Spółka może do momentu uprawomocnienia się wyroku sądu zaliczać do przychodów podatkowych kwoty czynszów według stawek dotychczasowych (tj. obowiązujących do dnia 30 kwietnia 2023 r.), a w przypadku wygrania sporu sądowego z najemcami od momentu uprawomocnienia się wyroku sądu Spółka będzie mogła wykazywać w przychodach podatkowych kwoty czynszów według podwyższonych stawek (tj. obowiązujących od 1 maja 2023 r.) oraz czy zaliczenie do przychodów podatkowych kwoty odpowiadającej różnicy między podwyższonym a dotychczasowym czynszem za okres od upływu terminu wypowiedzenia, powinno nastąpić w okresie, w którym wyrok sądu stał się prawomocny.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 grudnia 2023 roku wpłynął Państwa wniosek z 28 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia prawidłowego sposobu zarachowania przychodów z tytułu najmu lokali mieszkalnych od najemców, z którymi Spółka toczy spór sądowy.

Uzupełnili go Państwo pismem z 17 stycznia 2024 r. i 24 stycznia 2024 r. (data wpływu odpowiednio 23 stycznia 2024 r. i 29 stycznia 2024).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

P. sp. z o. o. (dalej: „Wnioskodawca”, „Spółka” lub „P.”) jest przedsiębiorstwem, w którym przeważającym przedmiotem działalności jest (…) (kod PKD (…)). P. współpracuje z (…).

Niniejszy wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczy ustalenia prawidłowego sposobu zarachowania przychodów ze sprzedaży, w części dotyczącej stawki czynszu za najem lokali mieszkalnych dla najemców (dalej zwanych również: „lokatorami”), z którymi P. toczy spór sądowy. W związku z różnymi czynnikami ekonomiczno-gospodarczymi i rosnącymi kosztami prowadzonej działalności, Spółka od maja 2023 r. dokonała podwyżki stawek czynszu za wynajem lokali mieszkalnych. Podwyższenie stawek czynszu zostało ustanowione na podstawie uchwały nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników nr (…) z dnia (…) (dalej: „Uchwała”). Zgodnie z § 4 ww. Uchwały: „zatwierdza się wprowadzenie nowej wysokości stawki czynszu dla lokali mieszkalnych określonych w § 1, w terminie nie późniejszym niż do dnia 1 maja 2023 roku”.

W przypadku, gdy najemca nie zgadza się z wprowadzoną przez zgromadzenie wspólników zmianą stawki czynszu, uznając jej niezasadność, przysługuje mu prawo do jej zakwestionowania na drodze sądowej. Z treści przepisu art. 8a ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 725; dalej: „UOPL”) wynika, że najemcy w ciągu dwóch miesięcy, licząc od dnia wypowiedzenia zmiany dotychczasowej wysokości stawki czynszu przez właściciela, przysługuje prawo zakwestionowania podwyżki poprzez wniesienie do sądu pozwu o ustalenie, że podwyżka jest niezasadna albo jest zasadna, lecz w innej wysokości, przy czym w tym przypadku udowodnienie zasadności podwyżki ciąży na właścicielu.

Jeżeli najemca skorzysta z przysługującego mu prawa do zakwestionowania podwyżki stawki czynszu na drodze sądowej, stosownie do treści przepisu art. 8a ust. 6a pkt 2 UOPL jest obowiązany uiszczać czynsz oraz inne opłaty za używanie lokalu w dotychczasowej wysokości, do dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu kończącego postępowanie w sprawie. Przy czym zgodnie z art. 8a ust. 6b UOPL „W przypadku uznania przez sąd podwyżki wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu za zasadną, choćby w innej wysokości niż wynikająca z wypowiedzenia, obowiązkiem lokatora jest zapłata kwoty odpowiadającej różnicy między podwyższonym a dotychczasowym czynszem albo innymi opłatami za używanie lokalu, za okres od upływu terminu wypowiedzenia”.

