Ustalenia, czy wydatki poniesione przez Wnioskodawcę z tytułu zapłaty Rekompensaty stanowią koszty uzyskania przychodu Wnioskodawcy za rok 2023 w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 grudnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 14 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczący podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy wydatki poniesione przez Wnioskodawcę z tytułu zapłaty Rekompensaty stanowią koszty uzyskania przychodu Wnioskodawcy za rok 2023 w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: „Ustawa CIT”).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest spółką komandytową z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która podlega w Rzeczypospolitej Polskiej obowiązkowi podatkowemu w CIT od całości dochodów, bez względu na miejsce ich osiągnięcia. Okres rozliczeniowy Wnioskodawcy w CIT jest tożsamy z rokiem kalendarzowym. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest hurtowa sprzedaż (…).

Jednym z dostawców Wnioskodawcy jest spółka prawa niemieckiego P. GmbH z siedzibą w (…) w Niemczech (dalej jako: „P.”), z którą Wnioskodawca współpracował na podstawie umów sprzedaży oleju (…). Umowy te stanowiły kontrakty typu futures, zgodnie z którymi P. zobowiązywał się do sprzedaży, a Wnioskodawca do zakupu i odbioru oleju (…) w danym okresie w przyszłości wskazanym w umowie i za cenę ustaloną w dniu zawarcia umowy. Okres na obiór oleju i zapłatę jego ceny przez Wnioskodawcę wskazany w umowach, często rozpoczynał się po ponad pół roku od dnia zawarcia umów i trwał przez kolejne kilka miesięcy. Wnioskodawca ponosił również koszty transportu oleju z Niemiec do Polski.

W okresie 2021-2022, Wnioskodawca zawarł z P. kilkanaście umów o charakterze wskazanym powyżej (dalej łącznie jako: „Umowy”).

W wyniku nadzwyczajnych okoliczności za które Wnioskodawca nie odpowiada i których nie mógł przewidzieć, a będącymi konsekwencjami wojny na Ukrainie, oraz działaniami podjętymi przez rządy niektórych krajów Unii Europejskiej, w tym Polskę, cena rynkowa (…) oleju (…) drastycznie spadła.

Wartość rynkowa (…) oleju (…) w okresach, w których zgodnie z Umowami Wnioskodawca zobowiązał się do zakupu i odbioru oleju, spadła o prawie 50% w stosunku do wartości, którą tona oleju (…) miała na rynku w dniach związania się przez strony Umowami i ustaleniem cen sprzedaży.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Wnioskodawca postanowił nie realizować Umów na warunkach w nich zawartych i przystąpił do negocjacji z P., mających na celu obniżenie ceny do poziomu, który nie narażałby Wnioskodawcy na znaczną stratę, lub w przypadku braku stosownego porozumienia, mających na celu anulowanie Umów.

Finalnie, Wnioskodawca nie przystąpił do realizacji Umów, a P. w 2023 r. obciążył Wnioskodawcę obowiązkiem zapłaty rekompensaty na rzecz P. za niezrealizowanie Umów (dalej jako: „Rekompensata”) i w związku z tym wystawił stosowne noty obciążeniowe.

Kwota Rekompensaty wyniosła około 40% kwoty, którą Wnioskodawca musiałby ponieść na rzez P., gdyby przystąpił do realizacji Umów.

Pytanie

Czy wydatki poniesione przez Wnioskodawcę z tytułu zapłaty Rekompensaty stanowią koszty uzyskania przychodu Wnioskodawcy za rok 2023 w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: „Ustawa CIT”)?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, wydatki poniesione przez Wnioskodawcę z tytułu zapłaty Rekompensaty stanowią koszt uzyskania przychodu za rok 2023 w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawy CIT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 Ustawy CIT.

Jak podkreśla się w orzecznictwie i praktyce organów podatkowych, przepis ten należy rozumieć w ten sposób, że aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu, musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

a) musi być poniesiony przez podatnika, czyli w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,

b) wydatek musi być definitywny,

c) musi pozostawać w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

d) musi być poniesiony w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów,

e) musi być właściwie udokumentowany,

 f) nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 Ustawy CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Podsumowując powyższe warunki, aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów Ustawy CIT, pomiędzy tym kosztem podatkowym oraz przychodami podatnika musi przede wszystkim wystąpić związek przyczynowo-skutkowy. Takie warunki odnoszące się do kosztów uzyskania przychodów znajdują odzwierciedlenie w stanowisku prezentowanym przez organy podatkowe, m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 24 stycznia 2020 r., Znak: 0111-KDIB1-1.4010.528. 2019.1.AB, czy interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 24 listopada 2023 r., Znak 0111-KDIB1-3.4010.145.2020.11.JKU.

