Interpretacja indywidualna z dnia 27 marca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB1-2.4010.701.2023.1.AK
Temat interpretacji
Czy zwrot odsetek i innych opłat, pobranych na podstawie nieważnej umowy kredytu lub na podstawie umowy, w stosunku do której zastosowanie ma art. 45 u.k.k. stanowi korektę przychodów, którą należy dokonać na bieżąco, w chwili dokonania takiego zwrotu?
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych w części dotyczącej umów kredytu lub pożyczki uznanych za nieważne na podstawie wyroku sądowego oraz umów w stosunku do których znajduje zastosowanie art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
27 grudnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 18 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia, czy zwrot odsetek i innych opłat, pobranych na podstawie nieważnej:
- umowy kredytu lub pożyczki uznanej za nieważną na podstawie wyroku sądowego,
- umowy, w stosunku do której zastosowanie ma art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim
stanowi korektę przychodów, którą należy dokonać na bieżąco, w chwili dokonania takiego zwrotu.
Treść wniosku jest następująca.
Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
(…) (dalej: „Wnioskodawca”) jest spółdzielnią działającą w oparciu o przepisy ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. 2023 poz. 1278 t.j. z dnia 5 lipca 2023 r. dalej: „ustawa o Wnioskodawca”) prowadzącą działalność w zakresie świadczenia usług finansowych na rzecz swoich członków.
Wnioskodawca uzyskuje i będzie w przyszłości uzyskiwała przychody przede wszystkim ze świadczenia na rzecz członków usług finansowych określonych w ustawie o SKOK, w szczególności w zakresie prowadzenia rachunków pieniężnych członków SKOK, udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych, pośredniczenia w realizacji zleceń przelewów i innych dyspozycji finansowych, pośrednictwa ubezpieczeniowego w oferowaniu członkom SKOK produktów ubezpieczeniowych innych podmiotów.
W toku działalności gospodarczej zdarzają się sytuacje, kiedy umowa kredytu lub pożyczki, zgodnie z którą Wnioskodawca wypłaciła kredytobiorcy określoną kwotę środków pieniężnych zostaje uznana za nieważną na podstawie wyroku sądowego. Wynika to z uwagi na zawarcie umowy z osobą nieposiadającą zdolności do czynności prawnych, np. na skutek ubezwłasnowolnienia lub zawarcia umowy obarczonej wadami oświadczenia woli, w związku z okolicznościami określonymi w art. 82-88 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. 2023 poz. 1610 t.j. z 14 sierpnia 2023 r.), o których SKOK nie wiedziała w momencie zawarcia umowy. Do unieważnienia umowy kredytu niejednokrotnie dochodzi w trakcie spłaty kredytu, w tym spłaty odsetek, prowizji i innych opłat związanych z pożyczką. Unieważnienie umowy kredytu oznacza, że umowa nie wywołuje skutków prawnych na gruncie prawa cywilnego. SKOK nie przysługują uprawnienia wynikające z tej umowy, w szczególności odsetki przewidziane w umowie. Nieważna umowa nie może bowiem rodzić korzyści finansowych dla stron umowy. W konsekwencji wyrok sądowy obliguje SKOK do zwrócenia pożyczkobiorcy odsetek lub innych opłat zapłaconych przez pożyczkobiorcę na podstawie umowy dotkniętej sankcją nieważności.
Ponadto w toku prowadzonej działalności gospodarczej zdarzają się sytuacje, kiedy SKOK zobligowana jest do zwrotu kredytobiorcy zapłaconych odsetek i innych opłat, na skutek wyroku sądowego w związku ze skorzystaniem przez kredytobiorcę z uprawnień przewidzianych w art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. 2023 poz. 1028 t.j. z dnia 30 maja 2023 r., dalej; „u.k.k.”).
Zgodnie z art. 45 ust. 1 u.k.k. „W przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36ctej ustawy, konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie”.