Część najemców Spółki zdecydowała się skorzystać z przysługującego im prawa do wystąpienia do sądu z pozwem o ustalenie zasadności podwyżki na podstawie art. 8a ust. 5 pkt 2 UOPL. Spółka, po otrzymaniu potwierdzenia o złożonych przez najemców pozwach stosownie do treści przepisu art. 8a ust. 6a pkt 2 UOPL, zawiesiła od 1 maja 2023 r. naliczanie tym najemcom podwyższonej stawki czynszu. Najemcom, którzy złożyli pozwy do sądu, P. nalicza czynsz na dotychczasowych zasadach (tj. według stawek obowiązujących do 30 kwietnia 2023 r.). Jednak w przypadku uznania zasadności podwyżki przez sąd, najemca będzie zobowiązany do zapłaty na rzecz P. kwoty odpowiadającej różnicy między podwyższonym a dotychczas naliczanym czynszem za używanie lokalu, za okres od upływu terminu wypowiedzenia do wydania prawomocnego rozstrzygnięcia sądu w przedmiotowej sprawie.

Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT i podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Przedsiębiorstwo w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykonuje zarówno czynności podlegające opodatkowaniu VAT (np. najem lokali usługowych), jak i czynności zwolnione z opodatkowania VAT (np. najem nieruchomości na cele mieszkalne). Czynności opodatkowane, jak i zwolnione z opodatkowania VAT, Spółka dokumentuje na podstawie wystawionych faktur. Najem lokali mieszkalnych na rzecz mieszkańców wyłącznie na cele mieszkaniowe P. wykazuje jako czynności zwolnione z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 UPTU.

W związku z tym, w przypadku braku możliwości przyporządkowania danego wydatku w całości do czynności opodatkowanych lub w całości do czynności zwolnionych z opodatkowania podatkiem VAT (tzw. o charakterze mieszanym), przy odliczaniu podatku VAT naliczonego jest zobowiązana stosować wskaźnik struktury sprzedaży (dalej: „WSS”), o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług w zw. z art. 90 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Wysokość przychodów zwolnionych, wykazywanych w danym roku podatkowym, wpływa na wartość WSS, a w konsekwencji na wartość proporcję stosowaną do odliczenia podatku VAT naliczonego.

Mając powyższe na uwadze, Wnioskodawca ma wątpliwości dotyczące sposobu zarachowania przychodów ze sprzedaży w części dotyczącej stawki czynszu dla najemców, z którymi Wnioskodawca toczy spór sądowy.

Pytanie (w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oznaczone we wniosku nr 2)

Czy w przedstawionym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w odniesieniu do czynszów od najemców, z którymi Spółka toczy spór sądowy, prawidłowym będzie:

   - zaliczanie do przychodów podatkowych kwoty czynszów według stawek dotychczasowych (tj. obowiązujących do dnia 30 kwietnia 2023 r.) do momentu uprawomocnienia się wyroku sądu;

   - w przypadku wygrania sporu sądowego z najemcami:

   - od momentu uprawomocnienia się wyroku sądu, wykazywanie w przychodach podatkowych kwoty czynszów według podwyższonych stawek (tj. obowiązujących od 1 maja 2023 r.) oraz

   - zaliczenie do przychodów podatkowych kwoty odpowiadającej różnicy między podwyższonym a dotychczasowym czynszem, za okres od upływu terminu wypowiedzenia powinno nastąpić w okresie, w którym wyrok sądu stał się prawomocny?

Państwa stanowisko w sprawie (w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2)

W ocenie Wnioskodawcy, na gruncie przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „ UPDOP”), w przypadku najemców, którzy złożyli pozew do sądu o ustalenie zasadności podwyżek czynszu, podwyższona kwota czynszu powinna być zaliczana do przychodów podatkowych P. dopiero po uprawomocnieniu się wyroku sądu. Natomiast do tego czasu P. powinien do przychodów podatkowych zaliczać kwoty czynszu według stawek obowiązujących do 30 kwietnia 2023 roku. Z kolei kwota odpowiadająca różnicy między podwyższonym a dotychczasowym czynszem za okres od upływu terminu wypowiedzenia, powinna zostać zaliczona do przychodów podatkowych w okresie, w którym wyrok sądu stał się prawomocny.