Ad a) Poniesienie wydatku

Przez poniesienie wydatku należy rozumieć jego pokrycie w całości z zasobów majątkowych podatnika (wydatek powinien stanowić uszczuplenie jego majątku). W związku z tym za koszt uzyskania przychodów nie mogą zostać uznane wydatki, które zostały poniesione przez podmioty inne niż sam podatnik.

Wnioskodawca wskazuje, że w sytuacji, w której został obciążony kwotą Rekompensaty, wydatek z jej tytułu został poniesiony przez Wnioskodawcę, gdyż został on pokryty w całości z zasobów majątkowych Wnioskodawcy i wiąże się z uszczupleniem jej majątku.

Ad b) Definitywność wydatku

Przez definitywność wydatku rozumieć należy jego bezzwrotność (fakt, że wydatek nie został podatnikowi w żaden sposób zwrócony). Wnioskodawca wskazuje, że w sytuacji, w której został on obciążony kwotą Rekompensaty, wydatki związane z jej zapłatą w pełni obciążają Wnioskodawcę i nie zostaną mu w żaden sposób zwrócone.

Ad c) Związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą

Wnioskodawca wskazuje, że przedmiotem jego działalności jest (…). Z kolei, obowiązek zapłaty Rekompensaty wynika z Umów, których przedmiotem jest sprzedaż oleju (…). Tym samym Spółka wskazuje, że istnieje bezsprzeczny związek pomiędzy wydatkiem z tytułu Rekompensaty, a działalnością Wnioskodawcy.

Ad d) Celowość wydatku

Zaprzestanie realizacji Umów i wiążąca się z tym konieczność zapłaty przez Wnioskodawcę kwoty Rekompensaty, były działaniami zmierzającymi do zabezpieczenia źródeł przychodów.

W wyniku nadzwyczajnej zmiany okoliczności, na które Wnioskodawca nie miał żadnego wpływu i których nie mógł przewidzieć w chwili zawierania Umów, a będącej konsekwencją wojny na Ukrainie i działań rządów niektórych krajów Unii Europejskiej, w tym Polski, ceny rynkowe oleju (…) drastycznie spadły. Gdyby Wnioskodawca zdecydował się na realizację Umów, to nabyłby olej po cenie znacząco przekraczającej ceny rynkowe.

Dokonywanie odbiorów oleju zgodnie z Umowami, wyrządziłoby Wnioskodawcy znacznie większą stratę niż zapłata kwoty Rekompensaty. Jako, że ceny oleju (…) w stosunkowo krótkim czasie spadły o połowę, nie byłoby możliwe dokonanie sprzedaży zakontraktowanego towaru po cenie, która uchroniłaby Wnioskodawcę od poniesienia rażącej straty, gdyż klienci i potencjalni klienci Wnioskodawcy, w tym samym okresie dysponowali ofertami nabycia olejów po cenach zbliżonych do rynkowych.

Należy również zaznaczyć, że oprócz poniesienia kosztów zakupu samego oleju, Wnioskodawca musiałby ponieść również koszty transportu towaru z Niemiec do Polski, których to w wyniku podjęcia decyzji o niewykonywaniu Umów uniknął.

Należy również zauważyć, że mimo zapłaty przez Wnioskodawcę Rekompensaty, to zaoszczędzona kwota różnicy między cenami zakontraktowanymi w Umowach, a kwotą Rekompensaty, jak również brak kosztów transportu międzynarodowego, umożliwiłby Wnioskodawcy zakup oleju (…) od producentów polskich po niższej cenie niż tej wskazanej w Umowach.

Na temat uwzględniania w kosztach uzyskania przychodów wydatków wynikających z odstąpienia lub przedterminowego rozwiązania umowy przez podatnika wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 kwietnia 2019 r., sygn. akt II FSK 1248/17: „W przypadku odszkodowań, kar umownych i innych wydatków, wynikających z odstąpienia lub przedterminowego rozwiązania umowy przez podatnika, w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjęto, że wykazują one związek z przychodami, wówczas gdy podatnik ma na uwadze możliwość osiągnięcia, choćby nawet potencjalnie jakiegoś przychodu, czy to z określonej innej transakcji, czy też na skutek redukcji kosztów pośrednich, czyli ogólnych, dotyczących całej działalności. Podkreślić należy, że tam, gdzie występują koszty pośrednio związane z przychodami oraz dotyczące całokształtu działalności podatnika, można nierzadko, w przypadku zapłaty odszkodowań, powiązać je z zabezpieczeniem źródła przychodu”.

