Działalność badawczo-rozwojowa. - Interpretacja - null

ShutterStock

Działalność badawczo-rozwojowa. - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Działalność badawczo-rozwojowa.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego we wniosku stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 sierpnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ulgi badawczo-rozwojowej.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie 25 września 2024 r. oraz 9 października 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

(…) Sp. z o.o. (dalej: „Spółka”/”Wnioskodawca”) to spółka specjalizująca się w szeroko rozumianej inżynierii.

Wnioskodawca opracowuje i dostarcza rozwiązania w zakresie m.in. (…), a także dokumentacji technicznej. Taki profil Spółki znajduje odzwierciedlenie w określonym w umowie Spółki przedmiocie działalności, obejmującym między innymi:

(…).

Spółka jest częścią międzynarodowej grupy (dalej: „Grupa”). Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 865, z późn. zm., dalej: „Ustawa CIT”). Spółka uzyskuje przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych.

W celu realizacji prac Spółka zatrudnia osoby w oparciu o umowę o pracę oraz umowę zlecenie (dalej: „Pracownicy”). Pracownicy posiadają kompetencje, doświadczenie i wykształcenie niezbędne do realizacji działalności Spółki. Kadra pracownicza Wnioskodawcy składa się z inżynierów: mechaników, programistów, elektryków i automatyków, a także projektantów przemysłowych i konsultantów branżowych.

Niektóre z projektów realizowanych przez Spółkę wiążą się z wykonywaniem działań cechujących się bardzo wysokim stopniem twórczości i innowacyjności (dalej: „Projekty B+R”). Stosując wewnętrzne wytyczne i procedury, Wnioskodawca dokonuje oceny i kwalifikacji, które z realizowanych przez niego projektów stanowią Projekty B+R.

Spółka tworzy wysokiej jakości innowacyjne rozwiązania techniczne w postaci prototypów maszyn/urządzeń, koncepcji, technologii, projekty techniczne oraz oprogramowania, a także świadczy specjalistyczne usługi w zakresie wskazanym w PKD Spółki (dalej: „Produkt/Produkty”) dla prowadzących działalność w różnych sektorach gospodarczych, działających zarówno w Polsce jak i za granicą (dalej: „Klient/Klienci”). Poniżej niektóre z branż, w których prowadzą działalność Klienci Spółki, dla których Spółka realizuje Projekty B+R:

(…).

Opracowywane i dostarczane przez Spółkę Produkty powstające w ramach Projektów B+R, wykorzystywane są przez Klientów w takich obszarach jak:

(…).

Opracowywane przez Wnioskodawcę Produkty bazują na najnowszych technologiach oraz własnych, innowacyjnych rozwiązaniach Spółki. Przy niektórych Projektach B+R Spółka działa w modelu tzw. (…), tj. realizuje kompleksowe zadania definiowane przez Klientów, wykorzystując do tego Pracowników. Spółka w większości przypadków jest odpowiedzialna za zarządzanie Projektem B+R i dostarczenie finalnych Produktów. Działania Spółki obejmują kompleksową realizację Projektu B+R - od stworzenia koncepcji, poprzez projektowanie prototypów rozwiązań, aż po ich realizację - dostarczenie Produktu.

Do Produktów Spółki, które powstają w ramach realizacji Projektów B+R, zaliczyć można m.in.:

-zrobotyzowane linie produkcyjne wykorzystywane do (…);

-sprzęt oraz maszyny specjalnego zastosowania służące do (…);

-uchwyty wsporcze/montażowe do (…);

-urządzenia w zakresie automatyzacji procesów (…);

-indywidualnie projektowany sprzęt do produkcji (…);

-urządzenia dźwigowe przeznaczone (…);

-konstrukcje i wyposażenie do (…);

-stoły testowe;

-technologie;

-oprogramowanie (m.in. (…)).

W zakresie realizacji Projektów B+R istotne jest to, że Klient bierze czynny udział w projekcie (tj. nadzoruje postęp prac), natomiast nie przedstawia on gotowych rozwiązań, które mogłyby pomóc Spółce w opracowaniu finalnego Produktu. Klient ma jedynie wgląd do przebiegu Projektu B+R oraz postępu prac nad Projektem B+R. Innymi słowy, Klient nie dostarcza Spółce rozwiązań związanych z realizacją Projektu B+R. Opracowanie koncepcji oraz rozwiązania pozostaje w gestii Spółki.

Wynikiem prac w Projektach B+R jest każdorazowo innowacyjny Produkt, tj. prototyp maszyny lub koncepcja lub technologia lub oprogramowanie.

Poniżej przedstawiony został przykład realizacji Projektu B+R w zakresie opracowania i tworzenia prototypu maszyny dla Klienta.

Cały proces realizacji Projektu B+R rozpoczyna się od poszukiwania Klienta przez dział sprzedaży (dalej: „Dział Sprzedaży”) lub otrzymania zlecenia od Klienta. Dział Sprzedaży prowadzi rozmowy z potencjalnymi Klientami o problemach i identyfikuje ich potrzeby. W skład Działu Sprzedaży wchodzą osoby z wykształceniem technicznym, co pozwala im na wstępną ocenę potencjału oraz możliwości wykonania zlecenia dla danego Klienta.

Następnie, po wstępnym zidentyfikowaniu przez Dział Sprzedaży potrzeb Klienta, bądź zgłoszeniu się przez Klienta bezpośrednio do Spółki z problemem, kierownik Działu Zarządzania Projektami (dalej: „Kierownik”) deleguje menadżera projektu do danego zlecenia w celu przygotowania oferty wraz z kosztorysem. Menadżer projektu tworzy wówczas zespół projektowy, który następnie przygotowuje kosztorys wraz z ofertą. Następnie tak przygotowana oferta jest przekazywana Klientowi.

Przy niektórych Projektach B+R Klient życzy sobie, aby Wnioskodawca przedstawił wstępną koncepcję rozwiązania danego problemu. Wówczas Pracownicy przypisani do danego zespołu projektowego (dalej: „Zespół”) przeprowadzają wstępne analizy wykonalności oraz opracowują wstępną koncepcję realizacji Projektu B+R. Tak przygotowana koncepcja jest przekazywana do Klienta wraz z wyceną. W przypadku akceptacji przez Klienta oferty, Wnioskodawca rozpoczyna prace nad realizacją Projektu.

Na początku odbywa się spotkanie Zespołu. W przypadku opracowania koncepcji rozwiązania problemu na etapie ofertowania, Zespół dzieli się obowiązkami i rozpoczyna realizację Projektu B+R. W przypadku braku opracowanej koncepcji, Zespół przeprowadza spotkania zespołowe, podczas których Pracownicy dzielą się swoimi przemyśleniami aż do momentu wspólnego opracowania potencjalnego rozwiązania.

Następnie Spółka testuje założenia koncepcji za pomocą specjalistycznych programów komputerowych, głównie polegających na przeprowadzeniu symulacji Produktu. Nierzadko na tym etapie powstaje również fizyczny prototyp maszyny, który wykorzystywany jest do dalszej realizacji Projektu B+R.

Po opracowaniu koncepcji tworzony jest projekt techniczny prototypu maszyny. Na podstawie projektu technicznego projektowane są (…). Część materiałów, niezbędnych do zaprojektowania i stworzenia prototypu maszyny, Spółka nabywa jako gotowe materiały, dostępne na rynku, od zewnętrznych dostawców. Z kolei niektóre z części/materiały są produkowane na specjalne zamówienia i zgodnie z dokumentacją techniczną Spółki, przez zewnętrznych dostawców. Po pozyskaniu wszystkich niezbędnych materiałów, komponentów, składowych, części i narzędzi, Pracownicy fizycznie budują prototyp maszyny. W następnym kroku dokonywane są poprawki oraz Pracownicy przeprowadzają testy na maszynie. W zależności od Projektu B+R, w niektórych przypadkach Spółka przeprowadza również produkcję próbną na danym prototypie maszyny (tzw. pierwsze próby rozruchowe). Pozwala to na pełną weryfikację prototypu maszyny w warunkach, w jakich będzie wykorzystywana docelowo. Ewentualne błędy które zostaną wykryte na tym etapie są poprawiane przez Zespół. Na tym etapie kończy się realizacja Projektu B+R. Po jego zakończeniu, Produkt jest wysyłany do Klienta lub zespół wdrożeniowy instaluje maszynę w miejscu wyznaczonym przez Klienta.

Powyższy przykład dotyczy realizacji Projektu B+R z zakresu opracowania i budowy prototypu maszyny. W zależności od tego, czym jest Produkt powstający w ramach Projektu B+R, przebieg realizacji Projektu B+R może się różnić, niemniej jednak realizacja wszystkich Projektów B+R cechuje się wysokim stopniem innowacyjności i twórczości.

Spółka realizuje także Projekty B+R na zlecenia podmiotów z Grupy lub we współpracy z podmiotami z Grupy. W takich przypadkach, realizacja Projektów B+R przez Spółkę odbywa się w zbliżony sposób jak w przypadku realizacji Projektów B+R dla bezpośrednich Klientów Spółka (tzn. dla projektów, które nie są realizowane z podmiotami z Grupy). Pracownicy Spółki, przy realizacji tego typu Projektów B+R, podejmują takie same czynności jak w przypadku realizacji Projektu B+R dla bezpośredniego Klienta.