UPDOP nie zawiera legalnej definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 tej ustawy przykładowych przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii. W myśl art. 12 ust. 1 pkt 1 UPDOP: „przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe”.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje ściśle pojęcia przychodu, jednakże na podstawie treści art. 12 UPDOP można określić przychód jako wszelkie trwałe, bezzwrotne i definitywne przysporzenia majątkowe w postaci środków pieniężnych, dóbr majątkowych oraz świadczeń w naturze, niezależnie od tytułu prawnego ich uzyskania przez podatnika. W przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą, przychodem są również kwoty należne, nawet gdy nie zostały faktycznie otrzymane, pod warunkiem, że kwoty te spełniają warunki wymienione powyżej (trwały, bezzwrotny i definitywny charakter).

Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. „Należność” wynika z treści stosunku prawnego, a odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia oraz do powinności jego spełnienia. Oznacza to, że powstanie przychodów należnych związane jest z powstaniem wierzytelności. Ponieważ wierzytelność to termin wywodzący się z prawa cywilnego, to przychodami należnymi są przychody wymagalne w rozumieniu prawa cywilnego, tj. możliwe do prawnie skutecznego ich dochodzenia.

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 3 UPDOP „za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont”.

W treści przepisu art. 12 ust. 3c UPDOP przewidziano na zasadach szczególnych moment powstania obowiązku podatkowego dla usług świadczonych w sposób ciągły, a zatem zasady te obejmą również usługi najmu nieruchomości na rzecz mieszkańców. Zgodnie z tym przepisem: „jeżeli strony ustalą, iż usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku”.

Powyższe oznacza, że w przypadku przychodów z najmu, rozliczanych w okresach miesięcznych, za dzień powstania przychodów należy uznać ostatni dzień danego miesiąca. W analizowanym przypadku, w ocenie Wnioskodawcy, w przypadkach zakwestionowania przez najemców wysokości stawki czynszu na drodze sądowej, obowiązek podatkowy powstanie na ostatni dzień okresu rozliczeniowego w kwocie ustalonej na podstawie dotychczasowych stawek czynszu tj. obowiązujących do dnia 30 kwietnia 2023 roku. Podwyższone kwoty czynszu należy ujmować w przychodach podatkowych dopiero od momentu uprawomocnienia się wyroku sądu.

Mając na uwadze przytoczone wyżej przepisy, w analizowanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, w ocenie P., nieprawidłowym podejściem byłoby zaliczenie do przychodów podatkowych podwyższonych kwot czynszu już od momentu obowiązywania podwyższonych stawek czynszu, w przypadku zakwestionowania ich zasadności przez najemcę na drodze sądowej. W takiej sytuacji równowartość podwyżki czynszu (różnica między podwyższoną kwotą czynszu a dotychczasową kwotą czynszu) nie może być uznana za przychód należny, bowiem do czasu rozstrzygnięcia przez sąd i uprawomocnienia się wyroku, P. nie ma pewności czy równowartość będzie wymagalna. Dopiero w momencie, kiedy należność stanie się wymagalna, nabierze bezzwrotnego i definitywnego charakteru. W związku z tym, Spółka do momentu uzyskania rozstrzygnięcia nie jest w stanie uznać czy będzie mogła zastosować wyższą stawkę czynszu ani czy przychód podatkowy ulegnie zmianie.

W zakresie prawidłowego ujęcia w przychodach podatkowych w razie ewentualnej wygranej Spółki w sporze sądowym, kwoty odpowiadającej różnicy między podwyższonym a dotychczasowym czynszem za okres od upływu terminu wypowiedzenia do momentu uprawomocnienia się wyroku sądu, znajdą zastosowanie zasady dotyczące korekt in plus przychodów.