Jest to tzw. sankcja kredytu darmowego, z której kredytobiorca może skorzystać, jeżeli umowa kredytu konsumenckiego narusza ustawowe obowiązki dotyczące formy umowy, koniecznych elementów jej treści bądź obowiązków informacyjnych wobec kredytobiorcy. Uprawnienie, o którym mowa powyżej, wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy. Jednocześnie jak wskazuje art. 45 ust. 4 u.k.k. kredytobiorca ponosi koszty ustanowienia z zabezpieczenia kredytu przewidziane w umowie.
Możliwe są również przypadki, gdy SKOK na skutek własnej oceny sytuacji prawnej podejmuje działania mające na celu uniknięcie wszczynania procesów sądowych, które najprawdopodobniej zakończyłyby się wyrokiem negatywnym dla SKOK, unieważniającym umowę kredytu. W takich sytuacjach, kredytobiorca lub jego przedstawiciel ustawowy w ramach procedury reklamacyjnej przedstawiają dokumenty ujawniające okoliczności przemawiające za nieważnością umowy kredytu. SKOK, dążąc do kompromisowego rozpatrzenia reklamacji, zwraca pożyczkobiorcy odsetki lub inne opłaty zapłacone przez pożyczkobiorcę na podstawie takiej umowy. Działania takie pozwalają ograniczyć koszty, które SKOK musiałaby ponieść ze względu kosztowny i czasochłonny proces sądowy, który najprawdopodobniej zakończyłby się wyrokiem negatywnym dla SKOK, a tym samym oznaczałyby konieczność zwrotu pobranych odsetek i innych opłat.
SKOK rozpoznaje przychód podatkowy z tytułu zapłaconych odsetek z uwzględnieniem art. 12 ust. 4 pkt 2 oraz z tytułu prowizji i opłat na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Pytanie
Czy zwrot odsetek i innych opłat, pobranych na podstawie nieważnej umowy kredytu lub na podstawie umowy, w stosunku do której zastosowanie ma art. 45 u.k.k. stanowi korektę przychodów, którą należy dokonać na bieżąco, w chwili dokonania takiego zwrotu?
Państwa stanowisko w sprawie
Zdaniem SKOK zwrot odsetek lub innych opłat (dalej zwany łącznie: „zwrotem odsetek”) pobranych od kredytobiorców w związku z zawarciem umowy, która stała się nieważna powoduje konieczność korekty przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych w chwili wypłaty zwrotu odsetek. Wydanie wyroku orzekającego nieważność umowy lub ujawnienie okoliczności skutkującej nieważnością umowy kredytu, o której SKOK nie wiedziała w momencie zawarcia umowy, stanowią nową okoliczność, niewynikającą z błędów SKOK, dlatego korekta przychodu powinna być dokonana na bieżąco, w chwili wypłaty odsetek. Również zwroty odsetek pobranych od kredytobiorców w związku z zawarciem umowy, w stosunku do której kredytobiorca powołał się na art. 45 u.k.k. powodują konieczność korekty przychodów, którą dokonać należy na bieżąco, w chwili wypłaty odsetek, gdyż konieczność takiego zwrotu nie wynika z błędów SKOK, lecz zależy od wykonania przez kredytobiorcę uprawnienia prawokształtującego przewidzianego w art. 45 u.k.k.
Zgodnie art. 7 ust. 1 ustawy CIT, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód. Natomiast w art. 7 ust. 2 ustawy CIT zawarto definicję dochodu, zgodnie z którą dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
W myśl art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy CIT przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.
Natomiast art. 12 ust. 3 ustawy CIT, stanowi, że za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Z przytoczonej definicji wynika, że przychodem są tylko takie świadczenia, które powodują trwały przyrost majątkowy i nie mają charakteru zwrotnego. O powstaniu przychodu można mówić jedynie wtedy, gdy na skutek danego zdarzenia w sposób stały i obiektywny zwiększą się aktywa podatnika lub zmniejszą się jego pasywa.
W art. 12 ust. 3j-3m ustawy CIT zostały zawarte zasady dokonywania korekt przychodów. W myśl art. 12 ust. 3j ustawy CIT, jeżeli korekta przychodu nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty.
Na podstawie art. 12 ust. 3I ustawy CIT, przepisów ust. 3j i 3k nie stosuje się do korekty dotyczącej przychodu związanego ze zobowiązaniem podatkowym, które uległo przedawnieniu oraz korekty cen transferowych, o której mowa w art. 11e.