Wartym podkreślenia jest również to, że Spółka rozpoczyna realizację niektórych Projektów B+R z własnej inicjatywy, tzn. bez zlecenia od Klienta, opracowuje Produkt, który potencjalnie będzie mogła skomercjalizować w przyszłości. Realizacja Projektów B+R z inicjatywy Spółki przyczynia się także do powstania rozwiązań, które będą mogły zostać wykorzystane przez Spółkę w przyszłości, w realizacji Projektów B+R oraz innych projektów. Co więcej, Produkty powstające w ramach Projektów B+R realizowanych z inicjatywy Spółki mogą być wykorzystywane w postępowaniach przetargowych, co może przyczynić się do zdobycia nowych Klientów.

W toku realizacji Projektów B+R, Pracownicy Spółki przeprowadzają m.in. następujące czynności:

-projektowanie koncepcyjne/prototypowe;

-opracowanie technologii;

-tworzenie modeli;

-projektowanie 3D;

-przeprowadzanie analiz (…);

-projektowanie detaliczne;

-wykonywanie obliczeń (…);

-tworzenie projektów technicznych (…);

-przeprowadzania obliczeń długości życia produktu za pomocą analiz zmęczeniowych;

-programowanie;

-przeprowadzanie testów na poszczególnych etapach tworzenia prototypu.

Jako przykłady realizowanych Projektów B+R Wnioskodawca pragnie wskazać:

-   Projektowanie (…). Wydłużony czas (…), zwiększony (…) oraz specjalne czujniki pozwalają na wykorzystywanie (…) do różnych celów, m.in. różnego rodzaju (…).

-   Projektowanie nowoczesnych (…) oraz (…) używanych w nowych (…). (…) cechują się zwiększoną wydajnością oraz żywotnością.

-   Projektowanie stanowisk obsługowo-montażowych dla nowych generacji (…). Klient planuje wykorzystać innowacyjne rozwiązania do usprawnienia oraz przyspieszenia (…) wyżej wymienionych elementów co znacznie obniży jego koszt produkcji.

-   Opracowanie koncepcyjnej linii do (…). Linia zawiera m.in. (…).

-   Opracowanie automatycznego stanowiska do (…). Celem jest uniezależnienie oraz ujednolicenie (…).

-   System dozowania (…).

Reasumując, Wnioskodawca zauważa, że realizowane Projekty B+R:

1. są prowadzone w sposób systematyczny, według metodologii wskazanej we wcześniejszej części wniosku przez Pracowników, posiadających wiedzę, niezbędne doświadczenie oraz specjalistyczne wykształcenie zawodowe;

2.  są dokumentowane w ewidencji Wnioskodawcy;

3.  mają na celu tworzenie innowacyjnego rozwiązania.

Dodatkowo Wnioskodawca:

-   będzie prowadzić działalność w zakresie opisanym powyżej również w przyszłości;

-   nie prowadzi działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia;

-   w przypadku uznania przez tutejszy organ podatkowy stanowiska Wnioskodawcy w zakresie prawa do skorzystania z ulgi badawczo-rozwojowej za prawidłowe, wykaże koszty kwalifikowane poniesione na realizację Projektów B+R w zeznaniach podatkowych składanych za poszczególne lata podatkowe. Koszty kwalifikowane, wykazane w zeznaniu podatkowym za dany rok podatkowy, będą jednocześnie stanowiły koszt uzyskania przychodu w tym roku podatkowym;

-   prowadzi i będzie prowadzić ewidencję zgodnie z art. 9 ust. 1b Ustawy CIT oraz zgodnie z art. 24e Ustawy CIT, pozwalającą wyodrębnić koszty oraz przychody działalności w zakresie opisanym powyżej;

-   nie posiada/nie posiadał statusu centrum badawczo-rozwojowego, o którym mowa w art. 17 ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, niemniej jednak, jak zostało wskazane powyżej, Spółka zamierza wystąpić z wnioskiem o nadanie ww. statusu;

-   nie otrzymał/nie otrzymuje zwrotu w jakiejkolwiek formie kosztów poniesionych na realizację Projektów B+R;

-   nie korzysta/nie będzie korzystał ze zwolnień podatkowych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a Ustawy CIT.

W odniesieniu do opisanych powyżej Projektów B+R, Wnioskodawca wskazuje, że do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawy CIT, związanych z realizowanymi Projektami B+R, Spółka zalicza następujące wydatki (zwane dalej: „Kosztami Projektów B+R”):

1. Wynagrodzenia przeznaczone dla Pracowników biorących udział w realizacji Projektów B+R posiadających specjalistyczną wiedzę, kompetencje oraz doświadczenie, umożliwiające prowadzenie Projektów B+R. Prowadzona przez Pracowników ewidencja czasu pracy dostarcza informacji o tym, którzy pracownicy byli zaangażowani w realizację Projektu B+R oraz jakie czynności realizowali.

2. Koszty amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

3. Koszty materiałów wykorzystywanych przy pracy nad realizacją danego Projektu B+R.

Pismem uzupełniającym, wskazali Państwo, że:

Ad. 1

Spółka rozpoczyna prace nad Projektami B+R w związku z wewnętrzną inicjatywą lub zapotrzebowaniem zgłoszonym przez kontrahenta, który na swoje potrzeby poszukuje czegoś, czego nikt nigdy wcześniej nie stworzył albo nie stworzył o takich parametrach czy właściwościach jakich potrzebuje i dlatego też zleca Spółce wynalezienie sposobu na stworzenie zamawianego rozwiązania, technologii, oprogramowania czy innej rzeczy. Lata funkcjonowania na rynku pokazały Spółce, że zlecenia jakie otrzymuje są bardzo niestandardowe, tzn. każdorazowo wymagają podejmowania nowych prac w celu realizacji zlecenia. Spółka w ramach swojego biznesu nie opiera się na produkcji seryjnej czy powielaniu wcześniej wypracowanych narzędzi, koncepcji, programów, procesów tylko w pierwszej kolejności analizuje czy podoła zleceniu, następnie Pracownicy opracowują metodę stworzenia tego co zostało zlecone i dopiero po zakończeniu sukcesem tych prac może przejść do właściwego etapu tworzenia tego co zostało zamówione.

Jako jeden z ostatnich Projektów B+R Spółka może wskazać: zaprojektowanie automatycznej linii produkcyjnej (…).

Etapy projektu to:

-opracowanie dokumentu zawierającego podstawowe założenia niezbędne dla rozpoczęcia realizacji projektu linii produkcyjnej oraz przygotowanie schematu blokowego obrazującego (…),

-projekt koncepcyjny linii technologicznej oraz lista materiałowa komponentów (…),

-specyfikacja sprzętowa urządzeń zakupowych i maszyn prototypowych oraz specyfikacja techniczna (…).

W wyniku realizacji wymienionych wyżej etapów projektu powstały dokumenty opisujące i przygotowujące technologię (…). Opracowano linię produkcyjną uwzględniającą przepływ produktów w odpowiedniej sekwencji dla zachowania (…) oraz (…). Powstał model 3D zawierający urządzenia rynkowe, jak również innowacyjne, prototypowe urządzenia wchodzące w skład opracowanej linii produkcyjnej. Dostosowano czasy poszczególnych operacji w procesie (…), które pozwalają na płynne przechodzenie produktów przez wszystkie fazy (…) i wszystkie stacje linii produkcyjnej jednocześnie tworząc zamknięty cykl. Dodatkowo stworzono podstawy do zaimplementowania systemu (…) jako jednostki wytyczającej sterowanie poszczególnymi procesami, urządzeniami i czasami ich działań.

Spółka wdraża również działania ekologiczne celem minimalizacji wpływu jej działalności na środowisko. Na bieżąco śledzi zużycie materiałów i energii i proponuje wprowadzanie zmian mających na celu ograniczanie zużycia materiałów np. poprzez wybór takich, których zużycie w najmniejszym stopniu wystarczy do wytworzenia produktu oraz który pozostawia finalnie najmniej zanieczyszczeń, co z kolei umożliwia efektywniejsze wykorzystanie urządzeń produkcyjnych.

Ad. 2

Przed rozpoczęciem działalności, o której mowa we wniosku, Pracownicy posiadali przede wszystkim wiedzę teoretyczną albo teoretyczną i praktyczną, ale obejmującą wąskie zastosowanie praktyczne. Dzięki przeprowadzonym Projektom B+R Pracownicy nabyli nowe umiejętności. Pracownicy posiadali teoretyczną wiedze o robotach i podstawowe wiadomości praktyczne z ich budowy, po realizacji Projektów B+R w zakresie robotów nauczyli tworzyć się skomplikowane roboty, które mogą kwalifikować się m.in. do ulgi na robotyzację. W zakresie automatyzacji produkcji Pracownicy znali modele pracy maszyn, składających się na dany ciąg produkcyjny, a dzięki Projektom B+R Pracownicy potrafią zlokalizować wąskie gardła produkcyjne i zaprojektować maszyny, które zagwarantują płynne czy skokowe wzrosty produkcyjne na liniach produkcyjnych. Pracownicy przeprowadzali wewnętrzne analizy nad tym jak optymalizować produkcję kontrahentów, w tym celu analizowano aktualny stan na tle różnych modeli prezentowanych m.in. w branżowej literaturze, natomiast aktualnie doświadczenie Pracowników można porównać do mapy myśli, którą nakładają na daną produkcję i niemal automatycznie lokalizują miejsca, które wymagają optymalizacji.