W związku z powyższym, należy ocenić działanie Wnioskodawcy jako rozsądne i dążące do redukcji straty, a tym samym należy uznać że wydatek z tytułu Rekompensaty został poniesiony przez Wnioskodawcę celem zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów. Jednocześnie przyczyny konieczności zapłaty Rekompensaty stanowią okoliczności leżące poza wpływem Wnioskodawcy, do których powstania Wnioskodawca się nie przyczynił.

Ad e) Udokumentowanie wydatku

Wnioskodawca wskazuje, że wydatek z tytułu Rekompensaty został udokumentowany stosownymi dowodami księgowymi mianowicie notami obciążeniowymi. Dokument ten stanowi podstawę do ujęcia wydatku w księgach rachunkowych Wnioskodawcy.

Ad f) Wydatek nie stanowiący wydatku, o którym mowa w art. 16 ust. 1 Ustawy CIT

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że wyłączone z kosztów uzyskania przychodów są kary umowne i odszkodowania, które wynikają z następujących tytułów:

- wady dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,

- zwłoka w dostarczeniu towaru wolnego od wad,

- zwłoka w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Przepis ten nie może zarazem podlegać wykładni rozszerzającej, tj. obejmować swoim zakresem także innych, niewskazanych bezpośrednio w nim kar (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 kwietnia 2019 r., sygn. akt II FSK 1248/17; interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 3 sierpnia 2012 r., Znak: IPPB3/423-379/12-2/GJ). W związku z tym, należy przyjąć, że pozostałe kary umowne, wynikające z innych niż powyższe tytułów, nie są wyłączone mocą tego przepisu z kosztów uzyskania przychodów. Rekompensata stanowi karę umowną z tytułu odstąpienia od umowy, której realizacja, w wyniku niespodziewanych, nadzwyczajnych okoliczności, skutkowałaby poniesieniem znacznej straty przez Wnioskodawcę, a więc nie mieści się w katalogu tytułów, o którym mowa we wskazanym wyżej przepisie.

W związku z powyższym, biorąc również pod uwagę, że noty obciążeniowe zostały wydane w roku 2023, to zdaniem Wnioskodawcy, Rekompensata będzie stanowić dla niego koszt uzyskania przychodów za rok 2023, o którym mowa w art. 15 ust. 1 Ustawy CIT.

Ocena stanowiska                          

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 oraz 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT:

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej ocenie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu ze źródła przychodu lub realną szansą powstania przychodu podatkowego, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła jego uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

- koszt został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi zostać pokryty z  zasobów majątkowych podatnika,

- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

- poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

- został właściwie udokumentowany,

- nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.    

Podatnik ma zatem prawo zaliczyć na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT do kosztów uzyskania przychodów wszystkie poniesione wydatki za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, o ile zostały one prawidłowo udokumentowane i pozostają one w związku przyczynowo-skutkowym z osiągniętymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

Zauważyć należy, że ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z celem ich poniesienia, jakim jest osiągnięcie przychodu lub zabezpieczenie bądź zachowanie źródła przychodów. Cel ten musi być widoczny, zaś poniesione wydatki winny go bezpośrednio lub pośrednio realizować lub co najmniej winny go zakładać jako realny.

Określenie „w celu” oznacza pozostawanie kosztu w  takim związku z przychodami lub zachowaniem albo zabezpieczeniem ich źródła, że poniesienie go ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie ich źródeł.

Przyjmuje się, że koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało.

Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w  bezpieczny sposób.

Oprócz powyższego należy mieć na uwadze, że dokonując rozpoznania kosztowego charakteru określonego wydatku podatnik musi badać nie tylko to, czy wydatek ten został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (art. 15 ust. 1 ustawy o CIT), ale i to czy nie jest on objęty wyłączeniem z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, co definitywnie pozbawia go charakteru kosztu podatkowego choćby nawet spełniał wprowadzone przez ustawodawcę w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kryteria normatywne.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

Do kosztów podatkowych nie zalicza się więc sankcji cywilnoprawnych w formie kar umownych czy odszkodowań z tytułów wymienionych w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT. Ustawodawca kierował się w tym względzie zasadą, aby nie premiować działań sprzecznych z istotą umów, zagrożonych karami i odszkodowaniami.

