Interpretacja indywidualna z dnia 2 maja 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-1.4010.103.2024.2.AR
Temat interpretacji
Czy odsetki wypłacone przez Spółkę po 1 stycznia 2022 r. z tytułu umów pożyczek na rzecz Pożyczkodawcy Nr 1 i Pożyczkodawcy Nr 2 mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko w części prawidłowe a w części nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie ustalenia:
- czy udzielenie na Państwa rzecz wskazanych we wniosku pożyczek spełnia warunek transakcji kapitałowych – jest nieprawidłowe,
- czy odsetki wypłacone przez Wnioskodawcę po 1 stycznia 2022 r. z tytułu umów pożyczek na rzecz Pożyczkodawcy Nr 1 i Pożyczkodawcy Nr 2 mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT – jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
29 lutego 2024 r. za pośrednictwem e-puap wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy odsetki wypłacone przez Spółkę po 1 stycznia 2022 r. z tytułu umów pożyczek na rzecz Pożyczkodawcy Nr 1 i Pożyczkodawcy Nr 2 mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie Organu – 25 kwietnia 2024 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawca jest (…) posiadającym siedzibę i zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Wnioskodawca prowadzi działalność (…) (nadzorowaną przez Komisję …) i świadczy usługi ubezpieczeniowe za pośrednictwem wyspecjalizowanej sieci dystrybucji działając w oparciu o poniższe przepisy sektorowe: (…)
Wnioskodawca działając jako krajowy (…), w dniu 9 kwietnia 2021 r. połączył się z innym - (…) w tym dniu X S.A. przejęła Y S.A., a połączona spółka funkcjonuje obecnie pod nazwą Y S.A. (NIP: ...).
Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarł jako pożyczkobiorca umowy pożyczek z podmiotami powiązanymi. Umowy pożyczki zostały zawarte przed dniem 1 stycznia 2022 r. Również kapitał został wypłacony pożyczkobiorcy przed dniem 1 stycznia 2022 r.
Pożyczkodawcami są podmioty z Grupy Z powiązane kapitałowo z Wnioskodawcą, tj.
- A S.A., (…, dalej: „Pożyczkodawca Nr 1”); umowa pożyczki została zawarta w dniu (...) 2019 r., a kwota kapitału z umowy pożyczki została wypłacona w dniu (...) 2019 r.
- B AG, (…) (dalej: „Pożyczkodawca Nr 2”); umowy pożyczki z Pożyczkodawcą Nr 2 zostały zawarte odpowiednio w dniach (...) 2015 r. oraz (...) 2017 r., a kwoty kapitału z umów pożyczek zostały wypłacone odpowiednio w dniach (...) 2015 r. oraz (...) 2017 r.
Pożyczkodawca Nr 1 do dnia (...) 2021 r. funkcjonował jako C S.A. (…). W dniu (...) 2021 r. spółka ta połączyła się z innym krajowym zakładem ubezpieczeń – w tym dniu C S.A. (…) przejęła A S.A. (..), a połączona spółka funkcjonuje obecnie pod nazwą A S.A. (…).
Odsetki wynikające z umów pożyczek są wypłacane na bieżąco w cyklach rozliczeniowych określonych w umowach. Odsetki były i są wypłacane zarówno do (...) 2021 r., jak również od dnia (...) 2022 r.
Wnioskodawca, Pożyczkodawca Nr 1 i Pożyczkodawca Nr 2 są podmiotami powiązanymi. Pożyczkodawca Nr 2 posiada bezpośrednio ponad 90% akcji Wnioskodawcy oraz Pożyczkodawcy Nr 1.
Celem udzielenia pożyczek było spełnienie celów kapitałowych Wnioskodawcy. Zgodnie bowiem z głównym unijnym aktem w dziedzinie (…) - Dyrektywą Wypłacalność II, wdrożoną w krajach Unii Europejskiej 1 stycznia 2016 r., zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji są zobowiązane do dysponowania wystarczającymi środkami finansowymi, tj. posiadać kapitał właściwy dla ich profilu ryzyka, w celu zagwarantowania bezpieczeństwa finansowego. Środki finansowe będące w dyspozycji zakładu ubezpieczeń mają służyć jako zabezpieczenie przed ryzykami, zapewniać wypłatę odszkodowań i świadczeń oraz pokrywać nadzwyczajne, niespodziewane koszty.
Zgodnie z Dyrektywą Wypłacalność II, zakłady ubezpieczeń zobowiązane są spełniać m.in. kapitałowy wymóg wypłacalności (SCR) - kapitał potrzebny zakładowi ubezpieczeń na pokrycie znacznych strat.
Zakłady ubezpieczeń zobowiązane są do utrzymania odpowiedniego pokrycia wymogów kapitałowych środkami własnymi. Ustalenie wymogów kapitałowych ma na celu wyznaczenie takiej wielkości środków własnych, która pozwoli potraktować zakład ubezpieczeń jako wypłacalny, tak aby jego działalność uważać za bezpieczną stosownie do skali prowadzonej działalności i ekspozycji na ryzyko. W rozumieniu założeń dyrektywy Wypłacalność II, o wypłacalności zakładu ubezpieczeń można mówić wówczas, gdy stosunek wartości dopuszczonych środków własnych i określonego wymogu kapitałowego jest większy lub równy jedności (wskaźnik pokrycia).
Regulacje odnoszące się do posiadania przez zakład ubezpieczeń stosownej wysokości środków własnych, zapewniają prawidłowość realizacji zadań zakładu ubezpieczeń, w tym przede wszystkim wobec ubezpieczonych. Jako „bufor bezpieczeństwa” absorbują skutki finansowe wystąpienia niekorzystnych i nieprzewidzianych zdarzeń w działalności zakładu ubezpieczeń.
Zgodnie z Dyrektywą Wypłacalność II, środki własne zakładów ubezpieczeń klasyfikowane są w ramach trzech kategorii (art. 93 dyrektywy Wypłacalność II), ze względu na swoje cechy jakościowe (stała dostępność, podporządkowanie).
Kategorie te są istotne z uwagi na to, że kwota niektórych kategorii środków własnych dopuszczalnych na pokrycie wymogów kapitałowych jest odpowiednio ograniczona. Dyrektywa Wypłacalność II określa, które z nich i w jakim stosunku ilościowym mogą służyć na pokrycie kapitałowego wymogu wypłacalności (SCR).
Środki uzyskane z pożyczek zostały zakwalifikowane do kategorii 2. środków własnych Pożyczkobiorcy, zgodnie z Dyrektywą Wypłacalność II, dzięki czemu stopień pokrycia wymogów kapitałowych środkami własnymi Wnioskodawcy uległ zwiększeniu.
Pożyczki udzielone przez Pożyczkodawcę Nr 1 i Pożyczkodawcę Nr 2 na rzecz Wnioskodawcy mają charakter podporządkowany, w rozumieniu Ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Zobowiązania wynikające z umów pożyczek mają niższy stopień uprzywilejowania od roszczeń ubezpieczeniowych i beneficjentów oraz wierzycieli niepodporządkowanych.
W okresie, w którym środki z pożyczek stanowią środki własne kategorii 2 Dyrektywy Wypłacalność II, w przypadku otwarcia względem Wnioskodawcy postępowania likwidacyjnego, Pożyczkodawca Nr 1 i Pożyczkodawca nr 2, nie będą uprawnieni do odzyskania długu wynikającego z pożyczek tak długo, jak nie zostaną wypełnione wszystkie inne zobowiązania, łącznie z zobowiązaniami wobec ubezpieczających, ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia oraz zobowiązaniami wobec cedentów z tytułu zawartych umów reasekuracji.
Cel kapitałowy, czyli współczynnik wypłacalności również został zrealizowany do 31 grudnia 2019 r. Dzięki udzielonym pożyczkom Wnioskodawca uzyskał na dzień (...) 2019 r. w przypadku:
- X S.A. (…); wskaźnik pokrycia wymogu kapitałowego (SCR) środkami własnymi ww. wysokości 166,2% (minimalne wskaźniki określone przez KNF - w stanowisku dotyczącym polityki dywidendowej - 150%);
- Y S.A. (… ); wskaźnik pokrycia wymogu kapitałowego (SCR) środkami własnymi w wysokości 194,5% (minimalne wskaźniki określone przez KNF - w stanowisku dotyczącym polityki dywidendowej - 150%);
Tym samym cel kapitałowy w omawianym przypadku został osiągnięty na dzień 31 grudnia 2019 r.
