Sposób rozliczenia przychodów i kosztów uzyskania przychodów Spółki, będącej liderem konsorcjum.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 4 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie sposobu rozliczenia przychodów i kosztów uzyskania przychodów Spółki, będącej liderem konsorcjum. 

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego      

A. Sp. z o.o. (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) jest częścią Grupy B. niezależnej europejskiej grupy w zakresie (…).

Działalność Spółki skupia się na wielu obszarach, w tym na obsłudze technicznej budynków. W zakres obsługi technicznej budynków wchodzą m.in.:

• inspekcje,
• przeglądy,
• konserwacja,
• usuwanie awarii, naprawy,
• całodobowe pogotowie techniczne.

Obecnie Spółka planuje przystępować do przetargów uprzednio zawierając Umowy Konsorcjum, których celem będzie wykonanie zadania polegającego na wykonaniu na rzecz Zamawiającego Usług. Każdorazowo dla realizacji kontraktu na rzecz Zamawiającego Strony będą działać na zasadach określonych w Umowie Konsorcjum w oparciu o system rzeczowego podziału Usług.

Umowę Konsorcjum ma podpisać Lider (tj. Wnioskodawca) i Konsorcjant. Zarówno Wnioskodawca jak i Konsorcjant to czynni zarejestrowani podatnicy podatku od towarów i usług.

Umowy Konsorcjum będą miały identyczne zapisy. W celu oddania treści planowanych zapisów Umów Konsorcjum zachowano ich oryginalną treść napisaną w czasie teraźniejszym bądź przyszłym. Najważniejsze zapisy planowanych Umów Konsorcjum przedstawiają się następująco.

1.Cel umowy.

Na mocy Umowy Konsorcjum Strony zgodnie postanawiają, że zawiązują Konsorcjum w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia polegającego na złożeniu oferty i realizacji kontraktu na warunkach i zgodnie z wymogami przedstawionymi przez Zamawiającego. Dla realizacji powyższego celu Strony będą działać na zasadach określonych Umową Konsorcjum w oparciu o system podziału rzeczowego Usług, który został określony w Załączniku do Umowy Konsorcjum. Umowa zawiera zasady współpracy i odpowiedzialności Stron, nie stanowi ona jednak umowy spółki cywilnej w rozumieniu Kodeksu cywilnego.

2.Postanowienia ogólne.

Strony zgodnie ustalają, że funkcję Lidera Konsorcjum pełnić będzie Wnioskodawca. W ramach Konsorcjum Strony udzielają pełnomocnictwa Wnioskodawcy do reprezentowania wobec Zamawiającego oraz osób trzecich, spółek wchodzących w skład Konsorcjum, w zakresie wszelkich czynności prawnych lub faktycznych, które związane są ze złożeniem oferty, podpisaniem Kontraktu i realizowaniem wspólnie Kontraktu na rzecz Zamawiającego, w tym w szczególności do:

1)samodzielnego podpisania oferty Konsorcjum celem zawarcia Kontraktu oraz jej złożenia;

2)potwierdzania za zgodność z oryginałem wszystkich dokumentów wymaganych w procesie składania oferty i zawierania Kontraktu;

3)zawarcia Kontraktu z Zamawiającym w przypadku wybrania oferty Konsorcjum;

4)składania wszelkich oświadczeń przewidzianych w Kontrakcie;

5)składania wniosków waloryzacyjnych w oparciu o zmiany przepisów prawnych lub wniosków o zwiększenie wynagrodzenia;

6)składania wniosków oraz wyjaśnień, dokumentów lub oświadczeń w związku z realizacją Kontraktu;

7)negocjowania warunków wynagrodzenia oraz innych warunków w związku z realizacją Kontraktu;

8)zawierania z Zamawiającym ewentualnych Aneksów, porozumień i innych zmian do Kontraktu;

9)wszelkich czynności prawnych lub faktycznych, które okażą się pomocne przy realizacji celu pełnomocnictwa w związku z wykonaniem niniejszej Umowy;

10)dochodzenia roszczeń z tytułu realizacji Kontraktu oraz wszelkich świadczeń ubocznych, w imieniu i na rzecz członków Konsorcjum - w tym do samodzielnego występowania w tym zakresie przed organami administracji publicznej, sądami powszechnymi, Sądem Najwyższym, sądami administracyjnymi oraz organami egzekucji sądowej i/lub administracyjnej;

11)podejmowania wszelkich działań w zakresie ewentualnego rozwiązania umowy w imieniu Konsorcjum;

12)przyjmowania i dokonywania płatności w ramach zobowiązań wynikających z zawartego Kontraktu oraz rozliczenia Kontraktu z Zamawiającym w imieniu Konsorcjum;

13)koordynacji prac między Stronami.

