Interpretacja indywidualna z dnia 28 grudnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB1-2.4010.565.2023.1.MK
Temat interpretacji
Czy opisane w stanie faktycznym wydatki poniesione przez Wnioskodawcę w związku z obchodami jubileuszu, stanowią zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy CIT, koszty uzyskania przychodów?
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
27 października 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 25 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy opisane w stanie faktycznym wydatki poniesione przez Wnioskodawcę w związku z obchodami jubileuszu, stanowią zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy CIT, koszty uzyskania przychodów.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
(…)
Wnioskodawca, w ramach uroczystych obchodów jubileuszu swojej działalności zorganizował dwa koncerty symfoniczne w różnych miastach, w wybranych na ten cel lokalizacjach promując przy tej okazji i reklamując szerokiemu gronu odbiorców oferowane przez siebie produkty finansowe.
Koncerty miały charakter otwarty, ale w zależności od miejsca ich organizacji, mogły zostać wysłuchane przez ograniczoną liczbę odbiorców. Uczestnikami koncertów byli zaproszeni członkowie oraz potencjalni członkowie (klienci) Wnioskodawcy, zaproszeni przedstawiciele miasta, w których koncerty miały miejsce oraz przedstawiciele kościoła, mediów lokalnych i ogólnopolskich jak również osoby zainteresowane koncertami, które zapoznały się z informacją o ich organizacji. Zaproszenia na koncerty były wydawane każdemu, kto zgłosił chęć udział w wydarzeniu, do wyczerpania miejsc.
Koncerty miały charakter otwarty, przy czym Wnioskodawca zapewnił dla wybranych zaproszonych osób wyznaczone miejsca (sektory), które nie były dostępne dla pozostałych słuchaczy.
Organizując koncerty, Wnioskodawca kierował się potrzebą dotarcia do jak najszerszej grupy odbiorców (potencjalnych klientów) z przekazem dotyczącym swojej działalności i oferowanych usług. Z tego względu przeprowadził szeroko zakrojoną promocję planowanych wydarzeń poprzez zamieszczanie informacji odnośnie organizacji koncertów na stronie internetowej Wnioskodawcy, w publikowanych materiałach poligraficznych dostępnych w placówkach Wnioskodawcy, w mediach społecznościowych, w prasie ogólnopolskiej, w placówkach, w których sprzedawane są produkty Wnioskodawcy, w tym poprzez emisję animacji na witrynowych monitorach. W związku z organizacją obchodów jubileuszu, Wnioskodawca pozyskał także dwóch sponsorów.
Z uwagi na promocyjno-reklamowy charakter wydarzeń, w trakcie trwania koncertów miała miejsce dystrybucja materiałów reklamowych informujących o działalności Wnioskodawcy i jego usługach, w tym m.in.: dedykowana działalności Wnioskodawcy i jego produktom gazeta zawierająca szereg informacji odnośnie oferowanych aktualnie przez Wnioskodawcę produktów finansowych, na tablicach multimedialnych zostały wyświetlone materiały reklamowe Wnioskodawcy, same koncerty można było zaś śledzić także dzięki transmisji online na kanale Wnioskodawcy na (...). Dodatkowo, zapis audiowizualny koncertów został utrwalony na płytach CD/DVD i przeznaczony do dystrybucji w ramach działalności promocyjno-reklamowej. W ten sposób Wnioskodawca chciał dotrzeć z przekazem promocyjnym do jak najszerszego grona odbiorców.
W związku z organizacją obchodów jubileuszu Wnioskodawca zawarł z agencją reklamową umowę na kompleksową obsługę organizacji eventów w postaci wspomnianych koncertów symfonicznych w celu promocji Wnioskodawcy i jego produktów.
Umowa w ramach zakresu obowiązków agencji reklamowej, przewidywała m.in.:
a) wykonanie streamingu wydarzenia z jednej z lokalizacji koncertów, co miało na celu powszechny dostęp do tego wydarzenia oraz ogólnopolską promocję marki i usług oferowanych przez Wnioskodawcę;
b) przygotowanie materiałów reklamowych informujących o produktach Wnioskodawcy; materiały te były dystrybuowane przez hostessy podczas koncertów;
c) zapewnienie wyeksponowania materiałów reklamowych podczas koncertów w miejscach zapewniających częsty kontakt z tymi materiałami przez odbiorców koncertów;
d) ekspozycje materiałów reklamowych promujących markę i produkty Wnioskodawcy oraz pozyskanych sponsorów podczas koncertów tj. animacja, folder, dedykowana gazeta oraz poprzez inne kanały ustalone wspólnie przez agencję oraz Wnioskodawcę;
e) przygotowanie miejsca koncertów w taki sposób, aby zapewnić powierzchnie reklamowe dla eksponowania materiałów promocyjnych Wnioskodawcy oraz pozyskanych sponsorów.