Dodatkowo w uzupełnieniu wniosku, ujętym w piśmie z 25 kwietnia 2024 r. wskazaliście Państwo, że:
1) Zgodnie z Dyrektywą Wypłacalność II zobowiązania podporządkowane - a takimi są przedmiotowe pożyczki - stanowią część środków własnych i zwiększają pokrycie kapitałowego wymogu wypłacalności, niezależnie od sposobu wydatkowania środków pieniężnych pozyskanych z tych pożyczek.
Tak stan faktyczny utrzymuje się od dnia (...) 2021 r. (dnia połączenia X S.A. z Y S.A.) do dnia dzisiejszego i będzie utrzymywał do momentu spłaty pożyczek.
2) Środki pieniężne pozyskane z udzielonych pożyczek, po dniu (...) 2021 r. jako środki własne zostały przeznaczone na cele związane z bieżącą działalnością Spółki, w szczególności na wydatki związane z kosztami/obsługą likwidacji szkód oraz obsługą/wypłatami wynagrodzeń na rzecz zatrudnionych pracowników.
W wyniku połączenia obydwu zakładów ubezpieczeń, skala działalności połączonego zakładu ubezpieczeń uległa zwiększeniu, co miało wpływ również na zapotrzebowanie na środki pieniężne na obsługę likwidacji szkód (w szczególności wypłatę odszkodowań).
Konkretyzując, koszty obsługi likwidacji szkód Spółki uległy zwiększeniu w 2024 r. w porównaniu do 2021 r. o (...) procent. Poniżej Spółka przedstawia zestawienie kosztów likwidacji szkód (w szczególności wypłaconych odszkodowań) ujętych w wyniku podatkowym CIT:
a) 2021 r. - (...) PLN,
b) 2022 r. - (...) PLN,
c) 2023 r. - (...) PLN,
d) 1 kwartał 2024 r. - (...) PLN (szacunkowe koszty na cały rok vs. 1 kwartał - (...) PLN).
W związku z tym, koszty obsługi procesu likwidacji szkód wzrosły przez okres 3 lat (2021 vs. 2024) o ok. (...) PLN.
Jednocześnie, po dokonanym połączeniu w dniu (...) 2021 r., Spółka ponosi koszty związane z obsługą wynagrodzeń pracowników, które systematycznie rosną zarówno z uwagi na wzrost zatrudnienia jak i w wyniku wzrostu płac nominalnych. Wiązało się z zapotrzebowaniem na uregulowanie wypłat na rzecz pracowników oraz kosztów okołopracowniczych (składki na ubezpieczenia społeczne, emerytalne, itp.), tzw. bieżące funkcjonowanie Spółki.
Konkretyzując, koszty obsługi wynagrodzeń osobowych Spółki w 2024 r. w porównaniu do 2022 r. wzrosną o blisko 50 procent. Poniżej Spółka przesyła zestawienie kosztów osobowych (w szczególności wynagrodzeń pracowników) ujętych w wyniku podatkowym CIT:
a) 2022 r. - (...) PLN
b) 2023 r. - (...) PLN
c) 2024 r. - (...)PLN (koszty planowane po rozliczeniu 1 kwartału).
3) Wydatki ponoszone przez Spółkę po dniu 1 stycznia 2022 r., w postaci odsetek od wskazanych we wniosku pożyczek, udzielonych przez Pożyczkodawcę Nr 1 oraz Pożyczkodawcę Nr 2, zostały poniesione dla celów prowadzonej działalności gospodarczej oraz stanowią zabezpieczenie/zachowanie źródła przychodów. Odsetki są wynagrodzeniem za korzystanie z kapitału przekazanego przez Pożyczkodawców.
Kapitał (kwota pożyczek) po dniu (...) 2021 r. jako środki własne, jest wykorzystywany na bieżącą obsługę działalności Spółki, w tym w szczególności na koszty obsługi likwidacji szkód (wypłaty odszkodowań) oraz wypłatę wynagrodzeń dla pracowników Spółki.
Wypłata odszkodowań oraz wypłata wynagrodzeń stanowią najbardziej kapitałowochłonne procesy w Spółce i wymagają utrzymywania wysokiego poziomu środków finansowych.
Obsługa procesu likwidacji szkód/wypłata odszkodowań stanowi jeden z podstawowych procesów biznesowych Spółki i wpisuje się bezpośrednio w zachowanie źródła przychodów. Zgodnie bowiem z przepisami sektorowymi dla zakładów ubezpieczeń, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń dokonanych w przeprowadzonym przez siebie postępowaniu, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu (art. 28 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej - Dz. U. z 2023 r. poz. 656 z późn. zm.).
Natomiast środki przeznaczone z pożyczek udzielonych przez Pożyczkodawców stanowią zabezpieczenie źródła przychodów, związane z obsługą wynagrodzeń dla pracowników Spółki. Ze środków własnych, w tym również pochodzących od pożyczek udzielonych przez Pożyczkodawców są wypłacane wynagrodzenia zasadnicze, jak i wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, a także wszelkiego rodzaju nagrody i premie.
Mając powyższe na uwadze, środki pochodzące z pożyczek wykorzystywane na obsługę wynagrodzeń pracowników Spółki stanowią zabezpieczenie źródła przychodów.
4) Wydatki w postaci odsetek od zaciągniętych pożyczek mają charakter definitywny i nie zostały/nie zostaną zwrócone Spółce w jakiejkolwiek formie.
Pytanie
Czy odsetki wypłacone przez Wnioskodawcę po 1 stycznia 2022 r. z tytułu umów pożyczek na rzecz Pożyczkodawcy Nr 1 i Pożyczkodawcy Nr 2, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT?
Państwa stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, odsetki wypłacone przez Wnioskodawcę po dniu 1 stycznia 2022 r. z tytułu umów pożyczek na rzecz Pożyczkodawcy Nr 1 i Pożyczkodawcy Nr 2 mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy
Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy ustawy o CIT. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT: kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
Powyższe oznacza, że podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów pod warunkiem, iż nie zostały one wymienione w negatywnym katalogu kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodu zgodnie z art. 16 ust. 1 Ustawy o CIT oraz pod warunkiem wykazania ich związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, zaś ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodów, względnie zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Przepis ten konstytuuje więc ogólną zasadę, stosownie do której pomiędzy kosztem uzyskania przychodów oraz przychodami podatkowymi musi wystąpić związek przyczynowo skutkowy.
W konsekwencji powyższego, kosztem uzyskania przychodów będzie taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:
- został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika;
- jest definitywny (rzeczywisty);
- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;
- poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów;
- został właściwie udokumentowany;
- nie może znajdować się w grupie kosztów, których zgodnie z art. 16 ust. 1 Ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Art. 16 ust. 1 ustawy o CIT zawiera katalog kosztów, które podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów finansowania dłużnego w rozumieniu art. 15c ust. 12 uzyskanego przez spółkę albo spółkę niebędącą osobą prawną od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4, w części, w jakiej zostało ono przeznaczone na transakcje kapitałowe, w szczególności na nabycie lub objęcie udziałów (akcji), nabycie ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną, wniesienie dopłat, podwyższenie kapitału zakładowego lub wykup udziałów własnych w celu ich umorzenia, z wyjątkiem kosztów finansowania dłużnego udzielonego:
a) na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) lub ogółu praw i obowiązków w podmiotach niepowiązanych w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 3 z podatnikiem, w tym na nabycie lub objęcie kolejnych udziałów (akcji) w tych podmiotach niepowiązanych, w których podatnik uprzednio nabył lub objął część udziałów (akcji), w przypadku gdy kolejne nabycie lub objęcie nastąpi w terminie 12 miesięcy, licząc od dnia nabycia lub objęcia pierwszych udziałów (akcji),
b) przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, mające siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Udzielenie pożyczek na rzecz Wnioskodawcy spełnia warunek transakcji kapitałowych w rozumieniu ustawy o CIT.
Spełniony został warunek, że udzielone pożyczki zostały przeznaczone na transakcje kapitałowe - ponieważ zostały udzielone w celu spełnienia wymogów kapitałowych przez Wnioskodawcę, tj. osiągnięcia wskaźników finansowych określonych w przepisach sektorowych dla zakładów ubezpieczeń na odpowiednim poziomie.