3.Rozliczenia i płatności.

Z zastrzeżeniem przypadków, w których wynagrodzenie Konsorcjum zostanie zmniejszone (np. wskutek nienależytego wykonania usług), lub zwiększone, Lider i Konsorcjant akceptują miesięczny wartościowy podział Usług ryczałtowych, określający miesięczną wartość Usług ryczałtowych przydzielonych Liderowi i Konsorcjantowi w miesięcznym wynagrodzeniu ryczałtowym należnym Konsorcjum od Zamawiającego na podstawie Kontraktu. Kwoty mogą ulec zmianie wobec zmiany zakresu Usług Konsorcjantów, tj. wystąpienia w danym miesiącu usług dodatkowych realizowanych na podstawie Kontraktu. W przypadku zlecenia Konsorcjum przez Zamawiającego usług dodatkowych wysokość wynagrodzenia powiększa miesięczne wynagrodzenie tego Konsorcjanta, który wykonuje te usługi dodatkowe. Wszystkie płatności od Zamawiającego będą realizowane na rzecz Lidera, na podstawie faktury wystawionej przez Lidera w imieniu Konsorcjum. Do obowiązków Lidera będzie należało egzekwowanie wynagrodzenia od Zamawiającego i rozliczanie go pomiędzy Konsorcjantów. Lider dokona płatności na rzecz Konsorcjanta przypadającej mu części wynagrodzenia na podstawie prawidłowo wystawionej faktury dotyczącej odpowiedniej części Usług wykonanych przez Konsorcjanta w danym okresie rozliczeniowym zgodnym z Kontraktem i zaakceptowanych przez Zamawiającego, pod warunkiem, że wcześniej Lider otrzyma płatność w tym zakresie od Zamawiającego. Lider niezwłocznie zawiadomi Konsorcjanta o otrzymaniu płatności od Zamawiającego. Płatności dokonywane przez Lidera na rzecz Konsorcjanta uwzględniać będą zatrzymania lub potrącenia dokonane przez Zamawiającego. Zatrzymania lub potrącenia zostaną dokonane przez Lidera z uwzględnieniem zasad odpowiedzialności Konsorcjantów wskazanych w Umowie Konsorcjum. Powyższe nie pozbawia Konsorcjanta prawa do kwestionowania zasadności i wysokości dokonanych potrąceń i zatrzymań oraz dochodzenia swoich roszczeń na zasadach ogólnych. Zakłada się, że Konsorcjant będzie wystawiał faktury z tą samą datą, z jaką Lider będzie wystawiał faktury Zamawiającemu. Faktury VAT wystawiane przez Lidera Zamawiającemu będą powiększone o należny podatek VAT. Konsorcjant wystawiać będzie faktury Liderowi powiększone o należny podatek VAT zgodnie z obowiązującymi przepisami.

4.Podział Usług i Kosztów.

Lider i Konsorcjant zobowiązują się wykonać przyjęty na siebie zakres Usług określony w niniejszej Umowie na warunkach wskazanych w Kontrakcie. Lider i Konsorcjant jest wyłącznie odpowiedzialny za przydzielony mu zakres Usług zgodnie z zasadami odpowiedzialności przyjętymi w Umowie Konsorcjum. Każdy z Konsorcjantów odpowiada za wszelkie koszty własne związane z realizacją swojego zakresu Usług (w tym m.in. koszty materiałów, dostawy, pracowników i podwykonawców) oraz za spowodowane przez siebie szkody, swój zysk lub stratę w ramach wykonywanego przez siebie zakresu Usług. Każdy z Konsorcjantów ponosi wyłączną odpowiedzialność za swoich podwykonawców, dostawców, usługodawców a także za zapłatę wynagrodzenia wobec swoich podwykonawców, dostawców, usługodawców. Zarówno Lider jak i Konsorcjant zobowiązują się wykonać swój zakres Usług terminowo, profesjonalnie, z najwyższą starannością i najlepszą wiedzą, z uwzględnieniem standardów wynikających z właściwych norm wynikających z przepisów prawa, na warunkach określonych w Kontrakcie.