Zobowiązanie agencji do realizacji powyższych zadań było podyktowane tym, iż obchody jubileuszu Wnioskodawcy stanowiły doskonałą okazję do przeprowadzenia szeroko pojętej promocji i reklamy Wnioskodawcy oraz oferowanych produktów Wnioskodawcy.
W związku z organizacją opisanego przedsięwzięcia, Wnioskodawca poniósł szereg wydatków związanych z wynajmem obiektów, w których odbyły się koncerty, koszty wykonawców (koncerty wykonywane przez orkiestrę symfoniczną, chór i solistów), koszty transportu, techniki, multimediów i scenografii, koszty wynajęcia usług zespołu produkcyjnego oraz koszty agencji reklamowej. Wnioskodawca poniósł także koszty sesji zdjęciowych niezbędnych dla swojej promocji przed i po wydarzeniu, koszty najmu ekipy filmowej do rejestracji koncertu w celu prowadzenia długofalowej promocji Wnioskodawcy.
Ponadto Wnioskodawca poniósł koszty cateringu i nagłośnienia podczas spotkań, które odbyły się po zakończonych koncertach w specjalnie wydzielonej strefie. Spotkania te były dedykowane tylko dla wybranych, zaproszonych gości.
Wszystkie wydatki zostały finansowane ze środków obrotowych Wnioskodawcy.
Pytanie
Czy opisane w stanie faktycznym wydatki poniesione przez Wnioskodawcę w związku z obchodami jubileuszu, stanowią zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy CIT, koszty uzyskania przychodów?
Państwa stanowisko w sprawie
Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż koszty związane z organizacją jubileuszu stanowią koszty uzyskania przychodów na gruncie art. 15 ust. 1 Ustawy CIT, z wyjątkiem kosztów cateringu i oprawy muzycznej w strefie cateringowej zakupionych na potrzeby spotkań, które zostały zorganizowane po koncertach i były dedykowane wybranym zaproszonym gościom. W ocenie Wnioskodawcy wydatki na catering i oprawę muzyczną w strefie cateringowej, jako noszące znamiona reprezentacji, w świetle art. 16 ust. 1 pkt 28 Ustawy CIT nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy:
Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.
Dla kwalifikacji prawnej danego wydatku istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.
Zatem, aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:
-został poniesiony przez podatnika,
-jest definitywny, a więc bezzwrotny,
-pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
-poniesiony został w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
-nie jest kosztem wymienionym w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 Ustawy o CIT, stanowić mogą koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami lub źródłem przychodów. Dlatego też, przy kwalifikacji każdorazowo powinno się wziąć pod uwagę:
- przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu) oraz
- potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu lub jego związek z samym źródłem przychodów.
Podkreślenia wymaga, że o tym co jest celowe i potrzebne, czyli racjonalnie uzasadnione w prowadzonej działalności decyduje podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Na podatniku spoczywa zatem obowiązek wykazania, że dany wydatek spełnia ustawowe kryteria uznania go za koszt uzyskania przychodu, tj. w szczególności obowiązek wykazania związku kosztów z działalnością gospodarczą lub źródłem przychodów.
W ocenie Wnioskodawcy wydatki na organizację koncertów z okazji jubileuszu Wnioskodawcy (z wyjątkiem omówionych odrębnie kosztów cateringu i oprawy muzycznej w strefie cateringowej) stanowią koszty uzyskania przychodów, bowiem spełniają ww. przesłanki. W szczególności, w ocenie Wnioskodawcy nie znajdzie tu zastosowania wyłączenie z art. 16 ust. 1 pkt 28 Ustawy CIT dotyczące kosztów reprezentacji. Zgodnie z tym przepisem, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.
W tym miejscu wskazać należy, iż choć Ustawa CIT, posługuje się pojęciem „reprezentacji” to jednak go nie definiuje. Według definicji słownikowej językowe znaczenie słowa „reprezentacja” oznacza: „okazałość, wystawność w czyimś sposobie życia związaną ze stanowiskiem, pozycją społeczną” (Uniwersalny Słownik Języka Polskiego pod redakcją prof. Stanisława Dubisza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007).
