Czy otrzymane od ubezpieczyciela na konto spółki odszkodowanie, będące zwrotem kwoty odpowiadającej wypłaconemu wspólnocie mieszkaniowej odszkodowaniu, stanowi dla spółki przychód podatkowy?

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 lipca 2024 r. za pośrednictwem e-Urzędu Skarbowego wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy otrzymane od ubezpieczyciela na konto spółki odszkodowanie, będące zwrotem kwoty odpowiadającej wypłaconemu wspólnocie mieszkaniowej odszkodowaniu, stanowi dla spółki przychód podatkowy.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Spółka jest osobą prawną, prowadzącą działalność w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jedynym udziałowcem spółki jest (…), posiadająca 100% udziałów. Spółka jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Podatek ten jest przez płatnika opłacany zaliczkowo w formie miesięcznej. Głównym przedmiotem działalności Spółki jest (…). Do świadczonych przez Wnioskodawcę usług zalicza się również m.in. zarządzanie nieruchomościami mieszkalnymi i niemieszkalnymi. Z tym właśnie obszarem działania spółki związana jest sytuacja, będąca przedmiotem tego wniosku.

Niniejsze zapytanie dotyczy zdarzenia, które już się wydarzyło. Faktyczny stan rzeczy przedstawia się następująco: w wyniku wadliwego prowadzenia czynności przez Spółkę - zarządcę wspólnoty mieszkaniowej, w trakcie wykonywania remontu budynku wspólnoty, doszło do utraty dotacji w kwocie X tys. zł. z (…), a w konsekwencji do zasądzenia tej kwoty wraz z odsetkami i kosztami procesu od wspólnoty na rzecz wykonawcy, będącego powodem w sprawie sądowej, w której pozwanym była wspólnota mieszkaniowa. W związku z ostatecznie przegranym procesem w sądzie drugiej instancji, wspólnota mieszkaniowa wystosowała do spółki roszczenie regresowe dnia 11 marca 2024 r. Spółka, uznając odpowiedzialność za poniesioną przez wspólnotę mieszkaniową stratę, zgłosiła szkodę do swojego ubezpieczyciela 20 marca 2024 r. W dniu 22 marca 2024 r. wspólnota mieszkaniowa otrzymała od ubezpieczyciela spółki informację o zgłoszonej przez spółkę szkodzie. W toku rozpatrywania przez ubezpieczyciela sprawy, zarówno spółka jak i wspólnota mieszkaniowa odpowiadały na wezwania do uzupełnienia informacji i na bieżąco odsyłały wskazane dokumenty. W zgłoszeniu, jako numer konta do wypłaty odszkodowania, podano numer konta wierzyciela wspólnoty mieszkaniowej - wykonawcy robót budowlanych, który wygrał ze wspólnotą mieszkaniową proces sądowy.

W trakcie rozpatrywania sprawy przez ubezpieczyciela, spółka 19 kwietnia 2024 r. otrzymała od wspólnoty mieszkaniowej notę księgową. Spółka notą tą została obciążona kosztami poniesionej przez wspólnotę mieszkaniową szkody. Na wskazaną w nocie kwotę Y zł. składały się: koszt utraconej dotacji, koszty odsetek ustawowych zasądzonych w wyrokach sądowych, koszty postępowania apelacyjnego oraz koszty procesu I instancji. Wydłużający się czas rozpatrywania sprawy przez ubezpieczyciela zmusił wspólnotę do wystosowania noty, czego szczególnym powodem była otrzymana informacja o skierowaniu sprawy do egzekucji komorniczej. Spółka, uznając swoją odpowiedzialność za błędne decyzje jako zarządcy, na podstawie otrzymanej noty, przelała wskazaną kwotę na konto bankowe wspólnoty mieszkaniowej 19 kwietnia 2024 r. Wspólnota mieszkaniowa tego samego dnia przelała pieniądze na konto wierzyciela, unikając tym samym dodatkowych kosztów związanych z egzekucją należności oraz dalszych odsetek ustawowych. 19 kwietnia 2024 r. Spółka dostarczyła do ubezpieczyciela informację o przekazaniu kwoty Y zł na konto wspólnoty mieszkaniowej i jednoczesną zapłatę przez wspólnotę na konto wierzyciela.