W art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT ustawodawca wprost wylicza, jakiego rodzaju kary umowne i odszkodowania, nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Są to kary, czy odszkodowania wynikające z nienależytego wykonania zobowiązań, wymienione ściśle w tym przepisie, tj. kary umowne oraz odszkodowania z tytułu wad dostarczanych towarów, wykonanych robót i usług, zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub też zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Zapisy ustanawiające karę umowną stanowią powszechnie stosowaną praktykę przy zawieraniu umów i stanowią realizację zasady swobody tychże umów.   

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy wydatki poniesione przez Wnioskodawcę z tytułu zapłaty Rekompensaty stanowią koszty uzyskania przychodu Wnioskodawcy za rok 2023 w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jak wskazują Państwo we wniosku, jednym z dostawców Wnioskodawcy jest spółka prawa niemieckiego P., z którą Wnioskodawca współpracował na podstawie umów sprzedaży oleju (…). Umowy te stanowiły kontrakty typu futures, zgodnie z którymi P. zobowiązywał się do sprzedaży, a Wnioskodawca do zakupu i odbioru oleju (…) w danym okresie w przyszłości wskazanym w umowie i za cenę ustaloną w dniu zawarcia umowy. Wnioskodawca ponosił również koszty transportu oleju z Niemiec do Polski.

W okresie 2021-2022, Wnioskodawca zawarł z P. kilkanaście umów o charakterze wskazanym powyżej.

W wyniku nadzwyczajnych okoliczności za które Wnioskodawca nie odpowiada i których nie mógł przewidzieć, a będącymi konsekwencjami wojny na Ukrainie, oraz działaniami podjętymi przez rządy niektórych krajów Unii Europejskiej, w tym Polskę, cena rynkowa za tonę oleju (…) drastycznie spadła. Wartość rynkowa tony oleju (…) w okresach, w których zgodnie z Umowami Wnioskodawca zobowiązał się do zakupu i odbioru oleju, spadła o prawie 50% w stosunku do wartości, którą tona oleju (…) miała na rynku w dniach związania się przez strony Umowami i ustaleniem cen sprzedaży.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Wnioskodawca postanowił nie realizować Umów na warunkach w nich zawartych i przystąpił do negocjacji z P., mających na celu obniżenie ceny do poziomu, który nie narażałby Wnioskodawcy na znaczną stratę, lub w przypadku braku stosownego porozumienia, mających na celu anulowanie Umów.

Finalnie, Wnioskodawca nie przystąpił do realizacji Umów, a P. w 2023 r. obciążył Wnioskodawcę obowiązkiem zapłaty rekompensaty na rzecz P. za niezrealizowanie Umów i w związku z tym wystawił stosowne noty obciążeniowe.

Kwota Rekompensaty wyniosła około 40% kwoty, którą Wnioskodawca musiałby ponieść na rzez P., gdyby przystąpił do realizacji Umów.

Mimo zapłaty przez Wnioskodawcę Rekompensaty, to zaoszczędzona kwota różnicy między cenami zakontraktowanymi w Umowach, a kwotą Rekompensaty, jak również brak kosztów transportu międzynarodowego, umożliwiłby Wnioskodawcy zakup oleju (…) od producentów polskich po niższej cenie niż tej wskazanej w Umowach.

Biorąc pod uwagę powyższy opis sprawy oraz przytoczone przepisy prawa podatkowego, wskazać należy, że Rekompensata, którą została obciążona Spółka, nie dotyczy wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług, a jedynie są konsekwencją wcześniejszego rozwiązania przez Spółkę Umów z Dostawcą na dostawę oleju (…).

Zatem Rekompensata opisana we wniosku, nie podlega ograniczeniu określonemu w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Podkreślić jednak należy, że – jak wskazano na wstępie – poniesiony wydatek, aby mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, musi spełniać ogólną zasadę zawartą w art. 15 ust. 1 ustawy, tj. musi zostać poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Jednocześnie, ciężar prawidłowego udokumentowania wydatku i wykazania związku przyczynowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a uzyskaniem (zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła) przychodów spoczywa na podatniku. To właśnie on musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności. Decydując się na poniesienie określonych wydatków musi sam dokonać oceny, czy wydatki, które poniósł mają na celu uzyskanie przychodu albo zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów, a następnie podjąć decyzję o ich ewentualnym zakwalifikowaniu do kosztów podatkowych.

Zauważyć należy, że zdefiniowanie celu osiągnięcia przychodu nie może być traktowane jedynie w kategoriach formalnych, ponieważ ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych w przywołanym przepisie art. 15 ust. 1 ww. ustawy nie wymaga wykazania, że konkretny przychód jest skutkiem poniesienia określonego kosztu. Możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku, jako kosztu uzyskania przychodów uzależniona jest od rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, że poniesiony wydatek przysporzy mu spodziewanego przychodu lub przyczyni się do zabezpieczenia źródła przychodów.