Przepisy ustawy CIT nie wskazują co należy rozumieć przez błąd rachunkowy lub inną oczywistą omyłkę. Posługując się definicją słownikową Słownika Języka Polskiego PWN (sjp.pwn.pl), błędem jest „niezgodność z obowiązującymi regułami pisania, liczenia, wymowy” oraz „niewłaściwe posunięcie” lub „fałszywe mniemanie o czymś”, natomiast błędem rzeczowym jest „błąd dotyczący treści istoty czegoś”. Natomiast przez rachunki należy rozumieć „obliczanie za pomocą działań arytmetycznych; też: liczby, pozycje, rubryki, na których ma się to zadanie wykonać” a także „podsumowany spis należności za towar lub usługi” oraz „wyrażony w liczbach stan majątku albo kapitału jako rezultat obrotów finansowych; też: zapis wpływów i wydatków”. Mając na uwadze powyższe, błąd rachunkowy obejmuje na przykład błędne podanie na fakturze cen lub wartości towarów lub wprowadzenie do ksiąg rachunkowych nieprawidłowej cyfry, zastosowanie wadliwego kursu waluty obcej przy przeliczaniu wartości przychodu na złote itp.
Z kolei definicja słownikowa omyłki wskazuje, iż należy ją rozumieć jako „spostrzeżenie, sąd niezgodny z rzeczywistością, niewłaściwe postępowanie, posunięcie”. W rezultacie za „inną oczywistą omyłkę” należy uznać inny oczywisty błąd, który nie jest jednocześnie błędem rachunkowym. Jednocześnie okoliczność taka musi mieć charakter „pierwotny”. Co więcej, „omyłka” musi być „oczywista” czyli nie budząca wątpliwości. Oznacza to, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do charakteru przyczyn korekty, korekta winna być dokonywana w okresie wystawienia faktury korygującej lub innego dokumentu potwierdzającego przyczyny korekty.
Niewątpliwe w każdym z opisanych w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym przypadków nie mamy do czynienia z błędem rachunkowym podatnika ani oczywistą pomyłką. SKOK postępowała racjonalnie dążąc do zawarcia umowy kredytu, umowa została zawarta zgodnie z obowiązującą ofertą na moment jej zawarcia, kwota kredytu została wypłacona, odsetki w chwili ich poboru były należne i zostały pobrane zgodnie z umową, w prawidłowej wysokości. Tym samym umowa kredytu została wykonana w sposób prawidłowy, na zasadach analogicznych jak z innymi kredytobiorcami. Konieczność zwrotu odsetek, w każdym z opisanych w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym przypadków wynika z okoliczności, które zaistniały po uzyskaniu przychodu.
W przypadku nieważności umowy, okolicznością taką jest ujawnienie wad oświadczenia woli, o których SKOK nie wiedziała w momencie zawierania umowy.
W przypadku umowy, w stosunku do której zastosowanie ma art. 45. u.k.k. okolicznością, która powoduje konieczność korekty przychodu jest złożenie oświadczenia przez kredytobiorcę. W wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 1 lipca 2019 r. (sygn. akt. V ACa 118/18) wskazano, że: „Uruchomienie sankcji kredytu darmowego zależy od wykonania przez konsumenta uprawnienia prawokształtującego, bowiem sformułowanie, jakie zamieszczono w art. 45 ust. 1 u.k.k.: „po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia”, jest typowe dla przypadków, w których w przepisach prawa cywilnego wprowadza się uprawnienie prawokształtujące (np. art. 88 § 1 k.c., art. 395 § 1 zd. 2 k.c., art. 499 zd. 1 k.c.). Ponadto pojęcia „oświadczenie”, którym posłużono się w art. 45 ust. 1 u.k.k., ustawodawca używa w przepisach prawa cywilnego zazwyczaj dla oznaczenia oświadczenie woli, a nie oświadczenia wiedzy (informacyjne). Wykonanie uprawnienia prawokształtującego wymaga złożenia właśnie oświadczenia woli. Wykładnia językowa art. 45 ust. 1 u.k.k. wskazuje, że skutki związane z sankcją kredytu darmowego powstają - verba legis – „po złożeniu” oświadczenia”.