5.Odpowiedzialność.

W stosunkach zewnętrznych, odpowiedzialność wszystkich członków Konsorcjum wobec Zamawiającego jest solidarna, co nie wyklucza wzajemnych roszczeń regresowych pomiędzy Stronami. W stosunkach pomiędzy Liderem i Konsorcjantem każdy z nich odpowiadać będzie za jakość i terminowość wykonania przydzielonego mu zakresu Usług, dostaw oraz innych obowiązków wynikających z Umowy i Kontraktu, w tym również, usług i dostaw realizowanych przez jego podwykonawców, dostawców lub usługodawców. Lider i Konsorcjant odpowiadają za szkody wyrządzone swym działaniem lub zaniechaniem Zamawiającemu, osobom trzecim i Stronie (zarówno z przyczyn, za które Lider lub Konsorcjant ponoszą odpowiedzialność, lub za które ponoszą odpowiedzialność jego podwykonawcy, dostawcy lub usługodawcy). Wymóg naprawienia szkody Stronie nie będącej odpowiedzialną zgodnie ze zdaniami poprzednimi, dotyczy w szczególności zwrotu Stronie poniesionych kosztów i wydatków lub też zaspokojenia innych uzasadnionych roszczeń, w tym roszczeń Zamawiającego lub osób trzecich. Strony ponoszą odpowiedzialność z tytułu gwarancji jakości i rękojmi za wady w stosunku do przydzielonego danej Stronie zakresu Usług. W przypadku pociągnięcia przez Zamawiającego do odpowiedzialności z tego tytułu Strony nie będącej odpowiedzialną zgodnie ze zdaniem poprzednim, Strona ta jest uprawniona do dochodzenia od drugiej Strony pełnego odszkodowania z tego tytułu. W stosunkach wewnętrznych każda ze Stron odpowiada za zgodne z Kontraktem wykonanie przyjętego przez siebie zakresu Usług. Podstawową zasadą jest działanie każdej Strony na swój rachunek oraz ponoszenie ryzyka i odpowiedzialności za prawidłowe i terminowe wykonanie swoich zobowiązań wynikających z przydzielonego mu zakresu Usług, zgodnie z Kontraktem. Każda ze Stron przyjmuje na siebie całe ryzyko techniczne, ekonomiczne, finansowe, podatkowe i prawne dla swojego zakresu rzeczowego Kontraktu. W przypadku wadliwego, nienależytego świadczenia Usług bądź opóźnień w wykonywaniu Usług, każda ze Stron ponosi pełną odpowiedzialność w zakresie wykonywanych przez siebie Usług i zobowiązana jest wadliwość usunąć lub ponieść konsekwencje finansowe nienależytego wykonywania Usług, w tym zapłacić karę umowną.

6.Czas obowiązywania.

Umowa zawarta jest na czas określony tj. od dnia zawarcia aż do zrealizowania i rozliczenia wszystkich świadczeń i obowiązków wynikających z Kontraktu oraz zakończenia rozliczeń pomiędzy Stronami wynikających lub będących w związku z Kontraktem.

Zgodnie z wyżej wskazanymi planowanymi zapisami Umów Konsorcjum faktyczny podział prac pomiędzy Wnioskodawcą a Konsorcjantem może przedstawiać się przykładowo następująco.