W przedmiotowej sprawie istotna jest analiza poniesionego wydatku w postaci zapłaty Rekompensaty i jej wpływu na powstanie przychodu, względnie zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu. Analiza ta nie byłaby pełna bez uwzględnienia, czy powstaniu tego kosztu towarzyszyło racjonalne działanie Spółki.

W tym kontekście należy zauważyć, że koszty związane z działalnością gospodarczą, oprócz tego, że muszą być wynikiem racjonalnego i celowego działania nie mogą obciążać budżetu skutkami zaniedbań przedsiębiorcy, powodujących zmniejszenie jego wpływów.

Podatnik nie może bowiem kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wydatków, będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania albo niezachowania przez niego należytej staranności. Działalność podmiotu gospodarczego powinna cechować dbałość i zachowanie należytej staranności tak w procesie decyzyjnym jak i wykonawczym. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu zapobieżenia im.

W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano, że strat i wydatków wynikających z zaniedbań oraz nieracjonalnych działań w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa.

Taka sytuacja nie miała miejsca w opisanym stanie faktycznym przez Spółkę.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że przyczyny zaprzestania realizacji Umów nie wynikają z Państwa zaniedbań, ale stanowią reakcję na zmianę okoliczności za które Spółka nie odpowiada i których nie mogła przewidzieć. Wydatki poniesione przez Państwa z tytułu zapłaty Rekompensaty mają związek przyczynowo-skutkowy z osiąganymi przez Spółkę przychodami z prowadzonej działalności gospodarczej, bowiem jak wskazali Państwo we wniosku mimo zapłaty przez Spółkę Rekompensaty, zaoszczędzona kwota różnicy miedzy cenami zakontraktowanymi w Umowach, a kwotą Rekompensaty, jak również brak kosztów transportu międzynarodowego, umożliwił Spółce zakup oleju (…) od producentów polskich po niższej cenie niż tej wskazanej w Umowach. Państwa decyzja była działaniem racjonalnym, nakierowanym na osiągnięcie przychodów, ale także na zachowanie i na zabezpieczenie tego źródła przychodów.

Zatem biorąc pod uwagę powyższe okoliczności stwierdzić należy, że zapłacona przez Spółkę Rekompensata z tytułu rozwiązania umów z Dostawcą na sprzedaż oleju (…) stanowi dla Spółki koszt uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Odnosząc się natomiast do momentu zaliczenia ww. wydatku w ciężar kosztów uzyskania przychodów, wskazać należy, iż podatnik powinien rozpoznać rodzaj powiązania kosztów z przychodami, tj. ustalić czy są to koszty uzyskania przychodu bezpośrednio związane z przychodami, czy też są to koszty uzyskania przychodu inne niż bezpośrednio związane przychodami.

Zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy o CIT:

Zgodnie natomiast z art. 15 ust. 4d ww. ustawy:

Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 4e ustawy o CIT:

W przedstawionym stanie faktycznym Rekompensata zapłacona przez Wnioskodawcę nie może zostać przypisana do konkretnych przychodów. Z uwagi na brak bezpośredniego związku tego wydatku z konkretnymi przychodami Wnioskodawcy, Rekompensatę należy uznać za pośredni koszty uzyskania przychodów. Tym samym, wydatek związany z jej zapłatą podlega zaliczeniu do koszów uzyskania przychodów w dacie jego poniesienia, w rozumieniu cytowanego powyżej art. 15 ust. 4d oraz art. 15 ust. 4e ustawy o CIT.

Skoro zatem jak wynika z wniosku Dostawca obciążył Państwa Spółkę w 2023 r. zapłatą Rekompensat na podstawie not obciążeniowych, to jeżeli wydatek ten został ujęty w księgach rachunkowych w 2023 r, to możecie Państwo ująć ten wydatek w kosztach uzyskania przychodów na dzień, na który ujęto ten koszt w księgach rachunkowych na podstawie właściwego dowodu księgowego, w 2023 r.

Reasumując Państwa stanowisko sprowadzające się do twierdzenia, że Rekompensata będzie stanowić dla Spółki koszt uzyskania przychodów za rok 2023, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, z ww. zastrzeżeniem należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnosząc się do przywołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych oraz wyroków sądowych, należy zaznaczyć, że są one wiążące jedynie w sprawach, których dotyczą.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

  - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

  - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”)..  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).