Dla celów podatku dochodowego od osób prawnych korekta przychodów ze sprzedaży jest uzależniona od przyczyn, które ją spowodowały. Stosownie do treści art. 12 ust. 3j UPDOP „jeżeli korekta przychodu nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty”. Zatem w sytuacji, gdy przyczyną korekty jest błąd rachunkowy lub inna oczywista omyłka, korekty przychodów dokonuje się wstecz, tj. w okresie rozliczeniowym, w którym wykazano przychód pierwotny. Z kolei w pozostałych przypadkach (np. gdy przyczyną korekty jest udzielenie rabatu, zwrot towaru przez nabywcę), korekty przychodów należy dokonać na bieżąco, tj. w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub inny dokument potwierdzający przyczyny korekty.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN (wersja internetowa www.sip.pwn.pl), przez „omyłkę” należy rozumieć spostrzeżenie, sąd niezgodny z rzeczywistością, niewłaściwe postępowanie, posunięcie”. W konsekwencji, za „inną oczywistą omyłkę” należy uznać oczywisty błąd, który nie jest jednocześnie błędem rachunkowym. Takim błędem będzie np. ujęcie w kosztach podatkowych faktury wystawionej na podmiot inny niż faktyczny nabywca towaru. „Omyłka” wiązać się będzie także z błędem polegającym na nieprawidłowym wystawieniu albo ujęciu dowodu księgowego. Okoliczność taka musi mieć zatem charakter „pierwotny”. Co więcej, „omyłka” musi być „oczywista”. Oznacza to, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do przyczyn korekty, korekta przychodu winna być dokonywana w okresie wystawienia tego dokumentu.

Mając na uwadze przytoczone wyżej przepisy, zdaniem Wnioskodawcy, w analizowanej sytuacji w razie ewentualnej wygranej przed sądem, Spółka powinna wykazać należną różnicę w kwotach czynszów (za okres od momentu obowiązywania podwyższonych stawek czynszów do momentu uprawomocnienia się wyroku sądu) „na bieżąco” w okresie rozliczeniowym, w którym zaistniała przyczyna korekty – czyli w tym przypadku w okresie rozliczeniowym, w którym wyrok się uprawomocnił. W tym przypadku korekta nie jest spowodowana błędem lub oczywistą omyłką, gdyż będzie dokonywana na skutek pojawienia się nowych okoliczności, w postaci spełnienia się dodatkowego warunku. Jeżeli Spółka przegra spór sądowy – wówczas będzie zobowiązana do stosowania dotychczasowych cen najmu, a w konsekwencji nie dojdzie do konieczności dokonywania korekty przychodów na gruncie UPDOP.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, do momentu uzyskania prawomocnego wyroku sądu, Spółka powinna zaliczać do przychodów podatkowych kwoty czynszu z zastosowaniem dotychczasowych stawek (tj. obowiązujących do 30 kwietnia 2023 r.). Natomiast dopiero po uprawomocnieniu się wyroku sądu, w przypadku wygrania przez Spółkę sporu sądowego, P. powinien zaliczać do przychodów podatkowych czynsze z zastosowaniem podwyższonych stawek (tj. obowiązujących od 1 maja 2023 roku). Z kolei różnica między kwotą odpowiadającą różnicy między podwyższonym a dotychczasowym czynszem za okres od upływu terminu wypowiedzenia do momentu uprawomocnienia się wyroku sądu, powinna zostać wykazana na bieżąco, w okresie rozliczeniowym, w którym wyrok sądu się uprawomocnił, na podstawie wystawionego w tym okresie rozliczeniowym dokumentu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”),

O zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje definitywny jego charakter, czyli kiedy w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa podatnika. Otrzymane świadczenie może być uznane za przychód, jeżeli ma ono charakter definitywny, ostateczny oraz pewny w tym znaczeniu, że podatnik uzyskuje swobodę dysponowania określonym świadczeniem lub środkami pieniężnymi.