W orzecznictwie sądowym i w doktrynie utrwalony jest pogląd, że zakresem przepisu dotyczącego kosztów reprezentacji objęte są wydatki, których wyłącznym celem jest stworzenie pozytywnego wizerunku podatnika i jego działalności gospodarczej, podkreślenie swojej zasobności, profesjonalizmu i prestiżu (zob. wyroki NSA: z dnia 18 października 2017 r., sygn. akt II FSK 2538/15; z dnia 8 stycznia 2019 r., sygn. akt II FSK 3524/16; z 17 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 702/11). Tego typu działania noszące znamiona reprezentacji nakierowane na uwypuklenie cech wizerunkowych podatnika zwykle też kierowane są do ograniczonego, wybranego kręgu odbiorców a udział w wydarzeniach mających cechy reprezentacji zwykle odbywa się na specjalne zaproszenie.
W świetle powyższego, w ocenie Wnioskodawcy nie są wydatkami na reprezentację wydatki związane z działaniami, które mają na celu dostarczenie informacji o podmiocie i jego produktach lub towarach oferowanych przez niego do sprzedaży, gdyż wydatki te są nakierowane na zainteresowanie potencjalnych klientów konkretnymi produktami znajdującymi się w ofercie handlowej danego podmiotu.
W praktyce, takim działaniom promocyjno-reklamowym nierzadko towarzyszą organizowane eventy, które mają zwiększyć krąg potencjalnych odbiorców, aby maksymalnie zwiększyć zasięg osób, do których podatnik zamierza dotrzeć ze swoją ofertą. Wydarzenia o takim charakterze, które nakierowane są na szeroki krąg odbiorców, a któremu towarzyszy przekaz dotyczący oferowanych przez podatnika produktów nosi znamiona reklamy. Reklama może bowiem przybierać wiele form, np. ogłoszenie w gazecie, radiu czy telewizji, plakaty, ulotki, reklamy banerowe, artykuły sponsorowane oraz wręczanie potencjalnym nabywcom próbek produktów w czasie przedsięwzięć o charakterze promocyjnym.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt opisanego stanu faktycznego, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż poniesione koszty związane z obchodami jubileuszu działalności Wnioskodawcy tj. organizacją koncertów, którym towarzyszyła także dystrybucja materiałów reklamujących produkty oferowane przez Wnioskodawcę usług stanowią koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 Ustawy CIT. Jednocześnie, wydatki te (poza omówionymi w dalszej części wydatkami na spotkania dla wybranych zaproszonych osób w postaci kosztów poczęstunku i oprawy muzycznej) nie stanowią wydatków o charakterze reprezentacyjnym, a zatem nie podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 Ustawy CIT.
Podkreślenia wymaga bowiem fakt, że odmiennie niż w przypadku organizowanych po koncertach spotkań dedykowanych wybranym osobom, grono uczestników organizowanych z okazji jubileuszu koncertów było szerokie, a nie ograniczone do wybranych, zaproszonych osób. Wręcz przeciwnie, poprzedzająca te wydarzenia kampania medialna zorganizowana przez Wnioskodawcę miała na celu zachęcenie do udziału jak największej ilości osób. Celem poszerzenia zasięgu odbiorców było to, aby dzięki prezentowaniu i dystrybucji materiałów reklamowych dotrzeć z przekazem reklamowym do jak najszerszego grona odbiorców potencjalnie zainteresowanych produktami oferowanymi przez Wnioskodawcę na rynku usług finansowych.
Wnioskodawca podkreślił, że promocja i reklama działalności nie ograniczała się jednak tylko do widowni w lokalizacjach, gdzie odbywały się koncerty, ale została ona poszerzona o dodatkowych odbiorców poprzez transmisję koncertów online na kanale (...). Dodatkowo, koncerty zostały utrwalane na płytach CD/DVD, przeznaczonych do dystrybucji w ramach działalności promocyjno-reklamowej.
Warto podkreślić, iż Wnioskodawca, celem skutecznego dotarcia z przekazem dotyczącym swojej działalności i oferowanych produktów zawarł umowę z agencją reklamową, która kompleksowo obsługiwała organizację wydarzeń. Jak wynika z umowy, agencja została zobowiązana do realizacji poszczególnych działań, w tym m.in.: do (i) przygotowania materiałów reklamowych informujących o wydarzeniu i produktach Wnioskodawcy, które to materiały były dystrybuowane przez hostessy podczas koncertów (ii) zapewnienia wyeksponowania materiałów reklamowych podczas koncertów w miejscach zapewniających częsty kontakt z tymi materiałami przez odbiorców koncertów; (iii) ekspozycje materiałów reklamowych promujących markę Wnioskodawcy poprzez animacje, przygotowanie folderu, dedykowanej gazety oraz poprzez inne kanały ustalone wspólnie przez agencję oraz Wnioskodawcę.