Jednocześnie spółka wystosowała do ubezpieczyciela prośbę o zwrot wypłaconego wspólnocie odszkodowania na własne konto bankowe, wskazując je w piśmie. Decyzja o przyznaniu odszkodowania wpłynęła do Spółki 2 lipca 2024 r. W decyzji jako poszkodowany wskazana została wspólnota mieszkaniowa, a wartość przyznanego odszkodowania wynosiła Y zł. Kwota ta wpłynęła na konto Spółki 4 lipca 2024 r. Spółka otrzymaną notę księgową uznała jako odszkodowanie z tytułu wadliwie wykonanej usługi – usługi zarządzania nieruchomością wspólnoty mieszkaniowej i na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zakwalifikowała wydatek jako niestanowiący kosztów uzyskania przychodów.

Pytanie

Czy otrzymane od ubezpieczyciela na konto spółki odszkodowanie, będące zwrotem kwoty odpowiadającej wypłaconemu wspólnocie mieszkaniowej odszkodowaniu, stanowi dla spółki

przychód podatkowy?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Spółki odszkodowanie, które wpłynęło od ubezpieczyciela na jej konto nie jest dla niej przychodem podatkowym zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy z dnia 15.02.1992 r.

W myśl art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych ( Dz. U. z 2024 r. poz. 854) przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Jak wskazuje ust. 4 pkt 6a przywołanego przepisu do przychodów nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy z dnia 15.02.1992 r. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. W ocenie Wnioskodawcy nie podlega wątpliwości, że wypłata odszkodowania dla wspólnoty mieszkaniowej na podstawie noty księgowej, obciążająca Spółkę za wadliwe wykonanie usługi zarządzania nieruchomością w zakresie prowadzonej inwestycji remontowej, nie stanowi dla Spółki kosztu uzyskania przychodu.

Zdaniem Spółki otrzymane na konto odszkodowanie stanowi dla Spółki „wydatek zwrócony”.

Ustawa nie definiuje pojęcia „wydatku zwróconego”, dlatego zgodnie regułami wykładni systemowej poszukując intencji ustawodawcy korzystać należy nie tylko ze słownika języka polskiego, lecz przede wszystkim z aktów prawnych. NSA w wyrażonej w prawomocnym wyroku z dnia 29 listopada 2022r. (II FSK 726/20) opinii zaznacza, że inne przepisy „zwrot wydatków” definiują nie tylko jako zwrot tej samej rzeczy, ale także jako zrekompensowanie równowartości jej odpowiadającej. Wydatek zwrócony to ten sam wydatek, który podatnik poniósł, także wtedy, gdy został on zrekompensowany przez ubezpieczyciela, co oznacza, że zwrot odszkodowania dotyczy bezpośrednio konkretnej szkody a nie stanowi zwrotu wypłaconych składek. Wydatek zwrócony przez ubezpieczyciela musi być przy tym odpowiednikiem wydatku poniesionego na rzecz poszkodowanego klienta. Tym samym kumulatywnie spełnione zostałyby warunki konieczne do zastosowania przepisu art. 12 ust. 4 pkt 6a. Powołując się na linię orzeczniczą organów sądownictwa, tym na wyrok WSA w Warszawie z dnia 26 listopada 2019 r. (sygn.. III SA/Wa 792/19) Spółka uważa, że otrzymana od ubezpieczyciela kwota nie skutkuje dla Spółki przysporzeniem majątkowym. Zdaniem sądu przyjęcie odmiennej wykładni, doprowadziłoby do stanu rzeczy, w którym podatnik nie mógłby uznać zapłaconego na rzecz swojego kontrahenta odszkodowania, jako koszt uzyskania przychodu. Jednocześnie musiałby zaliczyć do przychodów otrzymane od ubezpieczyciela odszkodowanie, które w całości przekazał kontrahentowi. Według organu w takiej sytuacji nie występuje w spółce przysporzenie majątkowe, od którego należałoby zapłacić podatek dochodowy. Tożsame stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok NSA z dnia 29 listopada 2022 r. (sygn.. II FSK 726/20). W swojej interpretacji wskazuje, że brak tożsamości podmiotowej nie stanowi negatywnej przesłanki do zastosowania przepisu art. 12 ust.4 pkt 6a u.p.d.o.p. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, powyższy przepis nie wymaga by podmiot na rzecz którego są ponoszone wydatki był tym samym podmiotem przez którego są one zwracane.