Pracownicy Spółki przed rozpoczęciem prac nad szeroko pojmowaną sztuczną inteligencją (AI) oraz wirtualną rzeczywistością (VR) operowali głównie na zastosowaniach, których można było nauczyć się z ogólnodostępnych źródeł. Dzięki przeprowadzonym Projektom B+R Pracownicy nabyli i rozwinęli umiejętności w zakresie projektowania baz danych, potrafią aktywnie angażować AI przy tworzeniu i obsłudze (…). W zakresie technologii (…) doświadczenie wynikające z przeprowadzonych Projektów B+R pozwoliło na tworzenie produktów o wiele lepszych parametrach niż w przeszłości. Obecnie tworzona technologia (…) pozwala utrwalać obraz w wielu niesprzyjających warunkach o bardzo dobrej przejrzystości, np. (…) opracowywanej obecnie przez Pracowników Spółki.

W zakresie zautomatyzowanego (…) Pracownicy poprawili wydajność - poprawie uległa szybkość i dokładność. Szybkość i dokładność została poprawiona na skutek zdobytej wiedzy i doświadczeniu w zakresie tworzenia skomplikowanych (…).

W kwestii procesu (…), posiadana wiedza jak i ta nowa nabyta nierozerwalnie wiąże się z wiedzą w zakresie robotyki i automatyzacji produkcji. Proces (…) obecnie często odbywa się bez bezpośredniego udziału człowieka. Zdobywane zasoby wiedzy wykorzystywane są do ciągłej poprawy, wydajności i jakości (…) produktów w procesie odbywającym się w niemal automatycznie.

Ad. 3

W ramach prowadzonych Projektów B+R tworzona jest wiedza (know-how) w zakresie matematyki, informatyki i programowania, inżynierii materiałowej, obejmującą struktury i właściwości nowoczesnych materiałów inżynierskich, znajomość konstrukcji maszyn przemysłowych, fizyki w zakresie przemysłu jak (…). Ponadto Spółka celem realizacji Projektów B+R zatrudnia Pracowników, których zadaniem jest na podstawie posiadanej wiedzy technicznej tworzenie od podstaw robotów, linii produkcyjnych czy metod automatycznego montażu.

Pracownicy posiadają szeroką wiedzę specjalistyczną z różnych dziedzin: matematyki, tworzenia programów komputerowych, inżynieria metali, znajomości układów mechanicznych. Wiedza nabyta w ramach realizacji jednego Projektu B+R jest efektywnie wykorzystywana do kolejnych prac. Nabyte umiejętności w zakresie rozwoju produktowego zmniejszają ryzyko niepowodzenia w realizacji kolejnych Projektów B+R.

Ad. 4

Celem Projektów B+R realizowanych przez Spółkę jest przede wszystkim tworzenie, rozwijanie i wdrażanie sztucznej inteligencji, robotyzacja, wytwarzanie sprzętu w dziedzinie (…), produkcja sprzętu dla branży (…), zwiększanie mocy produkcyjnych Klientów poprzez automatyzację i znajdywanie słabych ogniw w łańcuchach produkcyjnych. Powyższe cele realizowane są w oparciu o aktualne trendy rynkowe, innowacje technologiczne i zapotrzebowanie Klientów. W pierwszej kolejności powstaje koncepcja metody wytworzenia produktu w odpowiedzi na zapotrzebowanie zgłoszone przez Klienta, a następnie Pracownicy odpowiedzialni za przeprowadzenie prac rozwojowych, przeprowadzają prace analityczne polegające na zweryfikowaniu tego, czy posiadana wiedza pozwoli przejść od koncepcji do etapu stworzenia programu, maszyny czy innego produktu, który będzie odpowiedzią na problem Klienta. Problemem każdorazowo jest to, że tworzone rozwiązania są nowinkami w skali przedsięwzięć Spółki. Twórczość Pracowników w tym zakresie polega na tworzeniu rozwiązań, których wcześniej nie było na rynku - nie istniały prawdopodobnie w ogóle. W tym celu projektuje np. wszelakie elementy wyposażenia farm wiatrowych od (…) do (…) po (…) dla (…), których zadaniem jest zbadanie czy są możliwe do wprowadzenia zmiany w Projektach B+R, dzięki którym uzyska się lepsze wyniki niż dotychczas.

Twórczy charakter prac jest także efektem ubocznym realizacji niektórych Projektów B+R z własnej inicjatywy. Spółka w Projektach B+R już zrealizowanych analizuje jakie prace można przeprowadzić aby osiągnięty już efekt końcowy zmaksymalizować. Twórczy charakter powyższych prac przejawia się również w udoskonalaniu tworzonych elementów dla (…) poprzez składu produktu i stworzenie produktu o istotnie lepszych właściwościach, np. opracowanie (…).

Realizacja Projektów B+R wiąże się z nieprzewidywalnością ich powodzenia, dlatego niektóre z nich są zamykane z powodu niepowodzenia. W ramach Projektów B+R tworzonych z własnej inicjatywy realizowany jest etap eksperymentalny, na podstawie koncepcji projektowej tworzone są modele w wymiarze 3D mające na celu potwierdzenie czy prowadzone przez Pracowników analizy i prace koncepcyjne, w programach komputerowych, a często później na wydrukowanych modelach rzeczywiście przełożą się na pożądany efekt. Dopiero po etapie eksperymentowania i potwierdzeniu posiadanych właściwości przez Produkty wytworzone na drodze własnej inicjatywy, możliwe jest wdrożenie w życie projektów, które wynikały z własnych prac twórczych Spółki. Etap eksperymentalny realizowany jest także w ramach badań nad nowymi Produktami poprzez próby technologiczne. W ramach tego etapu weryfikowane są parametry jakościowe różnych prototypów celem wybrania tego, który wykazuje najwyższą efektywność przy zachowaniu norm jakościowych.

Twórczy charakter prac przejawia się również w przeprowadzaniu testów na poszczególnych etapach tworzenia prototypów Produktów, w ten sposób, że to Pracownicy analizują poszczególne etapy tworzenia prototypu produktu, a następnie ustalają, czy opracowywane technologie, czy tworzone oprogramowanie znajdzie zastosowanie u potencjalnych klientów. Efekt tych prac jest trudny do przewidzenia w momencie ich rozpoczęcia, co oznacza, że prace te są zawsze obarczone ryzykiem niepowodzenia. Zdarza się, że konieczne jest testowanie różnych rozwiązań (np. krok I -(…); krok II - (…); krok III - (…), aby opracowana metoda technologiczna spełniła wszystkie wymagania i była zdatna do kontroli drogi rozwoju produktu.

Ad. 5

Podejmowane przez Spółkę prace w zakresie realizacji Projektów B+R nie obejmują ani rutynowych ani okresowych zmian, nawet jeżeli zmiany te mają charakter ulepszeń.

Ad. 6

W zakresie Projektów B+R Spółka stawia sobie za cel realizowanie każdego Projektu B+R z pełnym powodzeniem, tzn. tak, aby Klient był w pełni zadowolony i powrócił w przyszłości z kolejnymi zleceniami, w związku z czym celem każdorazowo jest znalezienie sposobu realizacji zlecenia, które obejmuje albo zaprojektowanie i stworzenie jakichś elementów, przedmiotów albo stworzenie czegoś niematerialnego jak np. program komputerowy.

Prace realizowane są w sposób usystematyzowany zgodnie z przyjętymi w Spółce harmonogramami i procedurami, które - co należy podkreślić - stanowią wyłącznie pewne ułatwienie organizacji pracy, nie jest jednak tak, że każdorazowo Pracownicy przy realizacji zlecenia wykonują prace zgodnie z harmonogramem pracy, ponieważ w przypadku Projektów B+R jest zbyt wiele niewiadomych. Harmonogram pracy wskazuje jedynie na to, że nad projektami pracują Pracownicy razem, dyskutując, wymieniając się pomysłami. Chodzi o to aby nie dublować danych czynności czy procesów, a zmaksymalizować efekt pracy.

Harmonogramy są co do zasady realizowane, jednakże to rodzaj Projektów B+R wyznacza ramy harmonogramu, a nie harmonogram ramy Projektu B+R. Niestety w związku z ryzykiem niepowodzenia Projektów B+R, nie zawsze jest możliwe zrealizowanie przyjętego na początku harmonogramu.