Zgodnie z podziałem prac Wnioskodawca będzie odpowiedzialny za m.in.:

a)zapewnienie Przedstawiciela do reprezentowania przed Zamawiającym obu stron umowy konsorcjum,

b)wykonanie przyjętego na siebie zakresu Usług zgodnie z umową Konsorcjum na warunkach wskazanych w Kontrakcie z Zamawiającym, tj. za:

• techniczne zarządzanie obiektami,
• obsługę wyposażenia technicznego i instalacji,
• utrzymanie/konserwację całego wyposażenia technicznego, instalacji i budynków oraz infrastruktury zewnętrznej,
• naprawę całego wyposażenia technicznego, instalacji i budynków oraz infrastruktury zewnętrznej,
• gospodarkę częściami zamiennymi.
• gospodarkę energetyczną (względy techniczne).
• dokumentację techniczną.
• zarządzanie reklamacjami i roszczeniami gwarancyjnymi z wyłączeniem działań o charakterze formalno-prawnym,
• drobne naprawy,
• dostarczanie części zamiennych do instalacji technicznych.

Zgodnie z podziałem prac Konsorcjant będzie zajmował się wykonaniem przyjętego na siebie zakresu Usług zgodnie z umową Konsorcjum na warunkach wskazanych w Kontrakcie z Zamawiającym. Przykładowo Konsorcjant może się zajmować:

• usługami porządkowymi,
• sprzątaniem lokalizacji,
• utrzymaniem zieleni i terenów zewnętrznych na terenie wszystkich lokalizacji,
• odśnieżaniem na terenie lokalizacji,
• gospodarką odpadami w lokalizacjach,
• dostarczaniem w ramach swojego zakresu na własny koszt materiałów niezbędnych do wykonywania usługi (m.in.: sól i piasek, środki do odchwaszczania czy pielęgnacji rośli, środki chemiczne, higieniczne, maty wejściowe, pojemniki lady care, przenośne toalety).

Pytania

1.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym wynagrodzenie, otrzymane przez Konsorcjanta od Lidera Konsorcjum, odnoszące się do rzeczywiście wykonanych przez Konsorcjanta usług związanych z realizacją przedsięwzięcia, powinno zostać udokumentowane przez Konsorcjanta fakturą wystawioną na rzecz Lidera Konsorcjum, wyłącznie odpowiedzialnego za rozliczenia z Zamawiającym?

2.Czy Wnioskodawcy będzie przysługiwać prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego wykazanego na fakturach wystawionych na jego rzecz przez Konsorcjanta?

3.Czy Wnioskodawca jako Lider Konsorcjum będzie postępował prawidłowo, zaliczając do swoich przychodów podatkowych tylko tę część przychodów Konsorcjum, która zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum należna będzie Wnioskodawcy i nie zaliczając do swoich przychodów podatkowych tej części przychodów Konsorcjum, która zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum należna będzie Konsorcjantowi?

4.Czy Wnioskodawca, jako Lider Konsorcjum, otrzymując fakturę od Konsorcjanta, obejmującą należne Konsorcjantowi wynagrodzenie, będzie postępował prawidłowo nie zaliczając tego wydatku do kosztów uzyskania przychodów?

5.Czy kosztami uzyskania przychodów Wnioskodawcy, jako Lidera Konsorcjum, będą w całości koszty faktycznie przez niego poniesione związane z przyznanym mu zakresem prac, zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytania nr 3, 4, 5 dotyczące podatku dochodowego od osób prawnych. Na pytania nr 1 i 2 dotyczące podatku od towarów i usług zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Państwa stanowisko w sprawie

3.Wnioskodawca jako Lider Konsorcjum będzie postępował prawidłowo zaliczając do swoich przychodów podatkowych tylko tę część przychodów Konsorcjum, która zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum należna będzie Wnioskodawcy (tj. będzie odpowiadać posiadanemu przez Wnioskodawcę Udziałowi w Konsorcjum) i nie zaliczając do swoich przychodów podatkowych tej części przychodów Konsorcjum, która zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum należna będzie Konsorcjantowi (będzie odpowiadać Udziałowi Konsorcjanta w Konsorcjum).

4.Wnioskodawca jako Lider Konsorcjum będzie postępował prawidłowo nie zaliczając do kosztów uzyskania przychodów tej części przychodów uzyskanych przez Konsorcjum (wpływających na rachunek bankowy Wnioskodawcy), którą zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum Wnioskodawca będzie wypłacał (przekazywał) następnie Konsorcjantowi.