Z uwagi na powyższe, Wnioskodawca uważa, że wydatki związane z organizacją uroczystości jubileuszowej mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, ponieważ całość tych działań była skoncentrowana na dotarciu z przekazem reklamowym do jak najszerszego grona odbiorców oraz zwiększeniu zainteresowania oferowanymi usługami Wnioskodawcy, co w przyszłości ma w założeniu przyczynić się do wzrostu jego przychodów.
Potwierdzeniem stanowiska Wnioskodawcy odnośnie możliwości ujęcia w kosztach uzyskania przychodów wydatków na organizację koncertów z okazji jubileuszu Wnioskodawcy jest pogląd Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 15 grudnia 2016 r. (2461-IBPB-1-1.4510.348.2016.1.NL), w której Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził: „Z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika, że co do zasady impreza ta została zorganizowana nie dla konkretnych podmiotów, lecz była skierowana do szerszego kręgu odbiorców, tj. kontrahentów Spółki, potencjalnych klientów, pracowników Spółki wraz z ich rodzinami oraz władz lokalnych. Istotnym dla rozstrzygnięcia o reklamowym lub reprezentacyjnym charakterze tej imprezy jest również fakt, że w związku z tą imprezą zorganizowano konferencje prasową oraz nakręcono film promocyjny dotyczący nowego Zakładu. Powyższe okoliczności wskazują, że celem tej imprezy była szeroko rozumiana promocja i reklama, a w konsekwencji wskazane we wniosku a poniesione przez Spółkę wydatki mogą stanowić koszty uzyskania przychodów stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, pod warunkiem należytego ich udokumentowania. Powyższe działania spełniają funkcję reklamową, gdyż zmierzają do zwiększenia rozpoznawalności firmy na rynku, poznania oferowanych produktów, ich zalet, co w efekcie wpływa na zwiększenie zainteresowania nimi, a także zachęca do współpracy”.
Odmiennie niż powyższe wydatki na organizację ogólnodostępnych koncertów Wnioskodawca traktuje wydatki poniesione na zakup cateringu dla zaproszonych wybranych gości na spotkanie, które odbyło się po zakończeniu koncertów. W ocenie Wnioskodawcy, z uwagi na fakt, że goście tych spotkań stanowili wyselekcjonowaną, zamkniętą grupę osób, co w ocenie Wnioskodawcy może przesądzać o reprezentacyjnym charakterze tych wydatków, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż koszty cateringu zakupionego na spotkania oraz towarzyszące im koszty oprawy muzycznej w strefie cateringowej stanowią koszty reprezentacji i jako takie nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Spotkanie te bowiem mają całkowicie odmienny charakter od organizowanych koncertów kierowanych do nieograniczonej liczby osób potencjalnie zainteresowanych usługami świadczonymi przez Wnioskodawcę. Inny jest też cel spotkań dla wybranych gości, bowiem spotkania dla ograniczonej liczby osób z zapewnionym cateringiem kierowane były do przedstawicieli władz miasta, w którym odbywa się koncert, przedstawicieli mediów lokalnych i ogólnopolskich. W czasie tych spotkań w mniejszym stopniu eksponowane były także materiały reklamowe dotyczące działalności Wnioskodawcy i oferowanych usług. Z uwagi zatem na odmienny - od wiodącej formuły organizowanego jubileuszu - charakter tych spotkań, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż koszty cateringu i oprawy muzycznej związane z organizacją spotkań po koncertach, jako noszące znamiona reprezentacji nie stanowią kosztów uzyskania przychodów stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 28 Ustawy CIT.
W świetle powyższego, w ocenie Wnioskodawcy jedynie organizowane po koncertach spotkania dla zamkniętej, zaproszonej grupy osób noszą znamiona reprezentacji, bowiem głównym celem organizacji tych spotkań było stworzenie - w oczach zaproszonych gości - pozytywnego wizerunku Wnioskodawcy i jego działalności gospodarczej. Pozostałe wydatki poniesione zaś na organizację koncertów dedykowanych szerokiej publiczności, którym to wydarzeniom towarzyszyła także aktywna reklama i promocja produktów Wnioskodawcy nie stanowią wydatków o charakterze reprezentacyjnym.