Ad. 7

Przez „koszty materiałów wykorzystywane przy pracy nad realizacją danego Projektu B+R” należy rozumieć wydatki poniesione przez Wnioskodawcę na nabycie materiały, które następnie zostają wykorzystane do zrealizowania Projektu B+R, m.in. budowy prototypu maszyny. Do tych kosztów Wnioskodawca zalicza/zamierza zaliczać wydatki poniesione na nabycie następujących materiałów, które są wykorzystywane do tworzenia prototypów maszyn/urządzeń: (…).

Wnioskodawca zwraca uwagę, że ze względu na różnorodność prototypów maszyn/urządzeń, które produkuje i tworzy, w przyszłości mogą wystąpić wydatki na nabycie innych materiałów, które nie zostały wymienione powyżej. W każdym przypadku będą to jednak materiały, które będą wykorzystywane przy realizacji Projektów B+R, a ich nabycie będzie rozpoznawane przez Wnioskodawcę jako nabycie materiałów.

Ad. 8

Koszty wynagrodzeń pracowników jakie ponosi Spółka stanowią należności, o których mowa w art. 12 ust. 1 i/lub art. 13 ust. 8 lit. a Ustawy PIT.

Ad. 9

Wynagrodzenia Pracowników obejmują wynagrodzenie za właściwy czas pracy jak i nadliczbowy wymiar pracy (nadgodziny), składki na ubezpieczenie społeczne w tym w części finansowanej przez pracodawcę.

Do Kosztów Projektów B+R w zakresie wynagrodzeń Pracowników Spółka zalicza jedynie tę część wynagrodzenia, która proporcjonalnie przypada na czas poświęcony na Projekty B+R. W przypadku Pracowników, którzy zajmują się wyłącznie realizacją Projektów B+R - całe wynagrodzenie stanowi Koszt Projektów B+R. Spółka nie zalicza do Kosztów Projektów B+R tej części wynagrodzenia Pracowników, która przypada na czas ich absencji.

Ad. 10

Spółka rozliczyła/zamierza rozliczyć koszty wynagrodzeń osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia za okresy po 1 stycznia 2018 r.

Ad. 11

Wniosek dotyczy okresu przypadającego po 1 stycznia 2018 roku (skorzystanie z ulgi za lata 2018-2024 oraz w latach kolejnych) i stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia 2018 roku.

Pytania

1. Czy działalność Wnioskodawcy przedstawiona w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, stanowi/będzie stanowić działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26-28 Ustawy CIT, w brzmieniu obowiązującym zarówno do 30 września 2018 r. roku jak i od 1 października 2018 roku, która uprawnia Spółkę do zastosowania ulgi określonej w art. 18d Ustawy CIT?

2. Czy Koszty Projektów B+R ponoszone przez Spółkę, opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, stanowią/będą stanowiły koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 i ust. 3 Ustawy CIT? (część pytania oznaczonego nr 2 z wyłączeniem kosztów wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o prace za czas usprawiedliwionej nieobecności)

Państwa stanowisko w sprawie

1. Działalność Wnioskodawcy przedstawiona w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, stanowi/będzie stanowić działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26-28 Ustawy CIT, w brzmieniu obowiązującym zarówno do 30 września 2018 r. roku jak i od 1 października 2018 roku, która uprawnia Spółkę do zastosowania ulgi określonej w art. 18d Ustawy CIT.

2. Koszty Projektów B+R ponoszone przez Spółkę, opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, stanowią/będą stanowiły koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 i ust. 3 Ustawy CIT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy:

Ad. 1

Zgodnie z brzmieniem art. 18d ust. 1 Ustawy CIT, podatnik uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych odlicza od podstawy opodatkowania, ustalonej zgodnie z art. 18, koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową. Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekraczać kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Definicję działalności „badawczo-rozwojowej” zawarto w art. 4a pkt 26 Ustawy CIT, z którego wynika, że termin „działalność badawczo-rozwojowa” oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (www.sjp.pl) słowo „twórczy” oznacza „mający na celu tworzenie, odkrywczy, kreatywny”. Jak wskazał Wnioskodawca w opisie stanu faktycznego, prace realizowane przez Spółkę mają charakter twórczy ze względu na cel ich przeprowadzenia, obejmujący wypracowanie nowych rozwiązań w zakresie prowadzonej działalności, uwzględniając zmienne czynniki takie jak choćby odmienne wymagania stawiane przez Klientów przy każdorazowej realizacji Projektów B+R. Prace realizowane przez Pracowników mają charakter twórczy, oryginalny i indywidualny i są ukierunkowane na opracowywanie nowych rozwiązań oraz koncepcji, które są wykorzystywane do opracowywania innowacyjnych rozwiązań technicznych w postaci prototypów maszyn/urządzeń, koncepcji, technologii, projektów technicznych oraz oprogramowania jak zostało to przedstawione w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego.

Prace rozwojowe w rozumieniu art. 4a pkt 28 Ustawy CIT, w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2018 r. to nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów i usług, z wyłączeniem prac obejmujących rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, istniejących usług oraz innych operacji w toku, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Natomiast od 1 października 2018 r. w art. 4a pkt 28 wskazano, że „prace rozwojowe” są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnej wiedzy i umiejętności, w tym zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń (na podstawie art. 4 ust. 3 Ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce).

Koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym (art. 18d ust. 5 Ustawy CIT).

Stosownie do art. 18d ust. 7 Ustawy CIT, kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć:

-   w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w ust. 3a, jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców - 150% kosztów, o których mowa w ust. 2-3a;

-   w przypadku pozostałych podatników, o których mowa w ust. 3a-150% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1-4a i ust. 2a-3a, oraz 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 5;

-   w przypadku pozostałych podatników - 100% kosztów, o których mowa w ust. 2-3.

W myśl art. 18d ust. 8 Ustawy CIT, odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia - odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części - dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.

Odnosząc powyższe do Projektów B+R realizowanych przez Spółkę należy zauważyć, że wszystkie Projekty B+R:

-dotyczą opracowywania nowych rozwiązań technologicznych i produktowych lub wprowadzania zmian do już wcześniej stosowanych technologii, nie są to również rutynowe bądź okresowe zmiany;

-są prowadzone w sposób systematyczny, według określonego harmonogramu oraz planu nakreślonego przez Pracowników oraz osoby nadzorujące dany projekt;

-mają charakter twórczy, gdyż działania Pracowników nakierowane są na stworzenie nowego Produktu;

-są realizowane przez Pracowników posiadających specjalistyczną wiedzę, niezbędną do realizacji Projektów B+R.

W związku z powyższym, w ocenie Spółki podejmowane przez nią Projekty B+R spełniają definicję „prac rozwojowych” w rozumieniu art. 4a pkt 26 i pkt 28, w brzmieniu obowiązującym zarówno do 30 września 2018r roku jak i od 1 października 2018 roku.

Dodatkowo Spółka zauważa, że analizując zaprezentowane typowe procesy związane z opracowywaniem/tworzeniem Produktów, Spółka:

-samodzielnie opracowuje innowacyjne rozwiązania, przy czym Klienci mają wgląd do przebiegu prac, jednak nie przedstawiają gotowych rozwiązań;

-musi uzyskać (wypracować samodzielnie) odpowiednią wiedzę technologiczną przed przystąpieniem do realizacji Projektów B+R (tj. wstępna analiza projektu);

-poszukuje nowych zastosowań dla wiedzy z uwzględnieniem celów i założeń podanych przez Klienta;

-weryfikuje finalny Produkt z oczekiwaniami Klienta.

Mając powyższe na względzie, Spółka opracowuje rozwiązanie technologiczne/produktowe od samego początku, bez pomocy ze strony Klienta. Tym samym, nie jest to „odtwórcze” zajęcie, które nie kwalifikowałoby się do skorzystania z ulgi badawczo-rozwojowej na podstawie art. 4a pkt 26 Ustawy CIT.

Spółka jest więc właścicielem procesu przy realizacji prac rozwojowych, ponieważ odpowiada za jego opracowanie począwszy od idei, aż po dostarczenie Klientowi Produktu.

Realizowana przez Wnioskodawcę działalność wypełnia znamiona prac rozwojowych zawarte w art. 4a pkt 28 Ustawy CIT (odwołującej się do art. 4 ust. 3 Ustawy o szkolnictwie wyższym). Przepis ten odmawia uznania za prace rozwojowe działalności dotyczącej wprowadzania zmian rutynowych i okresowych. Ustawa CIT nie definiuje jednak pojęcia „rutynowy”, dlatego organy podatkowe często odwołują się do pojęć ze słownika języka polskiego. Takie podejście odnajdujemy m.in. w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 listopada 2017 r. o sygn. akt 0111-KDIB1-3.4010.352.2017.2.MST, który w swoim piśmie przywołuje znaczenie ze „Słownika języka polskiego PWN pod red. W. Doroszewskiego” (http://sjp.pwn.pl) stanowiąc, że poprzez słowo „rutynowy” należy rozumieć: „wykonywany często i niemal automatycznie” i „wykonywany według utartych schematów”.