Powiązanie kapitałowe
W myśl natomiast art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT ilekroć w niniejszym rozdziale jest mowa o podmiotach powiązanych - oznacza to:
a) podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
b) podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:
- ten sam inny podmiot lub
- małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
c) spółkę niebędącą osobą prawną i jej wspólnika, lub
ca) spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1, i jej komplementariusza, lub
cb) spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1a, i jej wspólnika, lub
d) podatnika i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej - spółkę kapitałową wchodzącą w jej skład i jej zagraniczny zakład.
Przez wywieranie znaczącego wpływu, o którym mowa w ust. 1 pkt 4 lit. a i b, rozumie się:
- posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:
a) udziałów w kapitale lub
b) praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub
c) udziałów lub praw do udziału w zyskach, stratach, lub majątku, lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub
- faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
- pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.
W omawianym przypadku Wnioskodawca oraz Pożyczkodawca Nr 1 jak również Pożyczkodawca Nr 2 są podmiotami powiązanymi w świetle ww. przepisów.
Pożyczkodawca Nr 2 jest bowiem większościowym akcjonariuszem zarówno Wnioskodawcy jak i Pożyczkodawcy Nr 1.
Dodatkowo należy podkreślić, iż Wnioskodawca jest krajowym zakładem ubezpieczeń - tym samym nie obowiązują w tym przypadku regulacje art. 15c ustawy o CIT.
Zgodnie z art. 15c ustawy o CIT, podatnicy, o których mowa w art. 3 ust. 1, są obowiązani wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów koszty finansowania dłużnego w części, w jakiej nadwyżka kosztów finansowania dłużnego przekracza wyższą ze wskazanych kwot:
1) kwotę 3 000 000 zł albo
2) kwotę obliczoną według następującego wzoru:
[(P - Po) - (K - Am - Kfd)] x 30%
w którym poszczególne symbole oznaczają:
P - zsumowaną wartość przychodów ze wszystkich źródeł przychodów, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym,
Po - przychody o charakterze odsetkowym,
K - sumę kosztów uzyskania przychodów bez pomniejszeń wynikających z niniejszego ustępu,
Am - odpisy amortyzacyjne, o których mowa w art. 16a-16m, zaliczone w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów,
Kfd - zaliczone w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów koszty finansowania dłużnego nieuwzględnione w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, przed dokonaniem pomniejszeń wynikających z niniejszego ustępu.
Kluczowe w tym przypadku znaczenie ma art. 15 ust. 14 ustawy o CIT. W świetle ww. przepisu, ograniczenia możliwości ujmowania jako koszt uzyskania przychodów finansowania dłużnego nie dotyczą przedsiębiorstw finansowych. Przedsiębiorstwem finansowym zgodnie z art. 15 ust. 16 pkt 6 ustawy o CIT jest krajowy zakład ubezpieczeń oraz zagraniczny zakład ubezpieczeń w rozumieniu odpowiednio art. 3 ust. 1 pkt 18 i 55 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 656 z późn. zm.).
W związku z tym, należy wskazać, że wyłączenia kosztów uzyskania przychodów z art. 15c ustawy o CIT nie mają zastosowania do zakładów ubezpieczeń, w tym również do Wnioskodawcy. Powyższe skutkuje możliwością pełnego odliczenia odsetek w wyniku podatkowym na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.
Należy w tym miejscu podkreślić, iż wszystkie kluczowe parametry dotyczące pożyczek udzielonych przez Pożyczkodawcę Nr 1 i Pożyczkodawcę Nr 2 zostały spełnione do dnia 1 stycznia 2022 r.:
1) umowy pożyczki zostały zawarte do dnia (...) 2019 r:
umowy pożyczek zostały zawarte odpowiednio w dniach (...) 2015 r., (...) 2017 r. oraz (...) 2019 r.;
2) kapitał wynikający z pożyczek zostały wypłacony na rzecz Wnioskodawcy do dnia (...) 2019 r.:
kapitał wynikający z umów pożyczek został wypłacony odpowiednio w dniach (...)2015 r., (...) 2017 r. oraz (...) 2019 r.;
3) wskaźniki finansowe zostały osiągnięte na dzień (...) 2019 r.:
A S.A. (…); wskaźnik pokrycia wymogu kapitałowego (SCR) środkami własnymi w wysokości 166,2% (minimalne wskaźniki określone przez KNF - w stanowisku dotyczącym polityki dywidendowej - 150%);
B S.A (…); wskaźnik pokrycia wymogu kapitałowego (SCR) środkami własnymi w wysokości 194,5% (minimalne wskaźniki określone przez KNF - w stanowisku dotyczącym polityki dywidendowej - 150%).
Przedstawiając powyższe, należy wskazać, iż art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT nie ma zastosowania w odniesieniu do Wnioskodawcy, co uzasadnia możliwość ujęcia odsetek od pożyczek jako koszt uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.
Przepisy intertemporalne.
Potwierdzeniem możliwości ujęcia odsetek jako koszt uzyskania przychodów i stosowaniem dotychczasowym przepisów - bez zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT - są również przepisy przejściowe do ustawy podatkowej:
Zgodnie bowiem z art. 20 ust. 5 ustawy z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 2180 z późn. zm., dalej: „ustawa z dnia 7 października 2022 r.”), przepisu art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy zmienianej w art. 1 nie stosuje się do kosztów finansowania dłużnego wypłaconego podatnikowi do dnia 31 grudnia 2021 r. w zakresie, w jakim to finansowanie zostało przeznaczone na transakcje kapitałowe zrealizowane do dnia 31 grudnia 2021 r., a w przypadku podatników, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy - do ostatniego dnia roku podatkowego rozpoczynającego się przed tym dniem.
W uzasadnieniu rządowego projektu ustawy podatkowej podkreśla się, iż „(...) w zakresie dotyczącym zmian w art. 15c i art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy CIT - z korzyścią dla podatników wątpliwości interpretacyjne wyeliminowane niniejszym projektem obowiązywać będzie z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2022 r. W celu uwzględniania zasady ochrony praw nabytych ograniczenie wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 13f nie będzie miało zastosowania do kosztów finansowania dłużnego wypłaconego podatnikowi do dnia 31 grudnia 2021 r. w zakresie w jakim to finansowanie zostało przeznaczone na transakcje kapitałowe zrealizowane do dnia 31 grudnia 2021 r.”.
Jak wyżej wskazano, wszystkie kluczowe parametry dotyczące pożyczek (data zawarcia umów pożyczek, wypłacony kapitał pożyczek, realizacja transakcji kapitałowej) zostały spełnione przez Wnioskodawcę przed dniem 1 stycznia 2022 r. Tym samym, Wnioskodawca spełnia warunki określone w przepisach przejściowych.
Powyższe przepisy intertemporalne wskazane w art. 20 ust. 5 ustawy z dnia 7 października 2022 r. można uznać za realizację zasady ochrony praw nabytych i zasady niedziałania prawa wstecz (lex retro non agit).
Zasada lex retro no agit.
Podstawową zasadą, którą ustawodawca powinien się kierować konstruując przepisy materialne, jak również właściwe do nich reguły intertemporalne, wywodzącą się jeszcze z prawa rzymskiego, jest zasada lex retro non agit. Zasada ta oznacza, że prawo nie powinno działać wstecz, tj. że nowe regulacje nie powinny wiązać skutków prawnych ze zdarzeniami prawnymi z przeszłości. Statuuje ona zatem ogólny zakaz stosowania retroakcji.
W polskim porządku prawnym, zasada ta wywodzona jest w orzecznictwie bezpośrednio z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483; dalej: „Konstytucja”), zgodnie z którym Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Odpowiednie regulacje, rozwijające tę zasadę znajdują się również na poziomie podstawowych aktów dla danych gałęzi prawa, przykładowo w art. 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740; dalej: „k.c.”) który stanowi, że ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że wynika to z jej brzmienia lub celu, czy też w art. 4 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1444; dalej: „k.k.”), zgodnie z którym, jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy (lex severior retro non agit - prawo surowsze nie działa wstecz). Ustawa podatkowa nie normuje tej zasady, stąd na gruncie prawa podatkowego zasada ta powinna być przyjęta bezpośrednio z przepisów ustawy zasadniczej.