Podsumowując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż koszty związane z organizacją koncertów jubileuszowych stanowią koszty uzyskania przychodów na gruncie Ustawy CIT, z wyjątkiem kosztów cateringu i oprawy muzycznej w strefie cateringowej zakupionych na potrzeby spotkań, które zostały zorganizowane po koncertach i były dedykowane wybranym zaproszonym gościom.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Na wstępie należy zaznaczyć, że pytanie przedstawione przez Państwa we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyznacza zakres przedmiotowy tego wniosku. W związku z powyższym, wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (Państwa zapytania). Zatem, inne kwestie wynikające z opisu sprawy i własnego stanowiska, nieobjęte pytaniem, nie zostały rozpatrzone w niniejszej interpretacji.
Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 oraz 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”).
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT:
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.
Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu ze źródła przychodu lub realną szansą powstania przychodu podatkowego, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła jego uzyskiwania.
Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.
W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:
- wydatek został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
- poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
- został właściwie udokumentowany,
- nie może znajdować się w grupie wydatków, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Na mocy powołanej regulacji, podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, że nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT oraz że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu. Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której, pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatnika musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy. W przepisie tym ustawodawca określił katalog wydatków, które nawet pomimo poniesienia ich przez podatnika w celu osiągnięcia przychodów, w rozumieniu przepisów podatkowych, nie mogą być uznane za koszt uzyskania przychodów.
Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu odnosi ewidentne korzyści albowiem o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu. Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem to podatnik zobowiązany jest wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Jednocześnie należy zauważyć, że w złożonej rzeczywistości życia gospodarczego istnieje obiektywna i zasadnicza trudność w precyzyjnym wyznaczeniu linii rozgraniczającej poszczególne przejawy aktywności gospodarczej, wykazywanej przez przedsiębiorców. Chodzi tu o ich podstawową działalność (produkcję, handel, usługi) i towarzyszące tej działalności przedsięwzięcia o charakterze marketingowym, promocyjnym, reklamowym, reprezentacyjnym – dotyczące sprzedaży towarów i usług oraz relacji z aktualnymi i potencjalnymi kontrahentami.
Katalog wydatków wyłączonych z kategorii kosztów podatkowych mocą art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, ma charakter zamknięty.
W myśl art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o CIT:
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz wspólników lub członków spółdzielni niebędących pracownikami w rozumieniu odrębnych przepisów, z tym że wydatki ponoszone na rzecz członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych spółdzielni zajmujących się produkcją rolną są kosztem uzyskania przychodów w części dotyczącej działalności objętej obowiązkiem podatkowym w zakresie podatku dochodowego.
Na podstawie powyższego przepisu, z kosztów uzyskania przychodów zostały wyłączone jednostronne świadczenia na rzecz członków spółdzielni. Pojęcie jednostronnego świadczenia należy rozumieć jako świadczenie, w którym wyłącznie jedna strona jest uprawniona (druga zaś jest zobowiązana). Jednostronność świadczenia spółdzielni na rzecz jej członka zakłada zatem, że świadczeniu temu nie odpowiada wzajemne świadczenie członka na rzecz spółdzielni. W niniejszej sprawie z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia, tj. ze świadczeniem jednostronnym. Z opisu sprawy nie wynika, że poniesionym kosztom uczestnictwa zaproszonych członków w obchodach jubileuszu odpowiada świadczenie wzajemne.
W związku z powyższym wydatki poniesione na organizację obchodów jubileuszu w zakresie w jakim dotyczą zaproszonych członków nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów na podstawie wyłączenia, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o CIT.
Z kolei zgodnie art. 16 ust. 1 pkt 28 ww. ustawy:
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.
Celem kosztów reprezentacyjnych jest stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu jego firmy, działalności etc., wykreowanie pozytywnych relacji z kontrahentami. Oceniając, czy dane koszty mają charakter reprezentacyjny, należy rozpatrywać zasadność ich poniesienia przez pryzmat ich celu. Jeśli wyłącznym bądź dominującym celem ponoszonych kosztów jest właśnie wykreowanie wizerunku podatnika, to koszty te mają charakter reprezentacyjny.