W przypadku Spółki nie mamy do czynienia zatem z działaniami wykonywanymi automatycznie i „według utartych schematów”. Istotą natomiast jest wysiłek intelektualny i technologiczny oraz twórczy wkład Spółki w tworzenie nowych innowacyjnych rozwiązań. Realizowane Projekty B+R mają niewątpliwie charakter twórczy, a ich wprowadzenie wymaga od Wnioskodawcy innowacji i ciągłego opracowywania nowych koncepcji, co jest przeciwnością działań wykonywanych w sposób rutynowy.

W przepisach nie znajdziemy również definicji słowa „okresowy”. Podobnie jak powyżej należy odnieść się do wykładni językowej tego określenia. Słownik Języka Polskiego PWN (www.sjp.pwn.pl) wskazuje na następujące znaczenia słowa „okresowy”: „powtarzający się, występujący co pewien czas” oraz „dotyczący danego okresu”. Na podstawie przedstawionej definicji, znaczenie słowa „okresowy” sugeruje, że chodzi o podejmowanie czynności podobnych do siebie i w jakiś sposób się powtarzających. Z tego wynika zatem, że przedstawiona działalność Spółki nie wypełnia znamion okresowości. Niezależnie od faktu, że w prowadzonych przez Spółkę Projektach B+R nie sposób znaleźć spełnienia powyżej przywołanych przesłanek, należy zaznaczyć również, że wyłączeniu podlegać będzie działalność spełniająca obie przesłanki jednocześnie, dlatego wystąpienie tylko jednej z nich, nie może skutkować brakiem możliwości skorzystania z ulgi na działalność badawczo-rozwojową.

Projekty B+R są prowadzone przez Spółkę w sposób systematyczny. Świadczy o tym jasny i etapowy przebieg prac, taki jak przedstawiono w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego.

Należy więc zauważyć, że cały cykl - od przyjęcia zapytania ofertowego aż do opracowania Produktu - stanowi nierozerwalny ciąg prac, bowiem między poszczególnymi fazami działań Spółki istnieje wyraźny związek; tworzą one spójny, systematyczny proces pozwalający na realizację Projektów B+R. Ukończenie Projektu B+R nie byłoby bowiem możliwe bez poszczególnych etapów/faz prac, m.in.: opracowania koncepcji, przeprowadzenia symulacji, przeprowadzenia testów. W konsekwencji, między fazami procesu istnieje ścisła zależność i związek przyczynowo - skutkowy, co wskazuje na spełnienie warunku „systematyczności” z definicji zawartej w art. 4a pkt 26 Ustawy CIT.

Reasumując, realizowane przez Spółkę Projekty B+R wpisują się w definicję działalności badawczo-rozwojowej zawartą w Ustawie CIT, ponieważ mają charakter twórczy, są prowadzone w sposób systematyczny według określonych harmonogramów, przez Pracowników posiadających odpowiednie kompetencje i wykształcenie. Realizowane przez Spółkę Projekty B+R dążą do stworzenia całkowicie nowych rozwiązań technologicznych/produktowych oraz nie są prowadzone w sposób rutynowy oraz okresowy. Zostały więc spełnione wszystkie przesłanki, o których mowa w art. 4a pkt 26 i pkt 28 Ustawy CIT, co w rezultacie uprawnia Spółkę do skorzystania z preferencji podatkowych zawartych w art. 18d Ustawy CIT.

Stanowisko Spółki znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych organów podatkowych odnoszących się do branży, w której działa Wnioskodawca. Dla potwierdzenia, Spółka przywołuje fragmenty następujących interpretacji indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

-   Interpretacja indywidualna z dnia 27 maja 2020 r., sygn. 0111‑KDIB1‑3.4010.89.2020.1.BM, w której za prawidłowe zostało uznane stanowisko wnioskodawcy w zakresie projektowania oraz budowania maszyn:

„Reasumując, realizowane projekty z obszarów B+R wpisują się w definicję prac badawczo-rozwojowych zawartą w ustawie CIT, ponieważ mają charakter twórczy, nie wprowadzają zmian o charakterze rutynowym bądź okresowym, są prowadzone w sposób systematyczny według określonych harmonogramów i wytycznych, przez Pracowników posiadających odpowiednie kompetencje i wykształcenie. Realizowane przez Spółkę projekty z obszarów B+R dążą do stworzenia czegoś innowacyjnego, ulepszenia procesu produkcyjnego wpływającego na finalną efektywność procesów produkcyjnych bądź niezbędnego do walidacji danego procesu. Bez znaczenia pozostaje również przy tym fakt, że produkt jest wykonywany na zlecenie Klienta, bowiem Spółka nie otrzymuje żadnych informacji bądź wstępnych założeń dot. finalnego produktu. Spółka otrzymuje jedynie parametry wyjściowe, jakie musi uzyskać. ”

-   Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 1 lipca 2019 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.185.2019.2.BM w której wnioskodawca pytał o możliwość ujęcia do kosztów kwalifikowanych wydatków poniesionych na opracowywanie nowej technologii:

„ W ocenie tut. Organu, realizowane przez Spółkę Prace B+R w ramach LBR, są działaniami podejmowanymi w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy i wykorzystania ich do tworzenia nowych zastosowań. Zatem, realizowane przez Spółkę działania spełniają przesłanki do uznania ich za działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu przepisów art. 4a pkt 26-28 uCIT.”

-   Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 15 lipca 2019 r., sygn. 0115-KDIT3.4011.232.2019.1.WM, w której za prawidłowe zostało uznane stanowisko Wnioskodawcy, w zakresie:

„Reasumując, realizowane projekty wpisują się w definicje prac badawczo-rozwojowych zawartą w Ustawie PIT, ponieważ mają charakter twórczy, nie wprowadzają zmian o charakterze rutynowym bądź okresowym, są prowadzone w sposób systematyczny według określonych harmonogramów i wytycznych, przez Pracowników posiadających odpowiednie kompetencje i wykształcenie.

Realizowane przez Wnioskodawcę projekty z obszaru Zlecenia dążą do stworzenia całkowicie nowej Formy oraz Maszyn, natomiast z obszaru Optymalizacje do ulepszenia procesu produkcyjnego wpływającego na finalną efektywność procesów produkcyjnych. Bez znaczenia pozostaje więc to, że produkt jest wykonywany na zlecenie Klienta, bowiem Wnioskodawca nie otrzymuje żadnych informacji bądź wstępnych założeń dot. Formy. Wnioskodawca otrzymuje jedynie parametry Elementu, pod który dana Forma ma być stworzona. Zostały więc spełnione wszystkie przesłanki, o których mowa w art. 5a pkt 38 i pkt 40 Ustawy PIT. W rezultacie uprawnia to Wnioskodawcę do skorzystania z preferencji podatkowych zawartych w art. 26e Ustawy PIT.”

-   Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 5 listopada 2018 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.346.2018.2.JS, w której organ w zbliżonym stanie faktycznym (spółka zajmuje się projektowaniem i produkcją maszyn w pełni zindywidualizowanych oraz dostosowanych do urządzeń oraz potrzeb klienta za prawidłowe uznał stanowisko wnioskodawcy odnośnie prac związanych z maszynami:

„W konsekwencji należy wskazać, że omawiany proces technologiczny charakteryzuje się wszelkimi cechami, jakie spełniają definicję działalności badawczo-rozwojowej zawartą w Podręczniku Frascati 2015 (OECD (2015), Frascati Manuał 2015: Guidelines for Collecting and Reporting Data on Research and Experimental Development, The Measurement of Scientific, Technological and lnnovation Activities, OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264239012-en). Posiada on bowiem przymiot nowości (innowacyjności), kreatywności, niepewności co do osiągnięcia zamierzonego rezultatu, systematyczności (planowania budżetu) a także jego rezultaty mogą być przeniesione na inne podmioty (np. w formie dokumentacji sporządzonej podczas prowadzonych analiz), bądź nadają się one do wykorzystania w procesie produkcji. ”

-   Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 4 grudnia 2018 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.501.2018.2.RR, gdzie wnioskodawca prowadzi działalność polegającą na przeprowadzaniu badań, wprowadzaniu modyfikacji oraz realizacji zleceń Klientów, stanowisko wnioskodawcy odnoszące się do możliwości zakwalifikowania poniesionych kosztów jako koszty kwalifikowane zostało uznane za prawidłowe:

„Wnioskodawca podkreśla, że prace, które mają miejsce w realizowanych przez Spółkę projektach badawczo-rozwojowych nie stanowią prac rutynowych i okresowych zmian wprowadzanych do produktów są to innowacyjne rozwiązania, których powstanie proponują, tworzą oraz testują pracownicy Działu Rozwoju Produktów oraz innych jednostek organizacyjnych Spółki na podstawie przeglądu otoczenia rynkowego i zidentyfikowanych potrzeb konsumentów oraz przedstawionych wymagań Klientów co do poszczególnych projektów.”

-   Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 25 października 2019 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.355.2019.2.JKT, w której w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego wnioskodawca wskazał, że prowadzi działalność polegającą m.in. na projektowaniu i tworzeniu form wtryskowych. Organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy, że realizowana przez niego działalność spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej.