Wyjątek od tej zasady wprowadza art. 12 ust. 3 ustawy o CIT, który stanowi, że:

Powyższy przepis nakazuje więc ujmować do celów podatkowych przychody, które jeszcze nie zostały otrzymane przez podatnika, ale są mu należne – stanowią przedmiot wymagalnych świadczeń. Świadczenie należne podatnikowi musi być przy tym skonkretyzowane i wynikać z treści zobowiązania, którego jest on stroną. O jego wymagalności można natomiast mówić od momentu, gdy podatnik jako wierzyciel ma prawo do dochodzenia spełnienia tego świadczenia, a dłużnik obowiązek jego realizacji. Regulacja opisana w art. 12 ust. 3 ustawy o CIT, dotyczy wyłącznie przychodów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika i z działami specjalnymi produkcji rolnej.

O przychodzie z działalności gospodarczej można zatem mówić już w momencie powstania uprawnienia podatnika do uzyskania przysporzenia, niezależnie od jego faktycznego otrzymania. Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. „Należność” wynika z treści stosunku prawnego, a odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia oraz do powinności jego spełnienia. Zatem, dla celów podatku dochodowego, w przypadku prowadzenia przez podatnika działalności gospodarczej bez znaczenia jest czy otrzymał należne mu kwoty za świadczone usługi, czy też należności tych nie zrealizował.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje ściśle pojęcia przychodu, jednakże na podstawie treści art. 12 powołanej ustawy można określić przychód jako wszelkie trwałe, bezzwrotne i definitywne przysporzenia majątkowe w postaci środków pieniężnych, dóbr majątkowych oraz świadczeń w naturze, niezależnie od tytułu prawnego ich uzyskania przez podatnika. W przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą, przychodem są również kwoty należne, nawet, gdy nie zostały faktycznie otrzymane, pod warunkiem, że kwoty te spełniają warunki wymienione powyżej – trwały, bezzwrotny i definitywny charakter, umożliwiający dochodzenie roszczeń, np. przed sądem.

Literalna wykładnia powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się tylko takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. W konsekwencji, do przychodów podatkowych, podatnik powinien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. Co do zasady więc, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby prawnej decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa podatnika, a więc takie, którymi może on rozporządzać jak właściciel.

Jednocześnie należy stwierdzić, że podatek dochodowy od osób prawnych posiada cechy podatku powszechnego, tj. podatku, który jest ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem – jako źródłem dochodu – jest tylko ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa. Poza tym musi ona mieć charakter definitywny (dokonany) i mierzalny.

Z opisu Państwa sprawy wynika, że Spółka, na podstawie uchwały nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, od 1 maja 2023 r. dokonała podwyżki stawek czynszu za wynajem lokali mieszkalnych. Część najemców Spółki zdecydowała się skorzystać z przysługującego im prawa do wystąpienia do sądu z pozwem o ustalenie zasadności podwyżki na podstawie art. 8a ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 725; dalej: „UOPL”).

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii ustalenia czy Spółka może do momentu uprawomocnienia się wyroku sądu zaliczać do przychodów podatkowych kwoty czynszów według stawek dotychczasowych (tj. obowiązujących do dnia 30 kwietnia 2023 r.), a w przypadku wygrania sporu sądowego z najemcami od momentu uprawomocnienia się wyroku sądu Spółka będzie mogła wykazywać w przychodach podatkowych kwoty czynszów według podwyższonych stawek (tj. obowiązujących od 1 maja 2023 r.) oraz czy zaliczenie do przychodów podatkowych kwoty odpowiadającej różnicy między podwyższonym a dotychczasowym czynszem za okres od upływu terminu wypowiedzenia, powinno nastąpić w okresie, w którym wyrok sądu stał się prawomocny.

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 8a ust. 6a pkt 2 UOPL,

Dla ustalenia przychodu istotnym zagadnieniem jest określenie daty uzyskania przychodu, z którą ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych łączy moment powstania obowiązku podatkowego.

Przychody z działalności gospodarczej powstają na zasadzie kasowej albo memoriałowej, co zostało uregulowane w art. 12 ust. 3a-3e ustawy o CIT, zawierającym zasady określające moment powstania tych przychodów.

Z treści art. 12 ust. 3c ustawy o CIT wynika, że:

Jak już wcześniej wspomniano, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje jego definitywny charakter, czyli kiedy w sposób ostateczny faktycznie powiększy aktywa podatnika.