Przepis mówi o tożsamości przedmiotowej ponoszonego wydatku. Spółka również stoi na stanowisku, że otrzymane od ubezpieczyciela pieniądze w żadnym momencie nie stanowiły dla niej trwałego przysporzenia. Kwestię trwałości przysporzenia poruszył również Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z dnia 12 lutego 2013 r., II FSK 1248/11) wskazując, że przychód to wartość, która bezwzględnie powiększa aktywa osoby prawnej. Kolejność przepływów pieniężnych jasno wskazuje, że omawiana kwota nigdy nie zwiększyła aktywów w spółce. Nie ulega wątpliwości, że zwrot poniesionego wydatku stanowił tu wyrównanie stanu majątkowego Spółki do stanu sprzed zdarzenia. Spółka najpierw wypłaciła odszkodowanie wspólnocie mieszkaniowej, a następnie sama otrzymała zwrot dokładnie tej samej kwoty od ubezpieczyciela. Wnioskodawca uważa, iż kwestie techniczne zaistniałego zdarzenia, czyli otrzymanego od ubezpieczyciela zwrotu wydatku poniesionego na zapłatę odszkodowania dla wspólnoty mieszkaniowej, nie powinno mieć wpływu na kwestie podatkowe.

Biorąc pod uwagę przedstawione argumenty Wnioskodawca stoi na stanowisku, że jego pogląd prawny i ocena w aspekcie podatkowym opisanej sprawy są prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie wskazać należy, że pytanie przedstawione przez Państwa we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyznaczają zakres przedmiotowy tego wniosku. W związku z powyższym, wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (Państwa pytania). Zatem, inne kwestie wynikające z opisu sprawy i własnego stanowiska, nieobjęte pytaniem, nie zostały rozpatrzone w niniejszej interpretacji.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „updop”):

Na podstawie art. 12 ust. 1 updop można stwierdzić, że co do zasady przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jak własną – przychód powstaje zatem z momentem jego faktycznego uzyskania przez podatnika, czyli wpływu, bezpośrednio do majątku podatnika względnie na jego rachunek, wymienionych środków, skutkującego powstaniem po stronie podatnika możliwości dysponowania tymi środkami.

Ponadto, wyjątek od reguły, zgodnie z którą przychodem podatnika są przysporzenia faktycznie przez niego uzyskane wprowadza art. 12 ust. 3 updop. Stosownie do tego przepisu:

Przepis ten nakazuje ujmować dla celów podatkowych przychody, które jeszcze nie zostały otrzymane przez podatnika, ale są mu należne, tj. stanowią przedmiot wymagalnych świadczeń.

Literalna wykładnia powołanego przepisu prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Do przychodów podatkowych podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe.

W piśmiennictwie i judykaturze przychód podatkowy identyfikowany jest z trwałym przysporzeniem majątkowym zwiększającym wartość aktywów (zob. P. Małecki, M. Mazurkiewicz, CIT. Podatki i rachunkowość – Komentarz do art. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. LEX 2014). Podobny pogląd wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 lutego 2013 r., sygn. akt II FSK 1248/11 stwierdzając, że z istoty podatku dochodowego wynika, że jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem jest ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa. Przychodem jest zatem takie przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, które definitywnie powiększa aktywa osoby prawnej.

Co do zasady więc, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby prawnej decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa podatnika lub zmniejszenie jego zobowiązania w sposób trwały, a nie tymczasowy. Owa definitywność w zakresie środków pieniężnych definiowana powinna być przez pryzmat możliwości swobodnego nimi dysponowania. W ocenie organu przysporzenie w postaci otrzymania przez podatnika środków pieniężnych zostać może uznane za przychód w podatku dochodowym od osób prawnych, o ile łącznie zostaną spełnione poniższe warunki:

-przysporzenie to ma charakter definitywny, powodujący w sposób trwały zwiększenie wartości aktywów podatnika lub też zmniejszenie wysokości jego zobowiązań oraz

-podatnik może rozporządzać otrzymanymi środkami jak własnymi.

Przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, o ile nie została wyłączona z przychodów podatkowych, na podstawie art. 12 ust. 4 updop.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 6a updop:

Należy przy tym podkreślić, że cytowany przepis odnosi się wyłącznie do poniesionych i zwróconych podatnikowi wydatków niezaliczonych z mocy art. 16 tej ustawy do kosztów uzyskania przychodów. Aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii „innych wydatków”, o których mowa w art. 12 ust. 4 pkt 6a updop, konieczne jest, by „wydatek ten nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów” w rozumieniu przepisu art. 16 tej ustawy oraz by wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony, a następnie zwrócony podatnikowi. Przy czym wydatek poniesiony powinien być odpowiednikiem wydatku zwróconego. Tak więc „wydatek zwrócony” to ten sam, a nie taki sam wydatek, który został poniesiony.