5.Kosztami uzyskania przychodów Wnioskodawcy jako Lidera Konsorcjum będą w całości koszty faktycznie przez niego poniesione w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, związane z przyznanym mu zakresem prac.

ad 3

W myśl art. 5 ust. 1 ustawy o PDOP, przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego prawa do udziału w zysku (udziału). W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe.

Cytowane przepisy wskazują, że określając wysokość przychodów podatkowych przypadających na daną stronę konsorcjum, jak również wysokość kosztów, podstawę opodatkowania i wysokość zobowiązania podatkowego, należy w pierwszym rzędzie kierować się zapisami umowy konsorcjum i zawartymi w niej uregulowaniami w zakresie podziału zysku.

Zatem, skoro strony konsorcjum ustalą w umowie konsorcjum, że każda z nich posiada prawo do określonego udziału w zysku konsorcjum, to powyższe postanowienia będą wiążące przy ustalaniu udziału każdej ze stron w przychodach i kosztach konsorcjum dla potrzeb art. 5 ustawy o PDOP. W konsekwencji będzie to też postanowienie wiążące dla celów ustalenia wysokości przychodów podatkowych po stronie Wnioskodawcy z tytułu jego Udziału w Konsorcjum - jak również wysokości kosztów, podstawy opodatkowania oraz wysokości zobowiązania podatkowego z tego tytułu.

Jakkolwiek ustawa o PDOP nie zawiera definicji przychodu, a jedynie wymienia (w art. 12 ust. 1) przykładowe rodzaje przychodów, a także specyfikuje (w art. 12 ust. 4), jakiego rodzaju wpływy pieniężne podmiotu gospodarczego nie są zaliczane do przychodów, to w doktrynie wypracowano pogląd co do tego, jakie cechy powinien mieć dany „wpływ”, aby został uznany za przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W szczególności, wskazuje się, że:

• przychodem jest tylko rzeczywiste przysporzenie majątkowe,
• przychód (dochód) będący przedmiotem opodatkowania musi zostać realnie osiągnięty przez podatnika,
• przychód (dochód) będący przedmiotem opodatkowania musi być definitywny i mierzalny.

Dodatkowo stosownie do art. 12 ust. 3 ustawy o PDOP, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Podsumowując, Wnioskodawca jako Lider Konsorcjum będzie postępował prawidłowo zaliczając do swoich przychodów podatkowych tylko tę część przychodów Konsorcjum, która zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum należna będzie Wnioskodawcy (tj. będzie odpowiadać posiadanemu przez Wnioskodawcę Udziałowi w Konsorcjum) i nie zaliczając do swoich przychodów podatkowych tej części przychodów Konsorcjum, która zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum należna będzie Konsorcjantowi (będzie odpowiadać Udziałowi Konsorcjanta w Konsorcjum).

Prawidłowość stanowiska Wnioskodawcy potwierdza przykładowo pismo z dnia 3.02.2017 r., wydane przez Izbę Skarbową w Warszawie, 1462-IPPB5.4510.1023.2016.1.RS, pismo z dnia 24.05.2019 r., wydane przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB2-1.4010.133.2019.1.EN, pismo z dnia 9.12.2019 r., wydane przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP2-2.4010.413.2019.3.AG, pismo z dnia 14.05.2020 r., wydane przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP2-1.4010.56.2020.7.JF, pismo z dnia 3.11.2023 r., wydane przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB2-1.4010.299.2023.3.DD.

ad 4

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródeł przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP.

Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o PDOP, jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, oraz koszty związane z przychodami ze źródeł, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym lub są zwolnione z podatku dochodowego, a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów do źródła przychodów, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów. Przepis art. 7 ust. 3 pkt 3 stosuje się odpowiednio. Natomiast jak stanowi ust. 2a tego artykułu, zasadę, o której mowa w ust. 2, stosuje się również w przypadku, gdy podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których część dochodów nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym albo jest zwolniona z tego opodatkowania; w takim przypadku przepis art. 7 ust. 3 pkt 3 stosuje się odpowiednio.