Przechodząc na grunt analizowanej sprawy stwierdzić należy, że w przypadku wygrania sporu sądowego z najemcami, podwyższona kwota czynszu może być uznana za przychód po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu kończącego postępowanie w sprawie. Zatem, Spółka postąpiła prawidłowo zaliczając od 1 maja 2023 r. do przychodów podatkowych kwoty czynszów według stawek obowiązujących do 30 kwietnia 2023 r., ponieważ w związku z wystąpieniem najemców z pozwem do sądu o ustalenie zasadności podwyżki na podstawie przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, dopiero po uprawomocnieniu się orzeczenia sądowego Spółka będzie miała prawo do ich dochodzenia.

Natomiast po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu, Spółka będzie mogła wykazywać w przychodach kwoty czynszów zgodnie z wyrokiem sądu albo w wysokości ustalonej uchwałą Spółki, albo w wysokości ustalonej przez sąd.   

Zgodnie z art. 8a ust. 6b ww. ustawy,

W myśl art. 12 ust. 3j ustawy o CIT,

Ustawa o CIT nie definiuje pojęć „błędu rachunkowego” i „oczywistej omyłki”, o których mowa w art. 12 ust. 3j. Pojęcia te zatem należy rozumieć zgodnie z ich znaczeniem potocznym. Zatem, za „błąd rachunkowy” należy uznać sytuację, gdy koszt został niewłaściwie ujęty ze względu na błąd w toku wykonywania obliczeń; może to dotyczyć zarówno okoliczności leżących po stronie wystawcy faktury czy innego dokumentu księgowego (np. błędne podanie na fakturze cen lub wartości towarów), jak i po stronie odbiorcy takiego dokumentu (np. wprowadzenie do ksiąg rachunkowych nieprawidłowej cyfry, zastosowanie wadliwego kursu waluty obcej przy przeliczaniu wartości przychodu na złote itp.).

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN (wersja internetowa www.sjp.pwn.pl) przez „omyłkę” należy rozumieć „spostrzeżenie, sąd niezgodny z rzeczywistością, niewłaściwe postępowanie, posunięcie”. W konsekwencji za „inną oczywistą omyłkę” należy uznać inny oczywisty błąd, który nie jest jednocześnie błędem rachunkowym. Takim błędem będzie np. ujęcie w kosztach podatkowych faktury wystawionej na podmiot inny niż faktyczny nabywca towaru. „Omyłka” wiązać się może również z błędem polegającym albo na nieprawidłowym wystawieniu, albo nieprawidłowym ujęciu dowodu księgowego. Okoliczność taka musi mieć zatem charakter „pierwotny”. Co więcej, „omyłka” musi być „oczywista”. Oznacza to, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do charakteru przyczyn korekty, korekta winna być dokonywana w okresie wystawienia faktury korygującej (bądź innego dokumentu potwierdzającego stosowną korektę).

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny/zdarzenie przyszłe i przywołane przepisy prawa, należy stwierdzić, że w przypadku uznania przez sąd podwyżki wysokości czynszu, zapłata przez najemców kwoty odpowiadającej różnicy między podwyższonym a dotychczasowym czynszem za okres od upływu terminu wypowiedzenia nie jest związana z otrzymaniem przez Wnioskodawcę czynszu w omyłkowej kwocie bądź w wyniku wystąpienia błędu rachunkowego, tylko z prawomocnym orzeczeniem sądu.  

Dlatego należy zgodzić się z Państwa stanowiskiem, że różnica między kwotą odpowiadającą różnicy między podwyższonym a dotychczasowym czynszem za okres od upływu terminu wypowiedzenia do momentu uprawomocnienia się orzeczenia sądu, powinna zostać wykazana na bieżąco, w okresie rozliczeniowym, w którym wyrok sądu się uprawomocnił.

W związku z powyższym, Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Ocena prawna Państwa stanowiska w zakresie podatku od towarów i usług zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

   - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

  - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).