Z powyższego wynika, że jeżeli kredytobiorca nie skorzysta z uprawnienia przewidzianego w przytoczonym powyżej przepisie, umowa jest prawidłowa, dopiero złożenie oświadczenia, które ma charakter prawokształtujący powoduje ustawową konwersję umowy kredytowej na bezpłatną.
Zdaniem SKOK, mając na uwadze wyżej zaprezentowane argumenty, w każdym z opisanych w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym przypadków należy dokonać korekty przychodów poprzez zmniejszenie przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym, w którym został dokonany w systemie zwrot odsetek. Dokumentem potwierdzającym przyczynę korekty jest potwierdzenie wykonania operacji finansowej - zwrotu odsetek. Podstawą księgowania odsetek i prowizji od kredytów jest dowód księgowy potwierdzający wykonanie operacji finansowej, w przypadku operacji finansowych nie wystawia się bowiem faktur, potwierdzeniem transakcji jest natomiast wyciąg bankowy lub inny dokument potwierdzający wykonanie operacji finansowej w systemie, co potwierdził Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie w interpretacji podatkowej z 27 sierpnia 2007 r. sygn. II.US.1/415-48/07. Tym samym w momencie zwrotu odsetek, SKOK i kredytobiorca dysponuje dokumentem potwierdzającym przyczyny korekty.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie kwestii wynikającej z Państwa pytania w odniesieniu do umów kredytu lub pożyczki uznanych za nieważne na podstawie wyroku sądowego oraz umów w stosunku do których znajduje zastosowanie art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. Zatem, inne kwestie wynikające z opisu sprawy i własnego stanowiska, w szczególności kwestia zwrotu odsetek i innych opłat na podstawie procedury reklamacyjnej, nie zostały rozpatrzone w niniejszej interpretacji.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „ustawy o CIT”):
Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.
W myśl art. 7 ust. 2 ustawy o CIT:
Dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24ca, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Sposób ujęcia przedmiotu opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych nie jest przypadkowy i pozwala na wyprowadzenie wniosku o objęciu zakresem ustawy wszystkich zdarzeń, z którymi wiąże się dla podatnika konkretna korzyść o wymiarze finansowym powodująca zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów. Wystąpienie każdego zdarzenia powodującego wymierną korzyść po stronie podatnika skutkuje obowiązkiem opodatkowania osiągniętej nadwyżki ponad koszty jej uzyskania przez podatnika. Nie jest przy tym istotne źródło korzyści, chodzi bowiem o każdy przypadek powodujący wzrost wartości majątku lub zmniejszenie zobowiązań ciążących na podatniku. Przyjęte rozwiązanie legislacyjne pozwala na stosowanie przepisów ustawy niezależnie od specyfiki podmiotów podlegających opodatkowaniu, zmieniających się okoliczności i rzeczywistości gospodarczej, jak również ewolucji różnego rodzaju instrumentów wykorzystywanych w obrocie gospodarczym.
Stosownie do postanowień art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT:
Przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.
W myśl natomiast art. 12 ust. 3 ustawy o CIT:
Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy o CIT:
Do przychodów nie zalicza się: kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów).
Należy zaznaczyć, że o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby prawnej decyduje jego definitywny charakter w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa tej osoby prawnej. Ma to miejsce również w sytuacji, gdy skutkiem wystawienia faktury za wykonaną usługę, czy dostarczony towar powstaje roszczenie osoby prawnej wobec kontrahenta o zapłatę uzgodnionej ceny.
Przychodem są zatem wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, bezzwrotnym, definitywnym, których rzeczywiste otrzymanie powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego.
W świetle ww. przepisu należne lub otrzymane w sposób definitywny środki pieniężne stanowią, co do zasady, przychód dla celów podatku dochodowego od osób prawnych.
Zasady dokonywania korekt przychodów zawarte zostały w art. 12 ust. 3j-3m ustawy o CIT.
Stosownie do treści art. 12 ust. 3j ustawy o CIT:
Jeżeli korekta przychodu nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty.