Należy zauważyć, że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera legalnej definicji terminu reprezentacja. Próbę zdefiniowania tego pojęcia podejmowały wielokrotnie sądy administracyjne, w tym Naczelny Sąd Administracyjny m.in. w wyroku z 17 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 702/11. Sąd ten stwierdził, że celem kosztów reprezentacyjnych jest stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu jego firmy, działalności etc., wykreowanie pozytywnych relacji z kontrahentami (klientami). Oceniając, czy dane koszty mają charakter reprezentacyjny, należy patrzeć właśnie przez pryzmat ich celu. Jeśli wyłącznym bądź dominującym celem ponoszonych kosztów jest wykreowanie takiego obrazu podatnika, to koszty te mają charakter reprezentacyjny. Wymienienie jako przykładowych kosztów reprezentacyjnych wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych, nie oznacza, że wydatki te zawsze muszą zostać wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Nie są one kosztami jedynie wówczas, gdy mają charakter reprezentacyjny. Ponadto Naczelny Sąd Administracyjny uznał za zasadne odwołanie się do etymologii terminu reprezentacja. Wyraz „reprezentacja” pochodzi od łacińskiego „repraesentatio” oznaczającego wizerunek. Upływ czasu nie zmienił jego znaczenia i formy. Oznacza to, że „reprezentacja” w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi działanie w celu wykreowania oraz utrwalenia pozytywnego wizerunku podatnika wobec innych podmiotów. W podanym znaczeniu reprezentacja to przede wszystkim każde działanie skierowane do istniejących lub potencjalnych kontrahentów podatnika lub osoby trzeciej w celu stworzenia oczekiwanego wizerunku podatnika dla potrzeb ułatwienia zawarcia umowy lub stworzenia korzystnych warunków jej zawarcia. W takiej sytuacji wydatki na reprezentację to koszty, jakie ponosi podatnik w celu wykreowania swojego pozytywnego wizerunku, uwypuklenie swojej zasobności, profesjonalizmu. Przy tak zdefiniowanym terminie „reprezentacji” kwestia wystawności, okazałości czy też ponadprzeciętności nie ma żadnego znaczenia.
Dokonując oceny kwalifikacji wydatków w okolicznościach konkretnej sprawy należy posłużyć się również dynamiczną wykładnią funkcjonalną, spowodowaną zmieniającą się rzeczywistością gospodarczą. To, co dawniej mogło zostać uznane za reprezentację do takiej kategorii nie zostanie zaliczone obecnie ze względu na zmieniające się realia prowadzenia działalności gospodarczej, przyjęte w tym zakresie dobre praktyki i obyczaje. Dotyczy to akceptowanych i stosowanych powszechnie zachowań, bez których nie jest możliwe prowadzenie działalności gospodarczej. Każdy wydatek musi być poniesiony w celu uzyskania przychodu lub jego zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W innej sytuacji zbędne stają się rozważania dotyczące dalszej kwalifikacji konkretnego wydatku ze względu na dodatkowe kryteria wprowadzone w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT (w tym wypadku wynikające z omawianego pkt 28).
Z uwagi na powyższe każda sprawa powinna być przedmiotem odrębnej oceny pod kątem kwalifikacji konkretnych wydatków jako kosztów reprezentacji, wymienionych w art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT. Należy wskazać, że wymienienie w przepisach podatkowych, jako przykładowych kosztów reprezentacji, tj. wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych, nie oznacza, że wydatki tego rodzaju zawsze muszą zostać wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Dla kwalifikacji określonych wydatków, jako wydatków na reprezentację, wykluczonych z kosztów uzyskania przychodów, nie jest istotne miejsce podawania poczęstunków, czy świadczenia usług gastronomicznych, tj. nie bierze się pod uwagę tego, czy poczęstunki odbywają się w siedzibie firmy, czy też poza nią. Dla oceny takich wydatków nie są także istotne takie cechy jak wystawność, wytworność, okazałość poczęstunków. Za wydatki na zakup żywności, napojów i usług gastronomicznych, wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, należy uznać te, których wyłącznym bądź dominującym celem jest stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu jego firmy, czy działalności, wykreowanie pozytywnych relacji z uczestnikami takich spotkań. Poniesione wydatki na zakup żywności, napojów i usług gastronomicznych powinny spełniać wymogi zawarte w art. 15 ust. 1 ww. ustawy, czyli muszą być poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
Odnosząc się z kolei do kwestii podatkowych związanych z wydatkami poniesionymi na reklamę, wskazać należy, że zgodnie z ugruntowanym poglądem przez reklamę rozumie się działania podmiotu gospodarczego, mające na celu kształtowanie popytu na dane towary, usługi lub markę, poprzez zachęcenie jak największej liczby potencjalnych klientów do nabywania towarów i usług tego podmiotu gospodarczego. Może być ona realizowana za pomocą rozmaitych środków wyrazu oraz przy użyciu zróżnicowanych środków przekazu, w tym poprzez prezentowanie danego towaru lub usługi, jego cech jakościowych, użytkowych, zalet technicznych, a także poprzez rozpowszechnianie logo firmy. Każda z tych form, jeżeli jest stosowana w określonych okolicznościach, spełnia funkcje reklamowe. Identyfikowana bowiem jest z daną firmą i oferowanymi przez nią towarami lub usługami, zwiększając ich rozpoznawalność oraz pośrednio zachęcając do ich nabycia. Jednocześnie zauważyć należy, że można rozróżnić reklamę towaru, usługi, reklamę marki, a także reklamę samej firmy (przedsiębiorcy).