Z art. 2 Konstytucji zostało wyprowadzone wiele zasad, które odnoszą się także do zagadnień intertemporalnych. Obok zasady wprowadzającej zakaz stosowania przepisów wstecz, ukształtowała się również zasada zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Wyraża się ona w pewności prawa, która pozwala adresatom prawa na podejmowanie decyzji w oparciu o pełną znajomość przesłanek działania organów państwa i skutków prawnych swych działań (por. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2000 r. sygn. akt P 3/00). Stąd ochronie konstytucyjnej podlega, po pierwsze, zaufanie obywateli do litery prawa, a po drugie, sposób jego interpretacji, przyjmowanej w procesie stosowania prawa przez organy państwa (por. Wyrok Trybunatu Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2007 r., sygn. akt SK 54/06).
Za przestrzeganie zakazu retroaktywności przepisów przemawia zatem również fakt, co podnosi się w orzecznictwie, że zakaz ten jest bezpośrednio łączony z zasadą bezpieczeństwa prawnego oraz zaufania podmiotów prawa do państwa. Zatem ustalone prawa i obowiązki podmiotów prawa nie powinny ulegać zmianom, a w szczególności zmianom niekorzystnym na skutek wprowadzenia nowego prawa (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 lipca 2010 r., sygn. akt V ACa 99/10, wyrok ten co prawda został wydany na gruncie prawa cywilnego, jednak zawarte w nim stanowisko na powyższy temat w pełni znajduje zastosowanie również do spraw na gruncie prawa podatkowego). Z kolei z zasadą bezpieczeństwa prawnego jest oczywiście powiązana wspomniana już zasada pewności prawa, czyli taki zespół cech prawa, który pozwala jego podmiotowi decydować o swoim postępowaniu w oparciu o pełną znajomość przesłanek działania organów państwowych oraz konsekwencji prawnych, jakie jej działania mogą pociągnąć za sobą (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2000 r. sygn. akt P 3/00).
Stabilność rozwiązań prawnopodatkowych wynika przede wszystkim z konieczności respektowania zasady pewności prawa podatkowego. Ta zasada musi być związana również z tym aspektem, który wiąże się z prowadzoną działalnością gospodarczą. Prawo musi stwarzać podatnikowi uzasadnione gwarancje co do odpowiedniego planowania takiej działalności. Nie powinno też zaskakiwać podatnika nową regulacją, zwłaszcza wtedy, gdy w sposób radykalny zmienia na niekorzyść jego dotychczasową sytuację prawną. Podatnik musi mieć właściwy czas na przystosowanie się do zmienionych regulacji podatkowych, jak również musi mieć pewność, że podjęte przez niego decyzje biznesowe za rządów danego brzmienia ustawy nie spotkają się z negatywnymi konsekwencjami podatkowymi w przyszłości, gdy przepisy ustawy zmienią się na skutek uchwalenia jej nowelizacji. Co więcej, odstępstwo od zasady lex retro non agit dopuszczalne jest jedynie wtedy, gdy jest to konieczne dla realizacji wartości konstytucyjnej, uznanej w konkretnym przypadku za ważniejszą od wartości, która jest chroniona za pomocą zakazu retroakcji. Ustawodawca nie narusza zasady zakazu retroaktywności wówczas, gdy wsteczne działanie prawa polepsza sytuację prawną niektórych adresatów danej normy, nie pogarszając jednocześnie sytuacji prawnej pozostałych jej adresatów (A. Gomułowicz, Podatki a etyka. Warszawa 2013).
Natomiast z retroakcją pozorną zwaną też retroakcją niewłaściwą lub retrospekcją mamy do czynienia wówczas, gdy w sytuacjach będących "w toku", czyli w złożonych sytuacjach prawnych lub trwałych stosunkach prawnych, dawne prawo określa skutki zdarzeń zaistniałych przed zmianą przepisów, natomiast nowe prawo ma zastosowanie od chwili jego wejścia w życie zgodnie z zasadą bezpośredniego działania ustawy nowej (B. Janiszewska (w:) Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, cz. 1 (art. 1-55 (4)), red. J. Gudowski, Warszawa 2021, art. 3). Zatem, zgodnie z powyższym, stosując zasadę retrospekcji stare prawo znajdzie zastosowanie jedynie do stanów zaistniałych i zakończonych przed zmianą przepisów, natomiast nowe prawo do stanów "otwartych", o ile trwać one będą również pod rządem tego nowego prawa. Retrospekcję (retroakcję niewłaściwą) od retroakcji (właściwej) co najważniejsze różni to, że stosowanie tej pierwszej nie jest, co do zasady, zakazane.
Powyższe rozróżnienie pojęć oraz sposobu ich zastosowania potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładowo:
- zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 1 marca 2016 r., sygn. akt II GSK 1677/14: W swej praktyce orzeczniczej w zakresie zasady lex retro non agit Trybunał Konstytucyjny zwrócił uwagę na konieczność rozróżnienia pojęcia retrospektywności, zwanej też retroaktywnością pozorną od rzeczywistej retroaktywności prawa. W przypadku bowiem tej pierwszej nowo ustanowione normy nie są stosowane do zdarzeń zaistniałych przed ich wejściem w życie, ale tylko - w sposób prospektywny - modyfikują sytuację podmiotów, wprowadzając zmianę na przyszłość. Nie dochodzi zatem do retroaktywnego pogorszenia sytuacji prawnej adresatów nowo ustanowionych norm, a tym samym do naruszenia art. 2 Konstytucji (...). Analizując sporne zagadnienie warto też zwrócić uwagę na orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, z którego wynika, że do stosunków prawnych, które powstały pod rządami dawnego prawa i trwają nadal pod rządami nowych regulacji, należy stosować nowe prawo. W jednym z wyroków NSA stwierdził, że od chwili wejścia w życie nowych norm prawnych należy je stosować do stosunków prawnych (zdarzeń, stanów rzeczy) danego rodzaju niezależnie od tego, czy dopiero powstaną, czy też powstały wcześniej przed wejściem w życie nowego prawa, lecz trwają nadal w czasie dokonywania zmiany prawa (por. wyrok NSA z dnia 6 stycznia 2010 r., sygn. akt IIGSK 266/09, LEX nr 1330770). W innym zaś zauważył, że w sytuacjach, kiedy ustawodawca nie wypowiada się wyraźnie w kwestii przepisów przejściowych, należy przyjąć, że nowe rozporządzenie (w treści uwzględniającej nowelizację) ma zastosowanie do zdarzeń prawnych powstałych po jego wejściu w życie, jak również do zdarzeń, które miały miejsce wcześniej, lecz trwają dalej, po wejściu w życie nowej treści rozporządzenia (por. wyrok NSA z dnia 9 marca 2010 r., sygn. akt II GSK 443/09, LEX nr 596825).
- zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 lutego 2017 r., sygn. akt II GSK 3116/15. w myśl którego: Wbrew zarzutowi skargi kasacyjnej, takie stanowisko nie narusza wypracowanych w doktrynie i rozwiniętych w orzecznictwie podstawowych zasad rozwiązywania problemów intertemporalnych, gwarantujących zapewnienie wewnętrznie spójnego systemu prawa. Jedną z zasad podstawowych jest zakaz retroakcji postaci stanowienia norm prawnych odnoszących się do zdarzeń powstałych przed ich wejściem w życie lub nadal trwających po zmianie prawa, jeżeli wywołują negatywne skutki dla bezpieczeństwa prawnego i respektowania praw nabytych. Zakaz ten zwykle łączy się z konstytucyjnymi zasadami praworządności materialnej i zaufania obywateli do państwa, wyprowadzanych z art. 2 Konstytucji (por.m.in. wyroki Trybunału Konstytucyjnego: z dnia 25 czerwca 1996 r., sygn. akt K 15/95, OTK 1996 Nr 3, poz. 22; z dnia 25 listopada 1997 r. sygn. akt K 26/97, OTK 1997 Nr 5-6, poz. 64: z dnia 15 września 1998 r., sygn. akt K10/98, OTK 1998 Nr 5, poz. 64; także Sąd Najwyższy wyroku z dnia 22 października 1992 r., sygn. akt III ARN 50/92, OSNAPU 1993 Nr 10, poz. 181 oraz w uchwale pięciu sędziów z dnia 18 października 1995 r., sygn. akt III AZP 29/95, OSNAPU 1996, Nr 8, poz. 107). Zakazu retroakcji nie można jednak rozumieć w sposób bezwzględny. Trybunał Konstytucyjny podkreśla że "Przy ustalaniu następstw prawnych zdarzeń, które miały miejsce pod rządami dawnych norm, ale występują w okresie, gdy nowa norma weszła w życie, należy - zgodnie z zasadą lex retro non agit - następstwa te określać na podstawie dawnych norm, ale jedynie do czasu wejścia w życie norm nowych" (wyrok TK z dnia 22 sierpnia 1990 r. sygn. K 7/90, OTK 1990 cz. I poz. 5). W takiej sytuacji dopuszczalne jest zatem zastosowanie przepisów nowej ustawy do stanów zaistniałych wcześniej i trwających w dniu wejścia w życie tej ustawy. Także w orzecznictwie sądów administracyjnych zwraca się uwagę na różnicę między zakazem retroakcji i niektórymi skutkami bezpośredniego działania nowego prawa (por.m.in. uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 października 1997 r., sygn. akt FPK 11/97 oraz uchwałę składu pięciu sędziów NSA z dnia 19 listopada 1997 r. sygn. FPK 14/97, ONSA 1998 Nr 2 poz. 43) i odróżnia się retroakcję od retrospekcji (por. też E. Morawska, Klauzula państwa prawnego w Konstytucji RP na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Toruń 2003, s. 355 i n.).