Jak wynika z opisu sprawy, w wyniku wadliwego prowadzenia czynności przez Państwa Spółkę - zarządcę wspólnoty mieszkaniowej, w trakcie wykonywania remontu budynku wspólnoty, doszło do utraty dotacji w kwocie X tys. zł. z(…), a w konsekwencji do zasądzenia tej kwoty wraz z odsetkami i kosztami procesu od wspólnoty na rzecz wykonawcy, będącego powodem w sprawie sądowej, w której pozwanym była wspólnota mieszkaniowa. W związku z ostatecznie przegranym procesem w sądzie drugiej instancji, wspólnota mieszkaniowa 11 marca 2024 r. wystosowała do spółki roszczenie regresowe. Spółka, uznając odpowiedzialność za poniesioną przez wspólnotę mieszkaniową stratę, 20 marca 2024 r. zgłosiła szkodę do swojego ubezpieczyciela. Następnie Spółka dostarczyła do ubezpieczyciela informację o przekazaniu kwoty Y zł na konto wspólnoty mieszkaniowej i jednoczesną zapłatę przez wspólnotę na konto wierzyciela oraz wystosowała do ubezpieczyciela prośbę o zwrot wypłaconego wspólnocie odszkodowania na własne konto bankowe. Decyzja o przyznaniu odszkodowania wpłynęła do Państwa 2 lipca .2024 r. W decyzji jako poszkodowany wskazana została wspólnota mieszkaniowa, a wartość przyznanego odszkodowania wynosiła Y zł.

Jak wynika z wniosku, wypłata przez Państwa odszkodowania dla wspólnoty mieszkaniowej na podstawie noty księgowej, tytułem wadliwego wykonanie usługi zarządzania nieruchomością w zakresie prowadzonej inwestycji remontowej, nie stanowi dla Spółki kosztu uzyskania przychodu.

Mając na względzie powyższe stwierdzić należy, że kwota pieniężna, która została wypłacona przez ubezpieczyciela na rzecz Spółki, nie będzie mogła być uznana za pożytek, o którym mowa w art. 12 ust. 4 pkt 6a updop, ponieważ stanowi ona odszkodowanie będące wykonaniem świadczenia z umowy ubezpieczenia, a nie zwrot wydatków poniesionych przez Wnioskodawcę niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Wobec tego w analizowanej sprawie nie został spełniony jeden z warunków art. 12 ust. 4 pkt 6a updop, o których mowa powyżej, dlatego też w przedmiotowej sprawie nie znajdzie zastosowania art. 12 ust. 4 pkt 6a updop, a otrzymane od ubezpieczyciela odszkodowanie w myśl art. 12 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, stanowić będzie przychód podatkowy.

Wskazać bowiem należy, że odszkodowanie to zaliczane do przychodów, zgodnie z 12 ust. 1 pkt 1 updop, jest powiązane (koresponduje) z kosztami ubezpieczenia Wnioskodawcy na wypadek tego rodzaju zdarzeń i dotyczy ryzyka prowadzonej przez Spółkę działalności. Odszkodowania, które zostało wypłacone i otrzymane od Ubezpieczyciela nie można utożsamiać ze zwrotem wydatków poniesionych przez Spółkę w wyniku wadliwego prowadzenia czynności przez Spółkę, gdyż takim zwrotem nie jest. Wynika bowiem z umowy ubezpieczenia zawartej przez Państwa z Ubezpieczycielem, a zatem z innego tytułu.

W związku z powyższym, skoro doszło do wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela na rzecz Spółki, kwota otrzymywana przez Spółkę stanowi przychód podatkowy z tytułu otrzymanego od ubezpieczyciela odszkodowania, będącego wykonaniem świadczenia z umowy ubezpieczenia i należy traktować ją jako przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych, na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 updop.

Tym samym, Państwa stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnosząc się do przywołanych przez Państwa wyroków sądów administracyjnych stwierdzić należy, że orzeczenia sądowe nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły. Natomiast Organ, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów, to nie ma możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi  – (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-   w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-   w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).