W związku z powyższym, podejmowane przez Spółkę działania w trakcie realizacji Projektów B+R spełniają definicję działalności badawczo-rozwojowej wskazaną w art. 4a pkt 26 Ustawy CIT, gdyż:

-   podejmowane przez Wnioskodawcę działania w celu realizacji Projektów B+R stanowią prace rozwojowe;

-   prace podejmowane w ramach realizacji Projektów B+R są twórcze i nie mają odtwórczego charakteru;

-   prace realizowane w ramach realizacji Projektów B+R prowadzone są w systematyczny sposób - działalność Wnioskodawcy w tym zakresie prowadzona jest w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany. Ponadto Spółka podejmuje działania w ramach realizacji Projektów B+R w sposób ciągły, stały i nieokazjonalny, czego dowodem jest planowana realizacja poszczególnych etapów Projektów B+R;

-   działania podejmowane przez Spółkę w ramach realizacji Projektów B+R nie stanowią prac związanych z wprowadzaniem zmian rutynowych i okresowych;

-   czynności podejmowane przez Wnioskodawcę w ramach realizacji Projektów B+R stanowią działalność twórczą obejmującą prace rozwojowe (co zostało wskazane powyżej) podejmowaną w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosować - realizując Projekty B+R Spółka rozwija specjalistyczną wiedzę oraz umiejętności, które może wykorzystać zarówno w ramach bieżących Projektów B+R, jak również w ramach przyszłych projektów.

Ad. 2

Zgodnie z brzmieniem art. 18d ust. 2 Ustawy CIT za koszty kwalifikowane uznaje się m.in.:

1.   poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu;

1a. poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu;

2.   nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;

2a. nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych;

3.   ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmioty, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej;

Natomiast stosownie do art. 18d ust. 3 Ustawy CIT, za koszty kwalifikowane uznaje się także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym (art. 18d ust. 5 Ustawa CIT).

Zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 1 Ustawy CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Jak wynika z art. 15 ust. 4 Ustawy CIT, koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne, co do zasady, w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c.

Natomiast, w przypadku pośrednich kosztów uzyskania przychodów, należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 4d Ustawy CIT, koszty te są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

W myśl art. 15 ust. 4g Ustawy CIT, należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakład pracy stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który są należne, pod warunkiem że zostały wypłacone lub postawione do dyspozycji w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony. W przypadku uchybienia temu terminowi do należności tych stosuje się art. 16 ust. 1 pkt 57.

Zgodnie z art. 15 ust. 4h Ustawy CIT, składki z tytułu należności, o których mowa w ust. 4g, określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek, składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, z zastrzeżeniem art. 16 ust. 1 pkt 40, stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który należności te są należne, pod warunkiem że składki zostaną opłacone:

1. z tytułu należności wypłacanych lub postawionych do dyspozycji w miesiącu, za który są należne - w terminie wynikającym z odrębnych przepisów;

2. z tytułu należności wypłacanych lub postawionych do dyspozycji w miesiącu następnym, w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony - nie później niż do 15 dnia tego miesiąca.

W przypadku uchybienia tym terminom do składek tych stosuje się art. 16 ust. 1 pkt 57a i ust. 7d Ustawy CIT.

Stosownie do treści art. 15 ust. 6 Ustawy CIT, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16.

Zgodnie z brzmieniem art. 16b ust. 2 pkt 3 Ustawy CIT amortyzacji podlegają również, z zastrzeżeniem art. 16c, niezależnie od przewidywanego okresu używania, koszty prac rozwojowych zakończonych wynikiem pozytywnym, który może być wykorzystany na potrzeby działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:

a)produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone, oraz

b)techniczna przydatność produktu lub technologii została przez podatnika odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie podatnik podjął decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii, oraz

c)z dokumentacji dotyczącej prac rozwojowych wynika, że koszty prac rozwojowych zostaną pokryte spodziewanymi przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii,

- zwane także wartościami niematerialnymi i prawnymi.

W stosunku do kosztów prac rozwojowych ustawodawca zawarł w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, specyficzne regulacje normujące moment rozpoznania tych kosztów na cele podatkowe. W myśl art. 15 ust. 4a Ustawy CIT, koszty prac rozwojowych mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w jeden z poniższych sposobów:

1.w miesiącu, w którym zostały poniesione albo począwszy od tego miesiąca w równych częściach w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy, albo

2.jednorazowo w roku podatkowym, w którym zostały zakończone, albo

3.poprzez odpisy amortyzacyjne dokonywane zgodnie z art. 16m ust. 1 pkt 3 od wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 16b ust. 2 pkt 3.

W świetle przywołanych regulacji należy stwierdzić, że aby Wnioskodawcy przysługiwało prawo odliczenia w zeznaniu podatkowym kosztów kwalifikowanych poniesionych w danym roku podatkowym powinny być łącznie spełnione następujące warunki:

-podatnik poniósł koszty na działalność badawczo-rozwojową;

-koszty na działalność badawczo-rozwojową stanowiły dla podatnika koszty uzyskania przychodów w rozumieniu Ustawy CIT;

-koszty na działalność badawczo-rozwojową mieszczą się w zamkniętym katalogu kosztów kwalifikowanych określonym przepisami art. 18d ust. 2-3 Ustawy o CIT;

-w ewidencji, o której mowa w art. 9 ust. 1b Ustawy CIT, podatnik wyodrębnił koszty działalności badawczo- rozwojowej;

-podatnik wykazał w zeznaniu podatkowym koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu;

-kwota odliczonych kosztów kwalifikowanych nie przekroczyła limitów określonych w Ustawie CIT;

-koszty kwalifikowane nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiekolwiek formie.

Przenosząc wyżej przytoczone przepisy oraz warunki, które musi spełnić podatnik, aby być uprawnionym do skorzystania z ulgi podatkowej na grunt analizowanej sprawy, Wnioskodawca wskazuje, że spełnia wszystkie powyższe wymagania. W ocenie Wnioskodawcy poniesione wydatki są związane z działalnością badawczo-rozwojową (Projekty B+R), koszty te stanowią również koszty uzyskania przychodu oraz wszystkie koszty mieszczą się w katalogu zamkniętym. Ponadto koszty zostały wyodrębnione i nie zostały zwrócone Wnioskodawcy w jakiejkolwiek formie. Wnioskodawca planuje również wykazać kwotę podlegającą odliczeniu w rocznym zeznaniu podatkowym w załączniku CIT/BR.

Zajmowane przez Wnioskodawcę stanowisko znajduje odzwierciedlenie w licznych indywidualnych interpretacjach organów podatkowych. Dla potwierdzenia Wnioskodawca przywołuje poniżej fragmenty interpretacji indywidualnych odnoszących się do każdego z rodzajów kosztów, które ponosi w ramach realizacji Projektów B+R:

3.Pracownicy.

Jak już zostało wskazane we wcześniejszej części wniosku, należnościami z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 Ustawy PIT są przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, obejmujące wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Za pracownika w rozumieniu Ustawy PIT uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy (art. 12 ust. 4 Ustawy PIT).

W opisanym przez Wnioskodawcę stanie faktycznym wydatki z tytułu poszczególnych składników wynagrodzeń ponoszone są na rzecz Pracowników Wnioskodawcy, zatrudnionych w ramach stosunku pracy bądź na podstawie umowy zlecenia.

Wszystkie składniki wynagrodzeń pracowników Wnioskodawcy realizujących Projekty B+R są należnościami z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 lub w art. 13 pkt 8 lit. a i c Ustawy o PIT.

W związku z powyższym należy uznać, że w przedstawionym przez Wnioskodawcę stanie faktycznym poszczególne składniki wynagrodzeń wypłacanych pracownikom Wnioskodawcy realizującym Projekty B+R oraz składki na ubezpieczenie społeczne finansowane przez pracodawcę, stanowią koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 i 1a Ustawy CIT, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo- rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu/okresie rozliczeniowym.

Wnioskodawca zauważa, że prawo do uznania wynagrodzenia Pracowników zaangażowanych w prace w zakresie Projektów B+R wynika z literalnego brzmienia przepisów, art. 18d ust. 2 pkt 1 i 1a Ustawy CIT. Niemniej jednak na potwierdzenie powyższego Wnioskodawca przytacza fragment interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 26 listopada 2018 r., sygn. 0114-KDIP2-4010.484.2018.1.MR, w której organ odniósł się do wynagrodzeń dla osób pracujących w działach RD oraz IT w oparciu o umowę o pracę, umowę o dzieło oraz umowę-zlecenia:

„Mając powyższe na uwadze, wskazać należy, że wszelkie należności pracowników wymienione wprost w art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f., jako przychody ze stosunku pracy, a także przychody z działalności wykonywanej osobiście w myśl art. 13 ust. 8 lit. a, mieszczą się w katalogu kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.p.”

2.Amortyzacja środków trwałych.