Reasumując powyższe, zgodnie z zasadą lex retro non agit oraz zasadą retrospekcji należy stwierdzić, że wcześniejsze brzmienie ustawy należy stosować nadal do takich sytuacji i stanów, które zostały całkowicie ukształtowane, zamknięte pod jej rządami. Zaś nowe brzmienie ustawy (przepisy nowe), powinny znaleźć zastosowanie do faktów, które zaszły od chwili ich wejścia w życie, ewentualnie także do tych stosunków prawnych, które zawiązały się pod rządami poprzedniego prawa, ale nadal trwają po zmianie przepisów. Należy tym samym rozgraniczyć możliwość zastosowania zmodyfikowanych przepisów do stanów faktycznych zaistniałych i w całości zrealizowanych przed datą wejścia w życie nowych przepisów oraz stanów faktycznych zaistniałym przed tą datą lecz trwających nadal po tej dacie lub stanów faktycznych zaistniałych w całości po tej dacie.
Dodatkowo, zasada retrospekcji znajduje swe potwierdzenie w związku z istnieniem zasady bezpośredniego działania nowego prawa, w sytuacjach gdy brak jest przepisów intertemporalnych normujących zakres i czas stosowania nowych regulacji. Treść tej zasady została trafnie zaprezentowana w poniższych przykładach wyroków:
- wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 29 maja 2018 r., sygn. akt III SA/GI 228/18, zgodnie z którym: Zasada bezpośredniego działania nowego prawa polega na tym, że nowe przepisy należy stosować do wszelkich stosunków prawnych i zdarzeń, które powstaną po ich wejściu w życie, jak również tych, które powstały wcześniej, ale nadal - pod ich rządami - trwają. Stosowanie nowego prawa do stosunków prawnych i zdarzeń, które zostały w pełni ukształtowane w trakcie obowiązywania poprzedniej regulacji, jest zaś możliwe jedynie wtedy, gdy ustawodawca wprowadził stosowne przepisy przejściowe, czego nie uczynił odnośnie regulacji art. 89 u.g.h.,
- wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 lutego 2017 r. sygn. akt II GSK 3116/15. zgodnie z którym: W rozpoznawanej sprawie, wobec braku przepisów przejściowych, przyjęto zasadę bezpośredniego działania nowego prawa, polegającą na tym, iż od chwili wejścia w życie nowych norm prawnych należy je stosować do wszelkich stosunków prawnych, zarówno tych, które dopiero powstaną, jak i tych, które powstały wcześniej przed wejściem w życie nowych przepisów, ale które trwają w czasie dokonywania zmian prawa. Zaletą tej zasady bezpośredniego działania nowego prawa jest to, że od wejścia w życie nowej regulacji prawnej wszyscy uwikłani w stosunki prawne danego rodzaju mają być traktowani jednakowo, według tych samych norm. Rozwiązanie takie odpowiada intencji prawodawcy, który zmieniając regulację prawną co do zasady zakłada, że nowe normy są hardziej dostosowane do aktualnych warunków niż prawo poprzednio obowiązujące. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego oraz w doktrynie trafnie podkreśla się, że stosowanie takiego rozwiązania wymaga ostrożności zarówno od ustawodawcy, jak i od organów stosujących prawo, gdyż nie może ono prowadzić do naruszenia wartości konstytucyjnych wówczas, gdy zmieniony przepis prawa pogarsza sytuację prawną jego adresatów, w tym zwłaszcza zakazu retroakcji, zasady ochrony praw słusznie nabytych, zasady zaufania do państwa i prawa, zasady równości obywateli i zasady sprawiedliwości (por. między innymi wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 marca 1993 r., sygn. K 9/92, OTK 1993 cz. I poz. 6 oraz uchwała pięciu sędziów NSA z dnia 20 października 1997 r. sygn. akt FPK 11/97, ONSA 1998 Nr 1, poz. 10).
Ochrona praw nabytych podatnika.
Według zasady ochrony praw nabytych nowe regulacje prawne powinny chronić uzyskane prawa, co oznacza, że uzyskane raz prawo nie może być odebrane lub w niekorzystny sposób zmodyfikowane. Ochrona praw nabytych rozciąga się tylko na prawa nabyte słusznie (jeśli jakieś uprawnienie zostało nabyte w sposób niesłuszny, niezgodny z zasadami sprawiedliwości, ustawodawca może je odebrać). Ponadto, ochrona ta dotyczy nie tylko praw, które zostały już ostatecznie nabyte, ale także tzw. ekspektatyw nabycia prawa (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 października 2000 r., sygn. akt SK 7/00).
Rozumienie i stosowanie zasady ochrony praw nabytych potwierdza m.in. polskie orzecznictwo administracyjne:
- w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 października 2004 r. sygn. akt FSK 571/04: Co się tyczy zarzutu naruszenia praw nabytych, to, ocenie Sądu, ochroną objęte są tylko takie prawa podmiotowe osoby, które stanowią przysporzenie na jej rzecz w sferze prawnej uprawnień albo zniesienie czy też ograniczenie ciążących na niej obowiązków, przy czym istotny jest sam fakt nabycia prawa, a nie stworzenie możliwości jego nabycia w przyszłości, drodze spełnienia określonych przez ustawodawcę warunków (por. wyrok NSA z 5 maja 1994 r. sygn. akt SA/Po 3674/93. „Monitor Podatkowy” 1995, nr 4, s. 112),
- w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 11 grudnia 2006 r. sygn. akt I SA/Wr 1158/06: Dla wyjaśnienia tej kwestii niezbędne jest ponowne odwołanie się do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 25 czerwca 2002 r., w którym Trybunał wskazał na konieczność poszanowania na etapie tworzenia i stosowania prawa dwóch zasad: zasady ochrony praw słusznie nabytych oraz zasady należytego zabezpieczenia interesów w toku. Zasady te wypływają z nakazu ochrony zaufania jednostki do państwa i prawa. Odnośnie zasady ochrony praw nabytych Trybunał Konstytucyjny wypowiadał się m in. w wyrokach z 28 kwietnia 1999 r., sygn. akt 3/99 i z dnia 4 stycznia 2000 r. sygn. akt K 18/99. wskazując, iż ochrona praw nabytych obejmuje wyłącznie oczekiwania usprawiedliwione i racjonalne, a zmiana dotychczas obowiązującego prawa, pociągająca za sobą niekorzystne skutki dla podmiotów, winna być dokonywana z zastosowaniem przepisów przejściowych oraz odpowiedniego vacatio legis, które umożliwią, adresatom norm, przystosowanie się do zmienionych regulacji i podjęcie stosownych decyzji.
Jak zostało stwierdzone w powyższych wyrokach, istotny jest sam fakt nabycia prawa, a nie stworzenie możliwości jego nabycia w przyszłości, w drodze spełnienia określonych przez ustawodawcę warunków. Tym samym wyłącznie nabyte już prawo lub usprawiedliwione i racjonalne oczekiwania nabycia prawa, podlegają omawianej ochronie.
W analizowanej sytuacji, stworzeniem możliwości nabycia prawa było samo zawarcie umowy pożyczki i wypłacenie kapitału pożyczki, zaś nabyciem prawa była realizacja transakcji kapitałowej, w tym przypadku podniesienie wskaźników SCR określonych w przepisach sektorowych dla zakładów ubezpieczeń.