Zważywszy, że Wnioskodawca jako Lider Konsorcjum będzie postępował prawidłowo nie zaliczając do swoich przychodów podatkowych tej części przychodów Konsorcjum, która zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum należna będzie Konsorcjantowi (będzie odpowiadać Udziałowi Konsorcjanta w Konsorcjum), to odpowiednio nie powinien kosztów związanych z tym przychodem uznawać jako swoich kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie z tymi uregulowaniami, podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich poniesionych wydatków, pod tym jednak warunkiem, że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągnięcia lub zachowania przychodu. Aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• wydatek został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku został pokryty z zasobów majątkowych podatnika,
• wydatek jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• wydatek pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• wydatek poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• wydatek został właściwie udokumentowany,
• wydatek nie znajduje się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Kosztami uzyskania przychodu są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, które zostały poniesione przez podatnika i których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy o PDOP, zasady z ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku.

Pamiętać również należy o treści art. 9 ust. 1 ustawy o PDOP, na podstawie którego podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 16a-16m.

Ustawa odwołuje się więc do norm prawa bilansowego, co oznacza, że księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i terminowo, a transakcje udokumentowane w sposób wskazany w art. 21 ust. 1 ustawy o rachunkowości, który to artykuł enumeratywnie określa, jakie elementy winny znajdować się na dowodzie księgowym. Ustawodawca nie narzuca żadnych technicznych rozwiązań, co do sposobu dokumentowania kosztów, podkreśla natomiast, że prowadzona ewidencja rachunkowa ma zapewnić określenie dochodu i podstawy opodatkowania oraz należnego podatku.

Podsumowując, mając na uwadze ww. przepisy, Wnioskodawca jako Lider Konsorcjum pełnił będzie tylko funkcję pośrednika w przekazywaniu wynagrodzenia i nie będzie beneficjentem realizowanych przez Konsorcjanta usług. Zatem Wnioskodawca jako Lider Konsorcjum będzie postępował prawidłowo nie zaliczając do kosztów uzyskania przychodów tej części przychodów uzyskanych przez Konsorcjum (wpływających na rachunek bankowy Wnioskodawcy), którą zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum Wnioskodawca będzie wypłacał (przekazywał) następnie Konsorcjantowi.

Prawidłowość stanowiska Wnioskodawcy potwierdza przykładowo pismo z dnia 3.02.2017 r., wydane przez Izbę Skarbową w Warszawie, 1462-IPPB5.4510.1023.2016.1.RS, pismo z dnia 24.05.2019 r., wydane przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB2-1.4010.133.2019.1.EN, pismo z dnia 9.12.2019 r., wydane przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP2-2.4010.413.2019.3.AG, pismo z dnia 14.05.2020 r., wydane przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP2-1.4010.56.2020.7.JF, pismo z dnia 3.11.2023 r., wydane przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB2-1.4010.299.2023.3.DD.

ad 5

W kwestii rozliczania kosztów uzyskania przychodów należy odnieść się do przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP, który określa, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Powyższe oznacza, że wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami.

Przepis art. 5 ustaw o PDOP określa sposób podziału i opodatkowania przychodu ze źródeł przychodów będących źródłami wspólnymi dla więcej niż jednego podatnika, z wyjątkiem przychodów z udziału w spółce będącej osobą prawną. Ponieważ identyczne reguły dotyczą rozliczania kosztów uzyskania przychodów oraz zwolnień i ulg podatkowych, komentowany przepis w istocie ustanawia zasadę obliczania dochodu ze wspólnych źródeł przychodów oraz wymiaru podatku od tego dochodu.

Przychody, a w konsekwencji też koszty ich uzyskania ze źródeł wspólnych, opodatkowuje się osobno u każdego z podatników. Przychód z omawianych źródeł stanowi taką część przychodu wspólników ze wspólnego przedsięwzięcia, jaka odpowiada udziałowi podatnika. Ustalona w powyższy sposób suma przychodu podlega łączeniu z innymi, podlegającymi opodatkowaniu na zasadach ogólnych, przychodami podatnika.

Biorąc pod uwagę powyżej wskazane przepisy, podział kosztów, czy przychodów zarówno po stronie Lidera, jak i Konsorcjanta, powinien nastąpić "odrębnie" zgodnie z ustaleniami wynikającymi z umowy Konsorcjum.