Zaliczanie odpisów amortyzacyjnych środków trwałych do kosztów kwalifikowanych od sprzętu wykorzystywanego wyłącznie do prac badawczo-rozwojowych wynika wprost z przepisów, to samo tyczy się sprzętu oraz maszyn, które są tylko częściowo wykorzystywane do prac badawczo-rozwojowych. W takim wypadku kosztem kwalifikowanym będzie tylko część wydzielona procentowo, na podstawie czasu użytkowania maszyny na prace badawczo- rozwojowe. Na potwierdzenie powyższego można przytoczyć m.in. jedną z najaktualniejszych (dot. odpisów amortyzacyjnych) interpretacji indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 grudnia 2018 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.500.2018.1.MBD, w której wnioskodawca również pytał o możliwość częściowego oraz całościowego zaliczenia kosztów amortyzacji jako koszt kwalifikowany:

„ Wyjaśnić zatem należy, że powyższe sformułowanie oznacza, że odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, w całości, stanowią koszt kwalifikowany, w myśl ww. przepisu, jeżeli składniki te są rzeczywiście wykorzystywane jedynie do działalności badawczo-rozwojowej.

Natomiast w sytuacji, gdy ww. składniki będą częściowo wykorzystywane do działalności badawczo-rozwojowej a częściowo do bieżącej działalności - co znajduje odzwierciedlenie w rozpatrywanej sprawie - to w takim przypadku koszty odpisów amortyzacyjnych będą stanowić koszty kwalifikowane, tylko w takiej części, w jakiej środki trwałe i wartości niematerialne i prawne będą służyć prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.”

3.Materiały oraz surowce.

Przepisy podatkowe nie regulują, co należy rozumieć poprzez sformułowanie „nabycie materiałów i surowców” wykorzystywanych do działalności badawczo-rozwojowej.

W sposób pośredni można posiłkować się art. 28 ust. 2 Ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym Cena nabycia (...) to cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski. 

Zdaniem Wnioskodawcy, dla potrzeb rozpoznawania wydatków związanych z „nabyciem materiałów i surowców do działalności B+R” jako koszty kwalifikowane, istotne jest to, w jaki sposób - zgodnie z przyjętą polityką rachunkowości - podatnik rozpoznaje zużycie materiałów dla ogólnego rozliczenia kosztów uzyskania przychodów.

Powyższe potwierdza m.in. fragment indywidualnej interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 2461-IBPB-1-2.4510.1044.2016.1.BD, w której w sposób pośredni potwierdzony został pogląd Wnioskodawcy: „W ocenie Spółki, Spółka jest również uprawniona do kalkulowania kwoty odliczenia z tytułu Ulgi B+R w stosunku do kosztów nabycia Materiałów B+R w oparciu o metodę AVCO, mimo że w wyniku jej wykorzystania rzeczywisty koszt nabycia Materiałów B+R może być inny niż koszt Materiałów B+R wykazany dla celów odliczenia z tytułu Ulgi B+R. ”

Z opisu tej samej interpretacji wynika również, że wnioskodawca dodaje do kosztów nabycia materiałów koszty transportu oraz cła: „Zgodnie bowiem z polityką Spółki: nabyte materiały i surowce przyjmowane są na magazyn wg rzeczywistej ceny nabycia (cena z faktury zakupu plus narzut kosztów transportu i cła), zgodnie z art. 28 ust. 11 pkt 1 ustawy o rachunkowości. Definicję ceny nabycia określa z kolei art. 28 ust. 2 wymienionej ustawy.”

Na podstawie powyższej interpretacji, zdaniem Spółki, uzasadnione jest doliczanie do kosztów materiałów oraz surowców wszystkich niezbędnych kosztów dodatkowych związanych z transportem, pakowaniem oraz fizycznym dostarczeniem surowca/materiału do magazynu Wnioskodawcy.

Możliwość zaliczenia wydatków poniesionych na materiały oraz surowce, które są następnie wykorzystywane do działań badawczo rozwojowych, również potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji z dnia 5 listopada 2018 r., sygn. 0114‑KDIP2-1.4010.346.2018.2.JS: „Kosztem kwalifikowanym u Wnioskodawcy, w myśl art. 18d ust. 2 pkt 2 mogą być również wydatki poniesione w pełnej wysokości na materiały i surowce, z uwagi na fakt, że były/są/będą wykorzystywane wyłącznie do realizacji działalności B+R.

Powyższe dotyczy również wymienionych we wniosku narzędzi, o ile wykorzystywane są one wyłącznie do zadań w ramach realizacji prac B+R. W przeciwnym wypadku, narzędzia będą stanowić koszty kwalifikowane, tylko w takiej części, w jakiej będą one służyć prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.”

Podsumowując, koszty ponoszone przez Spółkę na realizację Projektów B+R (Koszty Projektów B+R) opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym stanowią/będą stanowiły koszty kwalifikowane na zasadach opisanych w art. 18d ust. 2 i ust. 3 Ustawy CIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Ad. 1

Stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 odstępuję od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Ad. 2

W myśl art. 18d ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „u.p.d.o.p.”, „uCIT”):

podatnik uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych odlicza od podstawy opodatkowania, ustalonej zgodnie z art. 18, koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową, zwane dalej „kosztami kwalifikowanymi”. Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekraczać kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Rodzaje kosztów kwalifikowanych podlegających odliczeniu w ramach ulgi na działalność badawczo-rozwojową zostały wymienione w art. 18d ust. 2-3 u.p.d.o.p.

Na podstawie art. 18d ust. 2 pkt 2 u.p.d.o.p., za koszty kwalifikowane uznaje się m.in.:

1)poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu;

1a) poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu;

2) nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową.

W myśl art. 18d ust. 3 u.p.d.o.p.,

za koszty kwalifikowane uznaje się także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Stosownie z art. 18d ust. 5 u.p.d.o.p.,

koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Zgodnie z art. 18d ust. 6 u.p.d.o.p.,

podatnikowi, który w roku podatkowym korzysta ze zwolnień podatkowych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie tych przepisów.

Natomiast, w myśl art. 18d ust. 7 u.p.d.o.p., w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.,

kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć:

1)w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w ust. 3a, jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców - 150% kosztów, o których mowa w ust. 2-3a;

2)w przypadku pozostałych podatników, o których mowa w ust. 3a - 150% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1-4a i ust. 2a-3a, oraz 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 5;

3)w przypadku pozostałych podatników - 100% kosztów, o których mowa w ust. 2-3.

Art. 18d ust. 7 u.p.d.o.p., w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r.,

kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć:

1)w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w ust. 3a, jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców - 200% kosztów, o których mowa w ust. 2-3a;

2)w przypadku pozostałych podatników, o których mowa w ust. 3a - 200% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1-4a i ust. 2a-3a, oraz 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 5;

3)w przypadku pozostałych podatników - 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 2-5, ust. 2a i 3, oraz 200% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 1a.

W myśl art. 18d ust. 8 u.p.d.o.p., w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.,

odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia - odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części - dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.

Art. 18d ust. 8 u.p.d.o.p., w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r.,

odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia - odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części - dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia. Dokonując odliczenia, o którym mowa w zdaniu drugim, uwzględnia się kwoty pomniejszeń, o których mowa w art. 18db ust. 1.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 uCIT:

kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Należy także zwrócić uwagę na brzmienie przepisu art. 9 ust. 1b u.p.d.o.p., zgodnie z którym

podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, którzy zamierzają skorzystać z odliczenia, o którym mowa w art. 18d, są obowiązani w ewidencji, o której mowa w ust. 1, wyodrębnić koszty działalności badawczo-rozwojowej.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z zasadą, przyjętą w orzecznictwie jak i w doktrynie prawa podatkowego, ulgi podatkowe, w tym ulga badawczo-rozwojowa, są wyjątkiem od zasady równości i powszechności opodatkowania, tak więc przepisy regulujące prawo do ulgi winny być interpretowane ściśle.

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy należy stwierdzić, że aby podatnikowi podatku dochodowego od osób prawnych przysługiwało prawo odliczenia w zeznaniu podatkowym kosztów kwalifikowanych poniesionych w danym roku podatkowym powinny być łącznie spełnione następujące warunki:

-   podatnik poniósł koszty na działalność badawczo-rozwojową, koszty na działalność badawczo-rozwojową stanowiły dla podatnika koszty uzyskania przychodów w rozumieniu u.p.d.o.p.,

-   koszty na działalność badawczo-rozwojową mieszczą się w zamkniętym katalogu kosztów kwalifikowanych określonym przepisami art. 18d ust. 2 - 3 u.p.d.o.p.,

-   ww. koszty uzyskania przychodów stanowiły koszty kwalifikowane w rozumieniu u.p.d.o.p., przy czym, jeżeli koszty kwalifikowane zostały poniesione w ramach badań podstawowych, badania te były prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową w rozumieniu odrębnych przepisów,

-   jeżeli w roku podatkowym prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia/decyzji o wsparciu, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie zezwolenia/decyzji o wsparciu,

-   w ewidencji, o której mowa w art. 9 ust. 1b u.p.d.o.p., podatnik wyodrębnił koszty działalności badawczo-rozwojowej,

-   podatnik wykazał w zeznaniu podatkowym koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu,

-   kwota odliczonych kosztów kwalifikowanych nie przekroczyła limitów określonych w u.p.d.o.p.,

-   koszty kwalifikowane nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Przepisy podatkowe dają możliwość uznania za koszty kwalifikowane m.in. należności z tytułu wynagrodzeń pracownika, który realizuje wskazany cel, tj. wykonuje prace badawczo-rozwojowe. Istotne jest aby pracownik faktycznie wykonywał zadania będące realizacją prac badawczo-rozwojowych, wówczas wynagrodzenie takiego pracownika oraz koszty świadczeń poniesionych na jego rzecz będą mogły stanowić dla Wnioskodawcy koszt kwalifikowany w całości.