Zgodnie zatem z przestawionym stanem faktycznym, udzielenie pożyczki przez podmiot powiązany w rozumieniu ustawy o CIT, jak również realizacja celu kapitałowego przed dniem 1 stycznia 2022 r. to prawo nabyte i powinno zostać chronione w świetle stosowania zasady ochrony praw nabytych w przypadku wprowadzenia ograniczającego go prawa.
Praktyka fiskalna władz podatkowych.
Prezentowane powyżej stanowisko potwierdza również praktyka fiskalna władz podatkowych:
„(...) Przepisu art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy zmienianej w art. 1 nie stosuje się do kosztów finansowania dłużnego wypłaconego podatnikowi do dnia 31 grudnia 2021 r. w zakresie, w jakim to finansowanie zostało przeznaczone na transakcje kapitałowe zrealizowane do dnia 31 grudnia 2021 r., a w przypadku podatników, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy - do ostatniego dnia roku podatkowego rozpoczynającego się przed tym dniem. Zgodnie z opisem sprawy, dwie pierwsze transakcje nabycia akcji w Spółce 1 zostały dokonane w okresie do 31 grudnia 2021 r. i za środki otrzymane przez Państwa przed końcem 2021 roku. Zatem mając na uwadze treść ww. przepisów przejściowych zawartych w ustawie nowelizującej, art. 16 ust. 1 pkt 13f nie znajduje w stosunku do nich zastosowania. Zatem stanowisko, zgodnie z którym ponoszone przez Państwa koszty finansowania dłużnego udzielonego na nabycie akcji Spółki 1 w ramach Transakcji I-II mogą dla Państwa stanowić koszty uzyskania przychodów z uwzględnieniem limitu, o którym mowa w art. 15c ust. 1. Ustawy o CIT - jest prawidłowe. Nowa regulacja opisana w art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT znajduje zastosowanie w odniesieniu do kosztów finansowania dłużnego poniesionych od 1 stycznia 2022 r., a w przypadku podatników, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy - począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po tym dniu. Powyższego przepisu nie stosuje się do kosztów finansowania dłużnego wypłaconego podatnikowi do dnia 31 grudnia 2021 r. w zakresie, w jakim to finansowanie zostało przeznaczone na transakcje kapitałowe zrealizowane do dnia 31 grudnia 2021 r., a w przypadku podatników, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy - do ostatniego dnia roku podatkowego rozpoczynającego się przed tym dniem”
- interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 27 czerwca 2023 r., Znak: 0114-KDIP2-2.4010.220.2023.1.SP;
„(...) Mając zatem na uwadze okoliczność ustalenia, czy art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT znajdzie zastosowywanie do pożyczki udzielonej przed wejściem w życie tej regulacji oraz finansowanych przez nie zakupów podkreślić należy, że przepis ten nie znajdzie zastosowanie w rozpatrywanej sprawie w odniesieniu do pożyczki z 17 czerwca 2013 r., która została przeznaczona na zakup praw i obowiązków od T. Zgodnie bowiem z zapisami zawartymi w ustawie o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw z 7 października 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 2180) wprowadzono przepisy przejściowe, na mocy których art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT ma zastosowanie wyłącznie do kosztów finansowania dłużnego poniesionych od dnia 1 stycznia 2022 r. Natomiast przepis ten nie ma zastosowania do kosztów finansowania dłużnego wypłaconego podatnikowi do dnia 31 grudnia 2021 r. w zakresie, w jakim to finansowanie zostało przeznaczone na transakcje kapitałowe zrealizowane do dnia 31 grudnia 2021 r. Z powyższego wynika zatem, że art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT nie znajdzie zastosowania do pożyczek udzielonych przed wejściem w życie tej regulacji oraz transakcji kapitałowych zrealizowanych do 31 grudnia 2022 r.”
- interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 5 grudnia 2022 r. znak: 0111-KDIB1-2.4010.754.2022.1.DP
Przedstawiając powyższe, Wnioskodawca podkreśla iż spełnia wszystkie warunki do możliwości ujęcia wypłaconych kosztów odsetkowych z tytułu zawartych pożyczek do kosztów uzyskania przychodów po dniu 1 stycznia 2022 r.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe a w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 i 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”).
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT:
kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
W świetle powyższego przepisu, ocena prawna konkretnego wydatku poniesionego przez podatnika wymaga odniesienia się do kryterium celowości jego poniesienia oraz uwzględnienia wyłączeń z kategorii kosztów uzyskania przychodów określonych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Odnosząc się do przesłanki celowości wydatku należy podkreślić, że kosztem uzyskania przychodów są zarówno wydatki, których poniesienie bezpośrednio przekłada się na uzyskanie konkretnych przychodów, jak i te, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako zmierzające do ich osiągnięcia. W każdym przypadku konieczne jest jednak zaistnienie związku pomiędzy poniesionym kosztem, a uzyskiwaniem, bądź też szansą uzyskiwania przychodów przez podmiot ponoszący ten koszt.
Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:
- został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
- poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
- został właściwie udokumentowany,
- nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
W związku z powyższym należy stwierdzić, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, które nie są wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Koszty ponoszone przez podatnika należy oceniać pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku musi mieć wpływ na powstanie, zwiększenie lub zabezpieczenie tego przychodu.
Jednocześnie, wydatki te nie mogą znajdować się w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.
Katalog wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, pomimo ich związku z przychodami i prowadzoną działalnością gospodarczą zawarty został w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Należy jednak pamiętać, że samo wyliczenie kosztów, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, nie stwarza domniemania, że wszelkie pozostałe koszty, które nie są zamieszczone w art. 16 ustawy o CIT, zostaną ex lege uznane za koszty mające wpływ na podstawę opodatkowania.
I tak, w art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT ustawodawca zawarł ograniczenie w zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu przez podmioty powiązane kosztów finansowania dłużnego.
Zgodnie bowiem z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT:
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów finansowania dłużnego w rozumieniu art. 15c ust. 12 uzyskanego przez spółkę albo spółkę niebędącą osobą prawną od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4, w części, w jakiej zostało ono przeznaczone na transakcje kapitałowe, w szczególności nabycie lub objęcie udziałów (akcji), nabycie ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną, wniesienie dopłat, podwyższenie kapitału zakładowego lub wykup udziałów własnych w celu ich umorzenia, z wyjątkiem kosztów finansowania dłużnego udzielonego:
a) na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) lub ogółu praw i obowiązków w podmiotach niepowiązanych w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 3 z podatnikiem, w tym na nabycie lub objęcie kolejnych udziałów (akcji) w tych podmiotach niepowiązanych, w których podatnik uprzednio nabył lub objął część udziałów (akcji), w przypadku gdy kolejne nabycie lub objęcie nastąpi w terminie 12 miesięcy, licząc od dnia nabycia lub objęcia pierwszych udziałów (akcji),
b) przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, mające siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
W myśl natomiast art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT:
Ilekroć w niniejszym rozdziale jest mowa o podmiotach powiązanych - oznacza to:
a) podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
b) podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:
- ten sam inny podmiot lub
- małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
c) spółkę niebędącą osobą prawną i jej wspólnika, lub
ca) spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1, i jej komplementariusza, lub
cb) spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1a, i jej wspólnika, lub
d) podatnika i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej - spółkę kapitałową wchodzącą w jej skład i jej zagraniczny zakład.
Z kolei zgodnie z art. 15c ust. 1 ustawy o CIT:
Podatnicy, o których mowa w art. 3 ust. 1, są obowiązani wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów koszty finansowania dłużnego w części, w jakiej nadwyżka kosztów finansowania dłużnego przekracza wyższą ze wskazanych kwot:
1) kwotę 3 000 000 zł albo
2) kwotę obliczoną według następującego wzoru:
(P – Po) – (K – Am – Kfd)] x 30%
w którym poszczególne symbole oznaczają:
P - zsumowaną wartość przychodów ze wszystkich źródeł przychodów, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym,
Po - przychody o charakterze odsetkowym,
K - sumę kosztów uzyskania przychodów bez pomniejszeń wynikających z niniejszego ustępu,
Am - odpisy amortyzacyjne, o których mowa w art. 16a-16m, zaliczone w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów,
Kfd - zaliczone w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów koszty finansowania dłużnego nieuwzględnione w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, przed dokonaniem pomniejszeń wynikających z niniejszego ustępu.