Zatem kosztami uzyskania przychodów Wnioskodawcy jako Lidera Konsorcjum będą w całości koszty faktycznie przez niego poniesione w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, związane z przyznanym mu zakresem prac.

Prawidłowość stanowiska Wnioskodawcy potwierdza przykładowo pismo z dnia 29.12.2021 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB1- 3.4010.465.2021.4.IZ.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Umowa konsorcjum jest umową gospodarczą, co najmniej dwóch przedsiębiorców, zawartą w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, dla odniesienia wspólnych korzyści, przy solidarnym ponoszeniu ryzyka. Zawarcie umowy o wspólne przedsięwzięcie gospodarcze - „umowy konsorcjum” nie ma na celu powstania nowego swoistego podmiotu gospodarczego, lecz stanowi porozumienie istniejących stron w zakresie realizacji wspólnego celu gospodarczego. Wspólne przedsięwzięcia charakteryzuje to, że dwóch lub więcej wspólników przedsięwzięcia jest związanych ustaleniami umownymi oraz, że owe ustalenia umowne ustanawiają sprawowanie współkontroli. Działalność wykonywana w ramach wspólnego przedsięwzięcia może być wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, jednakże do uznania takiej działalności za wspólne przedsięwzięcie wystarczy jednokrotne jej wykonanie, nie musi to być więc działalność nastawiona na wykonanie w sposób powtarzający się.

Celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy, logistyczny, techniczny lub organizacyjny przekracza możliwości jednego podmiotu. Ponieważ prawo nie wyszczególnia umowy konsorcjum, należy ona do tzw. umów nienazwanych. Konsorcjum zwykle nie jest spółką prawa handlowego, nie ma własnej osobowości prawnej, nie jest odrębnym podmiotem gospodarczym, nie musi więc być rejestrowane, nie musi mieć odrębnej nazwy ani też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli działaniach nie związanych z konsorcjum), a w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem.

Zgodnie z cywilistyczną zasadą swobody umów, wyrażoną w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Umowa konsorcjum, jak już wskazano wyżej, należy do tzw. umów nienazwanych. Strony takiej umowy korzystając z powyższej zasady swobody umów mogą dowolnie ułożyć swój stosunek zobowiązaniowy, tzn. mogą dowolnie określać wzajemne prawa i obowiązki, i o ile nie jest to sprzeczne z właściwością stosunku zobowiązaniowego, z zasadami współżycia społecznego mogą traktować zawartą umowę jako nieuregulowaną przepisami kodeksu cywilnego umowę konsorcjum. Zatem dla uznania konsorcjum za wspólne przedsięwzięcie nie jest konieczne aby umowa, którą konsorcjum to zawiązuje określała procentowy udział konsorcjantów we wspólnym przedsięwzięciu.

Najprostszą formą konsorcjum może być wspólnie kontrolowana działalność - związek firm powołany zostaje do zaoferowania podmiotom trzecim wspólnego wykonania zadania, z jasno określonym podziałem obowiązków w zakresie realizacji tego zadania, z których poszczególni konsorcjanci wywiązują się na własny koszt. Lider konsorcjum jest umocowany do podpisywania umowy gospodarczej w imieniu konsorcjum, a rozliczenia gospodarcze z zamawiającym, w tym fakturowanie sprzedaży, prowadzone są przez lidera. Pozostałe firmy wystawiają faktury liderowi konsorcjum i w ten sposób ostatecznie uczestniczą w zyskach wspólnego przedsięwzięcia. Tego typu konsorcjum nie wymaga własnej księgowości, a jego działalność jest sumą działań jego uczestników, które to działania a więc uzyskiwane przychody, ponoszone koszty, podejmowane zobowiązania, itp. rejestrowane są w ich księgach i sprawozdaniach finansowych.

Należy zauważyć, że konsorcjum stanowi określony w umowie sposób uregulowania rozliczeń pomiędzy podmiotami tworzącymi konsorcjum oraz wprowadza zasady, którymi strony powinny kierować się w swoich kontaktach, zwłaszcza z zamawiającym. Przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum powinni dokonywać podziału kosztów, czy przychodów zgodnie z ustaleniami wynikającymi z porozumienia między uczestnikami konsorcjum, np. według zawartej umowy. Rozliczenia pomiędzy konsorcjantami są sprawą wewnętrzną i pozostają poza sferą rozliczeń z zamawiającym.