Z kolei w myśl art. 12 ust. 3k ustawy o CIT:
Jeżeli w okresie rozliczeniowym, o którym mowa w ust. 3j, podatnik nie osiągnął przychodów lub osiągnięte przychody są niższe od kwoty zmniejszenia, podatnik jest obowiązany zwiększyć koszty uzyskania przychodów o kwotę, o którą nie zostały zmniejszone przychody.
Na podstawie art. 12 ust. 3l pkt 1 ustawy o CIT:
Przepisów ust. 3j i 3k nie stosuje się do korekty dotyczącej przychodu związanego ze zobowiązaniem podatkowym, które uległo przedawnieniu.
Przedmiotem Państwa wątpliwości jest kwestia ustalenia, czy zwrot odsetek i innych opłat, pobranych na podstawie nieważnej umowy kredytu lub na podstawie umowy, w stosunku do której zastosowanie ma art. 45 u.k.k. stanowi korektę przychodów, którą należy dokonać na bieżąco, w chwili dokonania takiego zwrotu.
W myśl art. 58 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
§ 1. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
§ 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1028 ze zm.):
W przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.
Pierwszy przypadek opisany we wniosku dotyczy uznania umowy kredytu lub pożyczki za nieważną na podstawie wyroku sądowego (np. jeżeli umowa została zawarta z osobą nie posiadającą zdolności do czynności prawnych lub jest obarczona wadami oświadczenia woli). W związku z unieważnieniem umowy SKOK zostaje zobligowany wyrokiem sądu do zwrócenia kredytobiorcy/pożyczkobiorcy zapłaconych odsetek lub innych opłat.
Drugi przypadek związany jest z sankcją kredytu darmowego, określoną w art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Również w tym przypadku SKOK może zostać zobligowany wyrokiem sądu do zwrotu kredytobiorcy zapłaconych odsetek i innych opłat.
Należy zauważyć, że w pierwszym i drugim przypadku opisanym we wniosku nie mamy do czynienia z błędem rachunkowym podatnika ani też oczywistą omyłką. Umowa kredytu została zawarta na podstawie obowiązującej w dniu zawarcia umowy oferty, kwota kredytu została wypłacona, a odsetki i opłaty zostały pobrane zgodnie z umową. Natomiast konieczność zwrotu odsetek i opłat powstała w wyniku okoliczności, które zaistniały po uzyskaniu przez Państwo przychodu.
Ponieważ w opisanych wyżej przypadkach nie są wystawiane faktury korygujące, dokonując korekty należy brać pod uwagę inne dokumenty potwierdzające przyczyny korekty. Jak wynika z wniosku w Państwa przypadku dokumentem potwierdzającym przyczynę korekty jest potwierdzenie wykonania operacji finansowej - zwrotu odsetek. Korekty przychodów powinni Państwo zatem dokonać w okresach rozliczeniowych, w których doszło jednocześnie do zwrotu odsetek.
Zatem zwrot odsetek i innych opłat, pobranych na podstawie nieważnej:
- umowy kredytu lub pożyczki uznanej za nieważną na podstawie wyroku sądowego,
- umowy, w stosunku do której zastosowanie ma art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim
powoduje stosownie do art. 12 ust. 3j ustawy o CIT, konieczność korekty przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych w okresie rozliczeniowym, w którym został dokonany zwrot odsetek i innych opłat na podstawie potwierdzenia wykonania operacji finansowej.
W świetle powyższego Państwa stanowisko w tej części należało uznać za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Nadmienić należy, że w zakresie ustalenia, czy zwrot odsetek i innych opłat na podstawie procedury reklamacyjnej, po przedstawieniu przez pożyczkobiorcę dokumentów ujawniających okoliczności przemawiające za nieważnością umowy kredytu, stanowi korektę przychodów, którą należy dokonać na bieżąco, w chwili dokonania takiego zwrotu wydano odrębne rozstrzygnięcie.
Odnosząc się do przywołanych przez Państwa interpretacji podatkowej wskazać należy, że została ona wydana w indywidualnych sprawach i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego. Natomiast Organ, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkuje się wydanymi rozstrzygnięciami, to nie ma możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią materialnego prawa podatkowego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).