Dokonując zatem oceny zakresu pojęciowego „reprezentacji” i „reklamy” wywieść z powyższego należy, że reprezentacja dotyczy działań zmierzających do kształtowania i rozpowszechniania wizerunku podatnika, jako podmiotu gospodarczego, natomiast reklama dotyczy działań zmierzających do kształtowania, rozpowszechniania wizerunku nie samego podatnika, lecz jego produktów (towarów i usług). Podnosi się także, że reklama polega na przedstawianiu towarów i usług oraz nakłanianiu do ich nabycia w sposób bezpośredni, zaś reprezentacja pośrednio promuje podmiot gospodarczy poprzez stworzenie dobrego wizerunku firmy. Ocena charakteru wydatku (cel reprezentacyjny czy reklamowy) możliwa jest na podstawie całokształtu działalności prowadzonej przez podatnika, rozmiarów wydatków i powinna być dokonywana każdorazowo przez podatnika, który prowadząc działalność gospodarczą może najlepiej dokonać właściwej kwalifikacji danego wydatku pod kątem funkcji, jaką będzie spełniać w firmie.
Dokonując oceny charakteru wydatków poniesionych przez Państwa w związku z organizacją obchodów jubileuszu dla potencjalnych członków (klientów) Wnioskodawcy, przedstawicieli mediów lokalnych i ogólnopolskich, osób zainteresowanych koncertami, stwierdzić należy, że biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy, wydatki te mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Ww. wydatki związane są niewątpliwie z prowadzoną działalnością i, jak Państwo wskazujecie, potrzebą dotarcia do jak najszerszej grupy odbiorców (potencjalnych klientów) z przekazem dotyczącym swojej działalności i oferowanych usług. Mają na celu szeroko rozumianą promocję i reklamę. W trakcie trwania koncertów miała miejsce dystrybucja materiałów reklamowych informujących o działalności Wnioskodawcy i jego usługach, w tym m.in.: dedykowana działalności Wnioskodawcy i jego produktom gazeta zawierająca szereg informacji odnośnie oferowanych aktualnie przez Wnioskodawcę produktów finansowych, na tablicach multimedialnych zostały wyświetlone materiały reklamowe Wnioskodawcy, koncerty można było śledzić także dzięki transmisji online na kanale Wnioskodawcy na (...), zapis audiowizualny koncertów został utrwalony na płytach CD/DVD i przeznaczony do dystrybucji w ramach działalności promocyjno-reklamowej.
Zatem wydatki poniesione na organizację obchodów jubileuszu w części dotyczącej potencjalnych członków (klientów) Wnioskodawcy, przedstawicieli mediów lokalnych i ogólnopolskich, osób zainteresowanych koncertami, Wnioskodawca może zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.
Z kolei odnosząc się do możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków związanych
z organizacją obchodów jubileuszu dla zaproszonych przedstawicieli miasta, w których koncerty miały
miejsce, przedstawicieli kościoła oraz kosztów cateringu i oprawy muzycznej
w strefie cateringowej poniesionych na potrzeby spotkań, które zostały
zorganizowane po koncertach i były dedykowane wybranym zaproszonym gościom, stwierdzić należy, że nie będą mogły one stanowić kosztów uzyskania przychodów Wnioskodawcy,
o których mowa art. 15 ust. 1 ustawy o CIT ponieważ zostały wyłączone
z kosztów podatkowych na mocy art. 16 ust. 1 pkt 28 ww. ustawy,
jako koszty reprezentacji.
Dokonując bowiem oceny charakteru wydatków związanych z organizacją obchodów jubileuszu dla zaproszonych przedstawicieli miasta, w których koncerty miały miejsce, przedstawicieli kościoła a także kosztów cateringu i oprawy muzycznej w strefie cateringowej poniesionych na potrzeby spotkań, które zostały zorganizowane po koncertach i były dedykowane wybranym zaproszonym gościom należy rozstrzygnąć, czy poniesione wydatki nie podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Aby dokonać kwalifikacji prawnej tych wydatków, należy rozważyć, czy istnieje związek przyczynowy pomiędzy ich poniesieniem a przychodami Spółki oraz czy nie mieszczą się one w zakresie zastosowania przepisu art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT.