W myśl art. 15c ust. 12 ustawy o CIT:
Przez koszty finansowania dłużnego rozumie się wszelkiego rodzaju koszty związane z uzyskaniem od innych podmiotów, w tym od podmiotów niepowiązanych, środków finansowych i z korzystaniem z tych środków, w szczególności odsetki, w tym skapitalizowane lub ujęte w wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, opłaty, prowizje, premie, część odsetkową raty leasingowej, kary i opłaty za opóźnienie w zapłacie zobowiązań oraz koszty zabezpieczenia zobowiązań, w tym koszty pochodnych instrumentów finansowych, niezależnie na rzecz kogo zostały one poniesione.
Zgodnie natomiast z art. 15c ust. 14 ww. ustawy:
Przepisu ust. 1 nie stosuje się do przedsiębiorstw finansowych.
Jak natomiast stanowi art. 15c ust. 16 pkt 6 ww. ustawy:
Przez przedsiębiorstwo finansowe rozumie się m.in. krajowy zakład ubezpieczeń oraz zagraniczny zakład ubezpieczeń w rozumieniu odpowiednio art. 3 ust. 1 pkt 18 i 55 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 656, 614, 825, 1723, 1843 i 1941);
Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy wprowadzającej do porządku prawnego art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT, zawartym w druku sejmowym 1532 „Projektowany przepis ma przeciwdziałać sytuacjom obniżenia dochodu podatkowego w ramach grupy podmiotów powiązanych na skutek przekształcenia finansowania dłużnego w finansowanie własne. Działanie to polega na zaciągnięciu przez podatnika pożyczki od podmiotu powiązanego, która następnie jest zmieniana na transakcję kapitałową (np. wkład pieniężny do innej spółki). W ten sposób dochodzi do erozji podstawy opodatkowania w ramach grupy kapitałowej na poziomie podatnika uzyskującego finansowanie długiem, który dokonuje jego konwersji na kapitał. Odsetki od finansowania długiem pomniejszają jego dochód i jednocześnie podatnik nie wykazuje z tego tytułu przychodu na skutek przekwalifikowania na finansowanie kapitałem. W skali grupy kapitałowej w wyniku takich transakcji wartość zadłużenia względem podmiotów niepowiązanych (zewnętrznych) nie wzrasta, ponieważ zmianie ulega wyłącznie wewnątrzgrupowy stosunek proporcji długu do kapitału”.
Wykładnia gramatyczna ww. przepisu art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT prowadzi do wniosku, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów finansowania dłużnego:
- uzyskanych od podmiotu powiązanego, o którym mowa w art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT,
- w części, w jakiej zostały one przeznaczone na transakcje kapitałowe.
Przepis ten zwiera istotne ograniczenie w zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu kosztów finansowania dłużnego uzyskanych od pomiotów powiązanych, jeśli uzyskane środki zostaną przeznaczone na transakcje kapitałowe, a w szczególności na:
- nabycie lub objęcie udziałów (akcji),
- nabycie ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną,
- wniesienie dopłat,
- podwyższenie kapitału zakładowego lub
- wykup udziałów własnych w celu ich umorzenia.
Powyższe wyliczenie jest katalogiem otwartym, co oznacza, że zakresem pojęcia „transakcje kapitałowe” objęte zostały również inne transakcje z udziałem kapitału nie wymienione w tym przepisie.
Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2544): „Uwzględniając jednak fakt, iż celem tego przepisu było wyeliminowanie działań optymalizacyjnych w grupach podmiotów powiązanych, proponuje się:
- wprowadzenie ograniczenia w stosowaniu tego przepisu i wyłączenie z jego zakresu finansowania dłużnego udzielonego przez banki lub przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, mające siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
- wyłączenie jego stosowania w przypadkach finansowania dłużnego udzielonego na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) lub ogółu praw i obowiązków w podmiotach niepowiązanych z podatnikiem (wyłączenie to stosuje się również w odniesieniu do nabycia kolejnych udziałów (akcji) w podmiotach, w których podatnik uprzednio nabył część udziałów (akcji) w przypadku, gdy nabycie kolejnych udziałów (akcji) nastąpi w terminie 12 miesięcy począwszy od dnia nabycia pierwszych udziałów (akcji));
- ograniczenie wyłączenia do finansowania dłużnego uzyskanego przez spółki lub spółki niebędące osobami prawnymi (tym samym przepis art. 16 ust. 1 pkt 13f będzie oddziaływał przede wszystkim na transakcje w grupach kapitałowych, natomiast wyłączeniem nie będą objęte transakcje dotyczące m.in. spółdzielni).
Ponadto, w celu wyeliminowania niejasności ze stosowaniem w praktyce ograniczenia wynikającego z art. 16 ust. 1 pkt 13f, proponuje się nowe brzmienie tego przepisu, które nie odnosi się do przeznaczenia finansowania „bezpośrednio lub pośrednio” na transakcje kapitałowe.
Zgodnie z przepisem przejściowym powyższe zmiany, dotyczące zarówno art. 15c jak i art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy CIT, obowiązywałyby z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2022 r.”.
Ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw z dnia 7 października 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 2180, dalej jako: „ustawa zmieniająca”) wprowadzono przepisy przejściowe, które mają zastosowanie do omawianego art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT.
Zgodnie bowiem z art. 20 ust. 4 ww. ustawy zmieniającej:
Przepisy art. 15c ust. 1 i art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do kosztów finansowania dłużnego poniesionych od dnia 1 stycznia 2022 r., a w przypadku podatników, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy - począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po tym dniu.
Stosowanie do art. 20 ust. 5 ustawy zmieniającej:
Przepisu art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy zmienianej w art. 1 nie stosuje się do kosztów finansowania dłużnego wypłaconego podatnikowi do dnia 31 grudnia 2021 r. w zakresie, w jakim to finansowanie zostało przeznaczone na transakcje kapitałowe zrealizowane do dnia 31 grudnia 2021 r., a w przypadku podatników, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy - do ostatniego dnia roku podatkowego rozpoczynającego się przed tym dniem.
Zgodnie natomiast z art. 27 pkt 3 ww. ustawy zmieniającej:
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2023 r., z wyjątkiem (…) art. 20 ust. 3-5 (…), które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
Zgodnie z zapisami zawartymi w ustawie o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw z dnia 7 października 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 2180) wprowadzono przepisy przejściowe, na mocy których art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT ma zastosowanie wyłącznie do kosztów finansowania dłużnego poniesionych od dnia 1 stycznia 2022 r. Natomiast przepis ten nie ma zastosowania do kosztów finansowania dłużnego wypłaconego podatnikowi do dnia 31 grudnia 2021 r. w zakresie, w jakim to finansowanie zostało przeznaczone na transakcje kapitałowe zrealizowane do dnia 31 grudnia 2021 r.
Kwestią kluczową w zakresie przepisu art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT jest określenie celu, na jaki pozyskane środki muszą być wydatkowane, aby podatnik nie mógł zaliczyć kosztu finansowania tego długu do kosztów uzyskania przychodów. Przepis ten wskazuje bowiem, że jego zastosowanie będzie miało miejsce w przypadku, gdy pozyskany dług zostanie przez podatnika przeznaczony na transakcje kapitałowe, w szczególności nabycie lub objęcie udziałów (akcji), nabycie ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną, wniesienie dopłat, podwyższenie kapitału zakładowego lub wykup udziałów własnych w celu ich umorzenia.
Mając na względzie, że pojęcie „transakcji kapitałowych” nie zostało zdefiniowane w ustawie CIT, jak również, że katalog czynności przeznaczenia środków finansowych przez podatnika poprzedzony został wyrazami „w szczególności”, co wskazuje, że jest on katalogiem otwartym, należy odnieść się do wykładni językowej pojęcia „transakcji kapitałowych”.
Należy zauważyć, że zgodnie z internetowym Słownikiem języka polskiego pojęcie „transakcji” oznacza operację handlową dotyczącą kupna lub sprzedaży towarów lub usług, umowę handlową na kupno lub sprzedaż towarów lub usług, czy też zawarcie takiej umowy (https://sjp.pwn.pl/slowniki/transakcja.html).
Mając zatem na uwadze powyższe, przez pojęcie transakcji należy rozumieć wszelkiego rodzaju czynności prawne powodujące przeniesienie własności dóbr.
Z kolei, przez transakcje kapitałowe należy rozumieć operacje lub umowy handlowe związane z kapitałem zakładowym spółki (w tym np. podwyższenie lub obniżenie kapitału zakładowego), które jednocześnie bezpośrednio wpływają na prawa udziałowe poszczególnych wspólników w związku ze zwiększeniem bądź zmniejszeniem liczby lub wartości nominalnej posiadanych udziałów (por. Z. Jara, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, wydawnictwo C.H. Beck, 2020, wydanie 3, art. 177).