Zatem, w przypadku gdy pracownik w ramach świadczonej pracy wykonuje obowiązki nie tylko związane z działalnością badawczo-rozwojową, zasadnym jest wyodrębnienie (wyłączenie z ulgi badawczo-rozwojowej) tej części wynagrodzenia oraz świadczeń wypłaconych pracownikom zajmującym się działalnością badawczo-rozwojową, a także składek od tych przychodów, określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, która nie jest związana z realizacją działalności badawczo-rozwojowej.

Należy podkreślić, że ustawodawca nie narzucił przedsiębiorcom formy podziału/wyodrębnienia. Wybór sposobu udokumentowania tych wydatków pozostawiony został podatnikom, którzy prowadzą działalność badawczo-rozwojową. Dlatego, wskazane jest, aby dla celów dowodowych, ewidencja czasu pracy, poświęconego przez pracowników na działalność badawczo-rozwojową, była prowadzona przez podatnika korzystającego z ulgi.

Dodatkowo wskazać należy, że w komunikacie Ministerstwa Finansów z dnia 18 maja 2017 r. o Uldze B+R zostało wyraźnie wskazane, że (...) prowadzenie tego rodzaju ewidencji przewidziane jest wprost w propozycji legislacyjnej przedstawionej w „projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego działalności innowacyjnej”. Ustawodawca proponuje tam, aby wynagrodzenia i składki stanowiły koszty kwalifikowane (stanowiące bazę do wyliczenia ulgi B+R) - w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 226 ze zm., ze zm., dalej: „u.p.d.o.f.”):

za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W tym miejscu zauważyć należy, że wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki i nagrody zostały wymienione wprost w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako przychody ze stosunku pracy, a zatem mieszczą się w katalogu kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.p.

Natomiast, użyty w art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f., zwrot „w szczególności” oznacza, że poszczególne kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo. Zatem, ww. katalog jest katalogiem otwartym. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Wskazać również należy, że od 1 stycznia 2018 r., przepisy podatkowe dają możliwość uznania za koszty kwalifikowane, poza należnościami z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz sfinansowanych przez płatnika składek z tytułu tych należności określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (w myśl art. 18d ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.p.), należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowanych przez płatnika składek z tytułu tych należności określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (w myśl art. 18d ust. 2 pkt 1a u.p.d.o.p.).

Zgodnie z art. 13 pkt 8 lit. a u.p.d.o.f.:

za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, -z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

Zatem, koszty kwalifikowane prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej stanowią wydatki na wynagrodzenia osób z którymi zawarta została umowa zlecenia, a którzy wykonują określone prace w ramach prowadzonej przez Państwa działalności badawczo-rozwojowej, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia w danym miesiącu.

Mając powyższe na uwadze, należy zatem przyjąć, że to faktyczne wykonywanie określonych czynności w zakresie działalności badawczo-rozwojowej przesądza o tym, czy wynagrodzenie oraz składki od wynagrodzenia (w całości lub w części) stanowią koszt kwalifikowany, o którym mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 i 1a u.p.d.o.p.

Odnosząc się do kosztów nabycia materiałów i surowców należy odwołać się do art. 18d ust. 2 pkt 2 uCIT, który stanowi, że warunkiem uznania wydatków na nabycie materiałów i surowców jest ich bezpośredni związek z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową. Przepisy omawianej ustawy podatkowej nie precyzują co należy rozumieć pod pojęciem materiałów i surowców. Zatem, przyjmuje się, że materiały i surowce, w przypadku których istnieje możliwość ich przypisania do działalności badawczo-rozwojowej, uznaje się za koszty kwalifikowane w ramach ww. działalności.

Jeżeli chodzi o pojęcie „surowce”, w związku z brakiem definicji przedmiotowego pojęcia na gruncie przepisów podatkowych i rachunkowych, dla celów ustalania zakresu zastosowania ulgi posłużyć należy się znaczeniem pojęcia „surowce” funkcjonującym na gruncie języka powszechnego, gdzie „surowce” to „materiały naturalne pochodzenia zwierzęcego, roślinnego lub mineralnego, służące do wytwarzania jakichś produktów lub energii” (www.sjp.pwn.pl).

Z kolei w zakresie interpretacji pojęcia „materiały”, odwołać należy się do interpretacji przedmiotowego pojęcia funkcjonującej na gruncie przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.). W świetle art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy o rachunkowości, materiały to składniki majątku zużywane na własne potrzeby.

Powyższy pogląd znajduje również potwierdzenie w doktrynie, gdzie podkreśla się, że materiały to „składniki majątku inicjujące realizację całego cyklu operacyjnego, które jednostka nabywa w celu ich całkowitego zużycia na własne potrzeby, w tym m.in. na potrzeby wytwarzania produktów, świadczenia usług czy realizacji działalności ogólnoadministracyjnej. Do materiałów zaliczyć można także pewne składniki majątkowe wytwarzane przez jednostkę we własnym zakresie (zazwyczaj w ramach działalności pomocniczej), a także różnego rodzaju odzyski, posiadające wartość użytkową, a pochodzące np. z likwidowanych środków trwałych, inwentarz żywy przeznaczony do uboju, części zamienne, półfabrykaty obcej produkcji, paliwa, opakowania itp.” (Walińska Ewa (red.), Bek‑Gaik Bogusława, Bojanowski Witold, Czajor Agnieszka, Czajor Przemysław, Gad Jacek, Idzikowska Gabriela, Janicka Anna, Jurewicz Anna, Kalinowski Jacek, Kuczyńska Iga, Mariański Adam, Michalak Marcin, Turzyński Mikołaj, Walińska Anna, Wencel Agnieszka, Wiatr Michał, Ustawa o rachunkowości. Komentarz, Wolters Kluwer, 2016).

W tym miejscu zauważyć należy, że surowcami i materiałami w znaczeniu przywołanym powyżej mogą być w istocie aktywa bezpośrednio związane z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową.

Przechodząc do odpisów amortyzacyjnych jako kosztów kwalifikowanych na potrzeby stosowania ulgi badawczo-rozwojowej, należy mieć na uwadze cytowany już art. 18d ust. 3 u.p.d.o.p., zgodnie z którym za koszty kwalifikowane uznaje się także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Zatem, istnieje możliwość zaliczenia do kosztów kwalifikowanych, w rozumieniu art. 18d ust. 3 u.p.d.o.p., w ramach limitów, odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli są one rzeczywiście wykorzystywane do działalności badawczo-rozwojowej. Natomiast, jeżeli służą one bieżącej działalności, odpisy amortyzacyjne od tych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie stanowią kosztów kwalifikowanych.

Wyjaśnić należy, że powyższe sformułowanie oznacza, że odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w całości stanowią koszt kwalifikowany, w myśl ww. przepisu, jeżeli składniki te są rzeczywiście wykorzystywane jedynie do działalności badawczo-rozwojowej.

Natomiast, w sytuacji, gdy ww. składniki będą częściowo wykorzystywane do działalności badawczo-rozwojowej, a częściowo do bieżącej działalności, to w takim przypadku koszty odpisów amortyzacyjnych będą stanowić koszty kwalifikowane, tylko w takiej części, w jakiej środki trwałe oraz wartości niematerialnych i prawnych będą służyć prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.

Odnosząc cytowane powyżej przepisy oraz wyjaśnienia do przedstawionego we wniosku opisu oraz przedstawione wyżej okoliczności sprawy pozwalają na stwierdzenie, że ponoszone przez Państwa koszty, mogą stanowić koszty kwalifikowane w rozumieniu art. 18d ust. 2 pkt 1, 1a, 2 oraz 18d ust. 3 u.p.d.o.p., a tym samym mogą zostać odliczone od podstawy opodatkowania ustalonej zgodnie z art. 18 u.p.d.o.p.

Podsumowując Państwa stanowisko, w zakresie ustalenia, czy:

-działalność Wnioskodawcy przedstawiona w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, stanowi/będzie stanowić działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26-28 Ustawy CIT, w brzmieniu obowiązującym zarówno do 30 września 2018 r. roku jak i od 1 października 2018 roku, która uprawnia Spółkę do zastosowania ulgi określonej w art. 18d Ustawy CIT, jest prawidłowe;

-Koszty Projektów B+R ponoszone przez Spółkę, opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, stanowią/będą stanowiły koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 i ust. 3 Ustawy CIT, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

W części pytania oznaczonego nr 2 dotyczącej kosztów wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o prace za czas usprawiedliwionej nieobecności wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w części dotyczącej zdarzenia przyszłego – stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-   w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-   w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.