Konieczne jest zatem zbadanie, czy koszty obchodów jubileuszu w części, o której mowa powyżej mają na celu dotarcie do jak najszerszej grupy odbiorców (potencjalnych klientów) z przekazem dotyczącym swojej działalności i oferowanych usług, czy też służyć przede wszystkim budowaniu relacji z ww. przedstawicielami miasta i kościoła oraz wybranych zaproszonych gości i wywołaniu u nich jak najlepszego wrażenia.
W ocenie organu obchody jubileuszu w zakresie w jakim dotyczą przedstawicieli miasta, przedstawicieli kościoła a także kosztów cateringu i oprawy muzycznej w strefie cateringowej poniesionych na potrzeby spotkań, które zostały zorganizowane po koncertach i były dedykowane wybranym zaproszonym gościom, mają charakter wydarzenia o cechach reprezentacyjnych, które związane jest z kreowaniem określonego wizerunku Wnioskodawcy na zewnątrz. Ich głównym celem jest tworzenie lub poprawa wizerunku przedsiębiorcy wobec osób trzecich. Nie można uznać, że uczestnictwo ww. osób wpłynie na zwiększenie Państwa przychodów, bądź zabezpieczenie ich źródła. Ww. osoby są wobec Państwa podmiotami zewnętrznymi, a w stosunku do takich podmiotów podejmuje się działania o charakterze reprezentacyjnym.
Oceniając bowiem, czy dane koszty mają charakter reprezentacyjny należy patrzeć przez pryzmat ich celu. Jeśli wyłącznym bądź dominującym celem ponoszonych kosztów jest wykreowanie pozytywnego obrazu podatnika to koszty te mają charakter reprezentacyjny.
Trudno uznać, że zaproszenie na obchody jubileuszu przedstawicieli miasta, w których koncerty miały miejsce oraz przedstawicieli kościoła miało na celu promowanie i przedstawienie oferty produktów finansowych Wnioskodawcy. Nie można uznać, że zaproszenie tych osób służyło zachęceniu do korzystania z usług Wnioskodawcy jak największej liczby osób. Zaproszenie przedstawicieli miasta oraz kościoła miało na celu wykreowanie odpowiedniego wizerunku Wnioskodawcy, co oznacza, że są to wydatki o charakterze reprezentacyjnym, które są wyłączone z kosztów uzyskania przychodów.
Przenosząc zatem powołane uregulowania prawne oraz powyższe wyjaśnienia na grunt rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, że wydatki jakie Spółka poniesie na zorganizowanie obchodów jubileuszu w części dotyczącej przedstawicieli miasta, przedstawicieli kościoła a także kosztów cateringu i oprawy muzycznej w strefie cateringowej poniesionych na potrzeby spotkań, które zostały zorganizowane po koncertach i były dedykowane wybranym zaproszonym gościom, noszą znamiona reprezentacji. Poprzez te wydatki Spółka będzie kreować swój własny wizerunek, tworzyć wśród ww. osób wrażenie podmiotu profesjonalnego, partnera biznesowego godnego zaufania, jednym słowem będzie kształtować prestiż i pozytywne postrzeganie firmy w kontaktach zewnętrznych. Zatem celem będzie wykreowanie pozytywnego wizerunku firmy, a nie reklama jej usług.
Tym samym, ww. wydatki nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na mocy wyłączenia określonego w art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT.
Mając na uwadze powyższe, Państwa stanowisko w zakresie:
- możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na organizację obchodów jubileuszu:
-dla potencjalnych członków (klientów) Wnioskodawcy, przedstawicieli mediów lokalnych i ogólnopolskich, osób zainteresowanych koncertami – jest prawidłowe,
-dlazaproszonych członków Wnioskodawcy, przedstawicieli miasta i przedstawicieli kościoła – jest nieprawidłowe,
- wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów kosztów cateringu i oprawy muzycznej w strefie cateringowej poniesionych na potrzeby spotkań, które zostały zorganizowane po koncertach i były dedykowane wybranym zaproszonym gościom – jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Odnosząc się do przywołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych wskazać należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego. Podobnie orzeczenia sądów nie są wiążące dla tutejszego organu, bowiem również dotyczą tylko konkretnych indywidualnych spraw i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcie jest wiążące. Natomiast Organ, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkuje się wydanymi rozstrzygnięciami, to nie ma możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią materialnego prawa podatkowego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).