Z danych zawartych w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego wynika, że z podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT zawarte zostały umowy pożyczek, tj.
- z Pożyczkodawcą 1 – umowa pożyczki z (...) 2019 r., której kwota kapitału została wypłacona w dniu (...) 2019 r.
- z Pożyczkodawcą 2 – umowy zawarte odpowiednio w dniach (...) 2015 r. oraz (...) 2017 r., których kwoty kapitału z umów pożyczek zostały wypłacone odpowiednio w dniach (...) 2015 r. oraz (...) 2017 r.
Celem udzielenia pożyczek było spełnienie celów kapitałowych. Zgodnie bowiem z głównym unijnym aktem w dziedzinie ubezpieczeń - Dyrektywą Wypłacalność II, wdrożoną w krajach Unii Europejskiej 1 stycznia 2016 r., zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji są zobowiązane do dysponowania wystarczającymi środkami finansowymi, tj. posiadać kapitał właściwy dla ich profilu ryzyka, w celu zagwarantowania bezpieczeństwa finansowego.
Środki uzyskane z pożyczek zostały zakwalifikowane do kategorii 2 środków własnych Pożyczkobiorcy. Zgodnie z Dyrektywą Wypłacalność II zobowiązania podporządkowane – a takimi są przedmiotowe pożyczki - stanowią część środków własnych i zwiększają pokrycie kapitałowego wymogu wypłacalności, niezależnie od sposobu wydatkowania środków pieniężnych pozyskanych z tych pożyczek. Taki stan faktyczny utrzymuje się od dnia (...) 2021 r. (dnia połączenia X S.A. z Y S.A.) do dnia dzisiejszego i będzie utrzymywał do momentu spłaty pożyczek. Środki pieniężne pozyskane z udzielonych pożyczek po dniu (...) 2021 r. jako środki własne zostały przeznaczone na cele związane z bieżącą działalnością Spółki, w szczególności na wydatki związane z kosztami/obsługą likwidacji szkód oraz obsługą/wypłatami wynagrodzeń na rzecz zatrudnionych pracowników. W wyniku połączenia obydwu zakładów ubezpieczeń, skala działalności połączonego zakładu ubezpieczeń uległa zwiększeniu, co miało wpływ również na zapotrzebowanie na środki pieniężne na obsługę likwidacji szkód. Wydatki ponoszone przez Spółkę w postaci odsetek od wskazanych we wniosku pożyczek, udzielonych przez Pożyczkodawcę Nr 1 oraz Pożyczkodawcę Nr 2 zostały zatem poniesione dla celów prowadzonej działalności gospodarczej oraz stanowią zabezpieczenie/zachowanie źródła przychodów.
Kapitał (kwota pożyczek) po dniu (...) 2021 r. jako środki własne, jest bowiem wykorzystywany na bieżącą obsługę działalności Spółki (wypłata odszkodowań oraz wypłata wynagrodzeń dla pracowników Spółki).
Jako podmiot powstały z połączenia w dniu (...) 2021 r. ww. Spółek ( X S.A. przejęła Y S.A.) spłacacie Państwo wszystkie ww. pożyczki. Odsetki wynikające z umów pożyczek są wypłacane na bieżąco w cyklach rozliczeniowych określonych w umowach. Odsetki były i są wypłacane zarówno do 31 grudnia 2021 r., jak również od dnia 1 stycznia 2022 r.
Przedmiotem Państwa wątpliwości jest kwestia ustalenia czy odsetki wypłacone przez Państwa po 1 stycznia 2022 r. z tytułu umów pożyczek na rzecz Pożyczkodawcy Nr 1 i Pożyczkodawcy Nr 2 mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.
Z opisu sprawy wynika, że ponoszone przez Państwa wydatki w postaci odsetek od zaciągniętych pożyczek spełniają ogólne przesłanki uznania je za koszty uzyskania przychodów, wymienione w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Wydatki te poniesione bowiem zostały w związku z prowadzoną przez Państwa działalnością gospodarczą, w celu zachowania/zabezpieczenia źródła przychodów i maja charakter definitywny.
Analizując, czy wskazane wydatki nie znajdują się w katalogu wydatków wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów wskazać należy, że jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy (Druk sejmowy 1532), zastosowanie ograniczenia, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT ma miejsce w sytuacji przekwalifikowania finansowania długiem (czyli finansowania zwrotnego) na finansowanie kapitałem.
W analizowanej sprawie celem zaciągnięcia opisanych we wniosku pożyczek było spełnienie wymogów kapitałowych Pożyczkobiorcy (obecnie Państwa jako podmiotu, który w wyniku połączenia przejął pożyczkobiorcę). Uzyskane środki zostały zakwalifikowane do kategorii 2, tj. środków własnych Pożyczkobiorcy, zgodnie z Dyrektywą Wypłacalność II. Jednocześnie zaciągnięte pożyczki mają, zgodnie z ww. Dyrektywą charakter zobowiązań podporządkowanych, co oznacza, że w przypadku otwarcia względem Państwa postępowania likwidacyjnego, Pożyczkodawca 1 oraz Pożyczkodawca 2 nie będą uprawnieni do odzyskania długu wynikającego z pożyczek dopóki nie zostaną wypełnione wszystkie inne zobowiązania wobec ubezpieczających, ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia.
Jak wynika z art. 238 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (t. j. Dz. U z 2023 r. poz, 656 ze zm.)
Środki własne zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji stanowią aktywa wolne od obciążeń, dostępne na pokrycie strat wynikających z niesprzyjających wahań w obszarze wykonywanej działalności, zarówno przy założeniu kontynuacji działalności, jak i w przypadku likwidacji.
Wskazane we wniosku środki z pożyczek jako środki własne stanowią zatem Państwa aktywa i zwiększają pokrycie kapitałowego wymogu wypłacalności, niezależnie od sposobu ich wydatkowania. Środki pieniężne pozyskane z udzielonych pożyczek jako środki własne zostały/są przeznaczane przez Państwa na cele związane z bieżącą działalnością Spółki, w szczególności na wydatki związane z kosztami/obsługą likwidacji szkód oraz obsługą/wypłatami wynagrodzeń na rzecz zatrudnionych pracowników.
Uwzględniając powyższe, trudno uznać, że w opisanych we wniosku okolicznościach miała miejsce (miały miejsce) transakcja kapitałowa (transakcje kapitałowe), o której (których) mowa jest w art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT. W wyniku udzielenia opisanych we wniosku pożyczek nie doszło bowiem do przekwalifikowania finansowania długiem (czyli finansowania zwrotnego) na finansowanie kapitałem. Zaciągnięte Pożyczka 1 oraz Pożyczka 2 nadal stanowią bowiem Państwa zobowiązania, które w rozumieniu ustawy o działalności ubezpieczeniowej mają charakter podporządkowany. W opisanej we wniosku sytuacji nie mamy do czynienia z transakcją związaną z kapitałem zakładowym Spółki (w tym np. podwyższeniem lub obniżeniem kapitału zakładowego), która jednocześnie bezpośrednio wpływa na prawa udziałowe poszczególnych wspólników, w związku ze zwiększeniem bądź zmniejszeniem liczby lub wartości nominalnej posiadanych udziałów.
Zatem Państwa stanowisko, zgodnie z którym udzielenie pożyczek (przez Pożyczkodawcę 1 oraz Pożyczkodawcę 2) spełnia warunki transakcji kapitałowej, jest nieprawidłowe.
Skoro, jak wykazano powyżej, wskazane we wniosku pożyczki nie zostały przeznaczone na transakcje kapitałowe, o których mowa jest w art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT, to uznać należy, że wydatki w postaci odsetek od ww. pożyczek nie stanowią wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, na podstawie ww. przepisu. Ww. odsetki nie podlegają wyłączeniu również na podstawie innych przepisów ustawy o CIT.
Uwzględniając powyższe, za prawidłowe należy uznać Państwa stanowisko, zgodnie z którym, odsetki wypłacane przez Państwa po 1 stycznia 2022 r. z tytułu pożyczek, na rzecz Pożyczkodawcy 1 oraz Pożyczkodawcy 2, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, jednak z przyczyn innych niż wskazane przez Państwa w uzasadnieniu własnego stanowiska w sprawie.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).