na podatek, w oparciu o posiadane dane, powinni Państwo uwzględnić wysokość faktycznie otrzymanej w danym miesiącu Rekompensaty.

W świetle powyższego, Państwa stanowisko w zakresie sposobu ustalenia miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych (pytanie nr 2), należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w  przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).