Wskazać należy, że ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej „updop”) nie definiuje wspólnego przedsięwzięcia. Określa jedynie sposób rozliczania przychodów i kosztów uczestników wspólnego przedsięwzięcia, np. w formie konsorcjum. Podatnikami podatku dochodowego w konsorcjum są jego poszczególni wspólnicy, zgodnie z zasadą, określoną w art. 5 ust. 1 updop.

W myśl art. 5 ust. 1 updop:

Stosownie do art. 5 ust. 2 updop:

Przepisy te ustalają nadrzędne zasady rozliczeń podatkowych dokonywanych między podmiotami biorącymi udział we wspólnym przedsięwzięciu. Ponieważ podmioty współuczestniczące w konsorcjum należy traktować jak podwykonawców w ramach umowy konsorcjum, każdy z nich ponosi swoje koszty i osiąga przychody związane z kontraktem.

Przechodząc do oceny Państwa stanowiska w zakresie skutków podatkowych uczestnictwa w konsorcjum jakie wynikają dla Spółki, jako członka tego konsorcjum będącego Liderem należy stwierdzić, że w sprawie znajdą zastosowanie przepisy art. 5 ust. 1 i 2 updop. Jak wynika z opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego, konsorcjum spełnia bowiem kryteria do uznania go za wspólne przedsięwzięcie w rozumieniu powyższych przepisów. Jednocześnie, podział kosztów, czy przychodów powinien nastąpić zgodnie z ustaleniami wynikającymi z porozumienia między uczestnikami konsorcjum (według zawartej umowy). Jak wcześniej wskazano, określenie wielkości udziału konsorcjanta we wspólnym przedsięwzięciu nie musi być dokonane procentowo. Dopuszczalne jest określenie wielkości udziału na zasadzie zadaniowej. Rozliczenia pomiędzy podmiotami (fakturowanie, refakturowanie, wystawianie not księgowych) powinno być dokonywane w sposób umożliwiający właściwe i nie budzące wątpliwości określenie kosztów i przychodów podatkowych dla poszczególnych spółek (członków konsorcjum) realizujących projekt – udokumentowane zgodnie z zasadami wystawiania dowodów księgowych na podstawie ustawy o rachunkowości.

Stosownie do art. 12 ust. 3 updop:

Zatem przychodem są wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie, a w niektórych przypadkach już sam fakt, że są należne, powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Co do zasady, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa.

Wskazać jednak należy, że w sytuacji, w której Lider przekazuje część aktywów, takich jak np. środki pieniężne innemu podmiotowi nie będąc uprawnionym do dysponowania tymi aktywami, ich wartość nie może być traktowana jako przychód w rozumieniu art. 12 ust. 3 updop.

Na podstawie art. 15 ust. 1 updop:

Zgodnie z powyższą regulacją, podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod tym jednak warunkiem, że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągnięcia lub zachowania przychodu. Aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Kosztami uzyskania przychodu są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów.

Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że skoro działalność gospodarcza prowadzona przez Państwa w ramach zawiązanego konsorcjum stanowi wspólne przedsięwzięcie, o którym mowa w art. 5 updop, to tym samym przychodami i kosztami uzyskania przychodów Spółki będą wyłącznie przychody i koszty przypadające na Spółkę zgodnie z zapisami wynikającymi z zawartych umów w ramach zawiązanego konsorcjum. Kwoty wynikające z faktur, które zostaną przekazane przez Spółkę Konsorcjantowi, nie będą stanowić kosztów uzyskania przychodów Spółki.

W związku z powyższym, na podstawie art. 5 updop, przychodami i kosztami uzyskania przychodów Spółki będą wyłącznie przychody i koszty przypadające na Spółkę zgodnie z zapisami wynikającymi z zawartych umów w ramach zawiązanego konsorcjum. Nie będą natomiast przychodami oraz kosztami te kwoty przychodów oraz kosztów, które na podstawie umów powinny obciążać Konsorcjanta.

Powyższe oznacza tym samym, że Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).